Tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 48 regulaminu Sejmu
(niezakończony proces legislacyjny)
USTAWA
z dnia 29 czerwca 2000 r.
o obywatelstwie polskim
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa zasady, tryb i warunki nabywania obywatelstwa polskiego oraz
jego utraty i właściwość organów w tych sprawach.
Art. 2.
W rozumieniu ustawy:
1) cudzoziemiec - oznacza osobę, która nie posiada obywatelstwa polskiego,
2) niepełnoletni cudzoziemiec - oznacza cudzoziemca, który nie osiągnął
pełnoletności w rozumieniu prawa Rzeczypospolitej Polskiej,
3) zezwolenie na osiedlenie się - oznacza zezwolenie na stałe zamieszkanie
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wydane przez właściwy organ,
4) bezpaństwowiec - oznacza osobę, która nie posiada obywatelstwa żadnego
państwa,
5) prawo obce - oznacza prawo państwa innego niż Rzeczpospolita Polska,
6) właściwe prawo obce - oznacza prawo państwa, którego obywatelstwo
cudzoziemiec posiada, a jeżeli nie posiada żadnego obywatelstwa, prawo
państwa, na terytorium którego mieszkał na stałe przed przybyciem do
Rzeczypospolitej Polskiej,
7) zgoda niepełnoletniego - oznacza pisemne oświadczenie złożone przez
niepełnoletniego przed właściwym organem Rzeczypospolitej Polskiej,
8) dowód utraty obcego obywatelstwa - oznacza dokument wydany zgodnie z
właściwym prawem obcym, poświadczający, iż cudzoziemiec nie posiada
obywatelstwa tego państwa lub je utraci na skutek nabycia obywatelstwa
polskiego,
9) konsul - oznacza konsula w rozumieniu ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o
funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 9, poz. 34, z 1997
r. Nr 114, poz. 739, z 1998 r. Nr 117, poz. 757 oraz z 1999 r. Nr 52, poz.
532).
Art. 3.
Obywatelami polskimi są osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy posiadają
obywatelstwo polskie.
Art. 4.
Obywatel polski nie może być równocześnie uznawany przez władze
Rzeczypospolitej Polskiej za obywatela innego państwa.
Art. 5.
1. Do postępowania w sprawach uregulowanych w ustawie stosuje się przepisy
Kodeksu postępowania administracyjnego, o ile przepisy ustawy nie stanowią
inaczej.
2. Postępowanie w sprawach uregulowanych w ustawie, należących do właściwości
konsulów, prowadzi się według przepisów o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej
Polskiej.
3. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się, z
zastrzeżeniem art. 10 ust. 4, do postępowania w sprawach o nadanie
obywatelstwa polskiego i wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa
polskiego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdział 2
Zasady ogólne nabywania obywatelstwa polskiego
Art. 6.
1. Obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie, wskutek przysposobienia,
przez uzyskanie obywatelstwa polskiego, nadanie obywatelstwa polskiego,
uznanie za obywatela polskiego, przywrócenie obywatelstwa polskiego lub
repatriację.
2. Zasady nabywania obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji, z
zastrzeżeniem art. 7 i 8, określa odrębna ustawa.
Art. 7.
1. Jeżeli cudzoziemiec spełnia wszystkie kryteria do nabycia obywatelstwa
polskiego, właściwy organ może wydać decyzję o przyrzeczeniu nabycia
obywatelstwa polskiego lub wydania wizy repatriacyjnej w terminie 2 lat.
2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, może być uchylona:
1) jeżeli cudzoziemiec zostanie w tym okresie skazany w Rzeczypospolitej
Polskiej prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne na karę co
najmniej roku pozbawienia wolności,
2) w przypadkach, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2; art. 10 ust. 3 i 4
stosuje się odpowiednio.
Art. 8.
1. Jeżeli cudzoziemcowi odmówiono nabycia obywatelstwa polskiego w drodze
nadania obywatelstwa polskiego, uznania za obywatela polskiego, przywrócenia
obywatelstwa polskiego lub repatriacji, może on wystąpić z kolejnym wnioskiem
o nabycie obywatelstwa polskiego, nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od
dnia odmowy.
2. W przypadku złożenia kolejnego wniosku o nabycie obywatelstwa polskiego w
jednym z trybów określonych w ust. 1 przed upływem terminu, o którym mowa w
ust. 1, wniosek pozostawia się bez rozpoznania.
Art. 9.
1. Zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców
podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa niepełnoletniego, jeżeli
nastąpiły przed upływem 3 lat od dnia urodzenia się niepełnoletniego.
2. Zmiany w ustaleniu osoby ojca lub matki, wynikające z orzeczenia sądu
wydanego na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa albo macierzyństwa lub o
unieważnienie uznania, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa
niepełnoletniego, chyba że osiągnął on już pełnoletność.
Art. 10.
