P r o j e k t USTAWA z dnia .................... 2000 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników i obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, sposób kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, konsekwencje niespełnienia tego obowiązku oraz podstawowe zasady, jakim powinny odpowiadać umowy innych ubezpieczeń obowiązkowych, a także zadania i zasady działania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych. Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) Biuro Narodowe - organizacja zakładów ubezpieczeń na terenie danego kraju, które prowadzą działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, 2) Wielostronne Porozumienie Gwarancyjne - umowa pomiędzy Biurami Narodowymi, dotycząca regulowania roszczeń wynikających z międzynarodowego ruchu pojazdów mechanicznych, 3) Sygnatariusz Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego - Biuro Narodowe będące stroną Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego, 4) Zielona Karta - międzynarodowy certyfikat ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, wystawiony w imieniu Biura Narodowego, 5) pojazd mechaniczny: a) pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepa, b) pojazd wolnobieżny z wyłączeniem maszyn rolniczych, określonych przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, c) pojazd zarejestrowany za granicą, d) inny pojazd będący w posiadaniu jednostek podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo organów i jednostek nadzorowanych, podległych lub podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, napędzany umieszczonym na nim silnikiem, zasilanym z własnego źródła energii, wraz z ciągniętym wszelkiego rodzaju sprzętem. 6) gospodarstwo rolne - obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami, przekraczający łącznie powierzchnię 1,0 ha, jeżeli podlega on w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym, a także obszar takich użytków i gruntów, niezależnie od jego powierzchni, jeżeli prowadzona jest na nim produkcja rolna, stanowiąca dział specjalny, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, 7) rolnik - osoba fizyczna, w której posiadaniu lub współposiadaniu jest gospodarstwo rolne, 8) budynek wchodzący w skład gospodarstwa rolnego - obiekt budowlany o powierzchni powyżej 20 m2, w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo budowlane, będący w posiadaniu rolnika. Art. 3. 1. Ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. 2. Jeżeli ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest ubezpieczeniem obowiązkowym w rozumieniu przepisów ustawy, zaś ryzyko z niego wynikające jest umiejscowione w państwie, będącym członkiem Unii Europejskiej, do ubezpieczenia tego stosuje się przepisy ustawy. Art. 4. Ubezpieczeniami obowiązkowymi są: 1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane dalej "ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych", 2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, zwane dalej "ubezpieczeniem OC rolników", 3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, zwane dalej "ubezpieczeniem budynków rolniczych", 4) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej określone przez przepisy innych ustaw lub określone przez ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowe, nakładające na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia. Art. 5. 1. Do umów ubezpieczenia obowiązkowego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie. 2. Ogólne warunki ubezpieczenia obowiązkowego nie mogą być sprzeczne z przepisami ustawy oraz innych ustaw lub umów międzynarodowych wprowadzających obowiązek ubezpieczenia. 3. Umowę ubezpieczenia obowiązkowego zawartą z naruszeniem przepisów ustawy, uważa się za zawartą zgodnie z tymi przepisami. Art. 6. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków. Art. 7. 1. Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego ubezpieczenia. 2. W zakresie prowadzonych ubezpieczeń obowiązkowych, zakład ubezpieczeń nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia. Art. 8. 1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia uważa się za spełniony, jeżeli umowa została zawarta zgodnie z przepisami ustawy albo innych ustaw lub umów międzynarodowych wprowadzających obowiązek ubezpieczenia, z sumą gwarancyjną nie niższą niż minimalna suma gwarancyjna ustalona dla danego ubezpieczenia. 2. Ustalenia nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić przed sądem powszechnym. Art. 9. Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych wydaje zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpieczeniową w zakresie tych ubezpieczeń, z wyjątkiem ubezpieczeń, które są regulowane w rozdziałach 2 - 4. Art. 10. Zakład ubezpieczeń ustala podstawowy system taryf oraz wysokość składek ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe, opierając się w szczególności na dostępnych statystykach szkodowości i przebiegu ubezpieczenia. Art. 11. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie. 2. W razie opłacania składki ubezpieczeniowej w ratach, niezapłacenie przez ubezpieczonego lub ubezpieczającego raty składki w terminie oznaczonym przez zakład ubezpieczeń, nie powoduje ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Art. 12. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z właściwym ministrem, po uzyskaniu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń i organów samorządowych podmiotów podlegających obowiązkowi ubezpieczenia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 4, w tym w szczególności termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia. Art. 13. 1. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje również szkody wyrządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie lub w umowie międzynarodowej. 2. Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych odpowiedzialności cywilnej określają okoliczności, w których zakład ubezpieczeń jest uprawniony do dochodzenia od ubezpieczającego zwrotu odszkodowania wypłaconego za szkody, o których mowa w ust. 1. Art. 14. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego określa sumę gwarancyjną stanowiącą górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Art. 15. 1. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. 2. Poszkodowany może dochodzić roszczeń od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w przypadkach określonych w art. 87 ust. 1. 3. Poszkodowany może dochodzić roszczeń od Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych w przypadkach określonych w art. 102 pkt 1, 2 i 5. Art. 16. 1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia osoby uprawnionej, zawartej z nią ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu. 2. Odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie lub w kwocie odpowiadającej wysokości szkody, nie większej jednak od sumy ubezpieczenia. Art. 17. 1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. 2. W przypadku, gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania, okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności. W terminie określonym w ust. 1 zakład ubezpieczeń zawiadamia pisemnie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. 3. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości, niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na piśmie osobę występującą z roszczeniem w terminie określonym w ust. 1 lub ust. 2, wskazując na okoliczności oraz podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania. Pismo zakładu ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej. 4. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń nie ustali ważności umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, osoby odpowiedzialnej za szkodę, właściwym do wypłaty odszkodowania, na zasadach określonych przepisami rozdziału 6, jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. W przypadku ustalenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, Fundusz dochodzi od tego zakładu zwrotu wypłaconego odszkodowania. Art. 18. 1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczającemu, uzasadnione okolicznościami zdarzenia, koszty poniesione w celu zapobieżenia zwiększeniu szkody. 2. W granicach sumy gwarancyjnej ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczającemu niezbędne koszty obrony sądowej podjętej na polecenie lub za zgodą zakładu ubezpieczeń. Art. 19. 