P r o j e k t
                                        
                                        
                                        
                                     USTAWA
                         z dnia .................... 2000 r.
                                        
                        o ubezpieczeniach obowiązkowych,
                     Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
                  i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych
                                        
                                   Rozdział 1
                                 Przepisy ogólne
                                        
                                     Art. 1.
Ustawa określa zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników i obowiązkowego ubezpieczenia
budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, sposób kontroli spełnienia
obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, konsekwencje niespełnienia tego
obowiązku oraz podstawowe zasady, jakim powinny odpowiadać umowy innych
ubezpieczeń obowiązkowych, a także zadania i zasady działania Ubezpieczeniowego
Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
                                        
                                     Art. 2.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
   1) Biuro Narodowe - organizacja zakładów ubezpieczeń na terenie danego
     kraju, które prowadzą działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczenia
     odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych,
   2) Wielostronne Porozumienie Gwarancyjne - umowa pomiędzy Biurami
     Narodowymi, dotycząca regulowania roszczeń wynikających z międzynarodowego
     ruchu pojazdów mechanicznych,
   3) Sygnatariusz Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego - Biuro Narodowe
     będące stroną Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego,
   4) Zielona Karta - międzynarodowy certyfikat ubezpieczenia odpowiedzialności
     cywilnej posiadaczy pojazdów, wystawiony w imieniu Biura Narodowego,
   5) pojazd mechaniczny:
     a) pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepa,
     b) pojazd wolnobieżny z wyłączeniem maszyn rolniczych, określonych
       przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym,
     c) pojazd zarejestrowany za granicą,
     d) inny pojazd będący w posiadaniu jednostek podległych Ministrowi Obrony
       Narodowej albo organów i jednostek nadzorowanych, podległych lub
       podporządkowanych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, napędzany
       umieszczonym na nim silnikiem, zasilanym z własnego źródła energii, wraz
       z ciągniętym wszelkiego rodzaju sprzętem.
   6) gospodarstwo rolne - obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz
     sklasyfikowanych jako użytki rolne, gruntów pod zabudowaniami,
     przekraczający łącznie powierzchnię 1,0 ha, jeżeli podlega on w całości
     lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym, a także obszar takich użytków i
     gruntów, niezależnie od jego powierzchni, jeżeli prowadzona jest na nim
     produkcja rolna, stanowiąca dział specjalny, w rozumieniu przepisów o
     podatku dochodowym od osób fizycznych,
   7) rolnik - osoba fizyczna, w której posiadaniu lub współposiadaniu jest
     gospodarstwo rolne,
   8) budynek wchodzący w skład gospodarstwa rolnego - obiekt budowlany o
     powierzchni powyżej 20 m2, w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo
     budowlane, będący w posiadaniu rolnika.
                                        
                                     Art. 3.
1. Ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
  podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez
  Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy
  ubezpieczenia.
2. Jeżeli ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest ubezpieczeniem
  obowiązkowym w rozumieniu przepisów ustawy, zaś ryzyko z niego wynikające
  jest umiejscowione w państwie, będącym członkiem Unii Europejskiej, do
  ubezpieczenia tego stosuje się przepisy ustawy.
                                        
                                     Art. 4.
Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:
   1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów
     mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane
     dalej "ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych",
   2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania
     gospodarstwa rolnego, zwane dalej "ubezpieczeniem OC rolników",
   3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia
     i innych zdarzeń losowych, zwane dalej "ubezpieczeniem budynków
     rolniczych",
   4) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej określone przez przepisy innych
     ustaw lub określone przez ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską umowy
     międzynarodowe, nakładające na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy
     ubezpieczenia.
                                        
                                     Art. 5.
1. Do umów ubezpieczenia obowiązkowego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego,
  z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie.
2. Ogólne warunki ubezpieczenia obowiązkowego nie mogą być sprzeczne z
  przepisami  ustawy oraz innych ustaw lub umów międzynarodowych
  wprowadzających obowiązek ubezpieczenia.
3. Umowę ubezpieczenia obowiązkowego zawartą z naruszeniem przepisów ustawy,
  uważa się za zawartą zgodnie z tymi przepisami.
                                        
                                     Art. 6.
Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje
odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe
z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia
się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków.
                                        
                                     Art. 7.
1. Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem
  ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego
  ubezpieczenia.
2. W zakresie prowadzonych ubezpieczeń obowiązkowych, zakład ubezpieczeń nie
  może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia.
                                        
                                     Art. 8.
1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia uważa się za spełniony, jeżeli umowa
  została zawarta zgodnie z przepisami ustawy albo innych ustaw lub umów
  międzynarodowych wprowadzających obowiązek ubezpieczenia, z sumą gwarancyjną
  nie niższą niż minimalna suma gwarancyjna ustalona dla danego ubezpieczenia.
2. Ustalenia nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić przed sądem
  powszechnym.
                                        
                                     Art. 9.
Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych wydaje zakład ubezpieczeń wykonujący
działalność ubezpieczeniową w zakresie tych ubezpieczeń, z wyjątkiem
ubezpieczeń, które są regulowane w rozdziałach 2 - 4.
                                        
                                    Art. 10.
Zakład ubezpieczeń ustala podstawowy system taryf oraz wysokość składek
ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe, opierając się w szczególności na
dostępnych statystykach szkodowości i przebiegu ubezpieczenia.
                                        
                                    Art. 11.
1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i
  kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeżeniem wyjątków
  określonych w ustawie.
2. W razie opłacania składki ubezpieczeniowej w ratach, niezapłacenie przez
  ubezpieczonego lub ubezpieczającego raty składki w terminie oznaczonym przez
  zakład ubezpieczeń, nie powoduje ustania odpowiedzialności zakładu
  ubezpieczeń.
                                        
                                    Art. 12.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z właściwym
ministrem, po uzyskaniu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń i organów samorządowych
podmiotów podlegających obowiązkowi ubezpieczenia określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia ubezpieczenia obowiązkowego, o
którym mowa w art. 4 pkt 4, w tym w szczególności termin powstania obowiązku
ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw do
spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność
zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.
                                        
                                    Art. 13.
1. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje
  również szkody wyrządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa
  ubezpieczającego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność, z
  zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie lub w umowie międzynarodowej.
2. Ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych odpowiedzialności cywilnej
  określają okoliczności, w których zakład ubezpieczeń jest uprawniony do
  dochodzenia od ubezpieczającego zwrotu odszkodowania wypłaconego za szkody, o
  których mowa w ust. 1.
                                        
                                    Art. 14.
Umowa ubezpieczenia obowiązkowego określa sumę gwarancyjną stanowiącą górną
granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
                                        
                                    Art. 15.
1. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia
  obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio
  od zakładu ubezpieczeń.
2. Poszkodowany może dochodzić roszczeń od Ubezpieczeniowego Funduszu
  Gwarancyjnego w przypadkach określonych w art. 87 ust. 1.
3. Poszkodowany może dochodzić roszczeń od Polskiego Biura Ubezpieczeń
  Komunikacyjnych w przypadkach określonych w art. 102 pkt 1, 2 i 5.
                                        
                                    Art. 16.
1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu
  ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia osoby
  uprawnionej, zawartej z nią ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.
2. Odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów
  objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej
  ustalonej w umowie lub w kwocie odpowiadającej wysokości szkody, nie większej
  jednak od sumy ubezpieczenia.
                                        
                                    Art. 17.
1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia
  złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.
2. W przypadku, gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1,
  okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
  lub wysokości odszkodowania, okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca
  się w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności. W terminie
  określonym w ust. 1 zakład ubezpieczeń zawiadamia pisemnie uprawnionego o
  przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, a
  także wypłaca bezsporną część odszkodowania.
3. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości, niż
  określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na
  piśmie osobę występującą z roszczeniem w terminie określonym w ust. 1 lub
  ust. 2, wskazując na okoliczności oraz podstawę prawną uzasadniającą
  całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania. Pismo zakładu
  ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na
  drodze sądowej.
4. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń nie ustali
  ważności umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2,
  osoby odpowiedzialnej za  szkodę, właściwym do wypłaty odszkodowania, na
  zasadach określonych przepisami rozdziału 6, jest Ubezpieczeniowy Fundusz
  Gwarancyjny. W przypadku ustalenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
  odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, Fundusz dochodzi od tego zakładu
  zwrotu wypłaconego odszkodowania.
                                        
                                    Art. 18.
1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczającemu, uzasadnione
  okolicznościami zdarzenia, koszty poniesione w celu zapobieżenia zwiększeniu
  szkody.
2. W granicach sumy gwarancyjnej ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności
  cywilnej zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczającemu
  niezbędne koszty obrony sądowej podjętej na polecenie lub za zgodą zakładu
  ubezpieczeń.
                                        
