W ramach parlamentarnego wymiaru prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej w Senacie odbyło się spotkanie Grupy ds. Wspólnej Kontroli Parlamentarnej Europolu. W obradach uczestniczyli posłowie do parlamentów krajowych i do Parlamentu Europejskiego, członkowie GWKP, przedstawiciele Europolu, Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, Komisji Europejskiej oraz polskiego rządu. Spotkanie otworzyła marszałek Senatu Małgorzata Kidawa Błońska. – Europol powstał po to, by wspomagać organy ścigania krajów europejskich w walce z najgroźniejszymi rodzajami przestępczości. Ciesząc się dziś wolnością podróżowania i mieszkania w wolnej części wspólnej Europy, musimy pamiętać, że zorganizowana przestępczość również korzysta z tej wolności. Co więcej, przestępcy wyspecjalizowali się w nadużywaniu wolności, wykorzystując najnowsze zdobycze postępu technicznego. Coraz częściej i coraz skuteczniej działają ponad granicami państw – mówiła Marszałek Senatu. Przypomniała, że „Polska prezydencja postawiła bezpieczeństwo w centrum swoich priorytetów”. – Wobec wojny i globalnej destabilizacji większość uwagi poświęcamy bezpieczeństwie zewnętrznemu, ochronie granic i europejskich wartości. Jednak nie możemy zapominać, że równie ważne jest bezpieczeństwo wewnętrzne, a jego fundamentem jest skuteczna walka z przestępczością zorganizowaną, niezależnie od tego, czy dotyczy ona handlu narkotykami, handlu ludźmi, przemyty migrantów czy przestępstw seksualnych przeciw dzieciom. Polska doskonale rozumie wagę tych zagadnień i deklaruje podjęcie zdecydowanych działań w walce z siatkami przestępczymi, terroryzmem oraz radykalizacją – oznajmiła.
– Walcząc z przestępczością nie możemy zapomnieć o równowadze pomiędzy bezpieczeństwem a wolnością obywateli. Dlatego też kluczową rolę odgrywa parlamentarna kontrola nad działalnościami służb odpowiedzialnymi za nasze bezpieczeństwo. Zadaniem Grupy ds. Wspólnej Kontroli Parlamentarnej Europolu jest właśnie dbanie o to, by nasza prywatność i wolność podlegały tylko takim ograniczeniom, które są absolutnie niezbędne – podkreśliła marszałek Kidawa-Błońska.
– Przed nami bardzo ważny okres zmian instytucjonalnych w Europolu oraz planowania przyszłości w zakresie zwalczania przestępczości przez instytucje państw członkowskich, agencje UE, w ścisłej współpracy między krajowymi organami ścigania a Europolem – powiedział w swoim wystąpieniu współprzewodniczący GWKP oraz przewodniczący delegacji Senatu RP do GWKP senator Kazimierz Michał Ujazdowski. – W połowie marca Europol zaprezentuje nowy raport, który będzie stanowił ocenę zagrożeń związanych z przestępczością zorganizowaną. Dokument ten wskaże najbardziej palące wyzwania i stanie się podstawą do kształtowania strategii UE. Na jego podstawie będą planowane działania Europolu w kolejnych latach. W obliczu rosnącej skali zagrożeń musimy działać z wyprzedzeniem. Nie tylko odpowiadać na zagrożenia, ale także przewidywać je i skutecznie im zapobiegać – zaznaczył sen. Ujazdowski.
Następnie głos zabrał współprzewodniczący GWKP oraz przewodniczący Delegacji Sejmu RP do GWKP poseł Konrad Frysztak. – Spotkania w ramach Grupy ds. Wspólnej Kontroli Parlamentarnej Europolu są już stałym elementem kalendarza prezydencji. Fakt, że spotkania odbywają się na przemian w państwie sprawującym prezydencję i w brukselskiej siedzibie Parlamentu Europejskiego, potwierdza ponadnarodowy oraz wielopoziomowy charakter UE – wskazał pos. Frysztak. – Dziś szczególnie odczuwamy potrzebę zabezpieczenia podstawowych oczekiwań, jakimi są porządek i bezpieczeństwo. Europa i świat żyją w erze pojawiania się nowych zagrożeń, kryzysów. Współpraca państw członkowskich w obszarze bezpieczeństwa jest obecnie permanentnym wyzwaniem. Trwa ciągła walka o to, by osiągnąć przewagę nad przestępcami. Zadanie naszej grupy, a więc monitorowanie działań Europolu, dowodzi roli i znaczenia parlamentów w utrzymywaniu demokratycznych mechanizmów. Pokazuje też wyraźnie, że państwa członkowskie i ich organy konstytucyjne, są uczestnikiem złożonego procesu walki z przestępczością. Parlamentarna kontrola ma na celu poszanowanie praw i wolności jednostki, które są szczególnie wrażliwe na nadużycia w starciu z przestępczością zorganizowaną – podkreślił.
