Dz.U. z 2000 r. Nr 86, poz. 959
USTAWA
z dnia 9 września 2000 r.
o podatku od czynności cywilnoprawnych
Rozdział 1
Przedmiot opodatkowania
Art. 1.
1. Podatkowi podlegają:
1) następujące czynności cywilnoprawne:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki,
c) umowy poręczenia,
d) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez
obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w
części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) umowy majątkowe małżeńskie,
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz
odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki (akty założycielskie),
2) zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie
podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych,
3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli
wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne
wymienione w pkt 1.
2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o czynnościach
cywilnoprawnych, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przedmiotów
opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.
3. W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się:
1) przy spółce cywilnej lub jawnej - podwyższenie wniesionego do
spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki,
2) przy spółce komandytowej - wniesienie lub podwyższenie wniesionego
do spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku
spółki,
3) przy spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej -
wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego
wartość powoduje zwiększenie kapitału zakładowego (akcyjnego),
4) dopłaty, pożyczki udzielane spółce przez wspólników (akcjonariuszy)
oraz oddanie przez wspólnika (akcjonariusza) spółce rzeczy lub praw
majątkowych do nieodpłatnego używania.
4. Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5 i
6, jeżeli ich przedmiotem są:
1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za
granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub
siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność
cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
5. Umowa spółki oraz zmiana umowy spółki podlega podatkowi od czynności
cywilnoprawnych, jeżeli siedziba spółki znajduje się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Umowy poręczenia i umowy małżeńskie majątkowe podlegają podatkowi,
jeżeli przynajmniej jedna strona umowy ma miejsce zamieszkania albo
siedzibę w kraju.
7. Jeżeli zgodnie z odrębnymi przepisami spółka powstała w wyniku
przekształcenia innej spółki lub połączenia się innych spółek wstępuje
we wszelkie prawa i obowiązki przekształconej spółki lub każdej z
łączących się spółek, podatek od czynności cywilnoprawnych zapłacony od
umowy lub zmiany umowy spółki, która uległa przekształceniu lub
połączeniu podlega zaliczeniu na poczet podatku należnego od umowy
spółki, która powstała w wyniku przekształcenia spółki lub łączenia się
spółek.
8. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio również do umowy spółki, która
przejęła cały majątek innej spółki lub spółek.
Art. 2.
Nie podlegają podatkowi:
1) czynności cywilnoprawne w sprawach:
a) alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia,
b) ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego, opieki
społecznej, ulg określonych w przepisach szczególnych dla
żołnierzy niezawodowych i poborowych odbywających służbę
zastępczą oraz ich rodzin, a także uprawnień dla osób
niepełnosprawnych i osób objętych przepisami o szczególnych
uprawnieniach dla kombatantów,
c) wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Sejmu,
Senatu i organów samorządu terytorialnego oraz referendum,
d) powszechnego obowiązku obrony,
e) zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń za pracę,
f) nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej oraz zdrowia,
g) podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub
przepisom o autostradach płatnych,
2) umowy sprzedaży albo zamiany nieruchomości lub prawa użytkowania
wieczystego na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu
środowiska,
3) umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub
upadłościowym,
4) czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z
tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest
opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego
podatku.
Rozdział 2
Obowiązek podatkowy
Art. 3.
1. Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje:
1) z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a w przypadku gdy
płatnikami są nabywcy rzeczy przeznaczonych do przerobu lub
odprzedaży - z chwilą wypłacenia należności,
2) z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej
osobowość prawną,
3) z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku
sądu polubownego lub zawarcia ugody - od przedmiotów opodatkowania
określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3,
4) z chwilą powołania się na okoliczność dokonania czynności
cywilnoprawnej - jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w sprawie
podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku,
w którym upłynął termin płatności, a którakolwiek ze stron po
upływie tego terminu powołuje się przed organami podatkowymi lub
organami kontroli skarbowej na okoliczność jej dokonania; w tym
przypadku obowiązek podatkowy powstaje jedynie w stosunku do
podatnika, który powołał się na okoliczność dokonania czynności
cywilnoprawnej.
2. Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu
zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do
przeniesienia własności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia
umowy przenoszącej własność.
Art. 4.
Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na:
1) stronach czynności cywilnoprawnych,
2) spółce mającej osobowość prawną - w przypadku podwyższenia kapitału
zakładowego (akcyjnego).
Art. 5.
1. Obowiązek zapłaty podatku, z zastrzeżeniem ust. 2, ciąży solidarnie na
osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych
niemających osobowości prawnej będących stronami czynności
cywilnoprawnej, a w przypadku określonym w art. 4 pkt 2 na spółce.
