– pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją do spraw Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w sprawie przywilejów i immunitetów Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej, podpisanego w Hadze dnia 5 sierpnia 2008 r. (druk nr 1959),

– rozpatrzenie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji, bez zgody wyrażonej w ustawie: Protokołu sporządzonego w Bukareszcie dnia 19 czerwca 2008 r. o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, sporządzonej w Kijowie dnia 22 maja 2003 r. (druk nr 1967),

– sprawy różne.

W posiedzeniu udział wzięli: Adam Kobieracki dyrektor Departamentu Polityki Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych wraz ze współpracownikami oraz Janusz Łącki zastępca dyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

W posiedzeniu udział wzięli pracownicy Kancelarii Sejmu: Artur Kucharski – z sekretariatu Komisji w Biurze Komisji Sejmowych; Elżbieta Strzępek – legislator z Biura Legislacyjnego.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Otwieram posiedzenie Komisji. Witam posłów i zaproszonych gości. Witam pana dyrektora Adama Kobierackiego, który z upoważnienia ministra Jacka Najdera przedstawi stanowisko MSZ w sprawie dwóch druków sejmowych, które są przedmiotem dzisiejszych obrad. Witam również panów dyrektorów Mariusza Szczygła oraz Janusza Łąckiego.

Stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołu z poprzedniego posiedzenia Komisji wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń. Otrzymali państwo porządek obrad, który obejmuje: pkt 1 – pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją do spraw Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) w sprawie przywilejów i immunitetów Organizacji do spraw Zakazu Broni Chemicznej, podpisanego w Hadze dnia 5 sierpnia 2008 r. (druk nr 1959), pkt 2 – rozpatrzenie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji, bez zgody wyrażonej w ustawie: Protokołu sporządzonego w Bukareszcie dnia 19 czerwca 2008 r. o ochronie i zrównoważonym użytkowaniu różnorodności biologicznej i krajobrazowej do Ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat, sporządzonej w Kijowie dnia 22 maja 2003 r. (druk nr 1967), pkt 3 – sprawy różne.

Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam porządek obrad za przyjęty. Sprzeciwu nie słyszę, zatem uznaję porządek obrad za zaakceptowany przez Komisję.

Projekt z druku nr 1959 został skierowany do naszej Komisji do pierwszego czytania przez Marszałka Sejmu w dniu 7 maja br. Przypominam, że pierwsze czytanie obejmuje uzasadnienie przez wnioskodawcę, pytania i odpowiedzi wnioskodawcy oraz debatę w sprawie ogólnych zasad projektu.

Proszę pana dyrektora Adama Kobierackiego o uzasadnienie projektu ustawy z druku nr 1959.

Dyrektor Departamentu Polityki Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Adam Kobieracki:
Organizacja o Zakazie Broni Chemicznej istnieje i funkcjonuje na podstawie Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów, podpisanej w Paryżu dnia 13 stycznia 1993 r. Została ratyfikowana przez Polskę dnia 23 sierpnia 1995 r. Organizacja z siedzibą w Hadze liczy aktualnie 187 państw, dziś przystępuje kolejne. Głównym jej celem jest nadzorowanie implementacji postanowień Konwencji.

W art. 8 ust. 48-51 Konwencja zawiera ogólne zapisy dotyczące przywilejów i immunitetów samej Organizacji oraz wyszczególnionych kategorii funkcjonariuszy zarówno państw członkowskich (przedstawiciele państw-stron Konwencji oraz ich zastępcy i doradcy, przedstawiciele państw mianowani do Rady Wykonawczej), jak i Organizacji (dyrektor generalny i personel). Zatem prawnomiędzynarodowy obowiązek przyznania samej Organizacji oraz wymienionym wyżej kategoriom osób już na Rzeczypospolitej Polskiej ciąży, a powinien on zostać tylko zdefiniowany i skonkretyzowany w umowie zawartej między Organizacją a danym państwem-stroną, czyli w tym przypadku Rzecząpospolitą Polską. Wymóg zawarcia takiej umowy wynika wprost z ust. 50 art. 8 Konwencji.

