Dz.U. z 2000 r. Nr 62, poz. 717
USTAWA
z dnia 20 lipca 2000 r.
o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy
wprowadzające Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Kodeks karny
skarbowy
Art. 1.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89,
poz. 555, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 50, poz. 580) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 84 § 3 otrzymuje brzmienie:
"§3. Obrońca wyznaczony z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, w postępowaniu
o stwierdzenie nieważności orzeczenia lub w postępowaniu o wznowienie
postępowania powinien sporządzić i podpisać kasację, wniosek o
stwierdzenie nieważności orzeczenia lub wniosek o wznowienie
postępowania albo poinformować na piśmie sąd, że nie stwierdził podstaw
do wniesienia kasacji, złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności
orzeczenia lub wniosku o wznowienie postępowania.";
2) w art. 101 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§1. Wyrok, nakaz karny, a także postanowienie zamykające drogę do
wydania wyroku, w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania albo
środka zabezpieczającego, oddalające wniosek o wznowienie postępowania
oraz wydane na podstawie art. 420 § 1 lub 2, są nieważne z mocy samego
prawa, jeżeli:
1) oskarżony nie podlegał orzecznictwu polskich sądów karnych,
2) w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona albo
niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie
art. 40 § 1 pkt 1-3 lub 6 oraz § 2 i 3,
3) orzeczenie zostało wydane pomimo to, że inne postępowanie karne co
do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie
ukończone,
4) orzeczono karę, środek karny lub środek zabezpieczający nie znane
ustawie,
5) orzeczenie zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie
zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego
wydaniu,
6) sąd orzekł w składzie nie znanym ustawie,
7) zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego
wykonanie.";
3) art. 102 otrzymuje brzmienie:
"Art. 102. §1. Każdy organ postępowania jest obowiązany przedstawić
uchybienie stanowiące przyczynę nieważności orzeczenia sądowi
właściwemu do stwierdzenia nieważności.
§2. Nieważność z mocy samego prawa stwierdza na posiedzeniu z
urzędu, z inicjatywy organu postępowania albo na wniosek strony,
sąd apelacyjny w składzie trzech sędziów. O nieważności
orzeczenia sądu apelacyjnego oraz Sądu Najwyższego orzeka Sąd
Najwyższy. Sąd Najwyższy orzeka o nieważności wydanego przez
siebie orzeczenia w składzie siedmiu sędziów, chyba że orzeczenie
zostało wydane jednoosobowo.
§3. Wniosek strony o stwierdzenie nieważności orzeczenia, jeżeli nie
pochodzi od prokuratora, powinien być sporządzony i podpisany
przez adwokata albo radcę prawnego będącego pełnomocnikiem.
Wniosek powinien zawierać wskazanie przyczyny nieważności oraz
uzasadnienie.
§4. Jeżeli wniosek nie pochodzi od prokuratora, strona dołącza dowód
uiszczenia opłaty sądowej w wysokości stanowiącej połowę opłaty
od kasacji. Przepisy art. 527 § 2-4 stosuje się odpowiednio.
§5. Prezes sądu właściwego do stwierdzenia nieważności orzeczenia
odmawia przyjęcia wniosku, jeżeli został złożony przez osobę
nieuprawnioną lub jest niedopuszczalny z mocy ustawy.
§6. Na zarządzenie w sprawie, o której mowa w § 5, oraz na
zarządzenie odmawiające przyjęcia wniosku na podstawie art. 120 §
2, przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania
wniosku. Przepis § 3 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio.
§7. Przyjęty wniosek strony doręcza się pozostałym stronom, ich
obrońcom i pełnomocnikom, którzy w terminie 14 dni od doręczenia
mogą przedstawić sądowi na piśmie swoje stanowisko. Sąd
rozpoznaje kwestię nieważności na posiedzeniu bez udziału stron,
chyba że prezes sądu lub sąd postanowi inaczej.
