Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu
USTAWA
z dnia 28 lipca 2023 r.
o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
oraz niektórych innych ustaw[1])Art. 1. W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 i z 2022 r. poz. 2140) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 99–992 otrzymują brzmienie:
„Art. 99 § 1. Dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanawia reprezentanta dziecka.
§ 2. Reprezentant dziecka jest umocowany do dokonywania wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia. Do czynności reprezentanta dziecka przepisy art. 95 § 3 i 4 oraz art. 154 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Do reprezentanta dziecka przepisy art. 148, art. 151, art. 152, art. 156, art. 159, art. 164, art. 165 § 2, art. 168–170 i art. 180 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 991 § 1. Reprezentantem dziecka może być ustanowiony adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw dotyczących dziecka, tego samego rodzaju lub rodzajowo odpowiadających sprawie, w której wymagana jest reprezentacja dziecka lub ukończył szkolenie dotyczące zasad reprezentacji dziecka, praw lub potrzeb dziecka.
§ 2. W przypadku gdy stopień skomplikowania sprawy tego nie wymaga, w szczególności, gdy sąd opiekuńczy określi szczegółowo treść czynności, reprezentantem dziecka może zostać ustanowiona również inna osoba posiadająca wyższe wykształcenie prawnicze i wykazująca znajomość potrzeb dziecka. Jeżeli szczególne okoliczności za tym przemawiają reprezentantem dziecka może zostać ustanowiona także osoba nieposiadająca wyższego wykształcenia prawniczego.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do reprezentanta dziecka w postępowaniu karnym.
Art. 992 § 1. Reprezentant dziecka w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym, udziela na piśmie lub przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej temu z rodziców dziecka, które nie uczestniczy w postępowaniu, na jego wniosek, informacji niezbędnych do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej dotyczących przebiegu tego postępowania i podjętych w jego toku czynnościach, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie dobro dziecka. Reprezentant dziecka uzyskuje od tego rodzica, informacje o dziecku, jego stanie zdrowia, sytuacji rodzinnej i środowisku, w zakresie niezbędnym do prawidłowej reprezentacji dziecka.
§ 2. Reprezentant dziecka może zwrócić się o informacje o dziecku, o których mowa w § 1, także do organów, instytucji, stowarzyszeń, organizacji społecznych lub innych podmiotów, do których należy dziecko, które świadczą dziecku pomoc lub posiadają informacje o dziecku. Organy, instytucje, stowarzyszenia, organizacje społeczne lub inne podmioty są obowiązane do udzielenia tych informacji na wniosek reprezentanta dziecka.
§ 3. Jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwalają reprezentant dziecka nawiązuje z dzieckiem kontakt i informuje je w sposób zrozumiały i dostosowany do stopnia jego rozwoju o podejmowanych czynnościach, przebiegu postępowania i sposobie jego zakończenia oraz konsekwencjach podjętych działań dla jego sytuacji prawnej.
§ 4. Reprezentant dziecka jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności, z wyjątkiem wiarygodnych informacji o przestępstwach popełnionych na szkodę dziecka oraz zagrożeniu dobra dziecka. W przypadku, gdy reprezentantem dziecka został ustanowiony adwokat lub radca prawny, tajemnica ta stanowi tajemnicę zawodową w rozumieniu ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1184 i 1268) lub ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1166).
§ 5. Przepisy § 1 stosuje się odpowiednio do podmiotów, o których mowa w art. 1121.”;
2) po art. 992 dodaje się art. 992a w brzmieniu:
„Art. 992a § 1. Nad działalnością reprezentanta dziecka czuwa sąd opiekuńczy, zaznajamiając się na bieżąco z jego działalnością.
§ 2. Reprezentant dziecka składa sądowi opiekuńczemu w wyznaczonych terminach, nie rzadziej niż co cztery miesiące, informacje dotyczące jego działalności, w szczególności o dokonywanych wszelkich czynnościach łączących się ze sprawą oraz obowiązkach określonych w art. 992.”;
3) art. 993 otrzymuje brzmienie:
„Art. 993. § 1. O wynagrodzeniu reprezentanta dziecka i zwrocie poniesionych przez niego wydatków orzeka sąd lub organ państwowy, przed którym dziecko jest reprezentowane, stosując przepisy właściwe dla danego postępowania.
§ 2. Wysokość wynagrodzenia reprezentanta dziecka niebędącego adwokatem lub radcą prawnym i zwrot poniesionych przez niego wydatków w postępowaniu innym niż cywilne ustala się na podstawie przepisów określających wysokość wynagrodzenia i zwrot wydatków kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej.
§ 3. Do ustalenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków reprezentanta dziecka będącego adwokatem lub radcą prawnym stosuje się odpowiednio przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze lub art. 223 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.”;
4) w art. 183:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Jeżeli pełnoletnia osoba niepełnosprawna potrzebuje wsparcia w prowadzeniu wszelkich spraw, spraw określonego rodzaju albo załatwieniu określonej sprawy ustanawia się dla niej kuratora. Zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy.”,
b) po § 1 dodaje się § 11–14 w brzmieniu:
„§ 11. Kurator dla osoby niepełnosprawnej jest powołany do jej reprezentowania tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi. Sąd opiekuńczy może określić sprawę lub zakres spraw wskazanych w postanowieniu o ustanowieniu kuratora, w których jest on uprawniony do reprezentowania osoby niepełnosprawnej.
§ 12. Kuratorem może zostać ustanowiona osoba pełnoletnia, która wyraziła na to zgodę i której kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z powierzonych jej obowiązków kuratora osoby niepełnosprawnej. Osoba niepełnosprawna może wskazać kandydata na kuratora.
§ 13. Przy wyborze kuratora i określeniu zakresu jego obowiązków oraz uprawnień, sąd opiekuńczy uwzględnia w szczególności sposób funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, w tym w zakresie jej funkcji intelektualnych oraz sposobu porozumiewania się z otoczeniem.
§ 14. Kurator uzgadnia z osobą niepełnosprawną sposób prowadzenia lub załatwienia spraw, o których mowa w § 1, i informuje osobę niepełnosprawną o podjętych działaniach oraz ich wynikach, tak aby mogła podejmować decyzje i działania odpowiednie do aktualnego stanu sprawy.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.[2])) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2161:
a) w § 1 zdanie drugie otrzymuje brzmienie:
„Jeżeli przed sądem dziecko odmawia udziału w wysłuchaniu, sąd odstępuje od tej czynności.”,
b) dodaje się § 3 i 4 w brzmieniu:
„§ 3. Wysłuchanie dziecka może nastąpić tylko raz w toku postępowania, chyba że dobro dziecka wymaga ponownego przeprowadzenia tej czynności lub potrzebę ponownego wysłuchania zgłasza dziecko. Ponowne wysłuchanie dziecka przeprowadza ten sam sąd, chyba że jest to niemożliwe lub stoi temu na przeszkodzie dobro dziecka.
§ 4. Jeżeli sąd odstąpił od wysłuchania dziecka, najpóźniej przed zakończeniem postępowania, wskazuje w protokole posiedzenia lub rozprawy, z jakich przyczyn czynność ta nie została przeprowadzona.”;
2) po art. 2161 dodaje się art. 2162 w brzmieniu:
„Art. 2162 § 1. Wysłuchanie dziecka następuje na posiedzeniu niejawnym, które odbywa się w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach w siedzibie sądu lub, jeżeli dobro dziecka tego wymaga, poza jego siedzibą.
§ 2. W wysłuchaniu dziecka, oprócz sędziego, może brać udział wyłącznie biegły psycholog, jeżeli z uwagi na stan zdrowia, rozwój umysłowy lub wiek dziecka niezbędne jest zapewnienie mu pomocy psychologicznej podczas wysłuchania lub zachodzi konieczność udzielenia pomocy sędziemu w zakresie rozpoznania potrzeb dziecka podczas wysłuchania.