2. Jeżeli jedną ze stron czynności cywilnoprawnej jest osoba fizyczna,
osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej
zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek zapłaty
podatku ciąży solidarnie na pozostałych stronach tej czynności.
Rozdział 3
Podstawa opodatkowania oraz wysokość podatku
Art. 6.
1. Podstawę opodatkowania stanowi:
1) przy umowie sprzedaży:
a) rzeczy ruchomych nabywanych do przerobu lub odprzedaży - cena
sprzedaży,
b) zawieranej przez nierezydentów - równowartość w złotych kwoty
zagranicznych środków płatniczych, określonej w zezwoleniu
dewizowym, przeznaczonych na zapłacenie ceny,
c) w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa
majątkowego,
2) przy umowie zamiany:
a) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na
taki lokal lub prawo do lokalu - różnica wartości rynkowych
zamienianych lokali lub praw do lokali,
b) w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa
majątkowego, od którego przypada wyższy podatek,
3) przy umowie darowizny - wartość długów i ciężarów albo zobowiązań
przejętych przez obdarowanego,
4) przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości lub prawa
użytkowania wieczystego,
5) przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku -
wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość
udziału we współwłasności lub spadku,
6) przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również
nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności - wartość świadczeń
użytkownika bądź osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za
okres, na jaki prawa te zostały ustanowione,
7) przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub
wartość pożyczki albo depozytu,
8) przy umowie spółki:
a) przy zawarciu umowy - wartość wkładów wniesionych do majątku
spółki albo wartość kapitału zakładowego (akcyjnego),
b) przy zmianie umowy - wartość wkładów powiększających majątek
spółki albo wartość podwyższonego kapitału zakładowego
(akcyjnego),
c) przy dopłatach - wartość dopłat,
d) przy pożyczce wspólnika (akcjonariusza) na rzecz spółki - kwota
lub wartość pożyczki,
e) przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego
używania - roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje
się w wysokości 4% wartości rzeczy lub prawa majątkowego oddanego
do nieodpłatnego używania,
9) przy umowie renty - skapitalizowana wartość renty, ustalana według
zasad przewidzianych w przepisach o podatku od spadków i darowizn
lub wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego tytułem
wynagrodzenia, jeżeli jest ona wyższa od skapitalizowanej wartości
renty,
10) przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności.
2. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnej określa się na
podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie
rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i
stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju,
z dnia dokonania tej czynności, bez odliczenia długów i ciężarów.
3. Jeżeli strony czynności cywilnoprawnej nie określiły wartości
przedmiotu tej czynności lub wartość określona przez strony nie
odpowiada, według oceny organu podatkowego, jej wartości rynkowej,
organ ten wezwie strony do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia,
w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając
jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.
4. Jeżeli strony, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określiły
wartości lub podały wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ
podatkowy dokona jej określenia na podstawie opinii biegłego. Jeżeli
wartość określona w ten sposób przekroczy o 33% wartość podaną przez
strony, koszty opinii ponoszą solidarnie strony czynności
cywilnoprawnej.
5. Jeżeli z treści czynności cywilnoprawnych, wymienionych w ust. 1 pkt
6, wynika prawo żądania świadczeń, które nie mogą być oznaczone pod
względem wielkości w chwili zawierania umowy, podstawę opodatkowania
ustala się w miarę wykonywania świadczeń. Organ podatkowy może jednak,
za zgodą stron, przyjąć do podstawy opodatkowania prawdopodobną sumę
wszystkich świadczeń za okres trwania czynności.
6. W przypadku zawarcia umów, o których mowa w ust. 1 pkt 6 na czas
nieokreślony, podstawę opodatkowania może stanowić zgodnie z
oświadczeniem podatnika:
1) wartość świadczeń za lat 10, albo
2) wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy.
7. W przypadku zawarcia umowy, o której mowa w ust. 1 pkt 8 lit. e) na
czas nieokreślony przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio.
8. W przypadku zmiany umów wymienionych w ust. 1 pkt 6, podstawę
opodatkowania stanowi:
1) przy przedłużeniu okresu na jaki zawarto umowę - wartość świadczeń
ustalona według zasad przewidzianych w ust. 1 pkt 6 oraz w ust. 5 i
6,
2) przy podwyższeniu wartości świadczeń - różnica wartości świadczeń
według zasad przewidzianych w ust. 1 pkt 6 oraz w ust. 5 i 6.
Art. 7.
