P r o j e k t
U S T A W A
z dnia 1994 r.
o restrukturyzacji banków spółdzielczych
i Banku Gospodarki Żywnościowej
oraz o zmianie niektórych ustaw
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa określa zasady tworzenia, organizacji, działalności oraz zrzeszania
się banków spółdzielczych, banków regionalnych zrzeszających banki spółdzielcze,
zwanych dalej "bankami regionalnymi", oraz banku krajowego
zrzeszającego banki regionalne, zwanego dalej "bankiem krajowym".
2. Ustawa określa również zasady restrukturyzacji banków spółdzielczych
zrzeszających się na podstawie niniejszej ustawy oraz restrukturyzacji Banku
Gospodarki Żywnościowej.
3. Przepisy ustawy nie mają zastosowania do banków spółdzielczych nie zrzeszonych,
spełniających wymagania organizacyjne i kapitałowe obowiązujące
przy tworzeniu banków, które są tworzone i działają na podstawie
przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z
1992 r. Nr 72, poz. 359, z 1993 r. Nr 6, poz. 29, Nr 28, poz. 127 i Nr 134,
poz. 646).
Art. 2.
1. Bank spółdzielczy jest spółdzielnią, do której, w zakresie nie uregulowanym
w niniejszej ustawie oraz w ustawie - Prawo bankowe, mają zastosowanie
przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze
(Dz.U. Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 39, poz. 176, z 1986 r. Nr 39, poz.
192, z 1987 r. Nr 33, poz. 181, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 3,
poz. 12, Nr 6, poz. 33, z 1990 r. Nr 6, poz. 36 i 37, Nr 14, poz. 87, z 1991
r. Nr 83, poz. 373, Nr 111, poz. 480, Nr 115, poz. 496 i z 1992 r. Nr 21,
poz. 85).
2. Banki regionalne i bank krajowy są bankami działającymi w formie spółek
akcyjnych i w zakresie nie uregulowanym niniejszą ustawą działają zgodnie
z przepisami ustawy - Prawo bankowe.
Rozdział 2
Banki spółdzielcze
Art. 3.
Utworzenie banku spółdzielczego następuje z zachowaniem trybu określonego
przepisami ustaw Prawo bankowe i Prawo spółdzielcze, za zgodą Prezesa Narodowego
Banku Polskiego wydaną w porozumieniu z Ministrem Finansów na
wniosek założycieli, po uzyskaniu opinii właściwego miejscowo banku regionalnego.
Art. 4.
Bank spółdzielczy prowadzi działalność na obszarze gminy, w której znajduje
się jego siedziba, a za zgodą banku regionalnego - na obszarze kilku gmin regionu.
Art. 5.
1. Banki spółdzielcze wykonują następujące czynności bankowe:
1) prowadzenie rachunków bankowych i przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych,
2) przyjmowanie i obsługę wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych,
3) udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych osobom fizycznym, prawnym
i jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej,
zamieszkującym lub mającym siedzibę na obszarze działania banku
spółdzielczego,
4) przyjmowanie poręczeń,
5) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie
skrytek sejfowych,
6) przyjmowanie i dokonywanie lokat terminowych w zrzeszającym je
banku regionalnym, na warunkach określonych w umowie zrzeszenia.
2. Banki spółdzielcze mogą wykonywać inne niż wymienione w ust. 1 czynności
bankowe wyłącznie w imieniu i na rzecz banku regionalnego, w granicach
udzielonych pełnomocnictw lub w imieniu własnym na podstawie
uzyskanego od banku regionalnego zezwolenia.
3. Maksymalną wysokość kredytów i pożyczek, o których mowa w ust. 1 pkt
3, określa bank regionalny.
Art. 6.
Z zastrzeżeniem art. 12 niniejszej ustawy, banki spółdzielcze nie mogą uczestniczyć
w podmiotach i przedsięwzięciach, o których mowa w art. 8 ustawy -
Prawo bankowe. Za zgodą banku regionalnego banki te mogą posiadać udziały
w spółdzielniach.
Art. 7.
1. Każdy członek banku spółdzielczego obowiązany jest posiadać co najmniej
jeden wpłacony udział. Minimalną wysokość wpłaconego udziału członkowskiego
określa statut. Udzielenie kredytu lub pożyczki pieniężnej może
być uwarunkowane w statucie banku koniecznością posiadania przez kredytobiorcę
lub pożyczkobiorcę udziałów w tym banku. Udziały te mogą
być pokryte przez potrącenie odpowiedniej kwoty z otrzymanej pożyczki
lub kredytu i nie mogą być wycofane przed terminem ich spłaty.
2. Za straty powstałe w banku spółdzielczym jego udziałowcy odpowiadają do
wysokości straty, nie więcej jednak niż do podwójnej wysokości zadeklarowanych
udziałów, z tym że art. 19 §2 ustawy - Prawo spółdzielcze nie ma
zastosowania.