§ 3. Z przebiegu wysłuchania dziecka sporządza się notatkę urzędową. Przebiegu wysłuchania dziecka nie utrwala się za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk.
§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób przygotowania i przeprowadzenia wysłuchania dziecka oraz warunki, jakim mają odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do przeprowadzania takich wysłuchań, mając na względzie konieczność zapewnienia swobody wypowiedzi i poczucia bezpieczeństwa wysłuchiwanych dzieci.”;
3) w art. 572 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„§ 3. Na wniosek osoby lub instytucji, o której mowa w § 1 lub 2, sąd opiekuńczy informuje o wszczęciu postępowania z urzędu lub braku podstaw do jego wszczęcia z urzędu.”;
4) w art. 576 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„§ 3. Do wysłuchania, o którym mowa w § 2, stosuje się odpowiednio przepisy art. 2161 § 3 i 4 oraz art. 2162.”;
5) po art. 583 dodaje się art. 5831 w brzmieniu:
„Art. 5831. § 1. Wniosek o wyznaczenie reprezentanta dziecka, o którym mowa w art. 99 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd opiekuńczy rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpływu tego wniosku.
§ 2. Adwokat lub radca prawny, o którym mowa w art. 991 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jest wyznaczany z listy reprezentantów dziecka.
§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób zapewnienia reprezentacji dziecka przez reprezentanta dziecka, w tym sposób ustalania listy reprezentantów dziecka, sposób wyznaczania reprezentanta dziecka oraz system szkoleniowy reprezentantów dziecka, mając na uwadze konieczność zapewnienia prawidłowego toku postępowania oraz prawidłowej realizacji prawa do ochrony interesów dziecka.”;
6) w art. 5851 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Wskazanie osoby przysposabiającego przez rodziców, o którym mowa w art. 1191a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, następuje przed sądem opiekuńczym właściwym dla osoby przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną.”;
7) w art. 600 dodaje się § 3–7 w brzmieniu:
„§ 3. W toku postępowania o ustanowienie kuratora sąd wysłuchuje osobę niepełnosprawną. W przypadku osoby niepełnosprawnej o złożonych potrzebach w komunikowaniu się, wysłuchanie przeprowadza się przy uwzględnieniu tych potrzeb.
§ 4. Sąd może odstąpić od wysłuchania tylko wówczas gdy brak możliwości jakiegokolwiek porozumienia się z osobą niepełnosprawną jest potwierdzony przez lekarza.
§ 5. Przed wydaniem postanowienia sąd może zlecić kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu w celu ustalenia sposobu funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, chyba że wystarczające dla dokonania tych ustaleń jest wysłuchanie osoby niepełnosprawnej lub dokumentacja będąca w posiadaniu sądu dotycząca tej osoby.
§ 6. W razie potrzeby, o ile sąd uzna to za konieczne, zasięga opinii biegłego psychologa lub biegłego innej specjalności.
§ 7. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób przygotowania wysłuchania osoby niepełnosprawnej oraz warunki w jakich powinno odbywać się wysłuchanie, mając na względzie konieczność zapewnienia swobody wypowiedzi i wsparcia potrzeb w komunikowaniu się wysłuchiwanych osób niepełnosprawnych.”.
Art. 3. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.[3])) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 21 w § 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
„4) rodzicowi albo opiekunowi prawnemu lub faktycznemu o przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego – należy bezzwłocznie zawiadomić sąd rodzinny właściwy dla miejsca zamieszkania małoletniego.”;
2) w art. 51 po § 2 dodaje się § 2a w brzmieniu:
„§ 2a. Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator niezwłocznie, nie w później niż w terminie 7 dni od dnia zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 98 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, występuje do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wyznaczenie reprezentanta dziecka, o którym mowa w art. 99 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.”.
Art. 4. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 127, z 2022 r. poz. 2600 oraz z 2023 r. poz. 818) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 11:
a) po § 1a dodaje się § 1b w brzmieniu:
„§ 1b. W przypadku skazanego za przestępstwo określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego, lub za przestępstwo określone w art. 156, art. 189a, art. 190a, art. 207, art. 211 Kodeksu karnego, sąd, o którym mowa w § 1, z urzędu niezwłocznie przesyła dyrektorowi aresztu śledczego lub zakładu karnego, dane obejmujące imię, nazwisko i adres pokrzywdzonego, chyba że pokrzywdzony pouczony o uprawnieniu, o którym mowa w art. 168a § 2a, oświadczył, że z niego rezygnuje.”,
b) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd po wydaniu wyroku skazującego przesyła dyrektorowi aresztu śledczego lub zakładu karnego posiadane w sprawie informacje dotyczące skazanego, w tym dane o uprzedniej karalności oraz zastosowanych wobec niego środkach wychowawczych lub poprawczych, informacje pozwalające na identyfikację skazanego, w szczególności numer Automatycznego Systemu Identyfikacji Daktyloskopijnej (AFIS), numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), rysopis oraz opis znaków szczególnych i tatuaży, a także fotografię skazanego, odpisy orzeczeń i opinii lekarskich oraz psychologicznych, w tym stwierdzających u skazanego uzależnienia od substancji psychoaktywnej, a także informacje dotyczące popełnienia przestępstwa określonego w art. 197–203 Kodeksu karnego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych oraz opinię, o której mowa w art. 22a ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 i …), a po uprawomocnieniu się wyroku, na wniosek dyrektora zakładu lub aresztu – również akta sądowe.”;
2) w art. 43lh § 5 otrzymuje brzmienie:
„§ 5. O wydaniu postanowienia sędzia penitencjarny niezwłocznie zawiadamia pokrzywdzonego, jego przedstawiciela ustawowego lub osobę, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, w przypadku, o którym mowa w art. 168a § 2a, albo jeżeli został złożony wniosek, o którym mowa w art. 168a § 1 i 1a.”;
3) w art. 168a:
a) § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. O uprawnieniach, o których mowa w § 1 i 1a oraz 2a, poucza pokrzywdzonego sąd, który kieruje orzeczenie do wykonania.”,
b) po § 2 dodaje się § 2a i 2b w brzmieniu:
„§ 2a. Zawiadomienie, o którym mowa w § 1, następuje z urzędu, w przypadku skazanego za przestępstwo określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego, lub za przestępstwo określone w art. 156, art. 189a, art. 190a, art. 207, art. 211 Kodeksu karnego, chyba że pokrzywdzony oświadczy, że z takiego uprawnienia rezygnuje.
§ 2b. W przypadkach, o których mowa w § 2a, pokrzywdzonego informuje się o możliwości uzyskania z Funduszu pomocy, o której mowa w art. 43 § 8 pkt 1 i 1a.”.
Art. 5. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, z 2022 r. poz. 2642 oraz z 2023 r. poz. 289, 614, 1030 i 1429) w art. 82a po § 3a dodaje się § 3b w brzmieniu:
„§ 3b. Sędzia orzekający w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich powinien uczestniczyć, co cztery lata, w szkoleniu i doskonaleniu zawodowym, w wymiarze co najmniej 10 godzin, organizowanym przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury lub jednostkę podległą Ministrowi Sprawiedliwości albo przez niego nadzorowaną, w celu uzupełnienia specjalistycznej wiedzy i umiejętności zawodowych z zakresu prowadzenia czynności z osobami, które nie ukończyły 18 lat, rozpoznawania symptomów krzywdzenia dziecka i zabezpieczenia interesu dziecka w sytuacji sporu między rodzicami albo opiekunami.”.
Art. 6. W ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 289 i 535) w art. 12a:
1) po ust. 4 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu:
„4a. Przed podjęciem decyzji, o której mowa w ust. 1, pracownik socjalny w uzgodnieniu z funkcjonariuszem Policji, a także lekarzem, ratownikiem medycznym lub pielęgniarką dokonuje oceny ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka w kwestionariuszu szacowania ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka.