                                    Art. 19.
1. Spory wynikające z umów ubezpieczenia obowiązkowego lub dotyczące roszczeń z
  tytułu tych ubezpieczeń rozpatrują sądy właściwe dla miejsca zamieszkania lub
  siedziby osoby poszkodowanej lub uprawnionej do odszkodowania.
2. W postępowaniu sądowym o naprawienie szkody objętej ubezpieczeniem
  obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej niezbędne jest przypozwanie zakładu
  ubezpieczeń. Zasadę tę stosuje się do Ubezpieczeniowego Funduszu
  Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
                                        
                                    Art. 20.
1. W razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym
  mowa w art. 4 pkt 1-3, osoba uczestnicząca w nim jest obowiązana do:
   1) przedsięwzięcia wszelkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w
     miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz
     zapewnienia pomocy lekarskiej osobom poszkodowanym, jak również w miarę
     możliwości zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych,
   2) zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody,
   3) udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji,
     koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem
     danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia,
   4) niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając
     mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje,
   5) powiadomienia Policji o wypadku z ofiarami w ludziach lub o wypadku
     powstałym w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że popełniono
     przestępstwo.
2. Osoba, której odpowiedzialność objęta jest ubezpieczeniem obowiązkowym, a
  także osoba występująca z roszczeniem, powinni przedstawić zakładowi
  ubezpieczeń, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru
  Ubezpieczeń Komunikacyjnych posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody
  oraz ułatwić mu ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód, jak
  również udzielić pomocy w dochodzeniu przez zakład ubezpieczeń,
  Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczeń
  Komunikacyjnych roszczeń przeciwko sprawcy szkody.
                                        
                                    Art. 21.
Jeżeli osoba, której odpowiedzialność objęta jest ubezpieczeniem obowiązkowym
odpowiedzialności cywilnej lub osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej
lub rażącego niedbalstwa, nie dopełnili obowiązków wymienionych w art. 20, a
miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej
bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od
tych osób zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć
wypłacane odszkodowanie. Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot
zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania,
spoczywa na zakładzie ubezpieczeń.
                                        
                                    Art. 22.
Niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu objętym ubezpieczeniem
zakład ubezpieczeń przeprowadza postępowanie dotyczące ustalenia stanu
faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości odszkodowania
oraz informuje posiadacza pojazdu lub rolnika oraz uprawnionego lub osobę
zgłaszającą roszczenie, jakie dokumenty są potrzebne do ustalenia odszkodowania.
                                        
                                    Art. 23.
1. Zaspokojenie lub uznanie przez osobę, której odpowiedzialność objęta jest
  ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1, roszczenia o
  naprawienie wyrządzonej przez nią szkody, nie ma skutków prawnych względem
  zakładu ubezpieczeń lub Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych, które
  nie wyraziły na to uprzednio zgody.
2. Uznanie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez osobę, o której
  mowa w art. 87 ust. 1 pkt 2, nie ma skutków prawnych względem
  Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który nie wyraził na to uprzednio
  zgody.
                                        
                                    Art. 24.
1. Zawiadomienia i oświadczenia, jakie w związku z umową ubezpieczenia
  obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3, są składane przez strony tej
  umowy, powinny być sporządzane na piśmie i doręczane za potwierdzeniem
  odbioru lub przesyłane listem poleconym.
2. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego, rolnik lub posiadacz budynku zmienił
  adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym zakładu ubezpieczeń, zawiadomienia
  lub oświadczenia, skierowane przez zakład ubezpieczeń listem poleconym, na
  ostatni adres bądź siedzibę posiadacza pojazdu mechanicznego, rolnika lub
  posiadacza budynku, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do
  niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby.
                                        
                                    Art. 25.
Obowiązkowymi ubezpieczeniami, o których mowa w art. 4 pkt 4, jest objęta
odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem, za szkody wyrządzone
przy wykonywaniu czynności, wykonywaniu zawodu albo prowadzeniu działalności lub
będące następstwem wad produktu, określona w ustawie wprowadzającej dany
obowiązek lub umowie międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.
                                        
                                    Art. 26.
Zakres obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zasady kontroli
spełnienia tego obowiązku oraz konsekwencje jego niespełnienia, w zakresie nie
uregulowanym w ustawie, określają inne ustawy lub umowy międzynarodowe
wprowadzające obowiązek ubezpieczenia.
                                        
                                   Rozdział 2
    Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów
        mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów
                                        
                                    Art. 27.
Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku
z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.
                                        
                                    Art. 28.
Do posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, określonym w art. 2 pkt 5
lit. a), nie zarejestrowanym, a mimo to wprowadzonym do ruchu na drogę
publiczną, stosuje się przepisy dotyczące ubezpieczenia obowiązkowego, o którym
mowa w art. 4 pkt 1.
                                        
                                    Art. 29.
Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się na okres 12
miesięcy, z zastrzeżeniem art. 30.
                                        
                                    Art. 30.
1. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na czas krótszy od
  12 miesięcy, zwaną dalej "umową ubezpieczenia krótkoterminowego", można
  zawrzeć jeżeli pojazd mechaniczny jest:
   1) zarejestrowany na stałe, w przypadkach określonych w ust. 3,
   2) zarejestrowany czasowo,
   3) zarejestrowany za granicą,
   4) pojazdem wolnobieżnym, określonym w art. 2 pkt 5 lit. b),
   5) pojazdem zabytkowym, zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym,
   6) pojazdem wpisanym do księgi inwentarza muzealiów, zgodnie z przepisami
     dotyczącymi ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach,
   7) pojazdem mającym co najmniej 40 lat,
   8) pojazdem mającym co najmniej 25 lat, uznanym przez rzeczoznawcę techniki
     samochodowej i ruchu drogowego za unikatowy lub mający szczególne
     znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji.
2. W odniesieniu do pojazdów wolnobieżnych, określonych w art. 2 pkt 5 lit. b),
  umowę ubezpieczenia krótkoterminowego można zawrzeć na czas nie krótszy niż 3
  miesiące, a w przypadku pojazdów określonych w ust. 1 pkt 5-8 - na czas nie
  krótszy niż 30 dni.
3. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów
  mechanicznych zarejestrowanych na stałe, może zawrzeć podmiot prowadzący
  działalność gospodarczą polegającą na pośredniczeniu w kupnie i sprzedaży
  pojazdów mechanicznych w zakresie pojazdów przeznaczonych do kupna lub
  sprzedaży lub polegającą na kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych.
4. Umowę ubezpieczenia w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych
  czasowo zawiera się na czas nie krótszy niż okres czasowej rejestracji,
  określony w decyzji starosty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania
  właściciela pojazdu mechanicznego, nie krótszy jednak niż 15 dni.
5. W przypadkach określonych w ust. 3 umowę ubezpieczenia krótkoterminowego
  zawiera się na okres nie krótszy niż 30 dni.
6. Umowę ubezpieczenia w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych
  za granicą, w przypadku określonym w art. 33 ust. 1 pkt 3, zwaną dalej
  "ubezpieczeniem granicznym", zawiera się na okres nie krótszy niż 30 dni.
                                        
                                    Art. 31.
1. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej oraz terytoria innych państw.
2. Innymi państwami, o których mowa w ust. 1, są państwa, których Biura
  Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego.
                                        
                                    Art. 32.
1. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed
  upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy
  pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi pisemnie zakładu
  ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa
  na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym
  mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona w całości określona w umowie
  składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi
  ubezpieczeń zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w
  zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1, albo w
  przypadku ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo
  oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania
  upadłościowego, w przypadku określonym w art. 87 ust. 2.
3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń
  kończy się z upływem 12 miesięcy.
                                        
                                    Art. 33.
1. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia
  OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:
   1) najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu podlegającego rejestracji,
   2) przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu wolnobieżnego,
   3) przed przekroczeniem granicy, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem
     mechanicznym, wprowadzanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie
     posiada ubezpieczenia OC,
   4) przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu mechanicznego, o którym
     mowa w art. 28,
   5)  przed wprowadzeniem na drogę publiczną pojazdu określonego w art. 30
     ust. 1 pkt 5-8,
   6) najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, w
     przypadku określonym w art. 32 ust. 3.
   7) najpóźniej w dniu rozwiązania się dotychczasowej umowy, w przypadkach
     określonych w art. 34 ust. 1 i 3.
2. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest
  zawierana przed rejestracją pojazdu, o którym mowa w art. 2 pkt 5 lit. a),
  posiadacz pojazdu mechanicznego, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest
  obowiązany przedstawić zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego
  tego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji
  zwalniającej z konieczności uzyskania homologacji na dany pojazd mechaniczny.
3. Jeżeli, w przypadku określonym w ust. 2, pojazd mechaniczny, w terminie 30
  dni od dnia zawarcia umowy, nie został zarejestrowany, każda ze stron może
  odstąpić od umowy, powiadamiając o tym pisemnie drugą stronę umowy.
                                        