Art. 8.
1. Prezesa zarządu banku spółdzielczego powołuje i odwołuje rada nadzorcza
banku za zgodą prezesa zarządu banku regionalnego, w którym jest zrzeszony
bank spółdzielczy.
2. Pozostałych członków zarządu banku spółdzielczego powołuje i odwołuje
rada nadzorcza na wniosek prezesa zarządu banku spółdzielczego.
3. Co najmniej dwóch członków zarządu, w tym prezes zarządu banku spółdzielczego,
muszą posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe dające
rękojmię prowadzenia banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i
lokat w nim zgromadzonych oraz pozostawać z bankiem w stosunku pracy.
Art. 9.
1. Rada nadzorcza banku spółdzielczego składa się z co najmniej pięciu osób
będących członkami banku.
2. Pracownicy banku spółdzielczego nie mogą być członkami jego rady nadzorczej.
Art. 10.
1. W banku spółdzielczym działa komitet kredytowy.
2. Skład komitetu kredytowego oraz szczegółowe zasady jego działania określa
statut banku.
Art. 11.
Oświadczenie woli w zakresie udzielanych przez bank spółdzielczy kredytów i
pożyczek, wymaga dla swojej skuteczności łącznego podpisania przez dwóch
członków zarządu.
Rozdział 3
Banki i zrzeszenia regionalne
Art. 12.
1. Banki spółdzielcze mające siedzibę na obszarze jednego regionu, tworzą
bank regionalny i są jego wyłącznymi akcjonariuszami.
2. Akcjonariuszom banku regionalnego z tytułu posiadanych akcji, służy na
walnym zgromadzeniu akcjonariuszy tylko jeden głos.
3. Banki spółdzielcze będące akcjonariuszami banku regionalnego, są reprezentowane
na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy tego banku przez członków
rady nadzorczej.
4. Prezesa zarządu banku regionalnego powołuje rada banku regionalnego za
zgodą Prezesa Narodowego Banku Polskiego wydaną po uzyskaniu pozytywnej
opinii prezesa zarządu banku krajowego. Pozostałych członków zarządu
powołuje rada banku po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego
Banku Polskiego i prezesa zarządu banku krajowego.
5. Radę banku regionalnego wybiera walne zgromadzenie akcjonariuszy spośród
osób reprezentujących akcjonariuszy banku.
Art. 13.
1. W celu koordynacji współpracy i zapewnienia wzajemnej pomocy w realizacji
działalności statutowej, banki spółdzielcze mające siedzibę na obszarze
jednego regionu zawierają umowę zrzeszenia z bankiem, którego są
akcjonariuszami i który za zgodą Prezesa Narodowego Banku Polskiego
pełni funkcję banku regionalnego.
2. Siedziby banków regionalnych ustanawia się w: Białymstoku, Gdańsku,
Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu.
3. Granice regionów określi, w drodze rozporządzenia, Rada Ministrów na
wniosek Ministra Finansów uzgodniony z Prezesem Narodowego Banku
Polskiego.
4. W każdym z regionów wymienionych w ust. 2, działa jeden bank regionalny.
Art. 14.
1. Kompetencje koordynacyjne banku regionalnego wobec zrzeszonych banków
spółdzielczych oraz zasady zarządzania środkami finansowymi - określa
niniejsza ustawa i umowa zrzeszenia.
2. Prezes zarządu banku krajowego w uzgodnieniu z prezesami zarządów banków
regionalnych opracuje wzór umowy zrzeszenia regionalnego, który
podlega zatwierdzeniu przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu
z Ministrem Finansów. Prezes Narodowego Banku Polskiego
w porozumieniu z Ministrem Finansów, zatwierdzając wzór umowy, określi,
które z jej postanowień mają charakter obligatoryjny.
Art. 15.
1. Bank regionalny, kierując się interesem zrzeszonych banków, wykonuje
czynności bankowe określone przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego
w porozumieniu z Ministrem Finansów na podstawie przepisów ustawy -
Prawo bankowe.
2. Bank regionalny oprócz czynności bankowych, o których mowa w ust. 1,
ponadto:
1) prowadzi rachunki bieżące zrzeszonych w nim banków spółdzielczych,
przeprowadza rozliczenia międzybankowe oraz operacje finansowe na
rzecz tych banków,
2) udziela, zaciąga i obsługuje pożyczki pieniężne i kredyty w imieniu i
na rzecz banku krajowego,
3) zapewnia zrzeszonym bankom spółdzielczym środki finansowe, niezbędne
do zapewnienia ich płynności finansowej,
4) nalicza i odprowadza za pośrednictwem banku krajowego rezerwy
obowiązkowe zrzeszenia regionalnego,
5) wypełnia obowiązki informacyjne za zrzeszone banki spółdzielcze wobec
banku krajowego i Narodowego Banku Polskiego,
6) kontroluje zgodność działalności zrzeszonych banków spółdzielczych z
prawem, statutami i umową zrzeszenia,
7) w uzasadnionych przypadkach występuje do Prezesa Narodowego Banku
Polskiego o zastosowanie środków przewidzianych w art. 101
ustawy - Prawo bankowe,
8) zapewnia organizację obsługi prawnej zrzeszonych banków spółdzielczych,
9) wykonuje również inne czynności przewidziane w umowie zrzeszenia.
