82. rocznica akcji pod Arsenałem. List Marszałka Sejmu do uczestników uroczystości.

środa, 26 marca 2025 18:30
Zdjęcie nr 12, fot. Katarzyna Kwaczyńska/Kancelaria Sejmu

W środę, 26 marca br. pod gmachem Arsenału przy ul. Długiej 52 w Warszawie odbył się uroczysty Apel Pamięci z okazji 82. rocznicy Akcji pod Arsenałem. W oficjalnych obchodach marszałek Sejmu Szymon Hołownia był reprezentowany przez posłankę Aleksandrę Leo, która złożyła kwiaty w jego imieniu pod pomnikiem upamiętniającym akcję oraz odczytała list skierowany do uczestników uroczystości.

— Akcja pod Arsenałem była jawnym sprzeciwem wobec niemieckiego terroru, doskonale i misternie zorganizowanym uderzeniem przeprowadzonym przez dywersyjne Grupy Szturmowe Szarych Szeregów. Mieszkańcom stolicy dała nadzieję, że okupantów spotka zasłużona kara za utraconą wolność, lata krzywd i rosnącą przemoc. Dla żołnierzy Armii Krajowej w okupowanej Polsce stała się widomym znakiem siły i determinacji – napisał marszałek Hołownia.

Podkreślił także, że Akcja pod Arsenałem jest jednym z tych historycznych wydarzeń, które urosło do rangi symbolu, stało się legendą jednoczącą pokolenia Polaków. — Jej uczestnicy inspirują nie tylko harcerzy i badaczy II wojny światowej, lecz także środowiska artystyczne. Wszystkich tych, którzy chcą opowiedzieć historię o odwadze, determinacji, solidarności oraz oddaniu Ojczyźnie i drugiemu człowiekowi. Pokazać, czym w czasach wojennych było prawdziwe męstwo, współpraca i zaufanie, jak również przypomnieć znaczenie tych wartości w obecnej dobie – ocenił.

— Historia to pamięć, ale też lekcja dla nas wszystkich. Do historycznego dziedzictwa należy sięgać jak najczęściej, odczytywać przestrogi, ale także czerpać z najlepszych wzorów.  Bez odwagi żołnierzy polskiego podziemia, ich stanowczości i poświęcenia nie byłoby wolnej i niezwisłej Polski. Dlatego ufam, że uroczystości związane z 82. rocznicą Akcji pod Arsenałem przyczynią się do głębokiej, zbiorowej refleksji, która umocni powszechne przekonanie, że nie możemy kształtować bezpiecznej przyszłość bez ponadczasowych i ponadnarodowych wartości. Potrzebna jest współpraca, dialog i jedność w Polsce i w całej Europie – napisał Marszałek Sejmu, dziękując kombatantom i organizatorom uroczystości za pielęgnowanie pamięci o jednej z najważniejszych akcji polskiego podziemia i o jej bohaterach.

26 marca 1943 r. u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w Warszawie w pobliżu budynku Arsenału członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, dokonali udanej akcji odbicia z rąk Gestapo Janka Bytnara "Rudego". Akcja została zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego „Zośkę”. W akcji pod Arsenałem uwolniono 21 więźniów, wśród nich obok „Rudego” także Henryka Ostrowskiego "Heńka". Wzięło w niej udział 28 członków Szarych Szeregów. Po stronie polskiej w czasie akcji straty były następujące: jedna osoba aresztowana – Hubert Lenk "Hubert" (zakatowany następnie przez Gestapo) oraz dwie ciężko ranne: "Alek" i "Buzdygan. „Alek” i „Rudy” zmarli tego samego dnia - 30 marca 1943 r. 2 kwietnia w szpitalu zmarł również "Buzdygan". Po stronie niemieckiej było czterech zabitych i dziewięciu rannych. Następnego dnia po akcji, 27 marca, w odwecie Niemcy rozstrzelali na dziedzińcu więziennym Pawiaka 140 Polaków i Żydów.