                                    Art. 34.
1. W razie zbycia pojazdu mechanicznego, na jego nabywcę przechodzą prawa i
  obowiązki zbywcy wynikające z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
  mechanicznych. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na
  który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30-tu dni od
  dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypowiedzenia umowy,
  rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego.
2. W razie nabycia pojazdu mechanicznego zarejestrowanego, którego zbywca,
  wbrew obowiązkowi, nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
  mechanicznych, nabywca jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC
  posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w dniu nabycia pojazdu
  mechanicznego.
3. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
  przez posiadacza pojazdu mechanicznego, nie będącego właścicielem tego
  pojazdu, prawa i obowiązki tego posiadacza, wynikające z zawartej umowy
  ubezpieczenia, przechodzą na właściciela pojazdu mechanicznego, z chwilą gdy
  posiadacz utracił posiadanie tego pojazdu na rzecz właściciela. Umowa
  ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta,
  chyba że właściciel pojazdu mechanicznego wypowie ją przed upływem 30-tu dni
  od dnia przejścia posiadania pojazdu na rzecz właściciela. W przypadku
  wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia przejścia
  posiadania pojazdu mechanicznego na rzecz właściciela.
4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
  mechanicznych w przypadkach określonych w ust. 1 i 3, posiadacz pojazdu
  mechanicznego wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy
  ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w ostatnim dniu
  przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.
                                        
                                    Art. 35.
1. Zbywca pojazdu mechanicznego jest obowiązany do przekazania nabywcy
  dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC posiadaczy
  pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie
  30 dni, o fakcie zbycia pojazdu mechanicznego i o danych osobowych nabywcy.
2. Skutki wyrządzenia szkody przez nabywcę pojazdu mechanicznego w okresie, o
  którym mowa w art. 34 ust. 1, nie obciążają zbywcy pojazdu mechanicznego.
3. Zbywca pojazdu mechanicznego ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność
  solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej
  należnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powiadomienia zakładu
  ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1, nie krótszy niż 30
  dni.
4. Przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do posiadacza pojazdu mechanicznego, o
  którym mowa w art. 34 ust. 3.
                                        
                                    Art. 36.
Umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ulega rozwiązaniu:
   1) z upływem okresu, na który została zawarta,
   2) z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego,
   3) z dniem odstąpienia od umowy w przypadku określonym w art. 33 ust. 3,
   4) w przypadkach określonych w art. 34 ust. 1 i 3,
z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu
mechanicznego w okolicznościach nie powodujących zmiany posiadacza.
                                        
                                    Art. 37.
1. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje
  odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są
  obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu
  szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia
  bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.
2. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się
  również szkodę powstałą:
   1) przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu mechanicznego,
   2) bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu pojazdu mechanicznego,
   3) podczas zatrzymania, postoju lub garażowania.
                                        
                                    Art. 38.
Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta
odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w
okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z
ruchem tego pojazdu.
                                        
                                    Art. 39.
1. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej
  posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do
  ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa
  niż równowartość w złotych:
   1) w przypadku szkód na osobie - 350.000 EURO na każdego poszkodowanego,
   2) w przypadku szkód na mieniu - 100.000 EURO w odniesieniu do jednego
     zdarzenia, którego skutki objęte są ubezpieczeniem bez względu na liczbę
     poszkodowanych
  - ustalana przy zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego
  według tabeli kursów nr 1 każdego roku.
2. Za szkody spowodowane w państwach, o których mowa w art. 31 ust. 1 i 2,
  zakład ubezpieczeń odpowiada do wysokości sumy gwarancyjnej przewidzianej
  prawem tego państwa, nie niższej jednak niż określona w ust. 1.
                                        
                                    Art. 40.
1. Jeżeli szkoda wyrządzona zostaje ruchem zespołu pojazdów mechanicznych,
  ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu mechanicznego ciągnącego jest objęta
  szkoda spowodowana przyczepą, która:
   1) jest złączona z pojazdem silnikowym, bądź
   2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i jeszcze się toczyła.
2. Ubezpieczeniem OC posiadacza przyczepy są objęte szkody spowodowane
  przyczepą, która:
   1) nie jest złączona z pojazdem silnikowym ciągnącym, bądź
   2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i przestała się już
     toczyć.
3. Zasadę określoną w ust. 1 stosuje się również w razie złączenia pojazdów
  mechanicznych w celu holowania.
                                        
                                    Art. 41.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
   1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone
     przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również
     sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została
     wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w
     którym szkoda została wyrządzona,
   2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba
     że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu
     mechanicznego niż pojazd przewożący,
   3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych,
     wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych,
     numizmatycznych i podobnych,
w następstwie których zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko.
                                        
                                    Art. 42.
1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy
  i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem
  ust. 2 i 3.
2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin
  płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu
  ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.
3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż określony
  w ust. 1 i 2, można określić w umowie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
  mechanicznych wtedy, gdy umowę zawiera się:
   1) na okres krótszy niż 12 miesięcy, w przypadkach określonych w art. 30
     ust. 1 i 3,
   2) przed zarejestrowaniem pojazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 2 pkt
     5 lit. a),
   3) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.
                                        
                                    Art. 43.
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC
posiadaczy pojazdów mechanicznych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy w
przypadkach określonych w art. 36.
                                        
                                    Art. 44.
Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem
mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:
   1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod
     wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków
     zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,
   2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,
   3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z
     wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia,
     albo o pościg za osobą, podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią
     przestępstwa,
zbiegł z miejsca zdarzenia.
                                        
                                   Rozdział 3
     Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu
                         posiadania gospodarstwa rolnego
                                        
                                    Art. 45.
Rolnik jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego.
                                        
                                    Art. 46.
Umowę ubezpieczenia OC rolników zawiera się na okres 12 miesięcy.
                                        
                                    Art. 47.
1. Jeżeli rolnik nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12
  miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC rolników została zawarta, nie
  powiadomi pisemnie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że
  została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust.
  2.
2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o którym
  mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona określona w umowie składka za
  mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń
  zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w zakresie
  ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 2, albo w przypadku
  ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo oddalenia
  wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w
  przypadku określonym w art. 87 ust. 2.
3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń
  kończy się z upływem 12 miesięcy.
                                        
                                    Art. 48.
1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników powstaje w dniu objęcia w
  posiadanie gospodarstwa rolnego.
2. Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpieczenia OC rolników, posiadanie
  gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika
  wynikające z umowy ubezpieczenia OC rolników przechodzą na tę osobę. Umowa
  ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta,
  chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją przed
  upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie. W
  przypadku wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30-tu dni od dnia
  objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku oddania przez rolnika w
  posiadanie części gospodarstwa rolnego stanowiącej odrębne gospodarstwo
  rolne. W takim przypadku do osoby obejmującej w posiadanie tę część
  gospodarstwa rolnego stosuje się przepis ust. 1.
4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników w przypadku określonym
  w ust. 2, rolnik wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy
  ubezpieczenia OC rolników najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się
  umowy wypowiedzianej.
                                        
                                    Art. 49.
1. Obowiązek niezwłocznego zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o zmianie w
  posiadaniu gospodarstwa rolnego spoczywa na rolniku dotychczas posiadającym
  gospodarstwo. W przypadku, gdy zmiana w posiadaniu gospodarstwa rolnego
  nastąpiła wskutek śmierci tego rolnika, obowiązek zawiadomienia zakładu
  ubezpieczeń spoczywa na osobie obejmującej gospodarstwo w posiadanie.
2. Rolnik dotychczas posiadający gospodarstwo rolne i jego następca obejmujący
  gospodarstwo rolne w posiadanie, ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec
  zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej, należnej zakładowi
  ubezpieczeń, za czas do końca miesiąca, w którym zawiadomiono zakład
  ubezpieczeń o zmianie w stanie posiadania gospodarstwa.
                                        
                                    Art. 50.
Umowa ubezpieczenia OC rolników ulega rozwiązaniu:
   1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta,
   2) z chwilą, kiedy określone w art. 2 pkt 6 użytki i grunty tracą charakter
     gospodarstwa rolnego,
   3) z dniem zwolnienia rolnika od uiszczania podatku rolnego na skutek
     zaprzestania przez niego produkcji rolnej lub z dniem zmiany stanu
     prawnego lub faktycznego powodującego nie podleganie opodatkowaniu
     podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu prowadzenia produkcji
     rolnej stanowiącej dział specjalny,
z dniem jej wypowiedzenia, w przypadku określonym w art. 48 ust. 2.
                                        
                                    Art. 51.
1. Z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba
  pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w
  gospodarstwie rolnym rolnika są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w
  związku z prowadzeniem tego gospodarstwa rolnego szkodę, której następstwem
  jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie
  lub uszkodzenie mienia.
2. Z ubezpieczenia OC rolników przysługuje również odszkodowanie, jeżeli osoby,
  o których mowa w ust. 1, wyrządzą szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdów
  wolnobieżnych będących maszynami rolniczymi.
                                        
                                    Art. 52.
Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej osoby
odpowiedzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy
gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych
300.000 EURO w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są
ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych osób, ustalana przy
zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów nr
1 każdego roku.
                                        