3. Bank regionalny wykonuje w stosunku do zrzeszonych banków spółdzielczych
czynności nadzoru bankowego, w zakresie upoważnienia udzielonego
przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego, w porozumieniu z prezesem
zarządu banku krajowego.
Art. 16.
1. Prezesi zarządów banków spółdzielczych zrzeszonych w banku regionalnym
wybierają spośród siebie radę zrzeszenia, o charakterze opiniodawczo-doradczym,
której przewodniczy prezes zarządu banku regionalnego.
2. Do zadań rady zrzeszenia należy opiniowanie projektów podstawowych
dokumentów kierowanych do rozpatrzenia przez radę banku regionalnego.
Szczegółowy zakres kompetencji, tryb powoływania i funkcjonowania rady
określa umowa zrzeszenia oraz statut banku regionalnego.
Art. 17.
1. W banku regionalnym działa komitet kredytowy.
2. Skład komitetu kredytowego oraz szczegółowe zasady jego działania określa
statut banku.
Rozdział 4
Bank krajowy i zrzeszenie krajowe
Art. 18.
1. Bank krajowy jest bankiem centralnym banków spółdzielczych i banków
regionalnych.
2. Akcjonariuszami banku krajowego są banki regionalne i Skarb Państwa
reprezentowany przez Ministra Finansów.
3. Każdemu akcjonariuszowi banku krajowego służy na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy jeden głos z każdej posiadanej akcji.
Art. 19.
1. Banki regionalne zawierają umowę zrzeszenia z bankiem krajowym (zrzeszenie
krajowe).
2. Kompetencje koordynacyjne banku krajowego wobec zrzeszonych banków
regionalnych oraz zasady zarządzania środkami finansowymi, określa niniejsza
ustawa i umowa zrzeszenia.
3. Prezes zarządu banku krajowego po konsultacji z przedstawicielami organizacji
zrzeszających banki spółdzielcze, opracuje projekt umowy zrzeszenia
krajowego, który podlega zatwierdzeniu przez Prezesa Narodowego
Banku Polskiego w porozumieniu z Ministrem Finansów.
Art. 20.
1. Prezesi zarządów banków regionalnych zrzeszonych w banku krajowym
tworzą radę zrzeszenia o charakterze opiniodawczo-doradczym, której
przewodniczy prezes zarządu banku krajowego.
2. Do zadań rady zrzeszenia należy opiniowanie projektów podstawowych
dokumentów kierowanych do rozpatrzenia przez radę banku krajowego.
Szczegółowy zakres kompetencji i tryb działania rady określa umowa zrzeszenia
oraz statut banku krajowego.
Art. 21.
1. Bank krajowy wykonuje swoje funkcje przez centralę i specjalistyczne oddziały
banku nie konkurujące z bankami regionalnymi.
2. Szczegółowe zasady wykonywania zadań przez bank krajowy określa statut
banku i umowa zrzeszenia.
Art. 22.
1. Bank krajowy prowadzi działalność na rzecz zrzeszonych w nim banków
regionalnych oraz zapewnia jednolitość działania zrzeszeń regionalnych, a
w szczególności:
1) zapewnia stabilność struktury bankowej i płynność finansową zrzeszonym
bankom regionalnym oraz zrzeszonym w nich bankom spółdzielczym
na zasadach określonych w umowach zrzeszenia,
2) prowadzi rachunki bieżące zrzeszonych banków regionalnych i przeprowadza
rozliczenia międzybankowe tych banków oraz może zlecać
ich przeprowadzanie bankom regionalnym,
3) w imieniu zrzeszenia krajowego dokonuje lokat i pozyskuje środki finansowe
na rynkach pieniężnych krajowych i zagranicznych,
4) otwiera placówki zagraniczne banku krajowego i dokonuje międzynarodowych
operacji finansowych,
5) rozwija działalność komercyjną zrzeszenia przez określanie preferowanych
produktów bankowych, reklamę, marketing, analizy ekonomiczne,
6) opracowuje jednolite dla całego zrzeszenia procedury bankowe, systemy
informatyczne i sieć telekomunikacyjną,
7) kontroluje sytuację finansową zrzeszonych banków regionalnych,
8) odprowadza rezerwy obowiązkowe do Narodowego Banku Polskiego,
9) organizuje system szkoleń zawodowych kadry pracowniczej zatrudnionej
w zrzeszonych bankach regionalnych oraz bankach spółdzielczych,
10) reprezentuje zrzeszone banki wobec władz polskich i międzynarodowych
instytucji finansowych.