§8. Stwierdzając nieważność orzeczenia, sąd, w razie potrzeby,
przekazuje sprawę komu należy lub podejmuje inne odpowiednie
rozstrzygnięcie.
§9. Na postanowienie w przedmiocie nieważności przysługuje
zażalenie, chyba że wydał je Sąd Najwyższy.";
4) w art. 103 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§1. W razie rozpoznawania kwestii nieważności sąd może wstrzymać
wykonanie orzeczenia. Wstrzymując wykonanie orzeczenia, sąd może
zastosować środek zapobiegawczy. Przepis art. 538 stosuje się
odpowiednio.";
5) w art. 180 w § 2 po wyrazach "tajemnicy adwokackiej," dodaje się wyrazy
"radcy prawnego,";
6) w art. 251 § 2 otrzymuje brzmienie:
"§2. W postanowieniu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania należy
określić czas jego trwania, a ponadto oznaczyć termin, do którego
aresztowanie ma trwać. Obowiązek każdorazowego oznaczenia terminu
stosowania tymczasowego aresztowania trwa do uprawomocnienia się
orzeczenia kończącego postępowanie. W przedmiocie tymczasowego
aresztowania po wydaniu orzeczenia kończącego postępowanie orzeka
sąd, który wydał to orzeczenie, a w razie przekazania sprawy do
drugiej instancji - sąd odwoławczy.";
7) art. 254 otrzymuje brzmienie:
"Art. 254. §1. Oskarżony może składać w każdym czasie wniosek o uchylenie
lub zmianę środka zapobiegawczego; w przedmiocie wniosku
rozstrzyga, najpóźniej w ciągu 3 dni, prokurator, a po wniesieniu
aktu oskarżenia do sądu - sąd, przed którym sprawa się toczy.
Przepisu art. 252 § 2 nie stosuje się, zaś przepis art. 263 § 5
stosuje się odpowiednio.
§2. Na postanowienie w przedmiocie wniosku zażalenie przysługuje tylko
wtedy, gdy wniosek został złożony po upływie co najmniej 2 miesięcy
od dnia rozpoznania poprzedniego wniosku dotyczącego tego samego
oskarżonego.";
8) art. 263 otrzymuje brzmienie:
"Art. 263. §1. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe
aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3
miesiące.
§2. Jeżeli ze względu na szczególne okoliczności sprawy nie można było
ukończyć postępowania przygotowawczego w terminie określonym w § 1,
na wniosek prokuratora, sąd pierwszej instancji właściwy do
rozpoznania sprawy, gdy zachodzi tego potrzeba, może przedłużyć
tymczasowe aresztowanie na okres, który łącznie nie może przekroczyć
12 miesięcy.
§3. Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili
wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może
przekroczyć 2 lat.
§4. Przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na okres
oznaczony, przekraczający terminy określone w § 2 i 3, może dokonać
sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie na
wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu
przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora apelacyjnego -
jeżeli konieczność taka powstaje w związku z zawieszeniem
postępowania karnego, przedłużającą się obserwacją psychiatryczną
oskarżonego, przedłużającym się opracowywaniem opinii biegłego,
wykonywaniem czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości
lub poza granicami kraju, celowym przewlekaniem postępowania przez
oskarżonego, a także z powodu innych istotnych przeszkód, których
usunięcie było niemożliwe.
§5. Na postanowienie sądu apelacyjnego wydane na podstawie § 4
przysługuje zażalenie do sądu apelacyjnego orzekającego w składzie
trzech sędziów.
§6. Z wnioskiem o przedłużenie okresu tymczasowego aresztowania należy
wystąpić, z jednoczesnym przesłaniem właściwemu sądowi akt sprawy,
nie później niż 14 dni przed upływem dotychczas określonego terminu
stosowania tego środka.