                                    Art. 53.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
   1) na mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego
     gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie
     domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie
     domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym,
   2) wynikłe z przeniesienia chorób zakaźnych nie pochodzących od zwierząt,
   3) na mieniu, spowodowane wadą dostarczonych przez osobę objętą
     ubezpieczeniem towarów lub wykonywaniem usług, a jeżeli wskutek tych wad
     nastąpiła szkoda na osobie - zakład ubezpieczeń nie ponosi
     odpowiedzialności tylko wówczas, gdy osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała
     o wadzie,
   4) powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginięcia rzeczy
     wypożyczonych lub przyjętych przez osobę objętą ubezpieczeniem OC rolników
     do użytkowania, przechowania lub naprawy,
   5) polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztuki, papierów
     wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów
     filatelistycznych, numizmatycznych i innych,
   6) w następstwie których zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko,
   7) wynikłe z kar pieniężnych, grzywien sądowych i administracyjnych, a także
     kar lub grzywien związanych z należnościami wobec budżetu państwa.
                                        
                                    Art. 54.
1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy
  i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem
  ust. 2 i 3.
2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin
  płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu
  ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.
3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż wskazany
  w ust. 1 i 2,  można określić w umowie wtedy, gdy umowę zawiera się:
   1) przed objęciem w posiadanie gospodarstwa rolnego,
   2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.
                                        
                                    Art. 55.
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC
rolników ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art. 50.
                                        
                                    Art. 56.
Zakładowi ubezpieczeń przysługuje uprawnienie do dochodzenia od sprawcy szkody
zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC rolników odszkodowania, jeżeli
wyrządził on szkodę umyślnie lub po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków
odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu
przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
                                        
                                   Rozdział 4
 Obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od
                         ognia i innych zdarzeń losowych
                                        
                                    Art. 57.
Rolnik jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia budynku wchodzącego w skład
gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych.
                                        
                                    Art. 58.
Obowiązek ubezpieczenia budynku wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego
powstaje z dniem pokrycia budynku dachem.
                                        
                                    Art. 59.
Umowę ubezpieczenia budynków rolniczych zawiera się na okres 12 miesięcy.
                                        
                                    Art. 60.
1. Jeżeli rolnik posiadający budynki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego nie
  później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na jaki umowa
  ubezpieczenia budynków rolniczych została zawarta, nie powiadomi pisemnie
  zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta
  następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.
2.  Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomimo braku powiadomienia, o
  którym mowa w ust. 1, jeżeli nie została opłacona w całości określona w
  umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cofnięcia
  zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej
  w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3 albo w
  przypadku ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń albo
  oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania
  upadłościowego, w przypadku określonym w art. 87 ust. 2.
3. W przypadkach określonych w ust. 2 odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń
  kończy się z upływem 12 miesięcy.
                                        
                                    Art. 61.
1. Jeżeli po zawarciu umowy ubezpieczenia budynków rolniczych posiadanie
  gospodarstwa rolnego, w którego skład wchodzą budynki, przeszło na inną
  osobę, prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia budynków rolniczych
  przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12
  miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo
  rolne w posiadanie wypowie ją przed upływem 30-tu dni od dnia objęcia
  gospodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku wypowiedzenia umowy rozwiązuje
  się ona z upływem 30-tu dni od dnia objęcia gospodarstwa rolnego w
  posiadanie.
2. Obejmujący w posiadanie gospodarstwo rolne, w którym budynki wchodzące w
  skład tego gospodarstwa nie są ubezpieczone, jest obowiązany do zawarcia
  umowy ubezpieczenia budynków rolniczych najpóźniej w przeddzień objęcia
  gospodarstwa rolnego w posiadanie.
3. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia budynków rolniczych w przypadku
  określonym w ust. 1, posiadacz budynku wypowiadający umowę jest obowiązany do
  zawarcia nowej umowy ubezpieczenia budynków rolniczych najpóźniej w ostatnim
  dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.
                                        
                                    Art. 62.
1. Obowiązek bezzwłocznego zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o zmianie w
  posiadaniu gospodarstwa rolnego spoczywa na obejmującym gospodarstwo rolne w
  posiadanie.
2. Dotychczasowy posiadacz gospodarstwa rolnego i obejmujący gospodarstwo rolne
  w posiadanie ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za
  zapłatę składki ubezpieczeniowej, należnej zakładowi ubezpieczeń za czas do
  końca miesiąca, w którym zawiadomiono zakład ubezpieczeń o zmianie w stanie
  posiadania gospodarstwa rolnego.
                                        
                                    Art. 63.
Umowa ubezpieczenia budynków rolniczych ulega rozwiązaniu:
   1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta,
   2) z dniem jej wypowiedzenia, w przypadku określonym w art. 61 ust. 1,
   3) z chwilą, kiedy określone w art. 2 pkt 6 użytki i grunty, w skład których
     wchodzą budynki, tracą charakter gospodarstwa rolnego.
                                        
                                    Art. 64.
Jeżeli w czasie trwania umowy ubezpieczenia budynków rolniczych budynek przestał
spełniać warunki wymagane do objęcia go ubezpieczeniem, budynek ten zostaje
wyłączony z ubezpieczenia, a suma ubezpieczenia zostaje obniżona o zadeklarowaną
do ubezpieczenia wartość tego budynku.
                                        
                                    Art. 65.
1. Z tytułu ubezpieczenia budynków rolniczych przysługuje odszkodowanie za
  szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia,
  huraganu, powodzi, gradu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi,
  tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego.
2. Za szkody spowodowane przez:
   1) ogień - uważa się szkody powstałe w wyniku działań ognia, który
     przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o
     własnej sile,
   2) huragan - uważa się szkody powstałe w wyniku działania wiatru o prędkości
     nie mniejszej niż 24 m/sek., którego działanie wyrządza masowe szkody;
     pojedyncze szkody uważa się za spowodowane przez huragan, jeżeli w
     najbliższym sąsiedztwie stwierdzono działanie huraganu,
   3) powódź - uważa się szkody powstałe wskutek:
     a) zalania terenów w następstwie podniesienia się poziomu wody w korytach
       wód płynących lub stojących oraz wskutek deszczu nawalnego,
     b) spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych,
   4) grad - uważa się szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego
     składającego się z bryłek lodu,
   5) piorun - uważa się szkody będące bezpośrednim następstwem uderzenia
     pioruna,
   6) eksplozję - uważa się szkody powstałe w wyniku gwałtownej zmiany stanu
     równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary,
     wywołane ich właściwością rozprzestrzeniania się w odniesieniu do naczyń
     ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników; warunkiem uznania szkody
     za spowodowaną eksplozją jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy
     rozdarciu w takich rozmiarach, iż skutek ujścia gazów, pyłów, pary lub
     cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; za spowodowane eksplozją uważa
     się również szkody powstałe wskutek implozji, polegające na uszkodzeniu
     zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym,
   7) obsunięcie się ziemi - uważa się szkody spowodowane przez zapadanie się
     ziemi oraz usuwanie się ziemi, z tym że:
     a) za szkody spowodowane przez zapadanie się ziemi uważa się szkody
       powstałe wskutek obniżenia się terenu z powodu zawalenia się podziemnych
       pustych przestrzeni w gruncie,
     b) za szkody spowodowane przez usuwanie się ziemi uważa się szkody
       powstałe wskutek ruchów ziemi na stokach,
   8) tąpnięcie - uważa się szkody powstałe wskutek wstrząsów podziemnych,
     spowodowanych pęknięciem skał, wywołanych naruszeniem równowagi sił w tych
     skałach,
   9) lawinę - uważa się szkody powstałe wskutek gwałtownego zsuwania się lub
     staczania mas śniegu, lodu, skał lub kamieni ze zboczy górskich,
  10) upadek statku powietrznego - uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy
     bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub
     innego obiektu latającego, a także spowodowane upadkiem ich części lub
     przewożonego ładunku.
                                        
                                    Art. 66.
1. Wysokość szkody ustala się na podstawie:
   1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń; ustalenie wysokości szkody
     na podstawie tych cenników następuje w każdym przypadku niepodejmowania
     odbudowy, naprawy lub remontu budynku,
   2) kosztorysu wystawionego przez jednostkę dokonującą odbudowy lub remontu
     budynku, odzwierciedlającego koszty związane z odbudową lub remontem,
     określone zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i
     ustalania cen robót budowlanych - przy uwzględnieniu dotychczasowych
     wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia; jeżeli suma ubezpieczenia
     została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również
     faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu
     ubezpieczeń do dnia powstania szkody.
2. Zakład ubezpieczeń weryfikuje zasadność wielkości i wartości robót ujętych w
  przedstawionym przez ubezpieczającego kosztorysie, o którym mowa w ust. 1 pkt
  2. Kosztorys ten powinien zostać przedłożony przez ubezpieczającego
  najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia powstania szkody.
3. Zakład ubezpieczeń nie uwzględnia stopnia zużycia budynku przy szkodach
  drobnych, których wartość nie przekracza równowartości pieniężnej 10 q żyta.
                                        
                                    Art. 67.
Wysokość szkody w budynkach:
   1) zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do
     dalszego użytku, przeróbki lub odbudowy,
   2) zwiększa się w granicach sumy ubezpieczenia o udokumentowane koszty
     uprzątnięcia miejsca szkody w wysokości do 5% wartości szkody.
                                        