2. Bank krajowy wykonuje funkcje nadzoru bankowego w stosunku do banków
regionalnych i zrzeszonych w nich banków spółdzielczych w granicach
upoważnienia udzielonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Rozdział 5
Gospodarka finansowa
Art. 23.
1. Banki spółdzielcze, z zastrzeżeniem ust. 1, posiadają fundusze własne
składające się z funduszy udziałowego, zasobowego i rezerwowego.
2. Bank spółdzielczy sporządza sprawozdania finansowe (bilans oraz rachunek
zysków i strat), zgodnie z zasadami określonymi przez Prezesa Narodowego
Banku Polskiego.
3. Kapitał banku regionalnego składa się z:
1) kapitału akcyjnego, będącego sumą wpłat zdeklarowanych przez akcjonariuszy,
przy czym wysokość zadeklarowanej wpłaty akcjonariusza
nie może być niższa niż połowa jego funduszy własnych według stanu
na dzień 31 grudnia 1993 r., z uwzględnieniem postanowień art. 36 niniejszej
ustawy,
2) kapitału zapasowego tworzonego z zysku netto oraz innych źródeł wynikających
z innych przepisów,
3) kapitału rezerwowego.
4. Zasady podziału wyniku finansowego banku regionalnego między banki
spółdzielcze, określa uchwała zgromadzenia akcjonariuszy uwzględniająca
udział poszczególnych banków spółdzielczych w tworzeniu tego wyniku.
5. Bank regionalny sporządza zbiorcze (skonsolidowane) sprawozdanie finansowe,
które obejmuje jednostkowe sprawozdania finansowe zrzeszonych w
nim banków spółdzielczych i sprawozdanie finansowe banku regionalnego.
6. Szczegółowe zasady sporządzania zbiorczego (skonsolidowanego) sprawozdania
finansowego zrzeszenia regionalnego określi, na wniosek prezesa
zarządu banku krajowego, Prezes Narodowego Banku Polskiego w porozumieniu
z Ministrem Finansów.
Art. 24.
1. Ryzyko wynikające z tytułu wierzytelności i zobowiązań zaciągniętych
przez banki należące do zrzeszenia regionalnego, ponoszą solidarnie wszyscy
jego uczestnicy do wysokości funduszy własnych w funduszach zrzeszenia,
objętych zbiorczym (skonsolidowanym) sprawozdaniem finansowym, o
którym mowa w art. 23 ust. 5.
2. Bieżąca płynność dokonywania transakcji przez każdego uczestnika zrzeszenia
regionalnego, jest gwarantowana przez wszystkich pozostałych jego
uczestników.
3. Skarb Państwa odpowiada za zobowiązania zrzeszenia regionalnego z tytułu
wkładów oszczędnościowych ujętych w zbiorczym (skonsolidowanym)
sprawozdaniu finansowym zrzeszenia.
Art. 25.
Przewidziane przez ustawę - Prawo bankowe normy, a w szczególności normy
koncentracji kredytów i innych wierzytelności, normy płynności, normy dotyczące
pokrycia funduszami własnymi aktywów banku oraz normy dopuszczalnego
ryzyka - ustalane są łącznie dla wszystkich banków zrzeszenia regionalnego
w oparciu o zbiorcze (skonsolidowane) sprawozdanie finansowe zrzeszenia.
Art. 26.
1. Bank regionalny jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych,
należnego od dochodu stanowiącego sumę dochodów (strat) banku
regionalnego i banków spółdzielczych wchodzących w skład zrzeszenia regionalnego.
2. Bank regionalny i banki spółdzielcze, o których mowa w ust. 1, ustalają
dochód (stratę) zgodnie z ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym
od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482, Nr 134,
poz. 646 i z 1994 r. Nr 1, poz. 2); przepis art. 28 tej ustawy stosuje się odpowiednio.
3. Postanowienia niniejszego artykułu mają zastosowanie do opodatkowania
dochodów uzyskanych począwszy od dnia 1 stycznia 1995 r.
Art. 27.
1. Bank krajowy, banki regionalne oraz zrzeszone w bankach regionalnych
banki spółdzielcze tworzą krajową grupę banków spółdzielczych.