1. Stawki podatku wynoszą:
1) od umowy sprzedaży:
a) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego,
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego,
spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z
przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego
oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym 2%,
b) innych praw majątkowych 1%,
2) od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie
współwłasności oraz darowizny:
a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych,
prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego
prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu
użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego:
prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu
mieszkalnym 2%,
b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych 1%,
3) od umów ustanowienia odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej
służebności 1%,
4) od umowy pożyczki 2%
5) od umowy ustanowienia odpłatnej renty jeżeli podstawę opodatkowania
stanowi:
a) skapitalizowana wartość renty 1%,
b) wartość rzeczy lub praw nabytych tytułem wynagrodzenia stosuje
się odpowiednio stawki określone w pkt 1,
6) od umowy poręczenia 7 zł,
7) od ustanowienia hipoteki:
a) na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty
zabezpieczonej wierzytelności 0,1%,
b) na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej 19
zł,
8) od umowy majątkowej małżeńskiej 38 zł,
9) od umowy spółki:
a) od wartości wkładów wniesionych do majątku spółki, kapitału
zakładowego (akcyjnego),
b) od podwyższenia wartości wkładów wniesionych do majątku spółki
albo kapitału zakładowego (akcyjnego),
c) od pożyczek i dopłat,
- których łączna wartość wynosi:
- do 20.000 1%
zł
od 20.000 do 30.000 200 zł + 0,5% nadwyżki ponad
zł zł 20.000 zł
ponad 250 zł + 0,1% nadwyżki ponad
30.000 zł 30.000 zł
d) od nieodpłatnego używania oddanych spółce rzeczy lub praw
majątkowych 1%.
2. W przypadku zmiany umowy spółki podatek oblicza się od sumy wartości
wkładów wniesionych do majątku spółki, kapitału zakładowego
(akcyjnego), dopłat i pożyczek, z tym że podatek obliczony według skali
określonej w ust. 1 pkt 9 pomniejsza się o kwotę podatku zapłaconego
przed powiększeniem majątku spółki, kapitału zakładowego (akcyjnego)
oraz od wcześniejszych dopłat i pożyczek, a ponadto o kwotę podatku
przypadającego od podmiotów, o których mowa w art. 8 pkt 2-5.
3. Podatek pobiera się według stawki najwyższej:
1) jeżeli strony czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpiło
przeniesienie własności, nie wyodrębniły wartości rzeczy lub praw
majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki - od łącznej
wartości tych rzeczy lub praw,
2) jeżeli przedmiotem umowy zamiany są rzeczy lub prawa majątkowe, co
do których obowiązują różne stawki.
4. Jeżeli jedna ze stron czynności cywilnoprawnej jest zwolniona od
podatku, stawki podatku określone w ust. 1 pkt 1-8 obniża się o 50%.
Rozdział 4
Zwolnienia od podatku
Art. 8.
Zwalnia się od podatku następujące strony czynności cywilnoprawnych:
1) państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy
konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i instytucje
oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystające na podstawie
ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z
przywilejów i immunitetów, a także członków ich personelu i inne
osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są one obywatelami polskimi i nie
mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- pod warunkiem wzajemności,
2) jednostki budżetowe,
3) osoby prawne, których celem statutowym jest działalność naukowa,
naukowo-techniczna, oświatowa, kulturalna, w zakresie kultury
fizycznej i sportu, kultu religijnego, dobroczynności, obrony
narodowej, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, ochrony zdrowia
i opieki społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niezdolnych do pracy, jeżeli w całym roku podatkowym poprzedzającym
rok, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku od czynności
cywilnoprawnych, ich dochody korzystały z całkowitego zwolnienia od
podatku dochodowego oraz pod warunkiem, że przedmiotem zbycia nie
jest składnik przedsiębiorstwa prowadzonego przez te osoby lub że
nabycia dokonano nie dla takiego przedsiębiorstwa; zwolnienie nie
dotyczy przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni i ich związków oraz
spółek,
4) jednostki samorządu terytorialnego,
5) Skarb Państwa,
6) osoby nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki
inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe, zaliczone,
w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub
umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj
schorzenia oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku
ze schorzeniami narządów ruchu.
Art. 9.
Zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne:
1) sprzedaż walut obcych,
2) przeniesienie własności nieruchomości, z wyjątkiem budynków
mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w
drodze umów:
a) sprzedaży,
b) dożywocia,
c) o dział spadku,
d) o zniesienie współwłasności,
e) darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego
długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
f) zamiany - do wysokości wartości rynkowej nieruchomości,
g) renty,
- pod warunkiem, że nabywana nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne
lub utworzy z nieruchomością nabywcy gospodarstwo rolne albo wejdzie
w skład gospodarstwa rolnego nabywcy w rozumieniu przepisów o
podatku rolnym,
3) sprzedaż nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego,
własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego oraz
wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu
jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli
nabywcą jest były właściciel (wieczysty użytkownik):
a) nieruchomości wywłaszczonej, któremu przyznano odszkodowanie a
nie przyznano nieruchomości zamiennej,
b) nieruchomości sprzedanej na cele publiczne określone w
przepisach o gospodarce nieruchomościami, który w razie
wywłaszczenia spełniałby warunki do przyznania nieruchomości
zamiennej,
c) nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, wykupionych na
podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska
- w wysokości kwoty otrzymanego odszkodowania (uzyskanej ceny), pod
warunkiem że nabycie nastąpiło w ciągu 5 lat od daty otrzymania
odszkodowania (zapłaty),
4) sprzedaż budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego
stanowiącego odrębną nieruchomość, własnościowego spółdzielczego
prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w
małym domu mieszkalnym, jeżeli następuje ona:
a) w wykonaniu lub w związku z wielostronną umową o zamianie
budynku lub praw do lokalu,
b)w celu uzyskania w zamian spółdzielczego lokatorskiego prawa do
lokalu albo budynku mieszkalnego lub jego części, zajmowanego
przez nabywcę na podstawie umowy najmu, określonej w przepisach o
najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych,
5) zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych
stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych
praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w
małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do
I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i
darowizn,
6) sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie
przekracza 1000 zł,
7) sprzedaż bonów i obligacji skarbowych,
8) sprzedaż bonów pieniężnych Narodowego Banku Polskiego,
9) sprzedaż papierów wartościowych domom maklerskim i bankom
prowadzącym działalność maklerską oraz sprzedaż papierów
wartościowych dokonywaną za pośrednictwem domów maklerskich lub
banków prowadzących działalność maklerską,
10) pożyczki udzielane:
a) przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w
zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,
b) osobom prawnym zwolnionym od podatku na podstawie art. 8 pkt 3,
c) na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I
grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i
darowizn - do wysokości kwoty nie podlegającej opodatkowaniu tym
podatkiem,
d) innym osobom, niż wymienione w lit. c), jeżeli łączna kwota lub
wartość tych pożyczek udzielonych tej samej osobie nie przekracza
w ciągu roku 1000 zł,
e) z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych,
pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-
pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych,
f) z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
11) umowy spółki:
a) w części dotyczącej kapitału, jego podwyższenia, dopłat,
pożyczek udzielanych spółce przez wspólnika (akcjonariusza) oraz
nieodpłatnego używania rzeczy lub praw majątkowych wniesionych do
spółki przez osoby prawne określone w art. 8 pkt 2-5,
b) jeżeli z umowy spółki wynika, że wyłącznym przedmiotem
działalności spółki jest pozyskiwanie oraz produkcja materiałów
budowlanych z miejscowych surowców,
12) poręczenia:
a) na wekslach oraz na deklaracjach dołączonych do weksli,
b) na zabezpieczenie pożyczek udzielanych przez pracownicze kasy
zapomogowo-pożyczkowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-
kredytowe, koleżeńskie kasy oszczędnościowo-pożyczkowe działające
w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
c) w związku z obrotem z zagranicą (gwarancje),
d) na skryptach dłużnych zabezpieczających pożyczki udzielane przez
banki rolnikom, członkom spółdzielni zajmujących się produkcją
rolną, pracownikom służby rolnej i leśnej, pracownikom
państwowych przedsiębiorstw rolnych oraz osiedleńcom, jeżeli
poręczycielem jest:
- małżonek dłużnika - bez względu na kwotę pożyczki,
- inna osoba - gdy kwota pożyczki nie przekracza w ciągu roku
1000 zł,
e) na skryptach dłużnych zabezpieczających pożyczki udzielane przez
banki spółdzielniom produkcji rolnej, spółdzielniom kółek
rolniczych, zrzeszeniom branżowym rolników indywidualnych, jeżeli
poręczycielem jest członek spółdzielni, kółka, zespołu lub
zrzeszenia,
f) na zabezpieczenie pożyczek i kredytów udzielanych z funduszów
celowych,
g) udzielane przez Skarb Państwa,
13) ustanowienie hipoteki:
a) na morskich statkach handlowych i rybackich,
b) na zabezpieczenie dotacji lub innych form pomocy finansowej,
udzielanych organizacjom społecznym działającym w dziedzinie
sportu i turystyki,
c) na zabezpieczenie wierzytelności banków z tytułu kredytów
udzielanych rolnikom indywidualnym lub zespołom rolników
indywidualnych na budownictwo inwentarskie lub składowe, wraz z
urządzeniami towarzyszącymi,
d) przysługującej spółdzielniom mieszkaniowym i wierzycielom
spółdzielni mieszkaniowych,
e) na zabezpieczenie pożyczek i kredytów udzielanych z funduszy
celowych.