                                    Art. 68.
1. Sumę ubezpieczenia, odrębną dla każdego budynku, ustala ubezpieczający z
  zakładem ubezpieczeń.
2. Suma ubezpieczenia budynku może odpowiadać:
   1) wartości rzeczywistej budynku, przez którą rozumie się wartość w stanie
     nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszoną o stopień zużycia budynku,
   2) wartości nowej - w odniesieniu do budynków nowych oraz takich, których
     stopień zużycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10%.
3. Suma ubezpieczenia może być ustalona:
   1) na podstawie cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń do szacowania
     wartości budynków,
   2) na podstawie załączonego powykonawczego kosztorysu budowlanego,
     sporządzonego zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalenia wartości robót
     budowlanych, obowiązującymi w budownictwie, przez osobę posiadającą
     uprawnienia w tym zakresie albo wyceny rzeczoznawcy; w tych przypadkach
     ustalenie sumy ubezpieczenia następuje na wniosek ubezpieczającego w razie
     ubezpieczenia budynku według wartości określonej w ust. 2 pkt 2.
4. Normy zużycia budynków określa zakład ubezpieczeń.
                                        
                                    Art. 69.
1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do aktualizacji wartości budynków
  przyjętych do ubezpieczenia, nie częściej jednak niż w okresach rocznych, w
  przypadku gdy zmiany cen materiałów budowlanych i kosztów robocizny oraz
  innych materiałów spowodowały podwyższenie lub obniżenie wartości budynków co
  najmniej o 20%.
2. Zaktualizowana wartość budynku stanowi podstawę ustalenia nowej sumy
  ubezpieczenia zgodnie z art. 68.
                                        
                                    Art. 70.
Nie są objęte ubezpieczeniem w gospodarstwach rolnych:
   1) budynki, których stan techniczny osiągnął 100% normy zużycia,
   2) budynki przeznaczone do rozbiórki na podstawie ostatecznych decyzji
     właściwych organów,
   3) namioty foliowe,
   4) tunele foliowe.
                                        
                                    Art. 71.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za zaistniałe w budynkach szkody:
   1) wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego lub przez osobę, za którą
     ubezpieczający ponosi odpowiedzialność lub która pozostaje z
     ubezpieczającym we wspólnym gospodarstwie domowym,
   2) wyrządzone wskutek rażącego niedbalstwa przez osoby, o których mowa w pkt
     1,
   3) górnicze w rozumieniu prawa górniczego i geologicznego,
   4) powstałe wskutek trzęsienia ziemi,
   5) nie przekraczające równowartości pieniężnej 5 q żyta.
                                        
                                    Art. 72.
1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy
  i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z zastrzeżeniem
  ust. 2 i 3.
2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wskazał późniejszy termin
  płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu
  ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.
3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, inny niż określony
  w ust. 1 i 2, można określić w umowie ubezpieczenia budynków rolniczych
  wtedy, gdy umowę zawiera się:
   1) przed objęciem budynków w posiadanie,
   2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.
                                        
                                    Art. 73.
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia budynków
rolniczych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art.
63.
                                        
                                   Rozdział 5
   Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia oc
    posiadaczy pojazdów mechanicznych, oc rolników i budynków rolniczych oraz
                     opłaty za niespełnienie tego obowiązku
                                        
                                    Art. 74.
1. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym
  mowa w art. 4 pkt 1-3, podlega kontroli wykonywanej przez organy do tego
  obowiązane lub uprawnione.
2. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy
  ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1:
   1) są obowiązane:
     a) Policja,
     b) Straż Graniczna,
     c) organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów,
   2) są uprawnione:
     a) organy celne,
     b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ,
     c) inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego.
3. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy
  ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 2:
   1) jest obowiązany starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa
     rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika,
   2) są uprawnione:
     a) zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa
       rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika,
     b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
4. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy
  ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 3:
   1) jest obowiązany starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa
     rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika,
   2) jest uprawniony zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia
     gospodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika.
5. Organy obowiązane i uprawnione przeprowadzają kontrolę na zasadach i w
  trybie określonych w przepisach regulujących działalność tych organów.
                                        
                                    Art. 75.
1. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego ustala się
  na podstawie polisy lub innego dokumentu ubezpieczenia, potwierdzającego
  zawarcie umowy tego ubezpieczenia, wystawionego ubezpieczającemu przez zakład
  ubezpieczeń.
2. Polisa lub dokument, o którym mowa w ust. 1, określa:
   1) strony umowy ubezpieczenia,
   2) przedmiot umowy ubezpieczenia,
   3) okres, na jaki umowa ubezpieczenia została zawarta.
                                        
                                    Art. 76.
Osoba kontrolowana jest obowiązana okazać, na żądanie organu obowiązanego lub
uprawnionego do kontroli, dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia
obowiązkowego, ważnej w dniu kontroli lub dowód opłacenia składki za to
ubezpieczenie.
                                        
                                    Art. 77.
1. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie
  umowy  ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, lub
  dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, organ przeprowadzający kontrolę
  zawiadamia o tym pisemnie Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w terminie 14
  dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia kontroli.
2. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, Ubezpieczeniowy Fundusz
  Gwarancyjny wzywa wskazaną osobę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia
  doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 78 ust. 1, lub do
  przedstawienia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia
  obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia, określonymi w
  ustawie.
3. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie
  umowy  ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, lub dowodu
  opłacenia składki za to ubezpieczenie, starosta zawiadamia o tym pisemnie
  zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego w
  terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia kontroli.
4. Po przeprowadzeniu kontroli lub po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w
  ust. 3, zarząd gminy właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa
  rolnego wzywa wskazaną osobę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia
  doręczenia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 78 ust. 1, lub do
  przedstawienia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia
  obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia, określonymi w
  ustawie.
5. Po bezskutecznym upływie okresu, o którym mowa w ust. 2 i 4, dochodzenie
  opłaty odbywa się na drodze postępowania egzekucyjnego w administracji.
                                        
                                    Art. 78.
1. Podmiot, który nie spełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia
  obowiązkowego, zgodnie z ogólnymi warunkami tego ubezpieczenia określonymi w
  ustawie, jest obowiązany wnieść opłatę.
2. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku
  kalendarzowym, którą zobowiązany jest wnieść podmiot, którego
  odpowiedzialność cywilna nie jest ubezpieczona w chwili kontroli, stanowi
  równowartość w złotych:
   1) w obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy
     pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych
     pojazdów:
     a) samochody osobowe - 500 EURO,
     b) samochody ciężarowe i autobusy - 800 EURO,
     c) pozostałe pojazdy - 100 EURO,
   2) w obowiązkowym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu
     prowadzenia gospodarstwa rolnego - 30 EURO,
   3) w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków wchodzących w skład gospodarstwa
     rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych - 100 EURO
  - ustalana przy zastosowaniu kursu średniego Narodowego Banku Polskiego
  według tabeli kursów nr 1 każdego roku.
3. W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, których odpowiedzialność
  cywilna jest ubezpieczona w chwili kontroli, wysokość opłaty obowiązującej w
  każdym roku kalendarzowym, w którym posiadacz ten nie spełnił obowiązku
  zawarcia umowy ubezpieczenia, zgodnie z ogólnymi warunkami tego
  ubezpieczenia, uzależniona jest od okresu pozostawania tego posiadacza bez
  ochrony ubezpieczeniowej i wynosi:
   1) 20 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy
     okres ten nie przekracza 3 dni,
   2) 50 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy
     okres ten nie przekracza 14 dni,
   3) 100 % opłaty, której wysokość określona jest w ust. 2 - w przypadku, gdy
     okres ten przekracza 14 dni.
4. Jeżeli podmiot, o którym mowa w ust. 1, nie przedstawi w terminie, o którym
  mowa w art. 77 ust. 2, dokumentów stanowiących podstawę do ustalenia
  wysokości opłaty zgodnie z ust. 3, jest on obowiązany wnieść opłatę w
  wysokości określonej w ust. 2.
5. Kwoty, wyliczane na zasadach określonych w ust. 2 i 3, zaokrągla się do
  pełnych 10 zł.
6. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ustala przynależność pojazdów do
  kategorii wymienionej w ust. 2 pkt 1, kierując się przepisami prawa o ruchu
  drogowym.
7. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia
  obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, jest wnoszona na rzecz
  Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
8. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia
  obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, jest wnoszona na rzecz gminy
  właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego.
                                        