4b. W przypadku zapewnienia dziecku ochrony, o której mowa w ust. 1, dziecku udziela się wsparcia psychologa.”;
2) dodaje się ust. 8 w brzmieniu:
„8. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia i ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór kwestionariusza szacowania ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka służący stwierdzeniu zasadności zapewnienia dziecku ochrony, o której mowa w ust. 1, mając na względzie konieczność prawidłowej diagnozy sytuacji i stanu dziecka oraz udzielenia mu natychmiastowej ochrony, uwzględniającej jego potrzeby oraz ochronę danych osobowych, które mają być przetwarzane z wykorzystaniem kwestionariusza.”.
Art. 7. W ustawie z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1304) wprowadza się następujące zmiany:
1) w tytule ustawy ogólne określenie przedmiotu ustawy otrzymuje brzmienie:
„o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich”;
2) art. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 1. Ustawa określa szczególne środki ochrony przeciwdziałające zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i szczególne środki ochrony małoletnich.”;
3) art. 3 otrzymuje brzmienie:
„Art. 3. 1. Szczególnymi środkami ochrony przeciwdziałającymi zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, o których mowa w art. 1, są:
1) Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym;
2) obowiązki pracodawców i innych organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi oraz pracowników i innych osób dopuszczanych do takiej działalności;
3) określenie miejsc szczególnego zagrożenia przestępczością na tle seksualnym.
2. Szczególnymi środkami ochrony małoletnich, o których mowa w art. 1, są:
1) ocena prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego;
2) standardy ochrony małoletnich;
3) analiza zdarzeń, w wyniku których małoletni na skutek działania rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
4) Krajowy Plan Przeciwdziałania Przemocy na Szkodę Małoletnich oraz Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich;
5) kontrola wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 21 oraz art. 22b.”;
4) w art. 12 pkt 6 i 7 otrzymują brzmienie:
„6) pracodawcom – przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze;
7) innym organizatorom – przed dopuszczeniem osoby do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, w zakresie uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zgromadzone w tym Rejestrze;”;
5) rozdział 3 otrzymuje brzmienie:
„Rozdział 3
Obowiązki pracodawców i innych organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi oraz osób zatrudnianych i dopuszczanych do takiej działalności
Art. 21. 1. Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności ciążą obowiązki określone w ust. 2–8.
2. Pracodawca lub inny organizator uzyskuje informacje, czy dane osoby, o której mowa w ust. 1, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
3. Osoba, o której mowa w ust. 1, przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
4. Osoba, o której mowa w ust. 1, posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, ponadto przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
5. Osoba, o której mowa w ust. 1, składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
6. Jeżeli prawo państwa, o którym mowa w ust. 4 lub 5, nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa.
7. W przypadku, gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 4–6, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w ust. 1, składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy, stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
8. Oświadczenia, o których mowa w ust. 5 i 7, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
9. Informacje, o których mowa w ust. 2, pracodawca lub inny organizator utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi. Informacje oraz oświadczenia, o których mowa w ust. 3–7, pracodawca lub inny organizator załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.
10. Wykonanie obowiązków, o których mowa w ust. 1–8, nie jest wymagane przed dopuszczeniem do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, członka rodziny małoletniego, lub osoby znanej osobiście rodzicowi małoletniego albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego, gdy jest ona wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy są dopuszczającymi do działalności.
11. Przez członka rodziny, o którym mowa w ust. 10, należy rozumieć osobę spokrewnioną albo osobę niespokrewnioną, pozostającą w faktycznym związku oraz wspólnie zamieszkującą i gospodarującą.”;
6) po rozdziale 4 dodaje się rozdziały 4a–4e w brzmieniu:
„Rozdział 4a
Ocena prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego
Art. 22a. 1. W sprawach o przestępstwa z art. 197–200b i art. 202 Kodeksu karnego popełnione na szkodę małoletniego sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, zasięga opinii dwóch biegłych psychiatrów i biegłego seksuologa lub biegłego psychoseksuologa w celu ustalenia stopnia prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przez sprawcę przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności popełnionego na szkodę małoletniego, wskazania jakie działania muszą być podjęte w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa ponownego popełnienia tego rodzaju przestępstwa, a także ustalenia czy sprawca wymaga terapii lub innych indywidualnych oddziaływań, a jeśli tak określenia ich charakteru.
2. Ustalenia stopnia prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się także w sprawie o przestępstwo z art. 148 Kodeksu karnego popełnione na szkodę małoletniego, jeżeli pozostaje ono w zbiegu z przestępstwem przeciwko wolności seksualnej i obyczajności popełnionym na szkodę małoletniego.
Rozdział 4b
Standardy ochrony małoletnich
Art. 22b. Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, zwanych dalej „standardami”, ma każdy:
1) organ zarządzający jednostką systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1–8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900), oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
2) organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.
Art. 22c. 1. W standardach, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności, określa się w szczególności:
1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2) zasady i procedurę podejmowania interwencji, w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”;
4) zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
6) zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
7) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
2. W standardach wprowadzanych w placówce lub miejscu prowadzonej działalności, o których mowa w art. 22b, należy określić także:
1) wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3) procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
4) zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
3. Obowiązek wprowadzenia standardów mają także podmioty świadczące usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego, w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony małoletnich. Standardy, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju prowadzonych usług, określają w szczególności:
1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między personelem podmiotu a małoletnim, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2) zasady i procedury identyfikacji małoletniego przebywającego w obiekcie hotelarskim i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w tym obiekcie;
3) zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego znajdującego się na terenie obiektu hotelarskiego lub korzystającego z usług turystycznych jest zagrożone;
4) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego;
5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.
4. W standardach uwzględnia się sytuację dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
5. Standardy sporządza się mając na względzie konieczność ich zrozumienia przez osoby małoletnie.
6. Podmioty, o których mowa w art. 22b oraz w ust. 3, mają obowiązek co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
7. Podmioty, o których mowa w art. 22b oraz w ust. 3, udostępniają standardy na swojej stronie internetowej oraz wywieszają w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich. Wersja skrócona zawiera informacje istotne dla małoletnich.
Rozdział 4c
Analiza zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
Art. 22d. 1. Jeżeli skutkiem zdarzenia, co do którego zachodzi uzasadnione przypuszczenie lub zostało stwierdzone, że stanowi umyślny czyn zabroniony określony w Kodeksie karnym, popełniony przez rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego, jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu małoletniego, zdarzenie może zostać poddane analizie, zwanej dalej „analizą określonego zdarzenia”, której celem jest ocena funkcjonowania ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz określenie działań usprawniających to funkcjonowanie i umożliwiających zapobieganie podobnym zdarzeniom.
2. Analiza określonego zdarzenia jest prowadzona niezależnie i odrębnie od postępowania karnego, którego celem jest ustalenie winy i odpowiedzialności za popełnienie czynu zabronionego, o którym mowa w ust. 1. W toku analizy określonego zdarzenia nie ustala się winy i odpowiedzialności osób za popełnienie innego czynu zabronionego niż wskazany w ust. 1, lub przewinienia dyscyplinarnego związanego z okolicznościami analizowanego zdarzenia, ani odpowiedzialności instytucji lub innych organów.
