Dz.U. z 2001 r. Nr 76, poz. 811
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                                                                
                                     USTAWA
                            z dnia 22 czerwca 2001 r.
                                        
                    o organizmach genetycznie zmodyfikowanych
                                        
                                   Rozdział 1
                                 Przepisy ogólne
                                        
                                     Art. 1.
Ustawa reguluje:
   1) zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych, zwanych dalej
     "GMO",
   2) zamierzone uwalnianie GMO do środowiska, w celach innych niż wprowadzanie
     do obrotu,
   3) wprowadzanie do obrotu produktów GMO,
   4) wywóz za granicę i tranzyt produktów GMO,
   5) właściwość organów administracji rządowej do spraw GMO.
                                        
                                     Art. 2.
1. Ustawy nie stosuje się do modyfikacji genetycznych genomu ludzkiego.
2. W sprawach dotyczących żywności i środków farmaceutycznych stosuje się
  przepisy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia i przepisy o środkach
  farmaceutycznych, o ile nie są sprzeczne z przepisami ustawy.
                                        
                                     Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
   1) organizmie - rozumie się przez to każdą jednostkę biologiczną, komórkową
     lub niekomórkową, zdolną do replikacji i przenoszenia materiału
     genetycznego, łącznie z wirusami i wiroidami; przez organizm rozumie się
     również kultury komórkowe i tkankowe roślin i zwierząt oraz plazmidy,
   2) organizmie genetycznie zmodyfikowanym - rozumie się przez to organizm
     inny niż organizm człowieka, w którym  materiał genetyczny został
     zmieniony w sposób  niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek
     krzyżowania lub naturalnej rekombinacji, w szczególności przy
     zastosowaniu:
     a) technik rekombinacji DNA z użyciem wektorów, w tym tworzenia materiału
       genetycznego poprzez włączenie do wirusa, plazmidu lub każdego innego
       wektora cząsteczek DNA wytworzonych poza organizmem i włączenie ich do
       organizmu biorcy, w którym w warunkach naturalnych nie występują, ale w
       którym są zdolne do ciągłego powielania,
     b) technik stosujących bezpośrednie włączenie materiału dziedzicznego
       przygotowanego poza organizmem, a w szczególności: mikroiniekcji,
       makroiniekcji i mikrokapsułkowania,
     c) metod niewystępujących w przyrodzie dla połączenia materiału
       genetycznego co najmniej dwóch różnych komórek, gdzie w wyniku
       zastosowanej procedury powstaje  nowa komórka zdolna do przekazywania
       swego materiału genetycznego odmiennego od materiału wyjściowego
       komórkom potomnym,
   3) zamkniętym użyciu GMO - rozumie się przez to każde działanie polegające
     na modyfikacji genetycznej organizmów oraz procedury, według których GMO
     są hodowane, przechowywane, transportowane, niszczone, usuwane lub
     wykorzystywane w jakikolwiek inny sposób, podczas którego stosowane są
     specjalne zabezpieczenia w celu ograniczenia kontaktu GMO z ludźmi i
     środowiskiem,
   4)  zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska - rozumie się przez to każde
     działanie polegające na zamierzonym wprowadzeniu do środowiska GMO albo
     ich kombinacji, bez zabezpieczeń ograniczających rozprzestrzenianie,
     takich jak bariery fizyczne lub połączenie barier fizycznych z barierami
     chemicznymi lub biologicznymi, mających na celu ograniczenie kontaktu GMO
     z ludźmi i środowiskiem,
   5) wprowadzeniu do obrotu - rozumie się przez to zamierzone uwolnienie GMO
     do środowiska polegające  na  dostarczaniu lub udostępnianiu osobom
     trzecim, odpłatnie lub nieodpłatnie produktu GMO, w tym wprowadzanie na
     rynek w wyniku produkcji lub dopuszczenie do obrotu na polskim obszarze
     celnym w ramach obrotu handlowego,
   6) produkcie GMO - rozumie się przez to  GMO lub każdy wyrób składający się
     z GMO lub zawierający GMO lub ich fragmenty lub kombinację GMO, który jest
     wprowadzany do obrotu lub wywożony za granicę bądź przewożony tranzytem
     przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
   7) użytkowniku GMO - rozumie się przez to osobę fizyczną lub prawną bądź też
     jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, dokonującą na
     własny rachunek operacji zamkniętego użycia GMO lub działania polegającego
     na zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzenia do obrotu
     produktów GMO,
   8) awarii - rozumie się przez to każdy przypadek niezamierzonego uwolnienia
     GMO w trakcie ich zamkniętego użycia, który może stanowić bezpośrednie lub
     opóźnione zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska,
   9) dobrej praktyce laboratoryjnej - rozumie się przez to sposób planowania,
     przeprowadzania i dokumentowania badań laboratoryjnych zapewniający
     wykorzystanie najnowszej wiedzy biologicznej i technicznej oraz
     wiarygodność i pewność uzyskanych wyników,
  10) dawcy - rozumie się przez to organizm, z którego pobierane jest DNA,
  11) biorcy - rozumie się przez to organizm, do którego wprowadzane jest DNA,
  12) wektorze - rozumie się przez to cząsteczkę DNA, która pozwala na
     wprowadzenie i stabilne utrzymanie cząsteczek DNA w organizmie biorcy,
  13) insercie - rozumie się przez to odcinek DNA włączony do genomu biorcy,
  14) mikroiniekcji, makroiniekcji, mikrokapsułkowaniu - rozumie się przez to
     metody modyfikacji genetycznych służące do przenoszenia DNA z jednego
     organizmu do drugiego,
  15) fuzji protoplastów - rozumie się przez to proces prowadzący do połączenia
     się co najmniej dwóch protoplastów w jeden protoplast mieszańcowy,
  16) koniugacji, transformacji, transdukcji - rozumie się przez to naturalne
     procesy przenoszenia DNA w bakteriach,
  17) mutagenezie - rozumie się przez to indukowanie mutacji, czyli skokowych
     zmian dziedzicznych, w szczególności za pomocą promieniowania jonizującego
     albo substancji chemicznych,
  18) plazmidzie - rozumie się przez to kolistą pozachromosomową strukturę
     zdolną do niezależnej od biorcy replikacji cząstek DNA,
  19) poliploidyzacji - rozumie się przez to metodę hodowlaną polegającą na
     sztucznym wytwarzaniu osobników o zwiększonej liczbie chromosomów.
                                        