1. Decyzja ostateczna o nabyciu obywatelstwa polskiego może być uchylona w
wyniku wznowienia postępowania, jeżeli ustalone zostanie, że istnieją
następujące podstawy do jej uchylenia:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności
faktyczne, okazały się fałszywe lub
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa lub
3) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe
dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał
decyzję.
2. Organ stwierdza nieważność decyzji ostatecznej o nabyciu obywatelstwa
polskiego, jeżeli ustali istnienie podstaw do stwierdzenia nieważności
decyzji określonych w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego.
3. Decyzja ostateczna, na podstawie której strona nabyła obywatelstwo polskie,
nie może być uchylona i nie można stwierdzić jej nieważności, jeżeli od dnia
wydania decyzji upłynęło 10 lat.
4. Przepisy ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do
postanowienia o nadaniu obywatelstwa polskiego.
5. Postanowienie o uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności postanowienia o
nadaniu obywatelstwa polskiego wydaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdział 3
Nabycie obywatelstwa polskiego przez urodzenie
Art. 11.
Dziecko nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, gdy:
1) co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim albo
2) oboje rodzice są nieznani bądź ich obywatelstwo jest nieokreślone albo są
bezpaństwowcami, a dziecko urodziło się lub zostało znalezione na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 12.
1. Dziecko rodziców, z których jedno jest obywatelem polskim, drugie zaś
obywatelem innego państwa, nie nabywa obywatelstwa polskiego, jeżeli rodzice
w oświadczeniu złożonym zgodnie przed właściwym organem w ciągu 3 miesięcy od
dnia urodzenia się dziecka wybiorą dla niego obywatelstwo państwa obcego,
którego obywatelem jest jedno z rodziców, jeżeli według prawa tego państwa
dziecko nabywa jego obywatelstwo.
2. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje:
1) właściwy wojewoda - w stosunku do osób zamieszkałych w Rzeczypospolitej
Polskiej,
2) konsul - w stosunku do osób zamieszkałych za granicą.
Rozdział 4
Nabycie obywatelstwa polskiego wskutek przysposobienia
Art. 13.
Niepełnoletni cudzoziemiec nabywa obywatelstwo polskie wskutek przysposobienia,
przez które między przysposabiającym a przysposobionym powstaje taki stosunek,
jak między rodzicami a dziećmi (przysposobienie pełne), a osoby
przysposabiające lub osoba przysposabiająca samotnie posiadają obywatelstwo
polskie. W tym przypadku przyjmuje się, że niepełnoletni nabywa obywatelstwo
polskie z dniem urodzenia.
Rozdział 5
Uzyskanie obywatelstwa polskiego
Art. 14.
1. Cudzoziemiec, który nie nabył obywatelstwa polskiego zgodnie z art. 12 ust.
1, nabywa obywatelstwo polskie, jeżeli po ukończeniu 18 roku życia a przed
ukończeniem 20 roku życia złoży przed właściwym organem oświadczenie o woli
uzyskania obywatelstwa polskiego, a organ ten oświadczenie to przyjmie.
2. Cudzoziemiec, o którym mowa w ust. 1, powinien wykazać, że:
1) jedno z jego rodziców posiada obywatelstwo polskie,
2) zna język polski w mowie i piśmie w zakresie co najmniej umożliwiającym
załatwianie zwykłych spraw codziennych,
3) nie był karany za czyn, który stanowi przestępstwo w rozumieniu prawa
Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie co najmniej
umożliwiającym załatwianie zwykłych spraw codziennych uważa się za
wystarczającą, jeżeli cudzoziemiec:
1) potrafi przeczytać, zrozumieć i odpowiedzieć na pytanie na tematy z życia
codziennego,
2) potrafi samodzielnie napisać krótki tekst dotyczący tematu ogólnego.
4. Właściwy organ przyjmuje oświadczenie o woli uzyskania obywatelstwa
polskiego, jeżeli uprawniony cudzoziemiec spełnia warunki określone w ust. 1
i 2 oraz opinie właściwych organów stwierdzają, że nie stanowi on zagrożenia
dla obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego w
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 15.
Oświadczenie o woli uzyskania obywatelstwa polskiego przyjmuje albo odmawia
jego przyjęcia:
1) wojewoda, w drodze decyzji - w stosunku do osób zamieszkałych w
Rzeczypospolitej Polskiej,
2) konsul - w stosunku do osób zamieszkałych za granicą.
Rozdział 6
Nadanie obywatelstwa polskiego
Art. 16.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może nadać obywatelstwo polskie
cudzoziemcowi na jego wniosek lub za jego pisemną zgodą.
2. Nadanie obywatelstwa polskiego może być uzależnione od złożenia dowodu
utraty obcego obywatelstwa.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, postanowienie o przyrzeczeniu nadania
obywatelstwa polskiego wygasa, jeżeli w terminie, o którym mowa w art. 7 ust.