3. W toku analizy określonego zdarzenia, którą sporządza się w formie raportu, dokonuje się w szczególności:
1) wskazania okoliczności śmierci małoletniego lub doznania przez niego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
2) ustalenia sytuacji małoletniego zanim doszło do jego śmierci lub doznania przez niego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, w tym jego sytuacji opiekuńczo-wychowawczej;
3) ustalenia charakteru i rodzaju działań instytucji państwowych i samorządowych lub innych organów, instytucji i placówek, zwanych dalej „właściwymi organami lub instytucjami”, podejmowanych wobec:
a) małoletniego,
b) rodzeństwa małoletniego,
c) rodzica małoletniego albo jego opiekuna prawnego lub faktycznego lub innych osób, które mogły mieć wpływ na sytuację małoletniego
– zanim doszło do śmierci małoletniego lub doznania przez niego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
4) wskazania podstawy prawnej działań właściwych organów lub instytucji;
5) analizy działań właściwych organów lub instytucji, w szczególności w zakresie sposobu faktycznego realizowania przyznanych uprawnień i wykonywania ciążących na nich obowiązków oraz reagowania na zagrożenie życia lub zdrowia małoletniego;
6) ustalenia, czy występują uchybienia w zakresie ochrony małoletnich utrudniające ujawnianie i prawidłowe reagowanie na przypadki krzywdzenia małoletnich;
7) opracowania wniosków końcowych i sformułowania zaleceń dla właściwych organów lub instytucji mających na celu poprawę ochrony małoletnich przed krzywdzeniem.
Art. 22e. 1. Przy Ministrze Sprawiedliwości działa Zespół do spraw analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, zwany dalej „Zespołem do spraw analizy zdarzeń”, jako organ pomocniczy Ministra Sprawiedliwości, którego zadaniem jest analizowanie zdarzeń, o których mowa w art. 22d ust. 1.
2. Członków Zespołu do spraw analizy zdarzeń powołuje Minister Sprawiedliwości.
3. Kadencja Zespołu do spraw analizy zdarzeń trwa cztery lata.
4. W skład Zespołu do spraw analizy zdarzeń wchodzi siedmiu stałych ekspertów: po jednym z dziedziny prawa, pediatrii, psychologii, psychiatrii, pedagogiki, socjologii oraz pracy socjalnej albo resocjalizacji. Pracami Zespołu do spraw analizy zdarzeń, kieruje przewodniczący wybierany większością głosów w obecności co najmniej pięciu stałych ekspertów.
5. Przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń powołuje grupę ekspertów do przeprowadzenia analizy określonego zdarzenia, zwaną dalej „grupą ekspertów”. W skład grupy ekspertów wchodzi co najmniej dwóch stałych ekspertów. W skład grupy ekspertów mogą wchodzić również eksperci, o których mowa w ust. 6 i 7.
6. Minister Sprawiedliwości, na wniosek przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń, może powołać w skład grupy ekspertów, ekspertów spośród osób działających na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem na terenie województwa, w którym doszło do analizowanego zdarzenia lub będącego miejscem zamieszkania małoletniego. Ekspert wchodzi w skład grupy ekspertów od dnia powołania do dnia przyjęcia raportu z analizy określonego zdarzenia, do przeprowadzenia której został powołany.
7. Minister Sprawiedliwości, na wniosek przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń, może powołać w skład grupy ekspertów, ekspertów z dziedziny wskazanej w ust. 2 lub innej dziedziny, o ile jest to niezbędne do przeprowadzenia analizy określonego zdarzenia. Ekspert wchodzi w skład grupy ekspertów od dnia powołania do dnia przyjęcia raportu z analizy określonego zdarzenia, do przeprowadzenia której został powołany.
8. Ekspertom, o których mowa w ust. 4, 6 i 7, przysługuje wynagrodzenie za pracę związaną z prowadzeniem analizy określonego zdarzenia i przygotowaniem raportu oraz zwrot kosztów podróży i noclegów na zasadach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.
9. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb wyłaniania ekspertów, o których mowa w ust. 4, 6 i 7, mając na uwadze konieczność wyłonienia ekspertów o odpowiednich wiedzy i doświadczeniu, niezbędnych do prawidłowego przeprowadzania analiz określonego zdarzenia;
2) wysokość przysługującego wynagrodzenia ekspertom, o których mowa w ust. 4, 6 i 7, za pracę nad analizą określonego zdarzenia i przygotowanie raportu z tej analizy, biorąc pod uwagę nakład pracy związany z analizą określonego zdarzenia;
3) warunki i tryb zwrotu kosztów podróży i noclegów przysługujących ekspertom, o których mowa w ust. 4, 6 i 7, w związku z poniesieniem tych kosztów w ramach pracy nad analizą określonego zdarzenia lub udziałem w posiedzeniu oraz sposób obliczania wysokości albo maksymalną kwotę tego zwrotu, mając na uwadze potrzebę zapewnienia racjonalności ponoszonych kosztów podróży i noclegów.
Art. 22f. 1. Eksperci, o których mowa w art. 22e ust. 4, 6 i 7, w toku prowadzonej analizy określonego zdarzenia zachowują niezależność od Ministra Sprawiedliwości oraz innych organów lub instytucji. Eksperci są obowiązani:
1) osobiście wykonywać powierzone im zadania i czynności w toku prowadzonej analizy określonego zdarzenia;
2) zachować w tajemnicy informacje uzyskane w toku prowadzonej analizy określonego zdarzenia, z wyjątkiem wiarygodnych informacji o przestępstwach, o których mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego;
3) zachować bezstronność i obiektywizm przy podejmowaniu wszystkich decyzji i formułowaniu wniosków.
2. W skład grupy ekspertów nie może zostać powołana osoba:
1) jeżeli analizowane zdarzenie dotyczy jej praw lub obowiązków albo praw lub obowiązków jej małżonka lub osoby pozostającej z nią we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia albo osób związanych z nią z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, w tym również po ustaniu małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli;
2) która jest lub była świadkiem, biegłym lub przedstawicielem jednej ze stron w postępowaniu prowadzonym w związku z analizą określonego zdarzenia, albo której przedstawicielem w tym postępowaniu jest jedna z osób wymienionych w pkt 1;
3) jeżeli istnieją inne niż w pkt 1 i 2 uzasadnione wątpliwości co do jej bezstronności.
3. Przed przystąpieniem do analizy określonego zdarzenia, ekspert wchodzący w skład grupy ekspertów składa oświadczenie, że nie zachodzą w stosunku do niego okoliczności, o których mowa w ust. 2. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
4. Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 2, wystąpiły w toku prowadzonej analizy określonego zdarzenia, ekspert, w stosunku do którego okoliczności te zachodzą niezwłocznie wyłącza się od prowadzenia analizy określonego zdarzenia i zawiadamia o tym przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń. Jeżeli okoliczności te, zostały ujawnione przez inne osoby, o wyłączeniu eksperta od prowadzenia analizy decyduje Zespół do spraw analizy zdarzeń uchwałą podjętą na posiedzeniu większością głosów w obecności co najmniej pięciu stałych ekspertów. W głosowaniu nie bierze udziału ekspert, w stosunku do którego zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 2.
5. Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 2, zachodzą w stosunku do przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń, wyłącza się on od prowadzenia analizy określonego zdarzenia i zawiadamia o tym Ministra Sprawiedliwości. Przepisy ust. 4 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio. Minister Sprawiedliwości wyznacza jednego ze stałych ekspertów w celu zwołania posiedzenia w przedmiocie wyłączenia przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń od prowadzenia analizy określonego zdarzenia i przewodniczenia temu posiedzeniu.