1. Spory wynikające z umów ubezpieczenia obowiązkowego lub dotyczące roszczeń z tytułu tych ubezpieczeń rozpatrują sądy właściwe dla miejsca zamieszkania lub siedziby osoby poszkodowanej lub uprawnionej do odszkodowania. 2. W postępowaniu sądowym o naprawienie szkody objętej ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej niezbędne jest przypozwanie zakładu ubezpieczeń. Zasadę tę stosuje się do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych. Art. 20. 1. W razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3, osoba uczestnicząca w nim jest obowiązana do: 1) przedsięwzięcia wszelkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz zapewnienia pomocy lekarskiej osobom poszkodowanym, jak również w miarę możliwości zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych, 2) zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody, 3) udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji, koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia, 4) niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje, 5) powiadomienia Policji o wypadku z ofiarami w ludziach lub o wypadku powstałym w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że popełniono przestępstwo. 2. Osoba, której odpowiedzialność objęta jest ubezpieczeniem obowiązkowym, a także osoba występująca z roszczeniem, powinni przedstawić zakładowi ubezpieczeń, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru Ubezpieczeń Komunikacyjnych posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwić mu ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód, jak również udzielić pomocy w dochodzeniu przez zakład ubezpieczeń, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych roszczeń przeciwko sprawcy szkody. Art. 21. Jeżeli osoba, której odpowiedzialność objęta jest ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej lub osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełnili obowiązków wymienionych w art. 20, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane odszkodowanie. Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na zakładzie ubezpieczeń. Art. 22. Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu objętym ubezpieczeniem zakład ubezpieczeń przeprowadza postępowanie dotyczące ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości odszkodowania oraz informuje posiadacza pojazdu lub rolnika oraz uprawnionego lub osobę zgłaszającą roszczenie, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia odszkodowania. Art. 23. 1. Zaspokojenie lub uznanie przez osobę, której odpowiedzialność objęta jest ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1, roszczenia o naprawienie wyrządzonej przez nią szkody, nie ma skutków prawnych względem zakładu ubezpieczeń lub Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych, które nie wyraziły na to uprzednio zgody. 2. Uznanie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez osobę, o której mowa w art. 87 ust. 1 pkt 2, nie ma skutków prawnych względem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który nie wyraził na to uprzednio zgody. Art. 24. 1. Zawiadomienia i oświadczenia, jakie w związku z umową ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3, są składane przez strony tej umowy, powinny być sporządzane na piśmie i doręczane za potwierdzeniem odbioru lub przesyłane listem poleconym. 2. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego, rolnik lub posiadacz budynku zmienił adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym zakładu ubezpieczeń, zawiadomienia lub oświadczenia, skierowane przez zakład ubezpieczeń listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibę posiadacza pojazdu mechanicznego, rolnika lub posiadacza budynku, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby. Art. 25. Obowiązkowymi ubezpieczeniami, o których mowa w art. 4 pkt 4, jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem, za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, wykonywaniu zawodu albo prowadzeniu działalności lub będące następstwem wad produktu, określona w ustawie wprowadzającej dany obowiązek lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską. Art. 26. Zakres obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zasady kontroli spełnienia tego obowiązku oraz konsekwencje jego niespełnienia, w zakresie nie uregulowanym w ustawie, określają inne ustawy lub umowy międzynarodowe wprowadzające obowiązek ubezpieczenia. Rozdział 2 Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów Art. 27. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Art. 28. Do posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, określonym w art. 2 pkt 5 lit. a), nie zarejestrowanym, a mimo to wprowadzonym do ruchu na drogę publiczną, stosuje się przepisy dotyczące ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1. Art. 29. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się na okres 12 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 30. Art. 30. 1. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na czas krótszy od 12 miesięcy, zwaną dalej "umową ubezpieczenia krótkoterminowego", można zawrzeć jeżeli pojazd mechaniczny jest: 1) zarejestrowany na stałe, w przypadkach określonych w ust. 3, 2) zarejestrowany czasowo, 3) zarejestrowany za granicą, 4) pojazdem wolnobieżnym, określonym w art. 2 pkt 5 lit. b), 5) pojazdem zabytkowym, zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, 6) pojazdem wpisanym do księgi inwentarza muzealiów, zgodnie z przepisami dotyczącymi ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach, 7) pojazdem mającym co najmniej 40 lat, 8) pojazdem mającym co najmniej 25 lat, uznanym przez rzeczoznawcę techniki samochodowej i ruchu drogowego za unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji. 2. W odniesieniu do pojazdów wolnobieżnych, określonych w art. 2 pkt 5 lit. b), umowę ubezpieczenia krótkoterminowego można zawrzeć na czas nie krótszy niż 3 miesiące, a w przypadku pojazdów określonych w ust. 1 pkt 5-8 - na czas nie krótszy niż 30 dni. 3. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych na stałe, może zawrzeć podmiot prowadzący działalność gospodarczą polegającą na pośredniczeniu w kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych w zakresie pojazdów przeznaczonych do kupna lub sprzedaży lub polegającą na kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych. 4. Umowę ubezpieczenia w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych czasowo zawiera się na czas nie krótszy niż okres czasowej rejestracji, określony w decyzji starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania właściciela pojazdu mechanicznego, nie krótszy jednak niż 15 dni. 5. W przypadkach określonych w ust. 3 umowę ubezpieczenia krótkoterminowego zawiera się na okres nie krótszy niż 30 dni. 6. Umowę ubezpieczenia w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą, w przypadku określonym w art. 33 ust. 1 pkt 3, zwaną dalej "ubezpieczeniem granicznym", zawiera się na okres nie krótszy niż 30 dni. Art. 31. 1. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz terytoria innych państw. 2. Innymi państwami, o których mowa w ust. 1, są państwa, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego. Art. 32. 1. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi pisemnie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1, albo w przypadku ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku określonym w art. 87 ust. 2. 3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upływem 12 miesięcy. Art. 33. 1. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych: 1) najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu podlegającego rejestracji, 2) przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu wolnobieżnego, 3) przed przekroczeniem granicy, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym, wprowadzanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie posiada ubezpieczenia OC, 4) przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 28, 5) przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu określonego w art. 30 ust. 1 pkt 5-8, 6) najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, w przypadku określonym w art. 32 ust. 3. 7) najpóźniej w dniu rozwiązania się dotychczasowej umowy, w przypadkach określonych w art. 34 ust. 1 i 3. 2. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest zawierana przed rejestracją pojazdu, o którym mowa w art. 2 pkt 5 lit. a), posiadacz pojazdu mechanicznego, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest obowiązany przedstawić zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego tego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej z konieczności uzyskania homologacji na dany pojazd mechaniczny. 