1, cudzoziemiec nie przedstawi Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej dowodu
utraty obcego obywatelstwa.
Art. 17.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadaje obywatelstwo polskie
cudzoziemcowi, na jego wniosek, jeżeli cudzoziemiec:
1) pełnił służbę wojskową w Wojsku Polskim lub w polskich formacjach
wojskowych przy armiach sojuszniczych podczas działań wojennych
prowadzonych na wszystkich frontach w okresie wojny 1939-1945,
2) pełnił służbę w polskich podziemnych formacjach i organizacjach, w tym w
działających w ramach tych organizacji oddziałach partyzanckich w okresie
wojny 1939-1945
- i uzyskał decyzję poświadczającą działalność, o której mowa w art. 1-3
ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r.
Nr 142, poz. 950, z 1998 r. Nr 37, poz. 204, Nr 106, poz. 668 i Nr 162,
poz. 1118, z 1999 r. Nr 38, poz. 360 i Nr 77, poz. 862 oraz z 2000 r. Nr
12, poz. 136).
2. W postępowaniu określonym w ust. 1 nie stosuje się wymogu posiadania w
przeszłości obywatelstwa polskiego.
Art. 18.
Postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach obywatelstwa nie
podlegają zaskarżeniu.
Art. 19.
1. Wniosek do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie obywatelstwa
polskiego osoba zamieszkała na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wnosi za
pośrednictwem właściwego wojewody, a zamieszkała za granicą za pośrednictwem
konsula.
2. Wojewoda i konsul przesyłają Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej
wniosek, o których mowa w ust. 1, za pośrednictwem ministra właściwego do
spraw wewnętrznych.
3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych przekazuje Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej wniosek, o którym mowa w ust. 1, wraz ze swoim
stanowiskiem.
Art. 20.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie obywatelstwa
polskiego,
2) wzór wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego,
3) dokumenty, które powinny być dołączone do wniosku o nadanie obywatelstwa
polskiego,
4) wzory zaświadczeń o nadaniu i odmowie nadania obywatelstwa polskiego
uwzględniające dane, o których mowa w art. 35 ust. 2.
Rozdział 7
Uznanie za obywatela polskiego
Art. 21.
Wojewoda uznaje za obywatela polskiego cudzoziemca, na jego wniosek, jeżeli
spełnia on łącznie następujące warunki:
1) zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 5 lat na
podstawie zezwolenia na osiedlenie się,
2) posiada urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego, o którym mowa
w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim
(Dz.U. Nr 90, poz. 999 oraz z 2000 r. Nr 29, poz. 358), lub inny dokument
poświadczający znajomość języka polskiego,
3) nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa,
4) nie stanowi zagrożenia dla porządku publicznego,
5) ma zapewnione w Rzeczypospolitej Polskiej mieszkanie i utrzymanie w ten
sposób, że posiada dochody lub mienie wystarczające na pokrycie kosztów
utrzymania jego samego i członków rodziny pozostających na jego
utrzymaniu.
Art. 22.
Wojewoda uznaje za obywatela polskiego cudzoziemca, który spełnia warunki
określone w art. 21 pkt 2-5, na jego wniosek, jeżeli zamieszkuje on na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej 3 lata na podstawie zezwolenia
na osiedlenie się, a ponadto spełnia jeden z następujących warunków:
1) jest współmałżonkiem obywatela polskiego i pozostaje z nim w związku
małżeńskim co najmniej 3 lata,
2) został mu nadany w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub
udzielono mu prawa azylu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) jest bezpaństwowcem, który utracił obywatelstwo obce co najmniej 4 lata
przed dniem wystąpienia z wnioskiem o uznanie za obywatela polskiego,
4) jest niepełnoletnim, którego co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem
polskim.
Art. 23.
1. Wojewoda uznaje za obywatela polskiego cudzoziemca, który spełnia warunki
określone w art. 21 pkt 2-5, na jego wniosek, jeżeli przebywa on
nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej
10 lat.
2. Wojewoda uznaje za obywatela polskiego niepełnoletniego bezpaństwowca, na
wniosek jego przedstawicieli ustawowych albo na wniosek bezpaństwowca,
złożony po ukończeniu 18 roku życia a przed ukończeniem 20 roku życia, jeżeli
spełnia on łącznie następujące warunki:
1) urodził się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) zamieszkuje nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
podstawie zezwolenia na osiedlenie się co najmniej 5 lat,
3) nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa,
4) nie stanowi zagrożenia dla porządku publicznego.
Art. 24.
1. Uznanie za obywateli polskich obojga rodziców obejmuje niepełnoletnich
pozostających pod ich władzą rodzicielską.
2. Uznanie za obywatela polskiego tylko jednego z rodziców obejmuje
niepełnoletnich pozostających pod jego władzą rodzicielską, jeżeli:
1) pozostają wyłącznie pod jego władzą rodzicielską lub
2) drugie z rodziców jest obywatelem polskim albo
3) drugie z rodziców wyraziło zgodę przed właściwym organem na nabycie przez
niepełnoletniego obywatelstwa polskiego.