                                    Art. 79.
1. Jeżeli osoba kierująca pojazdem mechanicznym, zarejestrowanym poza granicami
  Rzeczypospolitej Polskiej w państwie innym niż określone w art. 31 ust. 2,
  przy wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi
  dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,
  organy uprawnione do kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą tego
  pojazdu do przekroczenia granicy, chyba że posiadacz pojazdu mechanicznego
  zawrze umowę ubezpieczenia obowiązkowego.
2. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, przy wyjeździe z terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi dokumentu zawarcia umowy
  ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, ważnego do dnia wyjazdu włącznie,
  organy uprawnione do kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą  pojazdu
  mechanicznego do przekroczenia granicy bez uiszczenia opłaty w wysokości
  określonej w art. 78 ust. 2 pkt 1.
3. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, w trakcie kontroli na terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej, nie przedstawi organowi obowiązanemu lub
  uprawnionemu do kontroli, dokumentu potwierdzającego zawarcie przed
  dokonaniem kontroli umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, warunkiem
  zwrotu dowodu rejestracyjnego zatrzymanego zgodnie z przepisami prawa o ruchu
  drogowym, jest wniesienie opłaty w wysokości określonej w art. 78 ust. 2 pkt
  1.
                                        
                                    Art. 80.
1. Należności z tytułu opłaty podlegają egzekucji w trybie przepisów o
  postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2. Wezwanie do zapłaty, o którym mowa w art. 77 ust. 2, jest traktowane jako
  upomnienie w rozumieniu przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
  administracji.
3. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wystawia tytuł wykonawczy, na podstawie
  którego organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną.
4. Tytuł wykonawczy, o którym mowa w ust. 3, powinien zawierać:
   1)  oznaczenie wierzyciela,
   2) wskazanie imienia i nazwiska lub nazwy zobowiązanego, jego adresu, a
     także - w razie możliwości - adresu jego pracodawcy,
   3) podanie treści podlegającego egzekucji obowiązku, podstawy prawnej tego
     obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a także
     określenie wysokości egzekwowanej należności pieniężnej,
   4)  wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej,
   5) datę wystawienia tytułu, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska
     służbowego podpisującego oraz odcisk pieczęci urzędowej,
   6) pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego
     o zmianie miejsca pobytu.
5. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ma prawo używania pieczęci urzędowej w
  celu wystawienia tytułu wykonawczego.
                                        
                                    Art. 81.
Należności z tytułu opłaty przedawniają się z upływem trzech lat od dnia
kontroli, nie później jednak niż z upływem trzech lat od końca roku
kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia
obowiązkowego.
                                        
                                    Art. 82.
Wniesienie opłaty nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia
obowiązkowego.

                                    Art. 83.
W uzasadnionych przypadkach Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny może odstąpić od
dochodzenia opłaty lub jej części, umorzyć ją w całości lub w części lub
udzielić ulgi w jej spłacie.
                                        
                                    Art. 84.
Przepisy rozdziału nie dotyczą:
   1) posiadaczy i kierujących pojazdami mechanicznymi zarejestrowanymi w
     państwach, o których mowa w art. 31 ust. 2,
   2) upoważnionych osób, kierujących pojazdami mechanicznymi obcych
     przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, misji specjalnych
     i organizacji międzynarodowych oraz innych obcych przedstawicielstw
     korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub
     konsularnych na mocy umów, ustaw lub powszechnie uznanych zwyczajów
     międzynarodowych.
   
                                   Rozdział 6
                       Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
                                        
                                    Art. 85.
1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej "Funduszem", jest
  instytucją  spełniającą zadania określone w ustawie.
2. Fundusz ma osobowość prawną. Siedzibą Funduszu jest miasto stołeczne
  Warszawa.
                                        
                                    Art. 86.
1. Członkiem Funduszu jest zakład ubezpieczeń prowadzący ubezpieczenia
  obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.
2. Członkiem Funduszu jest również zagraniczny zakład ubezpieczeń, działający
  na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami prawa polskiego
  i prowadzący ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.
3. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, stają się członkiem
  Funduszu z chwilą zawarcia pierwszej umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o
  którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2.
4. Zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność ubezpieczeniową w dziale I
  (ubezpieczenia na życie), zgodnie z załącznikiem do ustawy o działalności
  ubezpieczeniowej, stają się członkiem Funduszu w przypadku, o którym mowa w
  art. 87 ust. 2.
                                        
                                    Art. 87.
1. Do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń
  obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na
  podstawie przepisów  rozdziałów 2 i 3, za szkodę powstałą na terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej:
   1) na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach
     uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego
     lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości,
   2)  na mieniu i na osobie, gdy:
     a) posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem
       szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem
       OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,
     b) rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub
       osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym wyrządzili szkodę w
       warunkach, określonych w art. 51, a rolnik nie był ubezpieczony
       obowiązkowym ubezpieczeniem OC rolników.
2. Do zadań Funduszu należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z:
   1) umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2,
   2) umów ubezpieczenia na życie w wysokości 50% wierzytelności, do kwoty nie
     większej niż równowartość w złotych 30 000 EURO, według średniego kursu
     Narodowego Banku Polskiego, zgodnie z tabelą kursową ogłaszaną przez
     Narodowy Bank Polski obowiązującą w dniu ogłoszenia upadłości, oddalenia
     wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego
     albo w dniu zarządzenia likwidacji przymusowej
  - w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku
  o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postępowania
  upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika oczywiście nie wystarcza nawet na
  zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo w przypadku zarządzenia
  likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, jeżeli roszczenia osób
  uprawnionych nie mogą być pokryte ze środków funduszu ubezpieczeniowego.
3. W przypadku zaspokojenia przez Fundusz roszczeń osób poszkodowanych i
  uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia obowiązkowego, objętych umową o
  przeniesienie portfela zgodnie z art. 181 ust. 2 i 3 ustawy z dnia
  ........... o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr ..., poz. ...), zwaną
  dalej "ustawą o działalności ubezpieczeniowej", Fundusz występuje do zakładu
  ubezpieczeń przejmującego portfel upadłego zakładu ubezpieczeń o zwrot
  wypłaconych odszkodowań i świadczeń do wysokości wynikającej z umowy o
  przeniesienie portfela.
                                        
                                    Art. 88.
1. Jeżeli poszkodowany, w przypadku szkody na mieniu, może zaspokoić roszczenie
  na podstawie umowy ubezpieczenia dobrowolnego, Fundusz wyrównuje szkodę w
  części, w której nie może być zaspokojona, wraz z następstwem utraconych
  zniżek składki oraz prawa do zniżek składki.
2. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody na mieniu i na osobie w przypadku
  zaspokojenia przez osobę, o której mowa w art. 87 ust. 1 pkt 2, roszczenia o
  naprawienie wyrządzonej szkody.
3. Fundusz nie spełnia świadczenia z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego, o
  którym mowa w art. 4 pkt 1, za szkody spowodowane ruchem pojazdów
  mechanicznych zarejestrowanych za granicą. Nie dotyczy to poszkodowanych
  obywateli polskich.
4. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody na mieniu i na osobie powstałe w
  związku z ruchem pojazdów mechanicznych, o których mowa w art. 28 i 30 ust. 1
  pkt 4-8, nie wprowadzonych do ruchu na drogę publiczną.
5. Wypłaty z Funduszu, o których mowa w art. 87 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, na rzecz
  poszkodowanych nie będących obywatelami polskimi i obywatelami państw,
  których Biura Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia
  Gwarancyjnego, są dokonywane na zasadzie wzajemności.
                                        
                                    Art. 89.
Uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu poprzez
którykolwiek zakład ubezpieczeń, prowadzący ubezpieczenie obowiązkowe, o którym
mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia
zgłoszenia szkody.
                                        
                                    Art. 90.
1. Fundusz jest obowiązany zaspokoić roszczenie, o którym mowa w art. 87 ust.
  1, w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania akt szkody od zakładu
  ubezpieczeń.
2. W przypadku, gdy wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia
  odpowiedzialności Funduszu albo wysokości świadczenia w terminie, o którym
  mowa w ust.1, okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w
  terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności, z tym, że bezsporna
  część świadczenia powinna być spełniona przez Fundusz w terminie określonym w
  ust. 1.
3. Odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio
  Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie.
                                        
                                    Art. 91.
1. Sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy
  ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani
  do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia.
2. W uzasadnionych przypadkach, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu
  części lub całości świadczenia.
3. Roszczenia Funduszu, wynikające z ust. 1, przedawniają się na zasadach
  określonych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż z upływem lat
  trzech od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia.
                                        
                                    Art. 92.
1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń wykonującego
  działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, o których
  mowa w art. 4 pkt 1 i 2, Fundusz przejmuje od syndyka upadłości akta szkodowe
  oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia z umów ubezpieczeń
  obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, po ustaleniu
  odpowiedzialności i wysokości świadczenia.
2. W sprawach, w których szkody nie zostały zgłoszone do zakładu ubezpieczeń
  przed ogłoszeniem jego upadłości, Fundusz przyjmuje zgłoszenie szkody oraz
  wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia po ustaleniu
  odpowiedzialności i wysokości świadczenia.
3. Świadczenia rentowe, wynikające z realizacji zadań określonych w art. 87
  ust. 2, Fundusz może wypłacać w formie skapitalizowanej bez zgody
  poszkodowanego lub uprawnionego.
4. Po wypłaceniu świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, Fundusz niezwłocznie
  przedstawia syndykowi wypłacone kwoty jako swoją wierzytelność wobec masy
  upadłości.
5. Wierzytelności, o których mowa w ust. 4, Fundusz może zgłaszać syndykowi do
  czasu prawomocnego wykonania planu podziału funduszu masy.