§7. Jeżeli zachodzi potrzeba stosowania tymczasowego aresztowania po
wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji, każdorazowe
jego przedłużenie może następować na okres nie dłuższy niż 3
miesiące.";
9) w art. 309 w § 3 wyrazy "Prokurator Generalny" zastępuje się wyrazami
"właściwy prokurator apelacyjny";
10) w art. 331 dodaje się § 3 w brzmieniu:
"§3. W sprawie, w której wobec podejrzanego stosowane jest tymczasowe
aresztowanie, akt oskarżenia należy wnieść nie później niż 14 dni przed
upływem dotychczas określonego terminu stosowania tego środka.";
11) art. 378 otrzymuje brzmienie:
"Art. 378. §1. Jeżeli w sprawie, w której oskarżony musi mieć obrońcę i
korzysta z obrony z wyboru, obrońca lub oskarżony wypowiada
stosunek obrończy, sąd zakreśla oskarżonemu odpowiedni termin do
powołania nowego obrońcy, a po bezskutecznym upływie tego terminu
prezes sądu lub sąd wyznacza obrońcę z urzędu. W razie potrzeby
rozprawę przerywa się lub odracza.
§2. W sprawie, w której oskarżony korzysta z obrońcy z urzędu, sąd na
uzasadniony wniosek obrońcy lub oskarżonego zwalnia obrońcę z jego
obowiązków i wyznacza oskarżonemu innego obrońcę z urzędu.
§3. Wyznaczając nowego obrońcę, sąd jednocześnie podejmuje decyzję,
czy dotychczasowy obrońca może bez uszczerbku dla prawa oskarżonego
do obrony pełnić swe obowiązki do czasu podjęcia obrony przez nowego
obrońcę.";
12) w art. 439 w § 3 skreśla się wyrazy "§ 1";
13) w art. 444 po wyrazie "stronom" dodaje się wyrazy "i podmiotowi określonemu
w art. 52 Kodeksu karnego";
14) art. 451 otrzymuje brzmienie:
"Art. 451. Sąd odwoławczy zarządza sprowadzenie na rozprawę oskarżonego
pozbawionego wolności, chyba że uzna za wystarczającą obecność
obrońcy. Jeżeli sąd nie zarządza sprowadzenia oskarżonego, który
nie ma obrońcy, wyznacza obrońcę z urzędu.";
15) w art. 464 w § 3 skreśla się wyrazy "§ 1";
16) art. 523 otrzymuje brzmienie:
"Art. 523. §1. Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień
wymienionych w art. 439 lub innego rażącego naruszenia prawa,
jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia; kasacja
nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary.
§2. Kasację na korzyść można wnieść jedynie w razie skazania
oskarżonego za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
§3. Kasację na niekorzyść można wnieść jedynie w razie uniewinnienia
oskarżonego albo umorzenia postępowania z przyczyn wskazanych w art.
17 § 1 pkt 3 i 4 oraz z powodu niepoczytalności sprawcy.
§4. Ograniczenia przewidziane w § 2 i 3 nie dotyczą kasacji:
1) wniesionej z powodu uchybień wymienionych w art. 439,
2) w wypadku określonym w art. 521.";
17) w art. 526 w § 2 wyraz "adwokata" zastępuje się wyrazami "obrońcę lub
pełnomocnika będącego adwokatem albo radcą prawnym";
18) w art. 527 w § 4 po wyrazie "części" dodaje się przecinek i wyrazy "albo
zostanie cofnięta";
19) w art. 528 w § 1:
a) w pkt 2 po wyrazie "adwokata" dodaje się wyrazy "lub radcy prawnego",
b) w pkt 3 po wyrazach "w art. 524 § 1" dodaje się wyrazy "zdanie pierwsze";
20) art. 530 otrzymuje brzmienie:
"Art. 530. §1. W wypadku określonym w art. 525 § 1, przyjmując kasację,
prezes sądu doręcza jej odpis pozostałym stronom oraz, po
złożeniu przez prokuratora pisemnej odpowiedzi na kasację,
niezwłocznie przesyła akta sądowi właściwemu do rozpoznania
kasacji, jeżeli sąd, do którego wniesiono kasację, nie jest
uprawniony do jej rozpoznania.