Współprzewodnicząca GWKP oraz przewodnicząca Delegacji Parlamentu Europejskiego do GWKP Caterina Chinnici podkreślała znaczenie wsparcia, jakiego Europol udziela państwom członkowskim. – Europol staje się centrum informacji europejskiej o działalności przestępczej. Jest fundamentem naszej architektury bezpieczeństwa wewnętrznego. Wzmocniony mandat oznacza jednak także większą potrzebę kontroli, co jest naszym zadaniem – stwierdziła. – Przestępczość zorganizowana, handel narkotykami, cyberprzestępczość nie znają granic i są coraz bardziej złożonymi zagrożeniami. Sieci kryminalne stanowią niebezpieczeństwo dla zdrowia i bezpieczeństwa obywateli UE. Strategia bezpieczeństwa UE na lata 2020-2025 rozpoznaje te zagrożenia i w jej myśl podjęto wiele działań legislacyjnych. Ta praca wymaga kontynuacji, musimy przewidzieć dalsze działania, by skutecznie stawiać opór zagrożeniom – dodała.
Z kolei minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak przypomniał trzy priorytety polskiej prezydencji w Radzie UE w obszarze spraw wewnętrznych: przeciwdziałanie nielegalnej imigracji, ochronę ludności, ratownictwo i pomoc humanitarną, a także monitorowanie i neutralizowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa, w tym przeciwdziałanie handlowi bronią, ludźmi i narkotykami. – Bezpieczeństwo dla Europy stało się absolutnie tematem numer jeden – mówił. – Dokładnie dziś przypada trzecia rocznica rosyjskiej napaści na Ukrainę. Wywołała ogromne konsekwencje przede wszystkim dla Ukrainy, ale także dla wszystkich państw Unii Europejskiej w rozmaitych obszarach bezpieczeństwa, bezpieczeństwa wewnętrznego, migracji – stwierdził.
– Kilkaset kilometrów stąd, właściwie niedaleko od Warszawy toczy się wojna, gdzie setki tysięcy żołnierzy walczą, gdzie używa się setek tysięcy sztuk broni. Ma to ogromne konsekwencje i pokojowe zakończenie tej wojny, czego sobie oczywiście wszyscy bardzo życzymy, przyniesie, jak po każdej wojnie, wzrost handlu bronią, wzrost problemów związanych z tym, co się dzieje po zakończeniu walk. Służby, w tym Europol, muszą być gotowe na tego rodzaju wyzwania. Broń w rękach przestępców to brutalizacja przestępstw, rozboje, morderstwa. Jeśli nie będziemy radzili sobie z tym, dusząc w zarodku pewne rzeczy, to będziemy mieli do czynienia ze wzrostem negatywnych zjawisk w różnych obszarach – zaznaczył.
– Warto, aby instytucje europejskie zajmujące się bezpieczeństwem miały więcej narzędzi, więcej wsparcia państw członkowskich i więcej uprawnień do podejmowania różnych działań. To oczywista sprawa z punktu widzenia tego, że przestępczość jest międzynarodowa, w związku z tym odpowiedź też musi być unijna i międzynarodowa – dodał minister Siemoniak.
W ramach poniedziałkowego spotkania przedstawiono m. in. działania Europolu w okresie od listopada 2024 do lutego 2025 oraz aktualne działania Europolu w związku z wojną w Ukrainie. Przedmiotem prac gremium były również dwie sesje kontroli. Pierwsza dotyczyła wyzwań dla Europolu i państw członkowskich w kontekście zwalczania handlu narkotykami w Europie. Tematem sesji drugiej było zwalczanie seksualnego wykorzystywania dzieci online i offline.