                                    Art. 93.
1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń wykonującego
  działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie), zgodnie z
  załącznikiem do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Minister właściwy do
  spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru
  Ubezpieczeniowego, określi, w drodze rozporządzenia, procent składki
  wnoszonej na rzecz Funduszu przez zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność
  ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie). Minister właściwy do
  spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia
  zagwarantowanie płynności finansowej Funduszu w przypadku ogłoszenia
  upadłości zakładu lub zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność
  ubezpieczeniową w dziale I.
2. Fundusz wyodrębnia rachunek, na który wnoszone są wpłaty określone w ust. 1.
3. Fundusz zaspokaja roszczenia do wysokości określonej w art. 87 ust. 2 pkt 2
  na podstawie ustalonej w postępowaniu upadłościowym listy wierzytelności.
4. Przepisy art. 92 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

                                    Art. 94.
1. W odniesieniu do zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność
  ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie) albo w zakresie umów
  ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w przypadku
  oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia
  postępowania upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika oczywiście nie wystarcza
  nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo w przypadku
  zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, który nie spełnia
  świadczeń ubezpieczeniowych, do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń
  osób uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 87 ust.
  2.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Fundusz przejmuje z zakładu ubezpieczeń
  akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia, po
  ustaleniu odpowiedzialności tego zakładu i wysokości świadczenia.
3. Z dniem wypłaty przez Fundusz świadczenia, o którym mowa w ust. 2, na
  Fundusz przechodzi, z mocy prawa, roszczenie o zwrot wypłaconego świadczenia
  do zakładu ubezpieczeń, którego zobowiązanie zrealizował.
                                        
                                    Art. 95.
Organami Funduszu są:
   1) Zgromadzenie Członków,
   2) Rada Funduszu,
   3) Zarząd.
                                        
                                    Art. 96.
1. Statut Funduszu określa organizację, sposób działania oraz zasady gospodarki
  finansowej, a w szczególności:
   1) sposób powołania, organizację oraz kadencję organów Funduszu,
   2) zakres kompetencji organów Funduszu,
   3) prawa i obowiązki członków oraz sposób głosowania,
   4) zasady działania Funduszu,
   5) zasady prowadzenia gospodarki finansowej.
2. Statut Funduszu i jego zmiany są uchwalane przez Zgromadzenie Członków.
3. Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego zatwierdza statut i jego zmiany.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Komisji
  Nadzoru Ubezpieczeniowego, ogłasza statut Funduszu i jego zmiany w Dzienniku
  Urzędowym Ministerstwa Finansów.
                                        
                                    Art. 97.
1. Koszty działalności Funduszu, w tym zaspokajanie roszczeń wynikających z
  realizacji zadań, o których mowa w art. 87, są pokrywane ze środków Funduszu.
2. Środki, o których mowa w ust. 1, są uzyskiwane z następujących źródeł:
   1) wpłat zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w zakresie
     ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2,
   2) wpłat zakładów ubezpieczeń prowadzących ubezpieczenia w dziale I
     (ubezpieczenia na życie) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu
     ubezpieczeń, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń,
     umorzenia postępowania upadłościowego lub zarządzenia likwidacji
     przymusowej zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność ubezpieczeniową w
     tym zakresie,
   3) wpływów z tytułu opłat, określonych w art. 78 ust. 1,
   4) przychodów z lokat środków Funduszu dokonywanych według zasad określonych
     w ustawie o działalności ubezpieczeniowej,
   5) wpływów z tytułu kar pieniężnych nakładanych przez Komisję Nadzoru
     Ubezpieczeniowego na zakład ubezpieczeń, członków zarządu zakładu
     ubezpieczeń lub prokurentów zgodnie z ustawą o działalności
     ubezpieczeniowej.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Funduszu, po
  zasięgnięciu  opinii Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego określa, w drodze
  rozporządzenia, wysokość procentu składki wnoszonej przez zakłady ubezpieczeń
  na rzecz Funduszu oraz terminy wpłat. Minister właściwy do spraw instytucji
  finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia zagwarantowanie płynności
  finansowej Funduszu.
4. W przypadku określonym w ust. 3 Fundusz przedstawia Ministrowi właściwemu do
  spraw instytucji finansowych oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego analizę
  stanu finansów Funduszu, na podstawie której jest określany procent składki
  wnoszonej przez członków Funduszu na jego rzecz.
5. Wysokość składki wnoszonej przez zakład ubezpieczeń na rzecz Funduszu jest
  wyliczana  od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniach obowiązkowych, o
  których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.
6. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na rzecz
  Funduszu jest wyliczana od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniach
  obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, z działalności prowadzonej
  na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
                                        
                                    Art. 98.
1. Fundusz jest obowiązany, w terminie 4 miesięcy od zakończenia roku
  obrotowego, sporządzić roczne sprawozdanie.
2. Zgromadzenie Członków Funduszu zatwierdza sprawozdanie, o którym mowa w ust.
  1, w terminie 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego.
3. Zatwierdzone przez Zgromadzenie Członków Funduszu sprawozdanie, o którym
  mowa w ust. 1, Fundusz przedstawia ministrowi właściwemu do spraw instytucji
  finansowych oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
  rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania sprawozdania, o którym mowa w
  ust. 1, oraz jego badania. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych,
  wydając rozporządzenie, wskaże terminy w jakich powinno być składane
  sprawozdanie z działalności oraz formę tych sprawozdań.
                                        
                                   Rozdział 7
                    Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych
                                        
                                    Art. 99.
1. Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, zwane dalej "Biurem", jest
  instytucją spełniającą zadania określone w ustawie.
2. Biuro ma osobowość prawną. Siedzibą Biura jest miasto stołeczne Warszawa.
                                        
                                    Art. 100.
1. Członkami Biura są zakłady ubezpieczeń prowadzące na terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej działalność w zakresie ubezpieczenia obowiązkowego,
  o którym mowa w art. 4 pkt 1.
2. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1, stają się członkami Biura z
  dniem uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej
  wydanego przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeniowego, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Zakłady ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej, prowadzące
  działalność ubezpieczeniową za zezwoleniem właściwego organu państwa, w
  którym mają siedzibę, stają się członkami Biura z dniem złożenia deklaracji
  członkowskiej.
4. Przynależność do Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest
  obowiązkowa.
                                        
                                    Art. 101.
Przedmiotem działalności Biura  jest w szczególności:
   1) wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach,
   2) zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezpieczeń komunikacyjnych o
     wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych,
   3) organizowanie zaspokajania roszczeń lub bezpośrednie zaspokajanie
     roszczeń z tytułu szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej
     Polskiej przez posiadaczy pojazdów zarejestrowanych za granicą,
     posiadających ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne
     biura ubezpieczycieli komunikacyjnych,
   4) organizowanie zaspokajania roszczeń lub bezpośrednie zaspokajanie
     roszczeń z tytułu szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej
     Polskiej przez posiadaczy pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w
     państwach, o których mowa w art. 31 ust. 2,
   5) określanie zasad i trybu dystrybucji umów ubezpieczeń granicznych, o
     których mowa
     w art. 30 ust. 6, a w szczególności ustalania wzorów dokumentów
     ubezpieczenia oraz ewidencjonowania tych umów.
                                        
                                    Art. 102.
Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzyły się:
   1) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem
     pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których Biura
     Narodowe są Sygnatariuszami Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego,
   2) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem
     pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których Biura
     Narodowe podpisały
     z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i
     zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnego dokumentu
     ubezpieczenia (Zielona Karta), wystawionego przez zagraniczne Biuro
     Narodowe,
   3) na terytorium państw, których Biura Narodowe są Sygnatariuszami
     Wielostronnego Porozumienia Gwarancyjnego i powstały w związku z ruchem
     pojazdów mechanicznych określonych w art. 2 pkt 5 lit. a) i d),
   4) na terytorium państw, z którymi Biuro podpisało umowy o wzajemnym
     uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód i powstały w
     związku z ruchem pojazdów mechanicznych, określonych w art. 2 pkt 5 lit.
     a) i d), pod warunkiem istnienia ważnego dokumentu ubezpieczenia (Zielonej
     Karty), wystawionego przez Biuro,
   5) na terytorium państw, o których mowa w pkt 4 i w warunkach określonych w
     pkt 4, jeżeli poszkodowanym jest obywatel polski, a sprawca posiadał
     dokument ubezpieczenia (Zieloną Kartę) wystawiony  przez członka Biura,
     którego upadłość ogłoszono.
                                        
                                    Art. 103.
1. Zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód, o których mowa w art. 102 pkt 1, 2 i
  5, następuje na zasadach określonych przepisami rozdziału 2.
2. Zaspokajanie roszczeń z tytułu szkód, o których mowa w art. 102 pkt 3 i 4,
  następuje zgodnie z przepisami prawa właściwego dla miejsca zaistnienia
  zdarzenia.
3. W przypadkach określonych w ust. 2 suma gwarancyjna nie może być niższa niż
  określona w umowie ubezpieczenia, nie niższa jednak, niż obowiązująca w
  państwie, na terytorium którego miało miejsce zdarzenie.
                                        