Art. 22g. 1. Ekspertem, o którym mowa w art. 22e ust. 4, może być osoba, która:
1) posiada wykształcenie wyższe w jednej z dziedzin, o których mowa w art. 22e ust. 4;
2) posiada co najmniej 4-letnie doświadczenie w pracy związanej z ochroną małoletnich przed krzywdzeniem, przeciwdziałaniem przemocy lub pomocą osobom pokrzywdzonym;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) ma pełną zdolność do czynności prawnych;
5) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
2. Ekspertem, o którym mowa w art. 22e ust. 6, może być osoba, która:
1) posiada co najmniej wykształcenie średnie;
2) ma co najmniej 4-letnie doświadczenie w pracy związanej z ochroną małoletnich przed krzywdzeniem, przeciwdziałaniem przemocy lub pomocą osobom pokrzywdzonym, szczególnie przydatne dla prowadzonej analizy określonego zdarzenia;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) ma pełną zdolność do czynności prawnych;
5) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
3. Ekspertem, o którym mowa w art. 22e ust. 7, może być osoba, która:
1) posiada wykształcenie wyższe w dziedzinie niezbędnej do przeprowadzenia analizy określonego zdarzenia;
2) posiada co najmniej 4-letnie doświadczenie w pracy związanej z ochroną małoletnich przed krzywdzeniem, przeciwdziałaniem przemocy lub pomocą osobom pokrzywdzonym, szczególnie przydatne dla prowadzonej analizy określonego zdarzenia;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) ma pełną zdolność do czynności prawnych;
5) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Art. 22h. 1. Mandat eksperta, o którym mowa w art. 22e ust. 4, wygasa przed upływem kadencji w przypadku:
1) jego śmierci;
2) złożenia pisemnej rezygnacji;
3) odwołania przez Ministra Sprawiedliwości z powodu:
a) trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków członka Zespołu do spraw analizy zdarzeń wywołanej chorobą,
b) naruszenia obowiązków, w szczególności dotyczących osobistego wykonywania powierzonych mu czynności oraz zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych przy ich wykonywaniu;
4) prawomocnego skazania za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
2. Mandat eksperta, o którym mowa w art. 22e ust. 6 lub 7, wygasa przed przyjęciem raportu z analizy określonego zdarzenia w przypadku:
1) jego śmierci;
2) złożenia pisemnej rezygnacji;
3) odwołania przez Ministra Sprawiedliwości z powodu:
a) trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków w zakresie prowadzenia analizy określonego zdarzenia,
b) naruszenia obowiązków, w szczególności dotyczących osobistego wykonywania powierzonych mu czynności oraz zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych przy ich wykonywaniu;
4) prawomocnego skazania za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Art. 22i. 1. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o zdarzeniu, o którym mowa w art. 22d ust. 1, mają obowiązek niezwłocznie zawiadomić o tym przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń.
2. Decyzję o przeprowadzeniu analizy określonego zdarzenia Zespół do spraw analizy zdarzeń podejmuje, w drodze uchwały, z własnej inicjatywy lub po zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 1.
Art. 22j. 1. Grupa ekspertów na potrzeby prowadzonej analizy określonego zdarzenia może:
1) przeprowadzać wysłuchania osób pełnoletnich w celu ustalenia okoliczności istotnych dla analizy określonego zdarzenia;
2) występować z wnioskami o udzielenie informacji oraz udostępnienie akt, dokumentów, zapisów z monitoringu lub innych danych, albo ich kopii, w celu zapoznania się z nimi.
2. Przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń kieruje wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, wskazując dane ekspertów wchodzących w skład grupy ekspertów, upoważnionych do zapoznania się z informacjami, aktami, dokumentami, zapisami z monitoringu lub innymi danymi, albo ich kopiami. Wniosek może zostać skierowany do:
1) Policji w celu szczegółowego ustalenia, czy w miejscu zamieszkania lub pobytu małoletniego, lub z uwagi na małoletniego, jego rodzeństwo, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego podejmowano czynności interwencyjne lub czynności innego rodzaju, w tym wszczynano procedurę „Niebieskie Karty” lub stosowano środki, o których mowa w art. 15a–15aaa ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2023 r. poz. 171, z późn. zm.[4])), dat tych czynności, dokonanych w ich trakcie ustaleń, sposobu ich zakończenia oraz podejmowanych w ich następstwie działań;
2) Żandarmerii Wojskowej w celu szczegółowego ustalenia, czy w miejscu zamieszkania lub pobytu małoletniego, lub z uwagi na małoletniego, jego rodzeństwo, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego podejmowano czynności interwencyjne lub czynności innego rodzaju, w tym wszczynano procedurę „Niebieskie Karty” lub stosowano środki, o których mowa w art. 18–18aa ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1266), dat tych czynności, dokonanych w ich trakcie ustaleń, sposobu ich zakończenia oraz podejmowanych w ich następstwie działań;
3) jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w celu szczegółowego ustalenia:
a) czy małoletni, jego rodzeństwo, rodzic albo opiekun prawny lub faktyczny byli objęci oddziaływaniami pomocy społecznej oraz rodzaju udzielanego wsparcia,
b) dat, rodzaju i przebiegu czynności podejmowanych wobec małoletniego, jego rodzeństwa, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego, dokonanych w ich trakcie ustaleń, w tym dotyczących sytuacji osobistej, potrzeb, stanu zdrowia małoletniego, postawy jego rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego, w zakresie ujawnionego albo podejrzewanego krzywdzenia małoletniego, oraz podejmowanych w ich następstwie działań;
4) zespołów interdyscyplinarnych realizujących działania określone w gminnym programie przeciwdziałania przemocy domowej oraz ochrony osób doznających przemocy domowej w celu szczegółowego ustalenia:
a) czy w miejscu zamieszkania lub pobytu małoletniego, lub z uwagi na małoletniego, jego rodzeństwo, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego podejmowano czynności interwencyjne lub czynności innego rodzaju, w tym wszczynano procedurę „Niebieskie Karty”, dat tych czynności, dokonanych w ich trakcie ustaleń, sposobu ich zakończenia oraz podejmowanych w ich następstwie działań,
b) czy kierowano rodzeństwo małoletniego, jego rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego do uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym dla osób stosujących przemoc domową lub programie psychologiczno-terapeutycznym dla osób stosujących przemoc domową;
5) jednostek organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w celu szczegółowego ustalenia:
a) czy małoletni, jego rodzeństwo, rodzic albo opiekun prawny lub faktyczny byli objęci oddziaływaniami tych jednostek oraz rodzaju udzielanego wsparcia,
b) dat, rodzaju i przebiegu czynności podejmowanych wobec małoletniego, jego rodzeństwa, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego, dokonanych w ich trakcie ustaleń, w tym dotyczących sytuacji osobistej, potrzeb, stanu zdrowia małoletniego, postawy jego rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego, w zakresie ujawnionego albo podejrzewanego krzywdzenia małoletniego, oraz podejmowanych w ich następstwie działań;
6) żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych, placówek opiekuńczych i wychowawczych, poradni psychologiczno-pedagogicznych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, okręgowych ośrodków wychowawczych, ośrodków kuratorskich, organizacji społecznych, organizacji pozarządowych, zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich lub ośrodków dla cudzoziemców, do których uczęszcza albo uczęszczał bądź przebywa albo przebywał małoletni w celu szczegółowego ustalenia:
a) sytuacji osobistej małoletniego i jego rodzeństwa, potrzeb, stanu zdrowia oraz relacji z innymi małoletnimi w okresie będącym przedmiotem analizy określonego zdarzenia,
b) sytuacji osobistej, stanu zdrowia oraz postawy rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego małoletniego w okresie będącym przedmiotem analizy określonego zdarzenia,
c) czy z uwagi na małoletniego, jego rodzeństwo, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego podejmowano czynności interwencyjne lub czynności innego rodzaju, w tym wszczynano procedurę „Niebieskie Karty”, dat tych czynności, dokonanych w ich trakcie ustaleń, sposobu ich zakończenia oraz podejmowanych w ich następstwie działań,
d) rodzaju pomocy udzielanej małoletniemu lub jego rodzeństwu oraz innych podejmowanych działań;