3. Jeżeli, w przypadku określonym w ust. 2, pojazd mechaniczny, w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy, nie został zarejestrowany, każda ze stron może odstąpić od umowy, powiadamiając o tym pisemnie drugą stronę umowy. Art. 34. 1. W razie zbycia pojazdu mechanicznego, na jego nabywcę przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30-tu dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. 2. W razie nabycia pojazdu mechanicznego zarejestrowanego, którego zbywca, wbrew obowiązkowi, nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, nabywca jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w dniu nabycia pojazdu mechanicznego. 3. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przez posiadacza pojazdu mechanicznego, nie będącego właścicielem tego pojazdu, prawa i obowiązki tego posiadacza, wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia, przechodzą na właściciela pojazdu mechanicznego, z chwilą gdy posiadacz utracił posiadanie tego pojazdu na rzecz właściciela. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że właściciel pojazdu mechanicznego wypowie ją przed upływem 30-tu dni od dnia przejścia posiadania pojazdu na rzecz właściciela. W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia przejścia posiadania pojazdu mechanicznego na rzecz właściciela. 4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w przypadkach określonych w ust. 1 i 3, posiadacz pojazdu mechanicznego wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej. Art. 35. 1. Zbywca pojazdu mechanicznego jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30 dni, o fakcie zbycia pojazdu mechanicznego i o danych osobowych nabywcy. 2. Skutki wyrządzenia szkody przez nabywcę pojazdu mechanicznego w okresie, o którym mowa w art. 34 ust. 1, nie obciążają zbywcy pojazdu mechanicznego. 3. Zbywca pojazdu mechanicznego ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powiadomienia zakładu ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1, nie krótszy niż 30 dni. 4. Przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do posiadacza pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 34 ust. 3. Art. 36. Umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ulega rozwiązaniu: 1) z upływem okresu, na który została zawarta, 2) z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego, 3) z dniem odstąpienia od umowy w przypadku określonym w art. 33 ust. 3, 4) w przypadkach określonych w art. 34 ust. 1 i 3, z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicznościach nie powodujących zmiany posiadacza. Art. 37. 1. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. 2. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę powstałą: 1) przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu mechanicznego, 2) bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu pojazdu mechanicznego, 3) podczas zatrzymania, postoju lub garażowania. Art. 38. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Art. 39. 1. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych: 1) w przypadku szkód na osobie - 350.000 EURO na każdego poszkodowanego, 2) w przypadku szkód na mieniu - 100.000 EURO w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych - ustalana przy zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów nr 1 każdego roku. 2. Za szkody spowodowane w państwach, o których mowa w art. 31 ust. 1 i 2, zakład ubezpieczeń odpowiada do wysokości sumy gwarancyjnej przewidzianej prawem tego państwa, nie niższej jednak niż określona w ust. 1. Art. 40. 1. Jeżeli szkoda wyrządzona zostaje ruchem zespołu pojazdów mechanicznych, ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu mechanicznego ciągnącego jest objęta szkoda spowodowana przyczepą, która: 1) jest złączona z pojazdem silnikowym, bądź 2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i jeszcze się toczyła. 2. Ubezpieczeniem OC posiadacza przyczepy są objęte szkody spowodowane przyczepą, która: 1) nie jest złączona z pojazdem silnikowym ciągnącym, bądź 2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i przestała się już toczyć. 3. Zasadę określoną w ust. 1 stosuje się również w razie złączenia pojazdów mechanicznych w celu holowania. Art. 41. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody: 1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w którym szkoda została wyrządzona, 2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego niż pojazd przewożący, 3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych, w następstwie których zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko. Art. 42. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy. 3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż określony w ust. 1 i 2, można określić w umowie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wtedy, gdy umowę zawiera się: 1) na okres krótszy niż 12 miesięcy, w przypadkach określonych w art. 30 ust. 1 i 3, 2) przed zarejestrowaniem pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 2 pkt 5 lit. a), 3) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu. Art. 43. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art. 36. Art. 44. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący: 1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii, 2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa, 3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia, albo o pościg za osobą, podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa, zbiegł z miejsca zdarzenia. Rozdział 3 Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego Art. 45. Rolnik jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego. Art. 46. Umowę ubezpieczenia OC rolników zawiera się na okres 12 miesięcy. Art. 47. 1. Jeżeli rolnik nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC rolników została zawarta, nie powiadomi pisemnie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 2, albo w przypadku ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku określonym w art. 87 ust. 2. 3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upływem 12 miesięcy. Art. 48. 1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników powstaje w dniu objęcia w posiadanie gospodarstwa rolnego. 2. Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpieczenia OC rolników, posiadanie gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika wynikające z umowy ubezpieczenia OC rolników przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją przed upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. 3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku oddania przez rolnika w posiadanie części gospodarstwa rolnego stanowiącej odrębne gospodarstwo rolne. W takim przypadku do osoby obejmującej w posiadanie tę część gospodarstwa rolnego stosuje się przepis ust. 1. 4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników w przypadku określonym w ust. 2, rolnik wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy ubezpieczenia OC rolników najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej. Art. 49. 1. Obowiązek niezwłocznego zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o zmianie w posiadaniu gospodarstwa rolnego spoczywa na rolniku dotychczas posiadającym gospodarstwo. W przypadku, gdy zmiana w posiadaniu gospodarstwa rolnego nastąpiła wskutek śmierci tego rolnika, obowiązek zawiadomienia zakładu ubezpieczeń spoczywa na osobie obejmującej gospodarstwo w posiadanie. 2. Rolnik dotychczas posiadający gospodarstwo rolne i jego następca obejmujący gospodarstwo rolne w posiadanie, ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej, należnej zakładowi ubezpieczeń, za czas do końca miesiąca, w którym zawiadomiono zakład ubezpieczeń o zmianie w stanie posiadania gospodarstwa. Art. 50. Umowa ubezpieczenia OC rolników ulega rozwiązaniu: 1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, 2) z chwilą, kiedy określone w art. 2 pkt 6 użytki i grunty tracą charakter gospodarstwa rolnego, 3) z dniem zwolnienia rolnika od uiszczania podatku rolnego na skutek zaprzestania przez niego produkcji rolnej lub z dniem zmiany stanu prawnego lub faktycznego powodującego nie podleganie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu prowadzenia produkcji rolnej stanowiącej dział specjalny, z dniem jej wypowiedzenia, w przypadku określonym w art. 48 ust. 2. Art. 51. 