3. Niepełnoletni pozostający pod opieką może być uznany za obywatela polskiego
jedynie za zgodą opiekuna wyrażoną w oświadczeniu złożonym przed właściwym
organem.
4. Uznanie za obywatela polskiego lub objęcie tym uznaniem niepełnoletniego,
który ukończył 16 lat, następuje jedynie za jego zgodą.
Art. 25.
Przed wydaniem decyzji w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego,
wojewoda zasięga opinii właściwych organów co do warunków określonych w art. 21
pkt 3 i 4.
Art. 26.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o uznanie za obywatela
polskiego,
2) wzór wniosku o uznanie za obywatela polskiego,
3) dokumenty, które powinny być dołączone do wniosku o uznanie za obywatela
polskiego.
Rozdział 8
Przywrócenie obywatelstwa polskiego
Art. 27.
1. Osobie, która opuściła terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po dniu 1
września 1939 r. i utraciła obywatelstwo polskie przed dniem 4 czerwca 1989
r. na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o
obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz.U. R.P. Nr 7, poz. 44) przez wstąpienie
do służby wojskowej po 9 maja 1945 r. w siłach zbrojnych Zjednoczonego
Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Stanów Zjednoczonych
Ameryki lub Republiki Francuskiej, przywraca się obywatelstwo polskie, jeżeli
złoży przed konsulem oświadczenie o woli powrotu do obywatelstwa polskiego i
konsul wyda akt o przywróceniu obywatelstwa polskiego.
2. Oświadczenie o woli powrotu do obywatelstwa polskiego, składa się w
terminie 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy.
3. Konsul wydaje akt o przywróceniu obywatelstwa polskiego, jeżeli:
1) oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, zostało złożone w terminie
określonym w ust. 2,
2) uprawniona osoba spełnia warunki określone w ust. 1.
Art. 28.
1. Osobie, która opuściła terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po dniu 1
września 1939 r. i utraciła obywatelstwo polskie przed dniem 4 czerwca 1989
r. na podstawie:
1) art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim
(Dz.U. Nr 4, poz. 25) lub art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o
obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353) w brzmieniu
obowiązującym w dniu złożenia wniosku, jeżeli wniosek, którego skutkiem
była utrata obywatelstwa polskiego, został złożony w wyniku oświadczenia
woli złożonego w okolicznościach uprawdopodabniających, że składający
wniosek był:
a) przekonany, że nie otrzyma dokumentu lub zezwolenia uprawniającego do
przybycia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jeżeli
mieszkał poza jej granicami,
b) przymuszony do opuszczenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w taki
sposób, że bez złożenia takiego oświadczenia jemu samemu lub członkowi
rodziny groziły represje lub szykany, a w szczególności zatrzymanie,
aresztowanie, utrata pracy lub lokalu mieszkalnego, relegowanie ze
szkół, w tym szkół wyższych,
2) art. 12 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim lub art.
15 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim, przywraca się,
na jej wniosek obywatelstwo polskie.
2. Nie przywraca się obywatelstwa polskiego, jeżeli:
1) wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego został złożony po upływie
terminu, określonego w ust. 3 lub
2) przeciwko przywróceniu obywatelstwa polskiego przemawiają względy
obronności, bezpieczeństwa państwa albo porządku publicznego lub
3) w okresie pobytu za granicą cudzoziemiec działał na szkodę podstawowych
interesów Rzeczypospolitej Polskiej lub
4) cudzoziemiec dobrowolnie opuścił Polskę na skutek innej niż polska
deklarowanej przynależności etnicznej i nabył obywatelstwo państwa
ojczystego tej narodowości.
3. Wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego składa się w terminie 3 lat
od dnia wejścia w życie ustawy.
4. Decyzję o przywróceniu albo odmowie przywrócenia obywatelstwa polskiego
wydaje wojewoda.
5. Przed wydaniem decyzji wojewoda może zasięgnąć opinii Prezesa Instytutu
Pamięci Narodowej albo właściwego konsula, jeżeli zachodzi potrzeba
wyjaśnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
6. Przedmiotem opinii organów, o których mowa w ust. 5, jest ustalenie
okoliczności utraty obywatelstwa polskiego, o których mowa w ust. 1 i 2.
Art. 29.
1. Kobieta, która utraciła obywatelstwo polskie przed dniem 1 stycznia 1999 r.
przez nabycie obywatelstwa obcego wskutek zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem
lub w związku z zawarciem takiego małżeństwa, powraca do obywatelstwa
polskiego, jeżeli po ustaniu tego małżeństwa lub jego unieważnieniu złoży
odpowiednie oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda akt o
przyjęciu oświadczenia.