7) publicznych oraz niepublicznych podmiotów wykonujących działalność leczniczą w celu szczegółowego ustalenia:
a) sytuacji osobistej małoletniego i jego rodzeństwa, potrzeb, stanu zdrowia oraz relacji z innymi małoletnimi w okresie będącym przedmiotem analizy określonego zdarzenia,
b) czy małoletniemu lub jego rodzeństwu były udzielane świadczenia zdrowotne oraz rodzaju tych świadczeń,
c) czy podczas udzielania świadczenia zdrowotnego u małoletniego lub jego rodzeństwa ujawniono obrażenia ciała, stwierdzono zaburzenia emocjonalne lub inne okoliczności świadczące o krzywdzeniu małoletniego lub jego rodzeństwa,
d) sytuacji osobistej, stanu zdrowia oraz postawy rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego małoletniego w okresie będącym przedmiotem analizy określonego zdarzenia,
e) czy z uwagi na małoletniego, jego rodzeństwo, rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego podejmowano czynności interwencyjne lub czynności innego rodzaju, w tym wszczynano procedurę „Niebieskie Karty”, dat tych czynności, dokonanych w ich trakcie ustaleń, sposobu ich zakończenia oraz podejmowanych w ich następstwie działań,
f) rodzaju pomocy udzielanej małoletniemu lub jego rodzeństwu oraz innych podejmowanych działań;
8) prezesów właściwych sądów w celu szczegółowego ustalenia, czy:
a) sąd orzekał w sprawach opiekuńczych dotyczących małoletniego lub jego rodzeństwa, przebiegu postępowania opiekuńczego, dokonanych w tym postępowaniu ustaleniach oraz treści wydanych orzeczeń,
b) sąd orzekał w sprawach, o których mowa w art. 11a–11ab ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 oraz z 2023 r. poz. 289, 535 i …), sprawach o przymusowe leczenie odwykowe, o których mowa w art. 26 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r. poz. 165, 240, 535 i 803) lub sprawach, o których mowa w art. 25 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2123), dotyczących rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego małoletniego oraz przebiegu postępowań w tych sprawach, dokonanych w tych postępowaniach ustaleniach oraz treści wydanych orzeczeń,
c) sąd orzekał przeciwko rodzicowi albo opiekunowi prawnemu lub faktycznemu małoletniego w sprawach o przestępstwa określone w rozdziale XIX, XXIII, XXV, XXVI i XXXV oraz art. 217 Kodeksu karnego, a także w sprawach o przestępstwa określone w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), oraz przebiegu postępowań w tych sprawach, dokonanych w tych postępowaniach ustaleniach oraz treści wydanych orzeczeń,
d) w miejscu zamieszkania lub pobytu małoletniego odbywały się wizyty kuratora sądowego, przebiegu tych wizyt i ustaleń dokonanych na potrzeby sprawozdania kuratora sądowego, treści tych sprawozdań i podejmowanych działań przez kuratora sądowego lub sąd;
9) kierowników właściwych jednostek organizacyjnych prokuratury w celu szczegółowego ustalenia czy podejmowano czynności w związku z podejrzeniem popełnienia przez rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego małoletniego przestępstwa określonego w rozdziale XIX, XXIII, XXV, XXVI i XXXV oraz art. 217 Kodeksu karnego, a także przestępstwa określonego w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, czy prowadzono postępowania przygotowawcze w tych sprawach, dokonanych w tych postępowaniach ustaleniach i sposobie ich zakończenia.
3. Podmioty, o których mowa w ust. 2, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, udzielają informacji, udostępniają akta, dokumenty, zapisy z monitoringu lub inne dane, albo ich kopie, w celu zapoznania się z nimi przez ekspertów wchodzących w skład grupy ekspertów, chyba że udzielenie informacji, udostępnienie akt, dokumentów, zapisów z monitoringu lub innych danych, albo ich kopii, jest wyłączone lub ograniczone na podstawie przepisów odrębnych.
4. Minister Sprawiedliwości, na wniosek przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń, może zwrócić się do prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze lub prezesa sądu, w którym prowadzone jest postępowanie w sprawie zdarzenia, o którym mowa w art. 22d ust. 1, o udzielenie informacji o toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym, o umożliwienie wglądu do akt postępowania przygotowawczego lub sądowego, a także o przekazanie niezbędnych dokumentów z tych akt albo ich kopii. Prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie przygotowawcze lub prezes sądu udziela informacji, umożliwia wgląd do akt, a także przekazuje dokumenty albo ich kopie, jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania przygotowawczego lub sądowego.
5. Minister Sprawiedliwości, na wniosek przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń, może zwrócić się do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego, o przekazanie danych z Krajowego Rejestru Karnego dotyczących rodzica albo opiekuna prawnego lub faktycznego małoletniego, o którym mowa w art. 22d ust. 1.
6. W zakresie niezbędnym dla realizacji uprawnień, o których mowa w ust. 1, 2 i 4, członkowie grupy ekspertów mają prawo zapoznania się z informacjami stanowiącymi tajemnicę zawodową:
1) lekarza i lekarza dentysty, o której mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2022 r. poz. 1731, z późn. zm.[5]));
2) osoby wykonującej zawód medyczny, o której mowa w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2022 r. poz. 1876, 2280 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 605);
3) pielęgniarki i położnej, o której mowa w art. 17 ust. 1 ustawy dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2702 i 2705 oraz z 2023 r. poz. 185 i 1234);
4) osoby wykonującej czynności wynikające z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, o której mowa w art. 50 ust. 1 tej ustawy;
5) psychologa, o której mowa w art. 14 ust. 1 ustawy dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. z 2019 r. poz. 1026);
6) pracownika socjalnego, o której mowa w art. 119 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 901);
7) pracownika okręgowego ośrodka wychowawczego, zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich, o której mowa w art. 335 pkt 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700 oraz z 2023 r. poz. 289).
Art. 22k. 1. Prawo udziału w wysłuchaniu mają wyłącznie członkowie grupy ekspertów, chyba że porozumienie się z osobą wysłuchiwaną wymaga obecności tłumacza języka obcego, polskiego języka migowego (PJM), systemu językowo-migowego (SJM), sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych (SKOGN) albo specjalisty metody komunikacji wspomagającej lub alternatywnej, którą posługuje się osoba wysłuchiwana. Z wysłuchania sporządza się protokół, który podpisują członkowie grupy ekspertów biorący udział w wysłuchaniu i osoba wysłuchiwana.
2. Członkowie grupy ekspertów biorący udział w wysłuchaniu są obowiązani do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, które uzyskali w toku wysłuchania.
3. Wezwanie w celu wysłuchania doręcza się za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 896, 1933 i 2042). W sprawach niecierpiących zwłoki można dokonać wezwania za pomocą telefaksu, telefonicznie albo za pośrednictwem poczty elektronicznej.
4. Sposób wezwania należy udokumentować dołączając do dokumentacji z analizy określonego zdarzenia notatkę lub potwierdzenie transmisji danych.
5. Jeżeli osoba wezwana nie może stawić się z powodu choroby lub innej niedającej się usunąć przeszkody, członkowie grupy ekspertów mogą wysłuchać tę osobę w miejscu jej pobytu albo za pomocą urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. W takim przypadku protokół z wysłuchania podpisują członkowie grupy ekspertów biorący udział w wysłuchaniu, a nośnik z nagraniem wysłuchania stanowi załącznik do protokołu.
6. Nie wolno wzywać w celu wysłuchania:
1) obrońcy albo adwokata lub radcy prawnego działającego na podstawie art. 245 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 z późn. zm.[6])) co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę;
2) duchownego co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi;
3) mediatora co do faktów, o których dowiedział się od oskarżonego lub pokrzywdzonego prowadząc postępowanie mediacyjne, z wyłączeniem informacji o przestępstwach, o których mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego;
4) sędziego w zakresie informacji objętych tajemnicą, o której mowa w art. 85 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, z 2022 r. poz. 2642 oraz z 2023 r. poz. 289, 614, 1030, 1429 i …);
5) prokuratora w zakresie informacji objętych tajemnicą, o której mowa w art. 102 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. z 2023 r. poz. 1360);
6) osób, o których mowa w art. 180 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego.