Zapewnienie Organizacji i jej funkcjonariuszom niezbędnej niezależności oraz prawidłowe wypełnianie zadań przez OPCW na terytoriach jej państw członkowskich będzie w pełni możliwe tylko wówczas, gdy stosowne porozumienia dotyczące jej przywilejów i immunitetów zostaną zawarte między Organizacją a wszystkimi jej państwami członkowskimi. Dotychczas zawarto 35 takich porozumień. Sekretariat OPCW wskazuje na szczególne znaczenie pilnego zawierania tego typu porozumień z państwami-członkami Organizacji, na terytoriach których znajdują się laboratoria posiadające oficjalną akredytację OPCW. Rzeczpospolita Polska jest właśnie jednym z takich państw, a w naszym przypadku chodzi o laboratorium Wojskowego Instytutu Chemii i Radiometrii. Porozumienie ureguluje także kwestię statusu inspektorów OPCW przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z prowadzoną przez nich działalnością weryfikacyjną.

Zgodnie z praktyką przyjętą przez OPCW podstawą takich porozumień jest projekt opracowany przez Sekretariat Organizacji. Państwa są zachęcane do akceptowania projektu bez wprowadzania zmian, aby zapewnić jednolitość prawa w ramach całej Organizacji. Stosowne porozumienia zawierane są z reguły wyłącznie w języku angielskim, co także dotyczy porozumienia podpisanego z Rzeczpospolitą Polską w dniu 5 sierpnia 2008 r.

Co do zakresu przywilejów i immunitetów przewidzianych w Porozumieniu, nie odbiega on od standardów przyjmowanych przez Rzeczpospolitą Polską w umowach międzynarodowych dotyczących innych organizacji międzynarodowych i ich funkcjonariuszy. OPCW korzystać więc będzie na mocy Porozumienia z immunitetu jurysdykcyjnego, a jej majątek, archiwa i dokumenty oraz pomieszczenia Organizacji będą nietykalne. OPCW będzie także przysługiwał przywilej podatkowy, ale tylko wobec podatków bezpośrednich oraz przywilej celny, ograniczony do towarów przeznaczonych do użytku służbowego.

Co do funkcjonariuszy Organizacji, są to tylko przywileje i immunitety konieczne dla niezależnego wypełniania przez nich ich funkcji (podstawą jest ust. 50 art. 8 Konwencji). Są to więc przede wszystkim immunitet od aresztowania i zatrzymania oraz immunitet jurysdykcyjny (tylko co do czynności urzędowych), nietykalność dokumentów, zwolnienie z ograniczeń imigracyjnych i dotyczących rejestracji cudzoziemców. Przywileje takie obejmują także nietykalność bagażu osobistego oraz ułatwienia walutowe. W praktyce przedmiotowe Porozumienie dotyczyć będzie raczej niewielkiej liczby osób, które z ramienia OPCW odwiedzają służbowo Rzeczpospolitą Polską.

Ratyfikacja przedkładanej umowy odbywa się za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, dotyczy bowiem wolności, praw i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji RP oraz spraw uregulowanych w ustawie, np. z zakresu Prawa karnego, Prawa finansowego, w tym podatkowego, Prawa o cudzoziemcach oraz Prawa celnego. Za przyjęciem takiego trybu związania przemawia także dotychczasowa praktyka.

Minister spraw zagranicznych jest przekonany, że związanie się przez Rzeczpospolitą Polską tą umową nada konieczne konkretne ramy prawne współpracy polski z Organizacją do Spraw Zakazu Broni Chemicznej w zakresie immunitetów i przywilejów samej Organizacji, a także jej funkcjonariuszy i wypełni tym samym prawnomiędzynarodowy obowiązek ciążący na RP mocy ust. 50 art. 8 Konwencji.

Panie przewodniczący, Wysoka Komisjo, wnoszę formalnie o przyjęcie przez Komisję przedłożonego projektu ustawy.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Dziękuję, panie dyrektorze. Przechodzimy do pytań. Czy są pytania do pana dyrektora, dotyczące przedstawionego projektu ustawy. Nie słyszę, dziękuję bardzo.

Czy pan dyrektor chciałby dodać uzupełnienie? Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w debacie? Proszę uprzejmie, pan poseł Andrzej Ćwierz.

