13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Tego dnia, zgodnie z wolą Sejmu wyrażoną w uchwale z 14 listopada 2007 r., składamy hołd ofiarom zbrodni katyńskiej oraz czcimy pamięć wszystkich zamordowanych przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 1940 r. Data dzienna – 13 kwietnia – nawiązuje do momentu opublikowania przez Niemców w 1943 r. informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego w Katyniu pod Smoleńskiem. Jest również symbolem początku walki o prawdę w sprawie wskazania sprawców straszliwego mordu blisko 22 tys. polskich obywateli wziętych do niewoli po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r.
Wśród ofiar ludobójstwa katyńskiego byli także parlamentarzyści II RP: Jerzy Machlejd - poseł V kadencji, Henryk Trębicki - poseł V kadencji, Władysław Szczypa - poseł IV kadencji, Jan Slaski - poseł IV kadencji oraz senator V kadencji i Józef Sowa - poseł V kadencji. Los wielu posłów - ofiar okupacji sowieckiej - do dziś pozostaje nieznany.
Władze Związku Sowieckiego przez dziesięciolecia kłamliwie zaprzeczały odpowiedzialności za dokonanie ludobójstwa katyńskiego, przypisując je Niemcom i stosując represje za głoszenie prawdy. Była to jedna z najpilniej strzeżonych tajemnic ZSRR. Do popełnienia zbrodni Rosjanie przyznali się dopiero 13 kwietnia 1990 r.
Kłamstwo katyńskie kontynuowały również komunistyczne władze Polski. Trwało ono pół wieku, stając się jednym z fundamentów zniewolonej po 1945 r. Polski Ludowej.
Wobec osób kwestionujących wersję oficjalną, w tym rodzin katyńskich, zapadały wyroki, wywierano naciski, zastraszanie, szykany mające skłonić je do milczenia. Cenzura nie dopuszczała jakichkolwiek wzmianek w mediach sprzecznych z oficjalną wersją sowiecką. Ponowne pojawienie się od 1976 r. jawnej opozycji politycznej w PRL oznaczało nowy etap w walce o prawdę także w tej sprawie. Katyń stał się ogólnym symbolem martyrologii Polaków w ZSRS, także dlatego, że był najbardziej znany z całego szeregu zbrodni sowieckich. Prawda o mordzie i jego sprawcach oraz pamięć o ofiarach przetrwały i zwyciężyły. Walczyły o nie rodziny poległych, odważni i niezależni historycy, nauczyciele, wydawcy i autorzy podziemnych publikacji, opozycjoniści czasów PRL.
Prawda musiała czekać pół wieku na oficjalne ujawnienie. Dopiero w 1990 r. prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przyznał, że mordu dokonali Rosjanie, a w 1992 r. prezydent Rosji Borys Jelcyn zdecydował o udostępnieniu dokumentów na ten temat stronie polskiej.
24 lipca 2024 r., przed zbliżającą się osiemdziesiątą piątą rocznicą rosyjskiej zbrodni, Sejm RP ustanowił wszystkich z blisko 22 tysięcy oficerów i przedstawicieli polskiego państwa pomordowanych na mocy rozkazu Kremla z dnia 5 marca 1940 roku - Patronami Roku 2025. W uchwale tej posłowie przypomnieli także, że w 2007 roku w Warszawie na placu Piłsudskiego podczas obchodów upamiętniających zbrodnię katyńską zostały odczytane nazwiska pomordowanych. Miało to wymiar wskrzeszenia ich postaci – na towarzyszącej temu wydarzeniu wystawie prezentowane były zdjęcia większości z nich. – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, ustanawiając patronat polskiej bohaterskiej elity nad rokiem 2025, chce, aby przypomniano ich postacie – ludzi o ogromnych zasługach dla Polski, bezkompromisowych patriotów przechowujących i czynnie realizujących etos polskiej inteligencji. Trzeba przypomnieć kim byli i jacy byli, i że właśnie dlatego zostali zamordowani. – Uchwalenie tego zbiorowego patronatu służyć ma zainspirowaniu wszystkich środowisk lokalnych, z których wywodzili się ci ludzie, oraz wszystkich miejsc, gdzie mieszkali i żyją ich bliscy – czytamy w dokumencie. – Sejm ustawiając rok 2025 Rokiem Polskich Bohaterów z Katynia, Charkowa, Miednoje, Bykowni i innych miejsc przypomina ich jako żywe postaci reprezentujące wolną Polskę - suwerenne, dumne państwo – wskazano w uchwale.
W południe na terenie Muzeum Katyńskiego rozpoczęły się centralne obchody upamiętniające 85. rocznicę zbrodni katyńskiej, organizowane przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Federację Rodzin Katyńskich oraz Muzeum Wojska Polskiego wraz z Muzeum Katyńskim. Przed Epitafium Katyńskim przy Muzeum Katyńskim, w imieniu marszałka Sejmu Szymona Hołowni Straż Marszałkowska złożyła wieniec.