§2. Prezes sądu, do którego wniesiono kasację, odmawia jej przyjęcia,
jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 120 § 2 lub w
art. 429 § 1, albo gdy kasację oparto na innych powodach niż
wskazane w art. 523 § 1.
§3. Na zarządzenie, o którym mowa w § 2, zażalenie przysługuje do Sądu
Najwyższego. Przepis art. 526 § 2 stosuje się odpowiednio. Sąd
Najwyższy rozpoznaje zażalenie jednoosobowo.
§4. W wypadku przyjęcia kasacji, której prokurator nie uznał za
oczywiście bezzasadną, odpis pisemnej odpowiedzi prokuratora na
kasację doręcza się pozostałym stronom, ich obrońcom i
pełnomocnikom. Dalsze pisma procesowe wnosi się bezpośrednio do sądu
kasacyjnego.
§5. Prokurator, uznając kasację za oczywiście bezzasadną, przesyła
odpis odpowiedzi na kasację pozostałym stronom, ich obrońcom i
pełnomocnikom, którzy w terminie 14 dni od otrzymania odpowiedzi
prokuratora mogą przedstawić sądowi na piśmie swoje stanowisko.";
21) art. 535 otrzymuje brzmienie:
"Art. 535. §1. Kasację od wyroku Sąd Najwyższy rozpoznaje na rozprawie, a
od postanowienia może rozpoznać na posiedzeniu, w którym strony
mogą wziąć udział. Oskarżonego pozbawionego wolności nie
sprowadza się, chyba że prezes sądu lub sąd postanowi inaczej.
§2. Sąd Najwyższy może oddalić na posiedzeniu bez udziału stron
kasację w razie jej oczywistej bezzasadności. Nie dotyczy to kasacji
wniesionej na podstawie art. 521. Oddalenie kasacji jako oczywiście
bezzasadnej nie wymaga pisemnego uzasadnienia.
§3. Sąd Najwyższy może uwzględnić w całości na posiedzeniu bez udziału
stron kasację wniesioną na korzyść oskarżonego w razie jej
oczywistej zasadności.";
22) w art. 544 § 3 otrzymuje brzmienie:
"§3. W kwestii wznowienia postępowania sąd orzeka na posiedzeniu bez
udziału stron, chyba że prezes sądu lub sąd postanowi inaczej.";
23) w art. 545 w § 1 wyraz "455" zastępuje się wyrazem "456";
24) w art. 657 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§1. Uprawnienia procesowe Prokuratora Generalnego i prokuratora
apelacyjnego przysługują również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu,
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, a uprawnienia prokuratora okręgowego
przysługują odpowiednio wojskowemu prokuratorowi okręgowemu.".
Art. 2.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania
karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 556 i Nr 160, poz. 1083) dodaje się art. 11a w
brzmieniu:
"Art. 11a. Jeżeli rozpoznanie sprawy w sądzie miejscowo właściwym nie jest
możliwe w terminie zabezpieczającym uniknięcie przedawnienia
karalności przestępstwa określonym w art. 101 Kodeksu karnego,
uwzględniając wniosek sądu właściwego, sąd apelacyjny może przekazać
taką sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu.".
Art. 3.
W ustawie z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz.
930) skreśla się art. 168.
Art. 4.
Czynności procesowe dokonane przed dniem wejścia w życie ustawy są skuteczne,
jeżeli dokonano ich z zachowaniem przepisów dotychczasowych.
Art. 5.
Wnioski o zastosowanie i przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania
złożone przed dniem wejścia w życie ustawy rozpoznaje sąd dotychczas właściwy.
Art. 6.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.