1. Z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w gospodarstwie rolnym rolnika są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z prowadzeniem tego gospodarstwa rolnego szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. 2. Z ubezpieczenia OC rolników przysługuje również odszkodowanie, jeżeli osoby, o których mowa w ust. 1, wyrządzą szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych będących maszynami rolniczymi. Art. 52. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiedzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych 300.000 EURO w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych osób, ustalana przy zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów nr 1 każdego roku. Art. 53. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody: 1) na mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym, 2) wynikłe z przeniesienia chorób zakaźnych nie pochodzących od zwierząt, 3) na mieniu, spowodowane wadą dostarczonych przez osobę objętą ubezpieczeniem towarów lub wykonywaniem usług, a jeżeli wskutek tych wad nastąpiła szkoda na osobie - zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności tylko wówczas, gdy osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała o wadzie, 4) powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginięcia rzeczy wypożyczonych lub przyjętych przez osobę objętą ubezpieczeniem OC rolników do użytkowania, przechowania lub naprawy, 5) polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztuki, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i innych, 6) w następstwie których zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko, 7) wynikłe z kar pieniężnych, grzywien sądowych i administracyjnych, a także kar lub grzywien związanych z należnościami wobec budżetu państwa. Art. 54. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy. 3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż wskazany w ust. 1 i 2, można określić w umowie wtedy, gdy umowę zawiera się: 1) przed objęciem w posiadanie gospodarstwa rolnego, 2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu. Art. 55. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC rolników ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art. 50. Art. 56. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje uprawnienie do dochodzenia od sprawcy szkody zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC rolników odszkodowania, jeżeli wyrządził on szkodę umyślnie lub po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii. Rozdział 4 Obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych Art. 57. Rolnik jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych. Art. 58. Obowiązek ubezpieczenia budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego powstaje z dniem pokrycia budynku dachem. Art. 59. Umowę ubezpieczenia budynków rolniczych zawiera się na okres 12 miesięcy. Art. 60. 1. Jeżeli rolnik posiadający budynki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na jaki umowa ubezpieczenia budynków rolniczych została zawarta, nie powiadomi pisemnie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3 albo w przypadku ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku określonym w art. 87 ust. 2. 3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upływem 12 miesięcy. Art. 61. 1. Jeżeli po zawarciu umowy ubezpieczenia budynków rolniczych posiadanie gospodarstwa rolnego, w którego skład wchodzą budynki, przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia budynków rolniczych przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją przed upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. 2. Obejmujący w posiadanie gospodarstwo rolne, w którym budynki wchodzące w skład tego gospodarstwa nie są ubezpieczone, jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia budynków rolniczych najpóźniej w przeddzień objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. 3. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia budynków rolniczych w przypadku określonym w ust. 1, posiadacz budynku wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy ubezpieczenia budynków rolniczych najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej. Art. 62. 1. Obowiązek bezzwłocznego zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o zmianie w posiadaniu gospodarstwa rolnego spoczywa na obejmującym gospodarstwo rolne w posiadanie. 2. Dotychczasowy posiadacz gospodarstwa rolnego i obejmujący gospodarstwo rolne w posiadanie ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej, należnej zakładowi ubezpieczeń za czas do końca miesiąca, w którym zawiadomiono zakład ubezpieczeń o zmianie w stanie posiadania gospodarstwa rolnego. Art. 63. Umowa ubezpieczenia budynków rolniczych ulega rozwiązaniu: 1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, 2) z dniem jej wypowiedzenia, w przypadku określonym w art. 61 ust. 1, 3) z chwilą, kiedy określone w art. 2 pkt 6 użytki i grunty, w skład których wchodzą budynki, tracą charakter gospodarstwa rolnego. Art. 64. Jeżeli w czasie trwania umowy ubezpieczenia budynków rolniczych budynek przestał spełniać warunki wymagane do objęcia go ubezpieczeniem, budynek ten zostaje wyłączony z ubezpieczenia, a suma ubezpieczenia zostaje obniżona o zadeklarowaną do ubezpieczenia wartość tego budynku. Art. 65. 1. Z tytułu ubezpieczenia budynków rolniczych przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, gradu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi, tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego. 2. Za szkody spowodowane przez: 1) ogień - uważa się szkody powstałe w wyniku działań ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile, 2) huragan - uważa się szkody powstałe w wyniku działania wiatru o prędkości nie mniejszej niż 24 m/sek., którego działanie wyrządza masowe szkody; pojedyncze szkody uważa się za spowodowane przez huragan, jeżeli w najbliższym sąsiedztwie stwierdzono działanie huraganu, 3) powódź - uważa się szkody powstałe wskutek: a) zalania terenów w następstwie podniesienia się poziomu wody w korytach wód płynących lub stojących oraz wskutek deszczu nawalnego, b) spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych, 4) grad - uważa się szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego składającego się z bryłek lodu, 5) piorun - uważa się szkody będące bezpośrednim następstwem uderzenia pioruna, 6) eksplozję - uważa się szkody powstałe w wyniku gwałtownej zmiany stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołane ich właściwością rozprzestrzeniania się w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników; warunkiem uznania szkody za spowodowaną eksplozją jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż skutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; za spowodowane eksplozją uważa się również szkody powstałe wskutek implozji, polegające na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym, 7) obsunięcie się ziemi - uważa się szkody spowodowane przez zapadanie się ziemi oraz usuwanie się ziemi, z tym że: a) za szkody spowodowane przez zapadanie się ziemi uważa się szkody powstałe wskutek obniżenia się terenu z powodu zawalenia się podziemnych pustych przestrzeni w gruncie, b) za szkody spowodowane przez usuwanie się ziemi uważa się szkody powstałe wskutek ruchów ziemi na stokach, 8) tąpnięcie - uważa się szkody powstałe wskutek wstrząsów podziemnych, spowodowanych pęknięciem skał, wywołanych naruszeniem równowagi sił w tych skałach, 9) lawinę - uważa się szkody powstałe wskutek gwałtownego zsuwania się lub staczania mas śniegu, lodu, skał lub kamieni ze zboczy górskich, 10) upadek statku powietrznego - uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także spowodowane upadkiem ich części lub przewożonego ładunku. Art. 66. 1. Wysokość szkody ustala się na podstawie: 1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń; ustalenie wysokości szkody na podstawie tych cenników następuje w każdym przypadku niepodejmowania odbudowy, naprawy lub remontu budynku, 2) kosztorysu wystawionego przez jednostkę dokonującą odbudowy lub remontu budynku, odzwierciedlającego koszty związane z odbudową lub remontem, określone zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych - przy uwzględnieniu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia; jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń do dnia powstania szkody. 