2. Osoba, która utraciła obywatelstwo polskie w wyniku zrzeczenia się
obywatelstwa polskiego w związku z nabyciem obywatelstwa obcego wskutek
zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem, powraca do obywatelstwa polskiego, jeżeli
po ustaniu tego małżeństwa lub jego unieważnieniu złoży odpowiednie
oświadczenie przed właściwym organem i organ ten wyda akt o przyjęciu
oświadczenia.
3. Oświadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być złożone w terminie 2
lat od dnia ustania lub unieważnienia małżeństwa .
4. Właściwy organ może uzależnić przyjęcie oświadczenia od złożenia dowodu
utraty obcego obywatelstwa.
5. Właściwy organ przyjmuje oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, jeżeli:
1) zostało złożone w terminie określonym w ust. 3,
2) uprawniony cudzoziemiec spełnia warunki określone w ust. 1 lub 2,
3) uprawniony cudzoziemiec nie stanowi zagrożenia dla obronności,
bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego w Rzeczypospolitej
Polskiej.
Art. 30.
1. Oświadczenie, o którym mowa w art. 29 ust. 1 i 2, złożone przez osobę
zamieszkałą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przyjmuje albo odmawia
jego przyjęcia wojewoda w drodze decyzji.
2. Oświadczenie, o którym mowa w art. 29 ust. 1 i 2, złożone przez osobę
zamieszkałą za granicą, przyjmuje albo odmawia jego przyjęcia konsul.
Art. 31.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zagranicznych, określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o przywrócenie obywatelstwa
polskiego,
2) wzór wniosku o przywrócenie obywatelstwa polskiego,
3) dokumenty, które powinny być dołączone do wniosku o przywrócenie
obywatelstwa polskiego,
4) wzór oświadczenia o woli powrotu do obywatelstwa polskiego,
5) dokumenty, które powinny być dołączone do oświadczenia o woli powrotu do
obywatelstwa polskiego,
6) wzory aktów w sprawie przywrócenia obywatelstwa polskiego.
Rozdział 9
Utrata obywatelstwa polskiego
Art. 32.
1. Obywatel polski traci obywatelstwo polskie na swój pisemny wniosek
zawierający oświadczenie o woli zrzeczenia się obywatelstwa polskiego, po
uzyskaniu zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na zrzeczenie się
obywatelstwa polskiego. Utrata obywatelstwa polskiego następuje w dniu
wydania zgody.
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może uzależnić wyrażenie zgody na
zrzeczenie się obywatelstwa polskiego od przedstawienia w określonym
terminie, nie dłuższym niż 2 lata, dowodu:
1) nabycia lub przyrzeczenia nabycia obcego obywatelstwa,
2) wykonania obowiązków podatkowych lub spełnienia obowiązku służby
wojskowej,
3) wykonania zobowiązań wynikających z orzeczenia sądu lub innego
uprawnionego organu,
4) o braku zobowiązań wobec funduszu alimentacyjnego Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych.
3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może odmówić wyrażenia zgody na
zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, jeżeli za tym przemawiają względy
obronności lub bezpieczeństwa państwa.
4. Osobie, która w następstwie zrzeczenia się obywatelstwa polskiego stałaby
się bezpaństwowcem, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej odmawia wyrażenia
zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, chyba że osoba ta uzyskała
przyrzeczenie nabycia obcego obywatelstwa.
5. Zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego udzielona rodzicom obejmuje
niepełnoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską.
6. Zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego udzielona jednemu z rodziców
obejmuje niepełnoletniego pozostającego pod jego władzą rodzicielską, gdy
drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska lub nie jest on
obywatelem polskim albo gdy jest obywatelem polskim i wyrazi przed organem
właściwym do przyjęcia oświadczenia zgodę na utratę obywatelstwa polskiego
przez niepełnoletniego.
7. W przypadku gdy drugie z rodziców jest obywatelem polskim i sprzeciwia się
objęciu niepełnoletniego zgodą na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego
udzieloną pierwszemu z rodziców lub gdy porozumienie napotyka trudne do
przezwyciężenia przeszkody, każde z rodziców może zwrócić się o
rozstrzygnięcie do polskiego sądu.
8. Zgoda na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego przez niepełnoletniego,
który ukończył 16 lat, następuje za jego zgodą.
Art. 33.
Wniosek, o którym mowa w art. 32 ust. 1, osoba zamieszkała na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej wnosi do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za
pośrednictwem właściwego wojewody, a zamieszkała za granicą za pośrednictwem
konsula.
Art. 34.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy tryb postępowania w sprawach o wyrażenie zgody na zrzeczenie
się obywatelstwa polskiego,
2) wzór wniosku o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego
oraz dokumenty, które powinny być dołączone do tego wniosku,
3) wzory zaświadczeń o wyrażeniu zgody lub odmowie wyrażenia zgody na
zrzeczenie się obywatelstwa polskiego uwzględniające dane, o których mowa
w art. 35 ust. 3.