Poseł Andrzej Ćwierz (PiS):
Być może moje pytanie nieco odbiega od głównego tematu naszego spotkania, ale interesuje mnie, jakie jest stanowisko Polski w sprawie produkowania przez państwa i używania broni chemicznej. Mogę domniemywać, że jesteśmy przeciwni używaniu i składowaniu broni chemicznej. Słyszałem jednak, że na terenie Polski są zakłady, które zajmują się badaniami nad bronią. Proszę o wyjaśnienie moich wątpliwości.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Proszę bardzo, panie dyrektorze.

Dyrektor departamentu MSZ Adam Kobieracki:
Jedyne, co mogę odpowiedzieć, to potwierdzić jeszcze raz, że Polska podpisała dnia  13 stycznia 1993 r. Konwencję o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów. Konwencja została ratyfikowana przez nas dnia 23 sierpnia 1995 r. i weszła w życie wobec Polski w dniu 29 kwietnia 1997 r. Jeśli zatem prowadzone są jakiekolwiek prace i działania niezgodne z tą Konwencją, byłyby one absolutnie nielegalne. Jesteśmy stroną Konwencji i ona nas obowiązuje od 12 lat.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Zamykam debatę i stwierdzam zakończenie pierwszego czytania. Przystępujemy  do rozpatrzenia projektu ustawy w Komisji.

Czy pan dyrektor chciałby zabrać głos?

Dyrektor departamentu MSZ Adam Kobieracki:
Nie, dziękuję.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Czy ktoś z posłów chciałby zabrać głos? Dziękuję bardzo.

Czy są uwagi do tytułu ustawy? Stwierdzam, że nie ma uwag.

Czy są uwagi do art. 1 ustawy? Nie ma uwag.

Czy są uwagi do art. 2? Nie ma uwag.

Wszyscy państwo otrzymali pozytywną opinię prawną Biura Analiz Sejmowych podpisaną przez pana Andrzeja Kurkiewicza. Czy Biuro Legislacyjne zgłasza uwagi?

Legislator Elżbieta Strzępek:
Biuro Legislacyjne nie zgłasza uwag do projektu ustawy z druku nr 1959.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Przystępujemy zatem do głosowania. Kto z posłów jest za przyjęciem sprawozdania Komisji o projekcie ustawy z druku nr 1959 bez poprawek? Kto jest przeciw? Kto wstrzymał się od głosu? Stwierdzam, że Komisja przyjęła sprawozdanie jednogłośnie.

Przystępujemy do wyboru posła sprawozdawcy na posiedzenie Sejmu. Proszę o zgłoszenia kandydatów na posła sprawozdawcę. Proponuję pana posła Jana Kuriatę. Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jest przeciwny powierzeniu panu posłowi Kuriacie funkcji sprawozdawcy? Nie ma głosów sprzeciwu. Stwierdzam, że Komisja wybrała sprawozdawcę bez głosów sprzeciwu.

Przystępujemy do pkt 2 porządku dziennego. Marszałek Sejmu na podstawie art. 118 ust. 2 regulaminu Sejmu skierował w dniu 11 maja zawiadomienie z druku nr 1967 do Komisji Spraw Zagranicznych celem zajęcia stanowiska, co do zasadności wybranego przez Radę Ministrów trybu ratyfikacji umowy.

Bardzo proszę o zabranie głosu pana dyrektora Janusza Łąckiego w celu przedstawienia uzasadnienia.

Zastępca Dyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego MSZ Janusz Łącki:
Protokół sporządzony w Bukareszcie dnia 19 czerwca 2008 r. odnosi się do ramowej Konwencji o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat z dnia 22 maja 2003 r.. Polska podpisała Konwencję w 2003 r. W 2006 r. została ona przez Polskę ratyfikowana. Ponieważ sama Konwencja karpacka jest traktatem ramowym, który w sposób ogólny reguluje współpracę państw oraz ochronę środowiska w regionie karpackim, przewiduje możliwość zawierania dodatkowych protokołów, które by uszczegółowiały i dodatkowo regulowały dziedziny, które są objęte Konwencją.

Protokół z 2008 r. jest pierwszą taką poprawką. Dotyczy ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat, co jest opisane w art.  4 Konwencji. Stronami Konwencji są, oprócz Polski, następujące kraje: Republika Czeska, Rumunia, Republika Serbii, Ukraina, Słowacja oraz Węgry. Protokół nie został jeszcze ratyfikowany przez żadne państwo, dlatego nie wszedł jeszcze w życie.