Rozdział 5
Zapłata, pobór i zwrot podatku
Art. 10.
1. Podatnik jest obowiązany bez wezwania organu podatkowego złożyć
deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć
i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku
podatkowego.
2. Płatnikami podatku są:
1) notariusze - od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie
aktu notarialnego,
2) nabywcy rzeczy - od umów sprzedaży, jeżeli nabywca kupuje te rzeczy
do przerobu lub sprzedaży.
3. Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej
lub wypłacenie należności od uprzedniego zapłacenia podatku.
4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady poboru podatku przez określenie:
wzoru deklaracji, sposobu pobierania, zapłaty i zwrotu podatku oraz
sposobu prowadzenia rejestrów tego podatku.
Art. 11.
1. Podatek, z zastrzeżeniem ust. 2, podlega zwrotowi, jeżeli:
1) uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność
względna),
2) nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono
wykonanie czynności cywilnoprawnej,
3) umowa spółki w wyniku ostatecznej decyzji odmawiającej spółce
wydania koncesji na podjęcie działalności gospodarczej została
rozwiązana,
4) podwyższenie kapitału spółki określone w uchwale zarejestrowane
zostanie w wysokości niższej, zwrotowi podlega podatek stanowiący
różnicę między podatkiem zapłaconym a podatkiem należnym od
podwyższenia kapitału ujawnionego w rejestrze handlowym.
2. Podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym
został zapłacony.
Rozdział 6
Właściwość organów podatkowych
Art. 12.
1. Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności
cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane
w kraju jest:
1) od przeniesienia własności nieruchomości, własnościowego
spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do
lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa
spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w
małym domu mieszkalnym lub prawa użytkowania wieczystego - urząd
skarbowy właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości,
2) od przeniesienia własność rzeczy lub praw majątkowych, innych niż
wymienione w pkt 1 - urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce
zamieszkania (siedzibę) nabywcy, a jeżeli jedynie zbywca ma miejsce
zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - urząd
skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę)
zbywcy,
3) od umowy spółki - urząd skarbowy właściwy ze względu na siedzibę
spółki,
4) od pozostałych umów - urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce
zamieszkania (siedzibę) jednej ze stron czynności cywilnoprawnej.
2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej organu podatkowego w
sposób, o którym mowa w ust. 1 - właściwym organem podatkowym jest
Drugi Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście.
3. W sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów zamiany,
których przedmiotem jest wyłącznie przeniesienie własności rzeczy lub
praw wymienionych w ust. 1 pkt 1, organem podatkowym właściwym do
ustalenia wartości nieruchomości lub prawa jest organ podatkowy
właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości, a do określenia
wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych - organ podatkowy
właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości lub prawa,
którego wartość jest wyższa.
4. W sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów poręczenia i
umów majątkowych małżeńskich właściwym organem podatkowym jest urząd
skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę
jednej ze stron czynności cywilnoprawnej.
Art. 13.
Organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności
cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się za
granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą jest urząd skarbowy
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) nabywcy.
Rozdział 7
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 14.
Do czynności cywilnoprawnych dokonanych przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy stosuje się przepisy obowiązujące w chwili dokonania
czynności.
Art. 15.
1. Jeżeli obowiązujące przepisy powołują się na przepisy o opłacie
skarbowej w zakresie dotyczącym czynności cywilnoprawnych
opodatkowanych w niniejszej ustawie, rozumie się przez to przepisy o
podatku od czynności cywilnoprawnych.
2. W przypadkach, o których mowa w art. 1 ust. 7 i 8 oraz w art. 7 ust.
2, uwzględnia się również opłatę skarbową uiszczoną na podstawie ustawy
z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 4, poz. 23,
Nr 74, poz. 443, z 1992 r. Nr 21, poz. 86, z 1993 r. Nr 11, poz. 50, z
1995 r. Nr 86, poz. 443 oraz z 1997 r. Nr 117, poz. 751 i Nr 137, poz.
926).
Art. 16.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.