Rozdział 10
Rejestry
Art. 35.
1. Organ właściwy do przyjmowania wniosków i oświadczeń w sprawie nabycia
obywatelstwa polskiego oraz wniosków zawierających oświadczenie o woli
zrzeczenia się obywatelstwa polskiego prowadzi rejestr:
1) wniosków i oświadczeń o woli nabycia obywatelstwa polskiego oraz osób,
które nabyły obywatelstwo polskie,
2) wniosków zawierających oświadczenie o woli zrzeczenia się obywatelstwa
polskiego oraz osób, które utraciły obywatelstwo polskie.
2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje następujące dane: imię
(imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe wnioskodawcy, imiona i nazwiska
rodziców, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania, poprzednio
posiadane obywatelstwo lub posiadane aktualnie obywatelstwo inne niż polskie,
adnotacje o przedłożeniu dowodu utraty obcego obywatelstwa, imię i nazwisko
niepełnoletniego objętego wnioskiem, adnotacje o wyrażeniu zgody przez
niepełnoletniego, który ukończył 16 lat, podstawę prawną nabycia obywatelstwa
polskiego i datę nabycia.
3. Rejestr, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, obejmuje następujące dane: imię
(imiona) i nazwisko oraz nazwisko rodowe osoby składającej wniosek, imiona i
nazwiska rodziców, datę i miejsce zamieszkania, imię i nazwisko
niepełnoletniego objętego wnioskiem, adnotacje o wyrażeniu zgody przez
niepełnoletniego, który ukończył 16 lat, datę złożenia wniosku, adnotacje o
posiadanym obywatelstwie obcym lub o przyrzeczeniu nabycia obcego
obywatelstwa, podstawę prawną utraty obywatelstwa polskiego i datę utraty
obywatelstwa polskiego.
Art. 36.
1. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przesyła organom, o
których mowa w art. 33, kopie zaświadczeń w sprawach obywatelstwa polskiego
uwzględniających dane, o których mowa w art. 35 ust. 2 i 3.
2. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przesyła ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych kopie postanowień w sprawach obywatelstwa
polskiego.
Art. 37.
1. Minister właściwy do spraw wewnętrznych prowadzi centralny rejestr danych o
nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego, na podstawie informacji uzyskanych
od organów uprawnionych do prowadzenia rejestrów w tych sprawach oraz
dokumentów, o których mowa w art. 36 ust. 2.
2. Organy uprawnione do prowadzenia rejestrów, o których mowa w art. 35 ust.
1, przekazują dane określone w tych rejestrach ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych niezwłocznie po ostatecznym rozstrzygnięciu sprawy o nabycie lub
utratę obywatelstwa polskiego.
3. Rejestr, o którym mowa w ust. 1, obejmuje dane określone w art. 35 ust. 2 i
3.
Art. 38.
1. Dane zgromadzone w rejestrach, o których mowa w art. 35 i art. 37,
podlegają ochronie na podstawie odrębnych przepisów i mogą być wykorzystywane
w postępowaniach o: nabycie obywatelstwa polskiego, wyrażenie zgody na
zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, stwierdzenie posiadania lub utraty
obywatelstwa polskiego oraz w celach statystycznych.
2. Dane, o których mowa w ust. 1, nie mogą być udostępnione organom lub
instytucjom zagranicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy zezwalają na to
przepisy prawa.
Art. 39.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zagranicznych, określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzory rejestrów, o których mowa w art. 35 i 37 ustawy,
2) szczegółowy tryb prowadzenia rejestrów, o których mowa w art. 35 i 37, a
w szczególności w systemach informatycznych,
3) terminy i sposoby przekazywania informacji do centralnego rejestru danych
o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego.
Rozdział 11
Poświadczenie obywatelstwa polskiego
Art. 40.
1. O posiadaniu i utracie obywatelstwa polskiego orzeka wojewoda, w drodze
decyzji, w której stwierdza według obowiązujących przepisów czy dana osoba
posiada lub nie posiada obywatelstwa polskiego.
2. Na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 1, stwierdzającej posiadanie
obywatelstwa polskiego, wojewoda wydaje poświadczenie obywatelstwa polskiego.
3. Poświadczenie, o którym mowa w ust. 2, wydaje się na wniosek osoby, której
obywatelstwo jest stwierdzone, lub na umotywowany wniosek osoby trzeciej,
jeżeli wykaże interes prawny.
4. Wojewoda może, na prośbę osób określonych w ust. 3, przekazać poświadczenie
obywatelstwa polskiego bezpośrednio do władz państwa wskazanych przez te
osoby.
5. Poświadczenie obywatelstwa osób urodzonych na obszarach Rzeczypospolitej
Polskiej niewchodzących obecnie w skład Rzeczypospolitej Polskiej wydaje
minister właściwy do spraw wewnętrznych.
6. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zagranicznych, określi, w drodze rozporządzenia, wzór
poświadczenia obywatelstwa polskiego zapewniający jego zabezpieczenie przed
sfałszowaniem.
7. Poświadczenie obywatelstwa polskiego powinno zawierać co najmniej:
a) oznaczenie organu wydającego poświadczenie,
b) oznaczenie i funkcję podpisującego poświadczenie,
c) miejsce i datę wydania poświadczenia oraz pieczęć organu wydającego,
d) imię i nazwisko, płeć oraz datę i miejsce urodzenia osoby, której
poświadczenie dotyczy,
e) stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego.
8. Poświadczenie, o którym mowa w ust. 2, sporządza się w języku polskim,
chyba że umowa międzynarodowa stanowi inaczej.
Rozdział 12
Właściwość organów, zasady składania wniosków i oświadczeń oraz sprawdzania
znajomości języka polskiego
Art. 41.
Oświadczenie o wyrażeniu zgody na nabycie obywatelstwa polskiego, o którym mowa
w art. 24 ust. 2 pkt 3 i ust. 3, o wyrażeniu zgody na utratę przez
niepełnoletniego obywatelstwa polskiego, o którym mowa w art. 32 ust. 6, oraz o
wyrażeniu zgody przez niepełnoletniego, który ukończył 16 lat, o którym mowa w
art. 24 ust. 4 i art. 32 ust. 8, przyjmuje:
1) właściwy wojewoda - w stosunku do osób zamieszkałych w Rzeczypospolitej
Polskiej,
2) konsul - w stosunku do osób zamieszkałych za granicą.
Art. 42.
1. O właściwości miejscowej wojewody stanowią kolejno: miejsce zamieszkania
osoby, której postępowanie ma dotyczyć, miejsce jej pobytu, miejsce jej
ostatniego zamieszkania lub pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku
braku tych podstaw właściwy jest Wojewoda Mazowiecki.
2. O właściwości miejscowej konsula stanowi miejsce zamieszkania osoby, której
postępowanie ma dotyczyć.
Art. 43.
Wnioski i oświadczenia, o których mowa w ustawie, muszą być wypełnione w języku
polskim, zawierać uzasadnienie oraz własnoręczny podpis wnioskodawcy, a
dołączone do wniosków wymagane dokumenty, jeżeli zostały sporządzone w języku
obcym, powinny być przedłożone wraz z ich tłumaczeniem na język polski.
Art. 44.
1. Wydanie decyzji o uznaniu za obywatela polskiego właściwy organ uzależnia,
z zastrzeżeniem ust. 2, od przedłożenia dowodu utraty obcego obywatelstwa.
2. Dowód, o którym mowa w ust. 1, nie jest wymagany, jeżeli:
1) cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego jest
uprawniony do zachowania dotychczas posiadanego obywatelstwa na podstawie
umów międzynarodowych ratyfikowanych za zgodą wyrażoną w ustawie,
2) cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego uzyskał w
Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub udzielono mu prawa azylu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego udowodni, że
wysokość opłat związanych z wydaniem tego dowodu jest nadmiernie wysoka,
4) uzyskanie tego dowodu jest niemożliwe ze względu na brak możliwości
prawnych utraty dotychczasowego obywatelstwa w rozumieniu właściwego prawa
obcego lub inną trudną do przezwyciężenia przeszkodę,
5) cudzoziemiec zostałby w rozumieniu prawa obcego bezpaństwowcem, chyba że
uzyskał przyrzeczenie nabycia polskiego obywatelstwa, o którym mowa w art.
7.
3. W przypadku określonym w ust. 1 stosuje się odpowiednio przepis art. 7
ustawy.
Art. 45.
W sprawach, o których mowa w art. 32 ust. 7, przekazanych do rozstrzygnięcia
sądowi, orzeka sąd polski. Rzeczowo właściwy jest sąd rejonowy, działający jako
sąd opiekuńczy. Właściwość miejscową sądu określa się według miejsca
zamieszkania niepełnoletniego w Rzeczypospolitej Polskiej, a jeżeli nie ma on
miejsca zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej - według miejsca jego pobytu w
Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku braku tych podstaw właściwy jest Sąd
Rejonowy dla m.st. Warszawy.
Art. 46.
1. Opinię, że cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego nie
stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, wydaje Szef
Urzędu Ochrony Państwa.
2. Opinię, że cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego nie
stanowi zagrożenia dla porządku publicznego wydaje komendant wojewódzki
Policji właściwy ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca, a w
przypadku gdy cudzoziemiec mieszka poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej -
minister właściwy do spraw wewnętrznych.
3. Jeżeli przepis ustawy uzależnia nabycie obywatelstwa polskiego od
ustalenia, czy cudzoziemiec ubiegający się o nabycie obywatelstwa polskiego
nie stanowi zagrożenia dla obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku
publicznego, opinia organu właściwego w tej sprawie oraz wydana na jej
podstawie decyzja nie wymagają, ze względu na ochronę informacji niejawnych,
uzasadnienia w całości lub w części dotyczącej tych informacji.