Art. 22l. 1. Dokumentacja z analizy określonego zdarzenia obejmuje w szczególności protokoły z wysłuchań, notatki służbowe oraz inne dokumenty dotyczące czynności podejmowanych przez grupę ekspertów podczas przeprowadzania analizy określonego zdarzenia, projekt raportu z analizy określonego zdarzenia, zastrzeżenia i dokumenty związane z rozpatrywaniem zastrzeżeń oraz raport z analizy określonego zdarzenia.
2. Do dokumentacji z analizy określonego zdarzenia dostęp mają wyłącznie członkowie grupy ekspertów.
3. Dokumentacji z analizy określonego zdarzenia nie udostępnia się organom prowadzącym postępowanie karne, którego celem jest ustalenie odpowiedzialności za popełnienie czynu zabronionego, o którym mowa w art. 22d ust. 1, ani innym organom prowadzącym postępowanie, którego celem jest ustalenie odpowiedzialności za popełnienie innego czynu zabronionego niż wskazany w art. 22d ust. 1, lub przewinienia dyscyplinarnego związanego z okolicznościami analizowanego zdarzenia.
4. Dokumentacja z analizy określonego zdarzenia stanowi tajemnicę prawnie chronioną.
Art. 22m. 1. Raport z analizy określonego zdarzenia należy sporządzić w terminie trzech miesięcy od dnia ukończenia analizy określonego zdarzenia.
2. Raport z analizy określonego zdarzenia zawiera elementy, o których mowa w art. 22d ust. 3, wskazania organizacyjne i systemowe w zakresie ochrony małoletnich przed krzywdzeniem, a także, w miarę potrzeby, propozycje wydania lub zmiany określonych aktów normatywnych.
3. Przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń doręcza projekt raportu z analizy określonego zdarzenia w zakresie wniosków końcowych oraz zaleceń właściwym organom lub instytucjom, które w terminie 30 dni od dnia doręczenia tego projektu mogą zgłosić zastrzeżenia.
4. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, zamieszcza się je w raporcie z analizy określonego zdarzenia wraz z wyjaśnieniem grupy ekspertów co do przyczyn ich nieuwzględnienia.
5. Przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń doręcza raport z analizy określonego zdarzenia w zakresie wniosków końcowych oraz zaleceń właściwym organom lub instytucjom. Właściwe organy lub instytucje w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia raportu z analizy określonego zdarzenia informują przewodniczącego Zespołu do spraw analizy zdarzeń o sposobie realizacji zaleceń.
6. Na stronie internetowej urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości umieszcza się informację o przeprowadzonej analizie określonego zdarzenia, która zawiera zwięzły opis stanu faktycznego analizowanego zdarzenia oraz wnioski końcowe i zalecenia dla właściwych organów lub instytucji, z wyłączeniem danych osobowych małoletniego lub innych osób mających związek ze zdarzeniem, o którym mowa w art. 22d ust. 1, umożliwiających identyfikację tych osób, miejsce zdarzenia lub siedzibę właściwych organów lub instytucji.
Art. 22n. 1. Administratorem danych osobowych w zakresie prowadzonych analiz określonego zdarzenia i sporządzanych raportów z analizy określonego zdarzenia jest przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń.
2. Eksperci przetwarzają wszelkie informacje niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań, w tym dane osobowe, o których mowa w art. 9 ust. 1 i art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.).
3. Przed przystąpieniem do realizacji ustawowych zadań ekspert składa oświadczenie następującej treści: „Oświadczam, że zachowam w tajemnicy informacje i dane, które uzyskałem przy realizacji zadań związanych z prowadzeniem analiz zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, oraz że znane mi są przepisy o odpowiedzialności karnej za udostępnienie danych osobowych lub umożliwienie do nich dostępu osobom nieuprawnionym”.
Art. 22o. 1. Zespół do spraw analizy zdarzeń określa, w drodze uchwały, regulamin swojego działania.
2. Obsługę finansową, administracyjną i biurową Zespołu do spraw analizy zdarzeń zapewnia urząd obsługujący Ministra Sprawiedliwości.
Art. 22p. 1. Przewodniczący Zespołu do spraw analizy zdarzeń sporządza raz na dwa lata, w terminie do dnia 31 marca roku następującego po okresie sprawozdawczym, sprawozdanie zawierające w szczególności:
1) wskazanie działań podejmowanych przez Zespół do spraw analizy zdarzeń, w tym liczbę przeprowadzonych analiz określonego zdarzenia;
2) wskazanie najczęstszych problemów, które pojawiały się w trakcie działań właściwych organów lub instytucji w związku z analizowanymi zdarzeniami oraz najczęstszych nieprawidłowości w ich działaniu, wraz ze wskazaniem przyczyn, zakresu i skutków tych nieprawidłowości;
3) wydane w okresie sprawozdawczym zalecenia dla właściwych organów lub instytucji;
4) wskazanie działań podejmowanych przez właściwe organy lub instytucje w wyniku realizacji przekazanych zaleceń;
5) uwagi o stanie funkcjonowania systemu ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz ewentualne propozycje zmian w tym zakresie.
2. Przepis art. 22m ust. 6 stosuje się odpowiednio.
Art. 22q. Minister Sprawiedliwości przesyła co dwa lata Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezesowi Rady Ministrów w terminie do dnia 31 maja roku następującego po okresie sprawozdawczym, sprawozdanie, o którym mowa w art. 22p ust. 1.
Rozdział 4d
Pozostałe szczególne środki ochrony małoletnich przed krzywdzeniem oraz podmioty wskazane do ich realizacji
Art. 22r. 1. W celu tworzenia warunków skutecznej ochrony małoletnich przed krzywdzeniem Rada Ministrów przyjmuje:
1) Krajowy Plan Przeciwdziałania Przemocy na Szkodę Małoletnich,
2) Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich
– zwane dalej „krajowymi planami”.
2. Krajowe plany określają w szczególności:
1) działania w zakresie profilaktyki przemocy oraz przeciwdziałania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich;
2) organizację systemu wsparcia materialnego, psychologicznego, medycznego i prawnego dla pokrzywdzonych małoletnich;
3) działania w zakresie upowszechniania informacji o możliwościach i formach udzielania wsparcia osobom pokrzywdzonym i ich rodzinom;
4) działania w zakresie resocjalizacji i oddziaływania na sprawców;
5) sposób zaangażowania małoletnich w opracowanie i wdrażanie krajowych planów;
6) zakres oraz schemat pozyskiwania danych statystycznych o przemocy na szkodę małoletnich oraz przestępstwach przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich.
Art. 22s. 1. Przy Ministrze Sprawiedliwości działa Zespół do Spraw Ochrony Małoletnich, zwany dalej „Zespołem”, który jest jego organem opiniodawczo-doradczym.
2. Minister Sprawiedliwości powołuje i odwołuje Koordynatora Realizacji Działań na rzecz Ochrony Małoletnich przed Krzywdzeniem w randze sekretarza lub podsekretarza stanu w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości oraz członków Zespołu.
3. Kadencja Zespołu trwa cztery lata.
4. Do zadań Zespołu należy w szczególności:
1) opracowywanie krajowych planów oraz ocena postępów ich realizacji;
2) analiza rozwiązań prawnych mających na celu ochronę małoletnich przed krzywdzeniem oraz inicjowanie zmian przepisów w tym zakresie;
3) sporządzanie sprawozdań z realizacji krajowych planów;
4) przygotowywanie wytycznych do opracowania standardów i aktualizowanie tych wytycznych co 2 lata.