2. Gospodarka finansowa krajowej grupy banków spółdzielczych odbywa się z
zachowaniem następujących zasad:
1) środki finansowe krótkoterminowe, zdeponowane w bankach spółdzielczych,
bankach regionalnych i banku krajowym na okresy krótsze niż
dwa lata, mogą być przeznaczane jedynie na kredyty i pożyczki krótkoterminowe
o terminach spłaty krótszych niż dwa lata,
2) środki finansowe zdeponowane w bankach spółdzielczych i bankach
regionalnych na okresy dłuższe niż dwa lata, są przeznaczane na średnio
- i długoterminowe pożyczki pieniężne lub kredyty o terminach
spłaty nie krótszych niż dwa lata; środkami tymi, z zastrzeżeniem pkt
4 lit. a), zarządza bank regionalny,
3) nadwyżki krótkoterminowych środków finansowych banki regionalne
lokują w banku krajowym,
4) środki zrzeszenia krajowego, którymi dysponuje bank krajowy składają
się z:
a) trzech czwartych sumy środków finansowych zdeponowanych w
bankach regionalnych na okresy powyżej dwóch lat,
b) nadwyżek krótkoterminowych środków finansowych banków regionalnych,
obowiązkowo deponowanych w banku krajowym,
c) środków finansowych pochodzących z pożyczek i kredytów udzielonych
przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, albo też
emisji obligacji gwarantowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy
Bank Polski,
d) środków pochodzących z pożyczek i kredytów zaciągniętych na
rynku pieniężnym,
e) środków finansowych pochodzących z innych operacji banku,
5) środki, o których mowa w pkt 4, służą zabezpieczeniu płynności finansowej
zrzeszonych w banku krajowym banków regionalnych i są lokowane
przez bank krajowy w sposób zapewniający ich bezpieczeństwo,
płynność i rentowność,
6) środki, o których mowa w pkt 4, są wykorzystywane w celu udzielania
pożyczek i kredytów przez banki regionalne i bank krajowy w ramach
strategii rozwojowej grupy.
3. Rada banku krajowego określa strategię rozwojową i warunki wykorzystywania
środków, o których mowa w ust. 2 pkt 4.
4. Szczegółowe zasady gospodarki finansowej zrzeszenia krajowego określa
umowa zrzeszenia.
Art. 28.
1. Osoby będące członkami zarządów lub rad nadzorczych banków spółdzielczych,
zarządów lub rad banków regionalnych i banku krajowego, jak też
osoby zajmujące stanowiska kierownicze w tych bankach - nie mogą zajmować
się interesami konkurencyjnymi.
2. Osoby, o których mowa w ust. 1, nie mogą uczestniczyć w podmiotach gospodarczych
jako właściciele, wspólnicy, członkowie organów bądź doradcy.
3. Przez osoby zajmujące stanowiska kierownicze rozumie się pracowników
podlegających bezpośrednio członkom zarządu, w szczególności osoby zajmujące
stanowisko głównego księgowego, radcy prawnego i kierownika
zakładu.
Rozdział 6
Przepisy przejściowe
Art. 29.
1. Bank Gospodarki Żywnościowej zostaje przekształcony, z mocy niniejszej
ustawy, z dniem 1 lipca 1994 r. w bank w formie spółki akcyjnej, działający
pod firmą "Bank Gospodarki Żywnościowej Spółka Akcyjna" z siedzibą
w Warszawie, zwany dalej w skrócie "BGŻ SA", której akcjonariuszami są
banki spółdzielcze i Skarb Państwa.
2. BGŻ SA pełni funkcję banku krajowego.
3. Fundusz udziałowy Banku Gospodarki Żywnościowej, pomniejszony o:
1) udziały banków spółdzielczych, które w terminie do dnia 15 czerwca
1994 r. nie wyrażą woli uczestniczenia w BGŻ SA w charakterze akcjonariuszy,
2) udziały banków spółdzielczych, które po dniu 19 grudnia 1991 r. wystąpiły
z państwowo-spółdzielczego Banku Gospodarki Żywnościowej,
zostały zeń wykluczone lub wykreślone z rejestru członków
- staje się kapitałem akcyjnym BGŻ SA.
4. Udziały banków spółdzielczych, które nie wyraziły woli uczestniczenia w
spółce BGŻ SA oraz udziały banków spółdzielczych, które po dniu 19
grudnia 1991 r. wystąpiły z Banku Gospodarki Żywnościowej, zostały zeń
wykluczone lub wykreślone z rejestru członków - podlegają zwrotowi w
terminie do dnia 31 października 1994 r. Wobec tych udziałów nie stosuje
się ograniczeń wynikających z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991
r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach i zmianie niektórych
ustaw (Dz.U. z 1991 r. Nr 83, poz. 373, z 1992 r. Nr 18, poz. 74 i Nr
80, poz. 406).
5. Udziały w państwowo-spółdzielczym Banku Gospodarki Żywnościowej będące
własnością banków spółdzielczych i Skarbu Państwa w dniu przekształcenia,
zostają z mocy niniejszej ustawy zamienione na akcje banków
spółdzielczych i Skarbu Państwa w BGŻ SA w taki sposób, że dotychczasowi
posiadacze udziałów o określonej wartości nominalnej stanowiących
określony ułamek funduszu udziałowego banku państwowo-spółdzielczego,
stają się posiadaczami akcji o takiej samej wartości nominalnej i stanowiących
taki sam ułamek kapitału akcyjnego. Liczbę i wartość nominalną akcji
BGŻ SA stanowiących własność poszczególnych banków spółdzielczych
i Skarbu Państwa określa statut spółki.