Art. 47.
1. Minister właściwy do spraw zagranicznych, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw oświaty i wychowania, określi w drodze rozporządzenia:
1) tryb sprawdzania wymaganej znajomości języka polskiego przez cudzoziemców
zamieszkałych za granicą, ubiegających się o nabycie obywatelstwa
polskiego,
2) skład komisji egzaminacyjnych i wymagania kwalifikacyjne dla członków
komisji za granicą, tryb ich powoływania oraz wysokość wynagrodzenia za
udział w pracach komisji,
3) wzór zaświadczenia poświadczającego wymaganą znajomość języka polskiego,
4) zasady dokumentowania i zwalniania z obowiązku przeprowadzania
sprawdzianu znajomości języka polskiego.
2. Sprawdzian znajomości języka polskiego odbywa się na podstawie pisemnego
testu, ale na wniosek zainteresowanego może mieć charakter odpowiedzi ustnej.
Komisję egzaminacyjną powołuje konsul. Wnioskodawca może być zwolniony z
egzaminu z języka polskiego, jeżeli ukończył w Rzeczypospolitej Polskiej
szkołę publiczną lub niepubliczną z uprawnieniami szkoły publicznej albo
szkołę za granicą z wykładowym językiem polskim lub gdy w szkole zagranicznej
złożył egzamin z języka polskiego, a także gdy wiek lub stan zdrowia
wnioskodawcy uzasadniają stwierdzenie, że przeprowadzenie egzaminu
stanowiłoby nadmierną uciążliwość lub byłoby niemożliwe.
3. Wysokość opłat związanych z przeprowadzeniem egzaminu i wydaniem
zaświadczenia określają odrębne przepisy.
Art. 48.
1. Innym dokumentem poświadczającym znajomość języka polskiego, o którym mowa
w art. 21 pkt 2, jest świadectwo:
1) ukończenia w Rzeczypospolitej Polskiej szkoły publicznej lub
niepublicznej w rozumieniu ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr
28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz.
1126 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239 i Nr 48, poz. 550)
oraz ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr
65, poz. 385, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63 poz. 314, z 1994 r. Nr 1,
poz. 3, Nr 43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr
5, poz. 34 i Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590,
Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr
50, poz. 310, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118),
2) ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim lub złożenia w
szkole zagranicznej egzaminu z języka polskiego w rozumieniu przepisów
wydanych na podstawie art. 47 ustawy.
2. Od obowiązku określonego w art. 21 pkt 2 zwolnione są osoby, które
ukończyły 65 lat lub których udokumentowany stan zdrowia uzasadnia
stwierdzenie, że przeprowadzenie egzaminu stanowiłoby nadmierną uciążliwość
lub byłoby niemożliwe.
Rozdział 13
Przepisy karne
Art. 49.
1. Kto będąc obywatelem polskim i posiadając jednocześnie obywatelstwo obce
posługuje się przed organami Rzeczypospolitej Polskiej dokumentami tożsamości
innymi niż Rzeczypospolitej Polskiej
podlega karze grzywny.
2. Nie podlega karze obywatel polski zamieszkujący w państwie, w którym nie ma
przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego Rzeczypospolitej
Polskiej, nieposiadający paszportu Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
przekroczył granicę Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie obcego dokumentu
podróży.
3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, prowadzi się na podstawie
przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Rozdział 14
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 50.
W ustawie z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach (Dz.U. Nr 114, poz. 739, z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1126) art. 95 otrzymuje brzmienie:
"Art. 95. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, listę
państw uznawanych za bezpieczne kraje pochodzenia i bezpieczne
kraje trzecie.".
Art. 51.
W ustawie z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999
oraz z 2000 r. Nr 29, poz. 358) w art. 3 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania i minister właściwy do
spraw szkolnictwa wyższego określą, w drodze rozporządzenia, zasady
przeprowadzania egzaminów państwowych z języka polskiego dla cudzoziemców
ubiegających się o urzędowe poświadczenie jego znajomości - uwzględniając
w szczególności jednostki organizacyjne uprawnione do przeprowadzania
egzaminów, ustalenie standardów wymagań dla poszczególnych poziomów
znajomości języka polskiego, wysokość odpłatności za przeprowadzanie
egzaminu oraz warunki zwolnienia w całości lub w części z opłat, tryb
składania wniosków i przeprowadzania egzaminów, a także przypadki, w
których możliwe jest zwolnienie z egzaminu w całości lub w części".
Rozdział 15
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 52.
Postępowania wszczęte na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 53 i
nie zakończone przed dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepisów
dotychczasowych.
Art. 53.
Traci moc ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2000
r. Nr 28, poz. 353).
Art. 54.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.