Protokół wzmacnia ochronę i przywraca zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej w Karpatach. Reguluje m.in. takie zagadnienia, jak ogólna polityka ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej Karpat, udział władz regionalnych i lokalnych oraz innych zainteresowanych podmiotów we współtworzeniu polityki wobec Karpat, ochrona siedlisk naturalnych i półnaturalnych w Karpatach. Przewiduje również monitoring wdrażania Konwencji.

Jeśli chodzi o skutki finansowe związane z ratyfikacją Protokołu, sama ratyfikacja nie spowoduje dodatkowych kosztów, które już są ponoszone w związku z udziałem w pracach Konwencji karpackiej i sekretariatu tej Konwencji. Składka, którą Polska do tej pory płaciła, wynosiła 21,5 tys. euro. Od obecnego roku wzrasta do 30 tys. euro. Te środki są pokrywane z budżetu Ministerstwa Środowiska. Skuteczne wdrażanie Protokołu będzie wymagało utworzenia 4 nowych etatów – 3 w województwach, których dotyczy współpraca w regionie karpackim, czyli śląskim, małopolskim i podkarpackim. Te środki w wysokości 60 tys. zł rocznie na 1 etat będą pokrywane z budżetów trzech urzędów wojewódzkich. Koszt jednego etatu będzie pokryty przez Ministerstwo Środowiska.

Ponieważ sam Protokół i kwestie w nim uregulowane nie wypełniają przesłanek ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, rząd proponuje tryb ratyfikacji bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie. Ponieważ sama Konwencja podlegała ratyfikacji, więc żeby nie odbiegać od tego trybu, proponujemy ratyfikację, ale bez zgody wyrażonej w ustawie.

Zwracam się do Komisji o przyjęcie zawiadomienia Prezesa Rady Ministrów o zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP do ratyfikacji, bez zgody wyrażonej w ustawie omawianego Protokołu.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Dziękuję panu dyrektorowi.

Czy są pytania dotyczące przedłożonego zagadnienia?

Poseł Tomasz Latos (PiS):
Jaki jest powód, że Polska jako pierwszy kraj dokonuje ratyfikacji Protokołu? Jakie korzyści wynikną z tego tytułu dla Polski? Mam wrażenie, że jeśli chodzi o utrudnienia związane z ochroną środowiska w Karpatach, Polska ma się czym chwalić w porównaniu z innymi krajami.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Nie słyszę więcej pytań. Bardzo proszę pana dyrektora o udzielenie odpowiedzi.

Zastępca dyrektora departamentu MSZ Janusz Łącki:
Ministerstwo Spraw Zagranicznych i cała Rada Ministrów dąży do jak najszybszego ratyfikowania wszystkich umów, które zostały uprzednio przez Polskę podpisane. Protokół został sporządzony niemal rok temu. Po upływie tego czasu i przygotowaniu przez właściwy merytorycznie resort, czyli Ministerstwo Środowiska uzasadnienia wniosku o ratyfikację takie przedłożenie zostało skierowane do Sejmu. Nie jest celem rządu wstrzymywanie prac nad ratyfikacją jakichkolwiek umów. Podczas Komisji w przypadku ratyfikacji innych umów zwykle spotykaliśmy się z apelem, żeby ratyfikacje następowały jak najszybciej.

Jeśli chodzi o kwestie związane z korzyściami dla Polski, wynikające z ratyfikacji, są one szerzej omówione w uzasadnieniu, które państwo otrzymali. Oprócz ogólnych celów, jak wzmocnienie ochrony, przywracania zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej w Karpatach, należy wspomnieć również o wzmacnianiu udziału władz regionalnych i lokalnych, o zobowiązaniu do zrównoważonego użytkowania siedlisk naturalnych i tworzenia sieci ekologicznej. Zobowiązania zawarte w Protokole nie są nowe, gdyż uszczegółowiają to, co przyjęliśmy podczas ratyfikacji Konwencji karpackiej w 2006 r. Jest to tylko pewien dalszy ciąg i wzmocnienie współpracy, która już się odbywa.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Dziękuję bardzo. Stwierdzam, że nikt z posłów nie zgłosił zastrzeżeń co do trybu ratyfikacji. Opinia prawna Biura Analiz Sejmowych wykonana przez pana Adama Kurkiewicza nie kwestionowała przyjętego trybu ratyfikacji. Proponuję zatem, aby Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń. Sprzeciwu nie słyszę, stwierdzam, że Komisja przyjęła sprawozdanie o niezgłaszaniu zastrzeżeń.