6. Z dniem przekształcenia fundusz zasobowy Banku Gospodarki Żywnościowej
staje się kapitałem zapasowym BGŻ SA. Pozostałe fundusze Banku
Gospodarki Żywnościowej stają się kapitałami BGŻ SA, stosownie do postanowień
jego statutu.
7. BGŻ SA przejmuje obowiązki w zakresie administrowania scentralizowanymi
funduszami banków spółdzielczych w państwowo-spółdzielczym Banku
Gospodarki Żywnościowej do czasu podjęcia decyzji o zagospodarowaniu
tych funduszy przez ich właścicieli.
8. Bilans zamknięcia państwowo-spółdzielczego Banku Gospodarki Żywnościowej
staje się bilansem otwarcia BGŻ SA.
9. Rada Ministrów, na wniosek Ministra Finansów uzgodniony z Prezesem
Narodowego Banku Polskiego, nada BGŻ SA pierwszy statut oraz powoła
radę i zarząd pierwszej kadencji tego Banku.
10. W zakresie nie uregulowanym niniejszą ustawą do przekształcenia Banku
Gospodarki Żywnościowej mają zastosowanie przepisy ustawy - Prawo
bankowe.
11. Do czasu przekształcenia Bank Gospodarki Żywnościowej działa na podstawie
dotychczasowych przepisów.
Art. 30.
1. Banki spółdzielcze oraz BGŻ SA utworzą, w terminie do dnia 30 listopada
1994 r., banki regionalne w formie spółek akcyjnych. Prezes Zarządu BGŻ
SA stanowi pełnomocników, do których zadań należeć będzie organizacja
banków regionalnych.
2. Banki regionalne, o których mowa w ust. 1, zostaną utworzone z wykorzystaniem
części majątku BGŻ SA oraz wniesionych w formie wkładów niepieniężnych,
podlegających restrukturyzacji, należności kredytowych banków
spółdzielczych. Przepisów art. 311 §3, art. 312 i 313 Kodeksu handlowego
nie stosuje się.
3. Prezes Narodowego Banku Polskiego, w porozumieniu z Ministrem Finansów
na wniosek Prezesa Zarządu BGŻ SA, nada pierwsze statuty nowo
utworzonym bankom regionalnym.
Art. 31.
1. Gospodarczy Bank Wielkopolski SA w Poznaniu, Bank Unii Gospodarczej
SA w Warszawie oraz Gospodarczy Bank Południowo-Zachodni SA we
Wrocławiu mogą zrzeszyć się w banku krajowym do dnia 31 października
1994 r., stając się bankami regionalnymi zrzeszającymi banki spółdzielcze
w rozumieniu przepisów niniejszej ustawy.
2. Banki, o których mowa w ust. 1, w przypadku przystąpienia do zrzeszenia
krajowego dostosują swoje statuty i zasady działalności do przepisów niniejszej
ustawy w terminie do dnia 31 grudnia 1994 r., zaś skład udziałowców
do dnia 31 grudnia 1995 r.
Art. 32.
1. Banki spółdzielcze, z zastrzeżeniem art. 1 ust. 3, istniejące w dniu wejścia
w życie ustawy, zawrą do dnia 31 grudnia 1994 r. umowy zrzeszenia z właściwymi
miejscowo bankami regionalnymi.
2. Banki regionalne, z zastrzeżeniem art. 31 ust. 1, zawrą do dnia 31 grudnia
1994 r. umowę zrzeszenia z bankiem krajowym.
Art. 33.
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, warunki przekazywania
przez BGŻ SA majątku bankom regionalnym, a także może określić warunki
dostosowania do przepisów niniejszej ustawy statutów i organizacji przez banki
wymienione w art. 31.
Art. 34.
1. Konsolidacja sprawozdań finansowych banków spółdzielczych i banków regionalnych,
o której mowa w art. 23, następuje z dniem 1 stycznia 1995 r.
Zbiorcze (skonsolidowane) sprawozdanie finansowe sporządzane jest w
oparciu o sprawozdania finansowe banków spółdzielczych i banków regionalnych
na dzień 31 grudnia 1994 r.
2. Zobowiązania pozabilansowe zrzeszonych banków spółdzielczych, w szczególności
udzielone poręczenia i gwarancje, przechodzą z mocy prawa na
banki regionalne.
3. Zobowiązania, o których mowa w ust. 2, wygasają, z mocy prawa, w przypadku
niezgłoszenia ich bankom spółdzielczym przez beneficjentów w terminie
trzech miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 35.