2. Zakład ubezpieczeń weryfikuje zasadność wielkości i wartości robót ujętych w przedstawionym przez ubezpieczającego kosztorysie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2. Kosztorys ten powinien zostać przedłożony przez ubezpieczającego najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia powstania szkody. 3. Zakład ubezpieczeń nie uwzględnia stopnia zużycia budynku przy szkodach drobnych, których wartość nie przekracza równowartości pieniężnej 10 q żyta. Art. 67. Wysokość szkody w budynkach: 1) zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, przeróbki lub odbudowy, 2) zwiększa się w granicach sumy ubezpieczenia o udokumentowane koszty uprzątnięcia miejsca szkody w wysokości do 5% wartości szkody. Art. 68. 1. Sumę ubezpieczenia, odrębną dla każdego budynku, ustala ubezpieczający z zakładem ubezpieczeń. 2. Suma ubezpieczenia budynku może odpowiadać: 1) wartości rzeczywistej budynku, przez którą rozumie się wartość w stanie nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszoną o stopień zużycia budynku, 2) wartości nowej - w odniesieniu do budynków nowych oraz takich, których stopień zużycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10%. 3. Suma ubezpieczenia może być ustalona: 1) na podstawie cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń do szacowania wartości budynków, 2) na podstawie załączonego powykonawczego kosztorysu budowlanego, sporządzonego zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalenia wartości robót budowlanych, obowiązującymi w budownictwie, przez osobę posiadającą uprawnienia w tym zakresie albo wyceny rzeczoznawcy; w tych przypadkach ustalenie sumy ubezpieczenia następuje na wniosek ubezpieczającego w razie ubezpieczenia budynku według wartości określonej w ust. 2 pkt 2. 4. Normy zużycia budynków określa zakład ubezpieczeń. Art. 69. 1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do aktualizacji wartości budynków przyjętych do ubezpieczenia, nie częściej jednak niż w okresach rocznych, w przypadku gdy zmiany cen materiałów budowlanych i kosztów robocizny oraz innych materiałów spowodowały podwyższenie lub obniżenie wartości budynków co najmniej o 20%. 2. Zaktualizowana wartość budynku stanowi podstawę ustalenia nowej sumy ubezpieczenia zgodnie z art. 68. Art. 70. Nie są objęte ubezpieczeniem w gospodarstwach rolnych: 1) budynki, których stan techniczny osiągnął 100% normy zużycia, 2) budynki przeznaczone do rozbiórki na podstawie ostatecznych decyzji właściwych organów, 3) namioty foliowe, 4) tunele foliowe. Art. 71. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za zaistniałe w budynkach szkody: 1) wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego lub przez osobę, za którą ubezpieczający ponosi odpowiedzialność lub która pozostaje z ubezpieczającym we wspólnym gospodarstwie domowym, 2) wyrządzone wskutek rażącego niedbalstwa przez osoby, o których mowa w pkt 1, 3) górnicze w rozumieniu prawa górniczego i geologicznego, 4) powstałe wskutek trzęsienia ziemi, 5) nie przekraczające równowartości pieniężnej 5 q żyta. Art. 72. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy. 3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż określony w ust. 1 i 2, można określić w umowie ubezpieczenia budynków rolniczych wtedy, gdy umowę zawiera się: 1) przed objęciem budynków w posiadanie, 2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu. Art. 73. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia budynków rolniczych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art. 63. Rozdział 5 Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia oc posiadaczy pojazdów mechanicznych, oc rolników i budynków rolniczych oraz opłaty za niespełnienie tego obowiązku Art. 74. 1. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3, podlega kontroli wykonywanej przez organy do tego obowiązane lub uprawnione. 2. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1: 1) są obowiązane: a) Policja, b) Straż Graniczna, c) organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów, 2) są uprawnione: a) organy celne, b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny , c) inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego. 3. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 2: 1) jest obowiązany starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika, 2) są uprawnione: a) zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika, b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. 4. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 3: 1) jest obowiązany starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika, 2) jest uprawniony zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika. 5. Organy obowiązane i uprawnione przeprowadzają kontrolę na zasadach i w trybie określonych w przepisach regulujących działalność tych organów. Art. 75. 1. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego ustala się na podstawie polisy lub innego dokumentu ubezpieczenia, potwierdzającego zawarcie umowy tego ubezpieczenia, wystawionego ubezpieczającemu przez zakład ubezpieczeń. 2. Polisa lub dokument, o którym mowa w ust. 1, określa: 1) strony umowy ubezpieczenia, 2) przedmiot umowy ubezpieczenia, 3) okres, na jaki umowa ubezpieczenia została zawarta. Art. 76. Osoba kontrolowana jest obowiązana okazać, na żądanie organu obowiązanego lub uprawnionego do kontroli, dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, ważnej w dniu kontroli lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie. Art. 77. 1. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, organ przeprowadzający kontrolę zawiadamia o tym pisemnie Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia kontroli. 2. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wzywa wskazaną osobę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 78 ust. 1, lub do przedstawienia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia, określonymi w ustawie. 3. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, starosta zawiadamia o tym pisemnie zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia kontroli. 4. Po przeprowadzeniu kontroli lub po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 3, zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego wzywa wskazaną osobę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 78 ust. 1, lub do przedstawienia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia, określonymi w ustawie. 5. Po bezskutecznym upływie okresu, o którym mowa w ust. 2 i 4, dochodzenie opłaty odbywa się na drodze postępowania egzekucyjnego w administracji. Art. 78. 1. Podmiot, który nie spełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązany wnieść opłatę. 2. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, którą zobowiązany jest wnieść podmiot, którego odpowiedzialność cywilna nie jest ubezpieczona w chwili kontroli, stanowi równowartość w złotych: 1) w obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów: a) samochody osobowe - 500 EURO, b) samochody ciężarowe i autobusy - 800 EURO, c) pozostałe pojazdy - 100 EURO, 2) w obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego - 30 EURO, 3) w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych - 100 EURO - ustalana przy zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów nr 1 każdego roku. 3. W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, których odpowiedzialność cywilna jest ubezpieczona w chwili kontroli, wysokość opłaty obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, w którym posiadacz ten nie spełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia, uzależniona jest od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej i wynosi: 1) 20 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy okres ten nie przekracza 3 dni, 2) 50 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy okres ten nie przekracza 14 dni, 3) 100 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy okres ten przekracza 14 dni. 4. Jeżeli podmiot, o którym mowa w ust. 1, nie przedstawi w terminie, o którym mowa w art. 77 ust. 2, dokumentów stanowiących podstawę do ustalenia wysokości opłaty zgodnie z ust. 3, jest on obowiązany wnieść opłatę w wysokości określonej w ust. 2. 5. Kwoty, wyliczane na zasadach określonych w ust. 2 i 3, zaokrągla się do pełnych 10 zł. 6. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ustala przynależność pojazdów do kategorii wymienionej w ust. 2 pkt 1, kierując się przepisami prawa o ruchu drogowym. 7. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, jest wnoszona na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. 8. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, jest wnoszona na rzecz gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego. Art. 79. 1. Jeżeli osoba kierująca pojazdem mechanicznym, zarejestrowanym poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie innym niż określone w art. 31 ust. 2, przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, organy uprawnione do kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą tego pojazdu do przekroczenia granicy, chyba że posiadacz pojazdu mechanicznego zawrze umowę ubezpieczenia obowiązkowego. 2. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, przy wyjeździe z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, ważnego do dnia wyjazdu włącznie, organy uprawnione do kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą pojazdu mechanicznego do przekroczenia granicy bez uiszczenia opłaty w wysokości określonej w art. 78 ust. 2 pkt 1. 3. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, w trakcie kontroli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie przedstawi organowi obowiązanemu lub uprawnionemu do kontroli, dokumentu potwierdzającego zawarcie przed dokonaniem kontroli umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, warunkiem zwrotu dowodu rejestracyjnego zatrzymanego zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, jest wniesienie opłaty w wysokości określonej w art. 78 ust. 2 pkt 1. Art. 80. 1. Należności z tytułu opłaty podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 2. Wezwanie do zapłaty, o którym mowa w art. 77 ust. 2, jest traktowane jako upomnienie w rozumieniu przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 3. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wystawia tytuł wykonawczy, na podstawie którego organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną. 4. Tytuł wykonawczy, o którym mowa w ust. 3, powinien zawierać: 1) oznaczenie wierzyciela, 2) wskazanie imienia i nazwiska lub nazwy zobowiązanego, jego adresu, a także - w razie możliwości - adresu jego pracodawcy, 3) podanie treści podlegającego egzekucji obowiązku, podstawy prawnej tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a także określenie wysokości egzekwowanej należności pieniężnej, 4) wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej, 5) datę wystawienia tytułu, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego oraz odcisk pieczęci urzędowej, 6) pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu. 5. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma prawo używania pieczęci urzędowej w celu wystawienia tytułu wykonawczego. Art. 81. Należności z tytułu opłaty przedawniają się z upływem trzech lat od dnia kontroli, nie później jednak niż z upływem trzech lat od końca roku kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Art. 82. Wniesienie opłaty nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego. Art. 83. W uzasadnionych przypadkach Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może odstąpić od dochodzenia opłaty lub jej części, umorzyć ją w całości lub w części lub udzielić ulgi w jej spłacie. Art. 84. Przepisy rozdziału nie dotyczą: 1) posiadaczy i kierujących pojazdami mechanicznymi zarejestrowanymi w państwach, o których mowa w art. 31 ust. 2, 2) upoważnionych osób, kierujących pojazdami mechanicznymi obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych i organizacji międzynarodowych oraz innych obcych przedstawicielstw korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych na mocy umów, ustaw lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych. Rozdział 6 Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny Art. 85. 1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej "Funduszem", jest instytucją spełniającą zadania określone w ustawie. 2. Fundusz ma osobowość prawną. Siedzibą Funduszu jest miasto stołeczne Warszawa. Art. 86. 1. Członkiem Funduszu jest zakład ubezpieczeń prowadzący ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2. 2. Członkiem Funduszu jest również zagraniczny zakład ubezpieczeń, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami prawa polskiego i prowadzący ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2. 3. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, stają się członkiem Funduszu z chwilą zawarcia pierwszej umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2. 4. Zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie), zgodnie z załącznikiem do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, stają się członkiem Funduszu w przypadku, o którym mowa w art. 87 ust. 2. Art. 87. 1. Do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkodę powstałą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości, 2) na mieniu i na osobie, gdy: a) posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, b) rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym wyrządzili szkodę w warunkach, określonych w art. 51, a rolnik nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC rolników. 2. Do zadań Funduszu należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z: 1) umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, 2) umów ubezpieczenia na życie w wysokości 50% wierzytelności, do kwoty nie większej niż równowartość w złotych 30 000 EURO, według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego, zgodnie z tabelą kursową ogłaszaną przez Narodowy Bank Polski obowiązującą w dniu ogłoszenia upadłości, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego albo w dniu zarządzenia likwidacji przymusowej - w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo w przypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, jeżeli roszczenia osób uprawnionych nie mogą być pokryte ze środków funduszu ubezpieczeniowego. 3. W przypadku zaspokojenia przez Fundusz roszczeń osób poszkodowanych i uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia obowiązkowego, objętych umową o przeniesienie portfela zgodnie z art. 181 ust. 2 i 3 ustawy z dnia ........... o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr ..., poz. ...), zwaną dalej "ustawą o działalności ubezpieczeniowej", Fundusz występuje do zakładu ubezpieczeń przejmującego portfel upadłego zakładu ubezpieczeń o zwrot wypłaconych odszkodowań i świadczeń do wysokości wynikającej z umowy o przeniesienie portfela. Art. 88. 1. Jeżeli poszkodowany, w przypadku szkody na mieniu, może zaspokoić roszczenie na podstawie umowy ubezpieczenia dobrowolnego, Fundusz wyrównuje szkodę w części, w której nie może być zaspokojona, wraz z następstwem utraconych zniżek składki oraz prawa do zniżek składki. 2. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody na mieniu i na osobie w przypadku zaspokojenia przez osobę, o której mowa w art. 87 ust. 1 pkt 2, roszczenia o naprawienie wyrządzonej szkody. 3. Fundusz nie spełnia świadczenia z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1, za szkody spowodowane ruchem pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą. Nie dotyczy to poszkodowanych obywateli polskich. 4. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody na mieniu i na osobie powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, o których mowa w art. 28 i 30 ust. 1 pkt 4-8, nie wprowadzonych do ruchu na drogę publiczną. 5. Wypłaty z Funduszu, o których mowa w art. 87 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, na rzecz poszkodowanych nie będących obywatelami polskimi i obywatelami państw, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego, są dokonywane na zasadzie wzajemności. Art. 89. Uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu poprzez którykolwiek zakład ubezpieczeń, prowadzący ubezpieczenie obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody. Art. 90. 1. Fundusz jest obowiązany zaspokoić roszczenie, o którym mowa w art. 87 ust. 1, w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń. 2. W przypadku, gdy wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności Funduszu albo wysokości świadczenia w terminie, o którym mowa w ust.1, okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności, z tym, że bezsporna część świadczenia powinna być spełniona przez Fundusz w terminie określonym w ust. 1. 3. Odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie. Art. 91. 1. Sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia. 2. W uzasadnionych przypadkach, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia. 3. Roszczenia Funduszu, wynikające z ust. 1, przedawniają się na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż z upływem lat trzech od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia. Art. 92. 1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, Fundusz przejmuje od syndyka upadłości akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia z umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, po ustaleniu odpowiedzialności i wysokości świadczenia. 2. W sprawach, w których szkody nie zostały zgłoszone do zakładu ubezpieczeń przed ogłoszeniem jego upadłości, Fundusz przyjmuje zgłoszenie szkody oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia po ustaleniu odpowiedzialności i wysokości świadczenia. 3. Świadczenia rentowe, wynikające z realizacji zadań określonych w art. 87 ust. 2, Fundusz może wypłacać w formie skapitalizowanej bez zgody poszkodowanego lub uprawnionego. 4. Po wypłaceniu świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, Fundusz niezwłocznie przedstawia syndykowi wypłacone kwoty jako swoją wierzytelność wobec masy upadłości. 5. Wierzytelności, o których mowa w ust. 4, Fundusz może zgłaszać syndykowi do czasu prawomocnego wykonania planu podziału funduszu masy. Art. 93. 1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie), zgodnie z załącznikiem do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego, określi, w drodze rozporządzenia, procent składki wnoszonej na rzecz Funduszu przez zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie). Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia zagwarantowanie płynności finansowej Funduszu w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu lub zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność ubezpieczeniową w dziale I. 2. Fundusz wyodrębnia rachunek, na który wnoszone są wpłaty określone w ust. 1. 3. Fundusz zaspokaja roszczenia do wysokości określonej w art. 87 ust. 2 pkt 2 na podstawie ustalonej w postępowaniu upadłościowym listy wierzytelności. 4. Przepisy art. 92 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio. Art. 94. 1. W odniesieniu do zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie) albo w zakresie umów ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo w przypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, który nie spełnia świadczeń ubezpieczeniowych, do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 87 ust. 2. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Fundusz przejmuje z zakładu ubezpieczeń akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia, po ustaleniu odpowiedzialności tego zakładu i wysokości świadczenia. 3. Z dniem wypłaty przez Fundusz świadczenia, o którym mowa w ust. 2, na Fundusz przechodzi, z mocy prawa, roszczenie o zwrot wypłaconego świadczenia do zakładu ubezpieczeń, którego zobowiązanie zrealizował. Art. 95. Organami Funduszu są: 1) Zgromadzenie Członków, 2) Rada Funduszu, 3) Zarząd. Art. 96. 1. Statut Funduszu określa organizację, sposób działania oraz zasady gospodarki finansowej, a w szczególności: 1) sposób powołania, organizację oraz kadencję organów Funduszu, 2) zakres kompetencji organów Funduszu, 3) prawa i obowiązki członków oraz sposób głosowania, 4) zasady działania Funduszu, 5) zasady prowadzenia gospodarki finansowej. 2. Statut Funduszu i jego zmiany są uchwalane przez Zgromadzenie Członków. 3. Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego zatwierdza statut i jego zmiany. 4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego, ogłasza statut Funduszu i jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Finansów. Art. 97. 1. Koszty działalności Funduszu, w tym zaspokajanie roszczeń wynikających z realizacji zadań, o których mowa w art. 87, są pokrywane ze środków Funduszu. 2. Środki, o których mowa w ust. 1, są uzyskiwane z następujących źródeł: 1) wpłat zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, 2) wpłat zakładów ubezpieczeń prowadzących ubezpieczenia w dziale I (ubezpieczenia na życie) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń, umorzenia postępowania upadłościowego lub zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w tym zakresie, 3) wpływów z tytułu opłat, określonych w art. 78 ust. 1, 4) przychodów z lokat środków Funduszu dokonywanych według zasad określonych w ustawie o działalności ubezpieczeniowej, 5) wpływów z tytułu kar pieniężnych nakładanych przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeniowego na zakład ubezpieczeń, członków zarządu zakładu ubezpieczeń lub prokurentów zgodnie z ustawą o działalności ubezpieczeniowej. 3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Funduszu, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego określa, w drodze rozporządzenia, wysokość procentu składki wnoszonej przez zakłady ubezpieczeń na rzecz Funduszu oraz terminy wpłat. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia zagwarantowanie płynności finansowej Funduszu. 4. W przypadku określonym w ust. 3 Fundusz przedstawia Ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego analizę stanu finansów Funduszu, na podstawie której jest określany procent składki wnoszonej przez członków Funduszu na jego rzecz. 5. Wysokość składki wnoszonej przez zakład ubezpieczeń na rzecz Funduszu jest wyliczana od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniach obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2. 6. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na rzecz Funduszu jest wyliczana od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniach obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, z działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 98. 1. Fundusz jest obowiązany, w terminie 4 miesięcy od zakończenia roku obrotowego, sporządzić roczne sprawozdanie. 2. Zgromadzenie Członków Funduszu zatwierdza sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, w terminie 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego. 3. Zatwierdzone przez Zgromadzenie Członków Funduszu sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, Fundusz przedstawia ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego. 4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, oraz jego badania. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, wskaże terminy w jakich powinno być składane sprawozdanie z działalności oraz formę tych sprawozdań. Rozdział 7 Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych Art. 99. 1. Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, zwane dalej "Biurem", jest instytucją spełniającą zadania określone w ustawie. 2. Biuro ma osobowość prawną. Siedzibą Biura jest miasto stołeczne Warszawa. Art. 100. 1. Członkami Biura są zakłady ubezpieczeń prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1. 2. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1, stają się członkami Biura z dniem uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej wydanego przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeniowego, z zastrzeżeniem ust. 3. 3. Zakłady ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej, prowadzące działalność ubezpieczeniową za zezwoleniem właściwego organu państwa, w którym mają siedzibę, stają się członkami Biura z dniem złożenia deklaracji członkowskiej. 4. Przynależność do Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest obowiązkowa. Art. 101. Przedmiotem działalności Biura jest w szczególności: 1) wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach, 2) zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezpieczeń komunikacyjnych o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych, 3) organizowanie zaspokajania roszczeń lub bezpośrednie zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów zarejestrowanych za granicą, posiadających ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura ubezpieczycieli komunikacyjnych, 4) organizowanie zaspokajania roszczeń lub bezpośrednie zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach, o których mowa w art. 31 ust. 2, 5) określanie zasad i trybu dystrybucji umów ubezpieczeń granicznych, o których mowa w art. 30 ust. 6, a w szczególności ustalania wzorów dokumentów ubezpieczenia oraz ewidencjonowania tych umów. Art. 102. Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzyły się: 1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego, 2) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których Biura Narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnego dokumentu ubezpieczenia (Zielona Karta), wystawionego przez zagraniczne Biuro Narodowe, 3) na terytorium państw, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych określonych w art. 2 pkt 5 lit. a) i d), 4) na terytorium państw, z którymi Biuro podpisało umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, określonych w art. 2 pkt 5 lit. a) i d), pod warunkiem istnienia ważnego dokumentu ubezpieczenia (Zielonej Karty), wystawionego przez Biuro, 5) na terytorium państw, o których mowa w pkt 4 i w warunkach określonych w pkt 4, jeżeli poszkodowanym jest obywatel polski, a sprawca posiadał dokument ubezpieczenia (Zieloną Kartę) wystawiony przez członka Biura, którego upadłość ogłoszono. Art. 103. 1. Zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód, o których mowa w art. 102 pkt 1, 2 i 5, następuje na zasadach określonych przepisami rozdziału 2. 2. Zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód, o których mowa w art. 102 pkt 3 i 4, następuje zgodnie z przepisami prawa właściwego dla miejsca zaistnienia zdarzenia. 3. W przypadkach określonych w ust. 2 suma gwarancyjna nie może być niższa niż określona w umowie ubezpieczenia, nie niższa jednak, niż obowiązująca w państwie, na terytorium którego miało miejsce zdarzenie. Art. 104. 1. W przypadkach, o których mowa w art. 102 pkt 2, Biuro jest obowiązane wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia ustalenia ważności umowy ubezpieczenia sprawcy szkody. 2. Jeżeli w terminie 90 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie, Biuro nie ustali ważności umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, właściwym do wypłaty odszkodowania, na zasadach określonych przepisami rozdziału 6, jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Nie wyklucza to roszczenia Funduszu do Biura o zwrot wypłaconego odszkodowania z chwilą późniejszego ustalenia ważnego ubezpieczenia sprawcy. Art. 105. 1. Biuro, z dniem wypłacenia odszkodowania za jednego ze swoich członków, dochodzi od niego zwrotu wypłaconego odszkodowania. 2. Sprawca szkody, powstałej w warunkach określonych w art. 102 pkt 3 i posiadacz pojazdu mechanicznego, który nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, a szkoda powstała w związku z ruchem tego pojazdu, są obowiązani do zwrotu Biuru wypłaconego odszkodowania. Art. 106. 1. Koszty działalności Biura są pokrywane przez zakłady ubezpieczeń - członków Biura oraz z innych przychodów. 2. Wysokość składki wnoszonej przez zakłady ubezpieczeń - członków Biura na rzecz Biura ustalana jest przez Walne Zgromadzenie Członków i wyliczana od składki zainkasowanej brutto z ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1. 3. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń jest wyliczana od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniu, o którym mowa w art. 4 pkt 1, z działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 107. 1. Organami Biura są: 1) Walne Zgromadzenie Członków, 2) Rada Biura, 3) Zarząd. 2. Szczegółowe zasady i tryb wnoszenia składek, o których mowa w art. 106, zadania, organizację Biura i zasady działania oraz zasady gospodarki finansowej Biura określa statut, uchwalany przez Walne Zgromadzenie Członków. 3. Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego zatwierdza statut i jego zmiany. 4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego, ogłasza statut Biura i jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Finansów. Rozdział 8 Zmiany w przepisach obowiązujących Art. 108. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1986 r. - Prawo atomowe (Dz.U. Nr 12, poz. 70, z 1987 r. Nr 33, poz. 180, z 1991 r. Nr 8, poz. 28, z 1994 r. Nr 90, poz. 418, z 1995 r. Nr 104, poz. 515 oraz z 1996 r. Nr 24, poz. 110 i Nr 106, poz. 496) w art. 40 wprowadza się następujące zmiany: 1) ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia."; 2) skreśla się ust. 3 i 4. Art. 109. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661 i Nr 121, poz. 769, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115, z 1999 r. Nr 28, poz. 255 i 256 i Nr 84, poz. 935 oraz z 2000 r. Nr 3, poz. 28) w art. 35 ust. 8 otrzymuje brzmienie: "8. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii samorządów zawodów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 6, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Art. 110. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993r. Nr 106, poz. 482 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43, poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433, Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686, z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr 28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz. 685, Nr 118, poz. 754, Nr 121, poz. 770, Nr 123, poz. 776 i 777, Nr 137, poz. 926, Nr 139, poz. 932, 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 60, poz. 383, Nr 108, poz. 685, Nr 117, poz. 756, Nr 137, poz. 887, Nr 144, poz. 931 i Nr 162, poz. 1112 i 1121 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 484, Nr 62, poz. 689 i Nr 95, poz. 1101) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 6 w ust. 1 w pkt 14 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 15 w brzmieniu: "15) Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Rzecznika Ubezpieczonych."; 2) w art. 17 w ust. 1 skreśla się pkt 22. Art. 111. W ustawie z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz.U. Nr 121, poz. 592 oraz z 1996 r. Nr 102, poz. 475) w art. 12 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: "3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Art. 112. W ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz.U. Nr 102, poz. oraz z 1997 r. Nr 88, poz. 554) art. 46 otrzymuje brzmienie: "Art. 46. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Doradców Podatkowych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w art. 44, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Art. 113. W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr 106, poz. 680 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) w art. 20 ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Art. 114. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 133, poz. 882 oraz z 1999 r. Nr 110, poz. 1255) w art. 24 wprowadza się następujące zmiany: 1) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1; 2) dodaje się ust. 2 w brzmieniu: "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Art. 115. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. Nr 133, poz. 884 i Nr 158, poz. 1043, z 1998 r. Nr 113, poz. 714 oraz z 1999 r. Nr 40, poz. 401) w art. 10 ust. 2 otrzymuje brzmienie: "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu, po zasięgnięciu opinii organizacji samorządu turystyki oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.". Rozdział 9 Przepisy przejściowe i końcowe Art. 116. 1. Postępowania dotyczące roszczeń odszkodowawczych wszczęte i nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepisów dotychczasowych. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postępowań dotyczących roszczeń Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Art. 117. 1. Działające na podstawie dotychczasowych przepisów Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny oraz Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych stają się z mocy prawa Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym i Polskim Biurem Ubezpieczeń Komunikacyjnych w rozumieniu przepisów ustawy. 2. Pracownicy działających na podstawie dotychczasowych przepisów Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych stają się z mocy prawa pracownikami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych w rozumieniu przepisów ustawy. Art. 118. Tracą moc następujące przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255): art. 4, art. 5, art. 8 ust. 5 i 6, art. 51-53, art. 53a, art. 54-57, art. 90a oraz art. 90e. Art. 119. Ustawa wchodzi w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia, z tym, że przepisy art. 3 ust. 2, art. 31, art. 84, art. 101 pkt 4, art. 102 pkt 1 i 3, art. 103 ust. 2 i 3 oraz art. 105 ust. 2 wchodzą w życie z dniem przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.