Przechodzimy do ostatniego punktu – sprawy różne. Czy ktoś z państwa posłów chciałby zabrać głos?

Poseł Tadeusz Wita (niez.):
Chciałbym zgłosić propozycję, żeby Komisja zajęła się kwestią udzielania wiz obywatelom państw będących naszymi wschodnimi sąsiadami. Moja prośba nie jest bezpodstawna. Mam rodzinę na Wschodzie. Spotkałem się z dziwnym, moim zdaniem podejściem, trochę nieżyciowym, a może nawet złośliwym, o które podejrzewam osobę zatrudnioną w polskim konsulacie, ale narodowości niepolskiej. Rozmawiałem telefonicznie z tą osobą.

Chciałbym dowiedzieć się, jak funkcjonują polskie wydziały konsularne w krajach położonych na Wschód od Polski. Odprawiono „z kwitkiem” mojego krewniaka tylko dlatego, że na zaproszeniu „Paweł” było napisane „Pawel” (była użyta litera „w”, nie „v”). Dzięki mojej interwencji i rozmowie z konsulem zaproszona osoba otrzymała wizę, ale obawiam się, że gdybym nie był posłem, sprawa nie zakończyłaby się pomyślnie. Wystarczy jednoliterowy błąd w zaproszeniu, które kosztuje trochę pieniędzy, żeby nie uzyskać wizy. Ci ludzie mają dostatecznie dużo problemów, żeby dostać się do Polski. W tym przypadku chodzi bowiem o obywatela Białorusi. Nie chciałbym, żeby nasze konsulaty im to utrudniały.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Dziękuję bardzo. Przekażę tę sugestię przewodniczącemu Komisji. Gorąco zapraszam pana posła na posiedzenia Komisji Łączności z Polakami za Granicą, gdzie tego typu problematyka jest omawiana na bieżąco.

Poseł Tadeusz Wita (niez.):
Polacy mogą sobie załatwić Kartę Polaka i mają tych problemów o wiele mniej. Mnie chodziło o Białorusina.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?

Poseł Zbigniew Girzyński (PiS):
Chciałbym poprosić pana przewodniczącego, aby zgłosił na prezydium Komisji potrzebę spotkania z panem ministrem Radosławem Sikorskim w sprawie działań MSZ dotyczących insynuacji prasowych w prasie niemieckiej, wpisujących się w politykę rewizjonizmu historycznego, który zatacza w Niemczech coraz szersze kręgi. Chciałbym, aby Komisja mogła zapoznać się ze stanowiskiem MSZ. Interesuje mnie, jakie konkretne działania podejmuje resort w kontaktach ze swoimi odpowiednikami. Problem nie dotyczy tylko Niemiec, choć w tym przypadku jest on najboleśniejszy. Dotyczy państwa, które jest prawnym spadkobiercą sprawców drugiej wojny światowej.

Zgłaszam postulat, aby pan przewodniczący podczas obraz prezydium zechciał przedłożyć taką propozycję i w imieniu Komisji poprosić pana ministra Radosława Sikorskiego o spotkanie z Komisją, zapewne na następnym posiedzeniu Sejmu. Jeśli pan minister, z powodu swoich obowiązków nie będzie mógł spotkać się z Komisją, to stanowisko MSZ może być nam zaprezentowane przez oddelegowanego wiceministra.

Przewodniczący poseł Robert Tyszkiewicz (PO):
Podzielam opinię pana posła. Sprawa jest nie tylko ważna, ale i aktualna. Przekażę tę sugestię i poproszę prezydium, aby w tej sprawie wykazało się trybem pilnym w działaniu.

Czy są jeszcze głosy w sprawach różnych? Nie ma zgłoszę.

Informuję, że wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad. Protokół z dzisiejszego posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w sekretariacie Komisji. Zamykam posiedzenie Komisji.