Art. 22t. 1. W skład Zespołu wchodzi:
1) Koordynator Realizacji Działań na rzecz Ochrony Małoletnich przed Krzywdzeniem, który pełni funkcję przewodniczącego Zespołu;
2) siedmiu przedstawicieli organów administracji rządowej albo jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, wybieranych spośród osób zgłoszonych przez te organy albo jednostki;
3) przedstawiciel Rzecznika Praw Dziecka;
4) przedstawiciel Krajowego Koordynatora Realizacji Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej;
5) po jednym przedstawicielu Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej;
6) dwóch przedstawicieli Policji, w tym co najmniej jeden przedstawiciel Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości;
7) trzech przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, wybieranych spośród osób zgłoszonych przez te jednostki;
8) trzech przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków i porozumień organizacji pozarządowych, wybieranych spośród osób zgłoszonych przez te podmioty;
9) dwóch przedstawicieli kościołów i innych związków wyznaniowych, wybieranych spośród osób zgłoszonych przez te podmioty;
10) trzech przedstawicieli środowiska naukowego, wybieranych spośród osób zgłoszonych przez uczelnie oraz placówki naukowo-badawcze;
11) przedstawiciel Krajowej Rady Kuratorów.
2. Mandat członka Zespołu wygasa przed upływem kadencji w przypadku:
1) jego śmierci;
2) złożenia pisemnej rezygnacji;
3) odwołania przez Ministra Sprawiedliwości:
a) na wniosek członka Zespołu,
b) na wniosek podmiotu, którego przedstawicielem jest członek Zespołu;
4) prawomocnego skazania za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.
Art. 22u. Organy administracji rządowej oraz podległe im państwowe jednostki organizacyjne, na wniosek przewodniczącego Zespołu, udzielają Zespołowi wszechstronnej pomocy przy wykonywaniu jego zadań, a w szczególności przedstawiają niezbędne informacje lub dokumenty.
Art. 22v. Obsługę finansową, administracyjną i biurową Zespołu zapewnia urząd obsługujący Ministra Sprawiedliwości.
Art. 22w. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, tryb powoływania członków Zespołu oraz organizację, tryb działania i zasady uczestnictwa w pracach Zespołu, uwzględniając konieczność zapewnienia, aby w jego skład weszli przedstawiciele urzędów, instytucji i innych podmiotów, których kompetencje są niezbędne do realizacji zadań Zespołu na odpowiednim poziomie, a także konieczność zapewnienia sprawnego funkcjonowania Zespołu.
Rozdział 4e
Kontrola obowiązków
Art. 22x. 1. Wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta oraz marszałek województwa sprawują kontrolę wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 21 i art. 22b, w zakresie objętym właściwością rzeczową i miejscową tych organów.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
3. Podmiotem uprawnionym do kontroli wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 21 i art. 22b, w zakresie swojej właściwości rzeczowej i miejscowej jest organ prowadzący jednostkę systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1–8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad taką jednostką, organ zarządzający lub nadzorujący inną placówkę lub prowadzenie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
4. Kontrolujący w ramach kontroli jest uprawniony do:
1) wstępu wraz z niezbędnym sprzętem na teren kontrolowanego podmiotu w godzinach od 8 do 18;
2) żądania pisemnych lub ustnych informacji niezbędnych dla przeprowadzenia kontroli;
3) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z zakresem kontroli.
5. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej wraz z zaleceniami pokontrolnymi.
6. Jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzone naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, niezależnie od przekazania zaleceń podmiotowi kontrolowanemu, wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa lub podmioty wymienione w ust. 3 niezwłocznie powiadamiają Policję lub prokuratora.
Art. 22y. 1. Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie swojej właściwości jest uprawniona do kontroli wykonywania przez pracodawcę obowiązku, o którym mowa w art. 21 ust. 2.
2. W razie stwierdzenia naruszenia wykonywania przez pracodawcę obowiązku, o którym mowa w art. 21 ust. 2, Państwowa Inspekcja Pracy niezwłocznie powiadamia o tym Policję lub prokuratora.
Art. 22z. 1. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie swojej właściwości jest uprawniony do kontroli wykonywania przez pracodawcę lub organizatora działalności obowiązku, o którym mowa w art. 21 ust. 2, oraz obowiązku wprowadzenia standardów.
2. W razie stwierdzenia naruszenia wykonywania przez pracodawcę lub organizatora działalności obowiązku, o którym mowa w art. 21 ust. 2, lub obowiązku wprowadzenia standardów, pracownicy Narodowego Funduszu Zdrowia przeprowadzający kontrolę niezwłocznie powiadamiają o tym Policję lub prokuratora.”;
7) w art. 23:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Kto dopuszcza do pracy lub do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, osobę bez uzyskania informacji, o których mowa w art. 21 ust. 2,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.”,
b) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Kto przed nawiązaniem stosunku pracy lub dopuszczeniem do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, nie wypełnia obowiązku przedłożenia informacji lub oświadczenia, o których mowa w art. 21 ust. 3–7,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.”;
8) po art. 23 dodaje się art. 23a–23c w brzmieniu:
„Art. 23a. Kto dopuszcza do pracy lub do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, osobę wiedząc, że dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze, albo wiedząc, że została prawomocnie skazana za przestępstwo określone w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, przestępstwo określone w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego lub w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.
Art. 23b. 1. Kto, będąc obowiązanym do wprowadzenia standardów ochrony małoletnich nie wykonuje tego obowiązku,
podlega karze grzywny do 250 zł albo karze nagany.
2. W razie ponownego stwierdzenia niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, sprawca,
podlega karze grzywny nie niższej niż 1000 zł.
Art. 23c. Kto dopuszcza do pracy lub do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi osobę wiedząc, że osoba ta ma obowiązek stosowania się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”;
9) po art. 24 dodaje się art. 24a w brzmieniu:
„Art. 24a. 1. W razie skazania za przestępstwo, o którym mowa w art. 23c, sąd orzeka środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć 30 000 zł.
2. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w art. 23 ust. 2, art. 23a i art. 23b ust. 2, sąd orzeka środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć 10 000 zł.”.
Art. 8. Rada Ministrów przyjmie pierwszy Krajowy Plan Przeciwdziałania Przemocy na Szkodę Małoletnich oraz pierwszy Krajowy Plan Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich do dnia 31 grudnia 2026 r.
Art. 9. Tworzy się:
1) Zespół do spraw analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
2) Zespół do Spraw Ochrony Małoletnich.
Art. 10. Podmioty, o których mowa w art. 22b ust. 1 oraz art. 22c ust. 3 ustawy zmienianej w art. 7, mają obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 11. Przepisy ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do skazanych, którzy rozpoczną odbywanie kary pozbawienia wolności po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 12. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 1–3, art. 5, art. 7 pkt 6 w zakresie rozdziałów 4c i 4d, art. 8 oraz art. 9, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
MARSZAŁEK SEJMU
/ – / Elżbieta Witek
[1]) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz ustawę z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym.
[2]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2021 r. poz. 1981, 2052, 2262, 2270, 2289, 2328 i 2459, z 2022 r. poz. 1, 366, 480, 807, 830, 974, 1098, 1301, 1371, 1692, 1855, 1967, 2127, 2140, 2180, 2339, 2436, 2600 i 2687 oraz z 2023 r. poz. 289, 326, 403, 535, 556, 614, 739, 803, 852 i 1429.
[3]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1855, 2582 i 2600 oraz z 2023 r. poz. 289, 535 i 818.
[4]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2600 oraz z 2023 r. poz. 185, 240, 289, 347, 535, 641 i 1088.
[5]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1733, 2731 i 2770 oraz z 2023 r. poz. 605, 650 i 1234.
[6]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 1855, 2582 i 2600 oraz z 2023 r. poz. 289, 535, 818 i ….