                                    Art. 104.
1. W przypadkach, o których mowa w art. 102 pkt 2, Biuro jest obowiązane
  wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia ustalenia ważności umowy
  ubezpieczenia sprawcy szkody.
2. Jeżeli w terminie 90 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o
  szkodzie, Biuro nie ustali ważności umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust.
  1, właściwym do wypłaty odszkodowania, na zasadach określonych przepisami
  rozdziału 6, jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Nie wyklucza to
  roszczenia Funduszu do Biura o zwrot wypłaconego odszkodowania z chwilą
  późniejszego ustalenia ważnego ubezpieczenia sprawcy.
                                        
                                    Art. 105.
1. Biuro, z dniem wypłacenia odszkodowania za jednego ze swoich członków,
  dochodzi od niego zwrotu wypłaconego odszkodowania.
2. Sprawca szkody, powstałej w warunkach określonych w art. 102 pkt 3 i
  posiadacz pojazdu mechanicznego, który nie dopełnił obowiązku zawarcia umowy
  ubezpieczenia obowiązkowego, a szkoda powstała w związku z ruchem tego
  pojazdu, są obowiązani do zwrotu Biuru wypłaconego odszkodowania.
                                        
                                    Art. 106.
1. Koszty działalności Biura są pokrywane przez zakłady ubezpieczeń - członków
  Biura oraz z innych przychodów.
2. Wysokość składki wnoszonej przez zakłady ubezpieczeń - członków Biura na
  rzecz Biura ustalana jest przez Walne Zgromadzenie Członków i wyliczana od
  składki zainkasowanej brutto z ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1.
3. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń jest
  wyliczana od składki zainkasowanej brutto w ubezpieczeniu, o którym mowa w
  art. 4 pkt 1, z działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej
  Polskiej.
                                        
                                    Art. 107.
1. Organami Biura są:
   1) Walne Zgromadzenie Członków,
   2) Rada Biura,
   3) Zarząd.
2. Szczegółowe zasady i tryb wnoszenia składek, o których mowa w art. 106,
  zadania, organizację Biura i zasady działania oraz zasady gospodarki
  finansowej Biura określa statut, uchwalany przez Walne Zgromadzenie Członków.
3. Komisja Nadzoru Ubezpieczeniowego zatwierdza statut i jego zmiany.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek Komisji
  Nadzoru Ubezpieczeniowego, ogłasza statut Biura i jego zmiany w Dzienniku
  Urzędowym Ministerstwa Finansów.
                                        
                                   Rozdział 8
                       Zmiany w przepisach obowiązujących
                                        
                                    Art. 108.
W ustawie z dnia 10 kwietnia 1986 r. - Prawo atomowe (Dz.U. Nr 12, poz. 70, z
1987 r. Nr 33, poz. 180, z 1991 r. Nr 8, poz. 28, z 1994 r. Nr 90, poz. 418, z
1995 r. Nr 104, poz. 515 oraz  z 1996 r. Nr 24, poz. 110 i Nr 106, poz. 496) w
art. 40 wprowadza się następujące zmiany:
1) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
  "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z
     ministrem właściwym do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Polskiej
     Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
     spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w
     szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz
     minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji
     finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia
     gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.";
2) skreśla się ust. 3 i 4.
                                        
                                    Art. 109.
W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91,
poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591, z 1995 r. Nr
138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 104, poz. 661 i Nr 121,
poz. 769, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1115, z
1999 r. Nr 28, poz. 255 i 256 i Nr 84, poz. 935 oraz z 2000 r. Nr 3, poz. 28) w
art. 35 ust. 8 otrzymuje brzmienie:
  "8. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z
     ministrem właściwym do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii samorządów
     zawodów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze
     rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o
     którym mowa w ust. 6, w tym w szczególności termin powstania obowiązku
     zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister
     właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
     uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia
     umowy ubezpieczenia.".
                                        
                                    Art. 110.
W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.
z 1993r. Nr 106, poz. 482 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 1, poz. 2, Nr 43,
poz. 163, Nr 80, poz. 368, Nr 87, poz. 406, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547,
Nr 123, poz. 602 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 86, poz. 433,
Nr 96, poz. 478, Nr 133, poz. 654 i Nr 142, poz. 704, z 1996 r. Nr 25, poz. 113,
Nr 34, poz. 146, Nr 90, poz. 405, Nr 137, poz. 639 i Nr 147, poz. 686, z 1997 r.
Nr 9, poz. 44, Nr 28, poz. 153, Nr 79, poz. 484, Nr 96, poz. 592, Nr 107, poz.
685, Nr 118, poz. 754, Nr 121, poz. 770, Nr 123, poz. 776 i 777, Nr 137, poz.
926, Nr 139, poz. 932, 933 i 934, Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r.
Nr 60, poz. 383, Nr 108, poz. 685, Nr 117, poz. 756, Nr 137, poz. 887, Nr 144,
poz. 931 i Nr 162, poz. 1112 i 1121 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 484, Nr 62, poz.
689 i Nr 95, poz. 1101) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 w ust. 1 w pkt 14 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 15
  w brzmieniu:
  "15) Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, Ubezpieczeniowy Fundusz
     Gwarancyjny, Rzecznika Ubezpieczonych.";
2) w art. 17 w ust. 1 skreśla się pkt 22.
                                        
                                    Art. 111.
W ustawie z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich
samorządzie (Dz.U. Nr 121, poz. 592 oraz z 1996 r. Nr 102, poz. 475) w art. 12
dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
  "3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii
     Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi,
     w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku
     ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, w tym w szczególności termin
     powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy
     gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
     rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia
     obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.".
                                        
                                    Art. 112.
W ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz.U. Nr 102, poz.
oraz z 1997 r. Nr 88, poz. 554) art. 46 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 46. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po
          zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Doradców Podatkowych oraz Polskiej
          Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
          zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w art. 44, w
          tym w szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy
          ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do
          spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia
          konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy
          ubezpieczenia.".
                                        
                                    Art. 113.
W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr
106, poz. 680 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) w art. 20 ust. 2 otrzymuje
brzmienie:
  "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z
     ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, po zasięgnięciu
     opinii Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu oraz Polskiej Izby
     Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
     spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w
     szczególności termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz
     minimalne sumy gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji
     finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia
     gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.".
                                        
                                    Art. 114.
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U.
Nr 133, poz. 882 oraz z 1999 r. Nr 110, poz. 1255) w art. 24 wprowadza się
następujące zmiany:
1) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1;
2) dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
  "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z
     Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady
     Komorniczej oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze
     rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku ubezpieczenia, o
     którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin powstania obowiązku
     zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy gwarancyjne. Minister
     właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
     uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia obowiązku zawarcia
     umowy ubezpieczenia.".
                                        
                                    Art. 115.
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz.U. Nr 133,
poz. 884 i Nr 158, poz. 1043, z 1998 r. Nr 113, poz. 714 oraz z 1999 r. Nr 40,
poz. 401) w art. 10 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
  "2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z
     ministrem właściwym do spraw transportu, po zasięgnięciu opinii
     organizacji samorządu turystyki oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w
     drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady spełnienia obowiązku
     ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, w tym w szczególności termin
     powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz minimalne sumy
     gwarancyjne. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
     rozporządzenie, uwzględnia konieczność zapewnienia gwarancji spełnienia
     obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.".
                                        
                                   Rozdział 9
                         Przepisy przejściowe i końcowe
                                        
                                    Art. 116.
1. Postępowania dotyczące roszczeń odszkodowawczych wszczęte i nie zakończone
  przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepisów
  dotychczasowych.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postępowań dotyczących roszczeń
  Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
                                        
                                    Art. 117.
1. Działające na podstawie dotychczasowych przepisów Ubezpieczeniowy Fundusz
  Gwarancyjny oraz Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych stają się z mocy
  prawa Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym i Polskim Biurem Ubezpieczeń
  Komunikacyjnych w rozumieniu przepisów ustawy.
2. Pracownicy działających na podstawie dotychczasowych przepisów
  Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń
  Komunikacyjnych stają się z mocy prawa pracownikami Ubezpieczeniowego
  Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych w
  rozumieniu przepisów ustawy.
                                        
                                    Art. 118.
Tracą moc następujące przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności
ubezpieczeniowej (Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr
88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z
1998 r. Nr 155, poz. 1015 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr
110, poz. 1255): art. 4, art. 5, art. 8 ust. 5 i 6, art. 51-53, art. 53a, art.
54-57, art. 90a oraz art. 90e.
                                        
                                    Art. 119.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia, z tym, że przepisy
art. 3 ust. 2, art. 31, art. 84, art. 101 pkt 4, art. 102 pkt 1 i 3, art. 103
ust. 2 i 3 oraz art. 105 ust. 2 wchodzą w życie z dniem przystąpienia
Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.