Banki spółdzielcze zrzeszają się w centralnym związku spółdzielczym, pełniącym
funkcje rewizyjne.
Art. 36.
Akcje BGŻ SA stanowiące, zgodnie z art. 29 ust. 5 niniejszej ustawy, własność
banków spółdzielczych stają się, z mocy prawa, akcjami banków regionalnych z
dniem ich utworzenia, w zamian za przydzielone bankom spółdzielczym akcje
tych banków regionalnych.
Art. 37.
1. Akcje BGŻ SA, stanowiące własność Skarbu Państwa, zostaną zbyte w terminie
nie dłuższym niż pięć lat od daty wejścia w życie niniejszej ustawy
tym zrzeszonym w BGŻ SA bankom regionalnym, które zwiększą swoje
fundusze własne w odpowiedniej proporcji do rozmiaru tego zwiększenia.
2. Zbycie akcji, o których mowa w ust. 1, nastąpi pod warunkiem osiągnięcia
przez BGŻ SA 8%, zaś przez bank regionalny 6% pokrycia funduszami
własnymi aktywów banku ważonych ryzykiem, zgodnie z normą ustaloną
przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego na podstawie art. 100 ust. 5
pkt 1 ustawy - Prawo bankowe.
Art. 38.
1. BGŻ SA i banki regionalne utworzą do końca 1995 r. wspólny fundusz
gwarancyjny w celu udzielania zwrotnej pomocy finansowej zrzeszonym
bankom spółdzielczym i bankom regionalnym.
2. Fundusz gwarancyjny tworzony jest z corocznych odpisów z podstawy opodatkowania
podatkiem dochodowym od osób prawnych BGŻ SA i banków
regionalnych w wysokości nie przekraczającej 5% tej podstawy, nie wyższego
jednak niż kwota odpisu na fundusz gwarancyjny, dokonywanego w
tym samym roku z zysku netto.
Art. 39.
1. W terminie miesiąca od zarejestrowania BGŻ SA, Minister Finansów
przekaże - w imieniu Skarbu Państwa - BGŻ SA obligacje restrukturyzacyjne
wyemitowane zgodnie z przepisami ustawy budżetowej na rok 1994 z
dnia 25 marca 1994 r. (Dz.U. Nr 52, poz. 209), z przeznaczeniem na
zwiększenie funduszy własnych i rezerw.
2. Część środków przekazanych przez Ministra Finansów do BGŻ SA na
podstawie art. 5 ustawy budżetowej na rok 1994, zgodnie z zasadami określonymi
w rozdziale 5 ustawy z dnia 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji
przedsiębiorstw i banków i o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 18, poz.
82), zostanie przekazana przez BGŻ SA zrzeszonym bankom regionalnym
na restrukturyzację wierzytelności zrzeszonych w nich banków spółdzielczych,
w trybie i zakresie określonym przez Ministra Finansów. Proporcje
podziału tych środków określi Prezes Zarządu BGŻ SA w porozumieniu z
Ministrem Finansów.
3. Do banków, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy
ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, z tym że
wobec banków regionalnych powstałych na bazie majątku BGŻ SA nie ma
zastosowania przepis art. 52 ust. 2 pkt 1 ustawy.
4. Na cele restrukturyzacji banków spółdzielczych, banków regionalnych, o
których mowa w art. 12 ust. 1 niniejszej ustawy, i BGŻ SA będą przekazane
środki w ramach kwot przeznaczonych na sanację banków prywatnych
przewidziane w założeniach polityki pieniężno-kredytowej na rok
1994.
5. Na cele, o których mowa w ust. 4, mogą być wykorzystane środki zewnętrzne,
w tym przewidziane w porozumieniach międzynarodowych.
6. BGŻ SA i banki regionalne utworzą do końca 1995 r. fundusz hipoteczny
w celu dostarczenia zrzeszonym bankom długoterminowych środków finansowych
pod posiadane zabezpieczenia hipoteczne do wysokości 60% wartości
hipotek. Źródła finansowania tego Funduszu określi Prezes Narodowego
Banku Polskiego w porozumieniu z Ministrem Finansów.
7. Funduszami gwarancyjnym i hipotecznym administruje BGŻ SA. Szczegółowe
zasady tworzenia tych funduszy oraz warunki korzystania z ich środków
określi umowa zrzeszenia banków regionalnych z BGŻ SA.
8. Nie później niż po upływie roku od dnia wejścia w życie ustawy banki spółdzielcze,
banki regionalne oraz BGŻ SA uzgodnią oraz zaczną stosować
jednolitą nazwę i znak firmowy.
9. Banki spółdzielcze zrzeszone w bankach regionalnych, które dostosują
swoje statuty i działalność do wymogów określonych przepisami niniejszej
ustawy, mogą w 1995 r. przekazać dochód przed opodatkowaniem na
zwiększenie funduszy zasobowych.
Rozdział 7
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 40.
W ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 1992 r. Nr 72,
poz. 359, z 1993 r. Nr 6, poz. 29, Nr 28, poz. 127 i Nr 134, poz. 646) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 35 w ust. 5:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) w bankach spółdzielczych nie zrzeszonych, o których mowa w art.
1 ust. 3 ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku
Gospodarki Żywnościowej oraz zmianie niektórych ustawa - fundusz
udziałowy, fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy,",
b) dodaje się pkt 3a i 3b w brzmieniu:
"3a) w bankach regionalnych zrzeszających banki spółdzielcze na
podstawie przepisów ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych
i Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie
niektórych ustaw - kapitał akcyjny będący sumą wpłat zadeklarowanych
przez akcjonariuszy oraz wszelkiego rodzaju kapitały
zapasowe i rezerwowe,
3b) w bankach spółdzielczych zrzeszonych obligatoryjnie w bankach
regionalnych - fundusze udziałowe, zasobowe i rezerwowe, z
zastrzeżeniem postanowień art. 23 ust. 3 ustawy o restrukturyzacji
banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej
oraz o zmianie niektórych ustaw.";
2) w art. 35 w ust. 6 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
"4) zaliczy określoną część podatkowej kwoty odpowiedzialności członków,
o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o restrukturyzacji banków
spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie
niektórych ustaw, na poczet kapitału własnego banków spółdzielczych.";
3) w art. 49:
a) pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) z tytułu wkładów oszczędnościowych gromadzonych w bankach
państwowych, a także w bankach w formie spółek akcyjnych,
które korzystały z tego uprawnienia przed wejściem w życie niniejszej
ustawy,",
b) dodaje się pkt 2 w brzmieniu:
"2) z tytułu wkładów oszczędnościowych gromadzonych w banku krajowym
i w bankach regionalnych zrzeszających banki spółdzielcze
w trybie ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych i
Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie niektórych
ustaw, a także w tych nie zrzeszonych bankach spółdzielczych,
które korzystały z tego uprawnienia przed wejściem w życie niniejszej
ustawy,",
c) dotychczasowy pkt 2 oznacza się jako pkt 3;
4) art. 86{7} otrzymuje brzmienie:
"Art. 86{7}. Za czynności notarialne związane z przekształceniem banku
państwowego, banku państwowo-spółdzielczego oraz utworze-
niem banku regionalnego zrzeszającego banki spółdzielcze
w trybie ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych
i Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie niektórych
ustaw, biuro notarialne pobiera stałą opłatę notarialną
określoną przez Ministra Sprawiedliwości w drodze rozpo-
rządzenia.";
5) skreśla się art. 116{1}.
Art. 41.
W ustawie z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z
1992 r. Nr 72, poz. 360 i z 1993 r. Nr 6, poz. 29) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 30 w ust. 4 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: "Prezes NBP może
zwolnić bank z obowiązku odprowadzania rezerwy obowiązkowej w
okresie realizacji programu postępowania uzdrawiającego.";
2) w art. 31 w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) ustala zasady, tryb odprowadzania i wykorzystywania rezerw obowiązkowych
oraz określa rodzaje rachunków bankowych, których nie dotyczy
obowiązek odprowadzania rezerw, a ponadto może określić
wysokość zapasu gotówki, którego utrzymywanie w kasach bankowych
będzie uważane za równoznaczne z odprowadzeniem na rachunek
rezerw.";
3) w art. 47 w ust. 4 w pkt 2 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i
dodaje pkt 3 w brzmieniu:
"3) zlecić bankowi krajowemu i bankom regionalnym wykonywanie określonych
czynności w zakresie nadzoru nad działalnością banków, o
których mowa w ustawie o restrukturyzacji banków spółdzielczych i
Banku Gospodarki Żywnościowej oraz o zmianie niektórych ustaw.".
Art. 42.
W ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. z 1994 r. Nr 1, poz. 2) w art. 3 w ust. 2 dodaje
się pkt 4 w brzmieniu:
"4) wykup obligacji banków regionalnych, o których mowa w ustawie o
restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej
oraz o zmianie niektórych ustaw, emitowanych celem restrukturyzacji
należności kredytowych zrzeszonych w nich banków spółdzielczych.".
Art. 43.
W ustawie z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami
i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 83, poz.
373 i z 1992 r. Nr 91, poz. 465) po art. 2d dodaje się art. 2e w brzmieniu:
"Art. 2e. Przepisy art. 2 ust. 1-3, 6 i 9 oraz art. 2b i 2d niniej-
szej ustawy, stosuje się odpowiednio do Banku Gospodarki
Żywnościowej.".
Rozdział 8
Przepisy końcowe
Art. 44.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem
art. 6, który wchodzi w życie z dniem 31 grudnia 1995 r.