                                     Art. 4.
Za techniki prowadzące do otrzymania GMO, nie uważa się, w rozumieniu ustawy:
   1) zapłodnienia in vitro,
   2) procesów naturalnych, a w szczególności koniugacji, transdukcji i
     transformacji,
   3) klonowania komórek somatycznych  i rozrodczych,
   4) technik związanych z tradycyjną genetyką, a w szczególności mutagenezy i
     poliploidyzacji, jeżeli w ramach tych technik nie wykorzystuje się GMO
     jako biorców lub organizmów rodzicielskich,
   5) konstruowania i użytkowania komórek somatycznych zwierzęcych, w tym
     hybryd, fuzji komórek, w tym fuzji protoplastów, z których to komórek mogą
     być  regenerowane pełne układy biologiczne, jeżeli w ramach tych technik
     nie wykorzystuje się GMO jako biorców lub organizmów rodzicielskich
 jeżeli nie obejmują one wykorzystywania cząstek rekombinowanego DNA lub GMO.
                                        
                                     Art. 5.
1. Uzyskanie zgody na zamknięte użycie GMO lub na zamierzone uwolnienie GMO do
  środowiska oraz zezwolenia na wprowadzenie do obrotu produktów GMO nie
  zwalnia od obowiązku uzyskania zezwoleń lub innych decyzji związanych z
  podejmowaniem takich działań, wymaganych na podstawie odrębnych przepisów.
2. Za wydanie zgód i  zezwoleń, o których mowa w rozdziałach 3-6 ustawy,
  pobiera się opłatę skarbową.
                                        
                                     Art. 6.
1. Podjęcie operacji polegającej na zamkniętym użyciu GMO lub działań
  polegających na zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzeniu
  do obrotu produktów GMO, wymaga przeprowadzenia oceny zagrożeń dla zdrowia
  ludzi i środowiska, zwanej dalej "oceną zagrożeń", oraz zastosowania
  niezbędnych środków w celu uniknięcia tych zagrożeń.
2. Szczególne środki bezpieczeństwa są wymagane w odniesieniu do GMO
  zawierających geny odporności na antybiotyki stosowane w leczeniu ludzi i
  zwierząt.
3. Ocenę zagrożeń należy przeprowadzać w sposób poddający się weryfikacji na
  podstawie dostępnych danych naukowo-technicznych, biorąc pod uwagę zagrożenia
  bezpośrednie i pośrednie, które mogą wystąpić zarówno w krótkim jak i
  dłuższym okresie.
4. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym
  do spraw zdrowia, ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem
  właściwym do spraw nauki, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
  sposób  przeprowadzania oceny, o której mowa w ust. 1, oraz wymagania
  dotyczące dokumentacji zawierającej ustalenia takiej oceny, biorąc pod uwagę
  wymagania określone w art. 7 i art. 8.
                                        
                                     Art. 7.
1. Przeprowadzając ocenę zagrożeń zamkniętego użycia GMO, należy w
  szczególności:
   1) zidentyfikować cechy biorcy, dawcy, wektora, insertu oraz powstałego GMO,
     włączając  w to możliwe zmiany cech biorcy,
   2) określić mogące wystąpić szkodliwe skutki przeprowadzenia zamkniętego
     użycia GMO oraz prawdopodobieństwo wystąpienia tych skutków,
   3) opisać planowany sposób postępowania z odpadami powstającymi wskutek
     zamkniętego użycia GMO.
2. Przez szkodliwe skutki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, należy rozumieć w
  szczególności:
   1)  chorobotwórczy wpływ GMO na ludzi,
   2)  chorobotwórczy wpływ GMO na rośliny i zwierzęta,
   3) niepożądane efekty wynikające z niemożności leczenia chorób lub
     prowadzenia skutecznej profilaktyki,
   4)  niepożądane efekty wynikające z przedostania się GMO do środowiska i
     rozprzestrzeniania się w nim,
   5) zdolność naturalnego przenoszenia zawartego materiału genetycznego do
     innych organizmów.
                                        
                                     Art. 8.
Przeprowadzając ocenę zagrożeń w odniesieniu do działań polegających na
zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w  tym wprowadzeniu do obrotu
produktów GMO, należy w szczególności:
   1) zidentyfikować cechy lub sposób użycia GMO, które mogą wywoływać
     szkodliwe skutki oraz porównać je z cechami organizmu niezmodyfikowanego i
     jego użyciem w podobnych warunkach,
   2) ocenić potencjalne skutki  każdego szkodliwego oddziaływania, biorąc pod
     uwagę  cechy środowiska, do którego następuje uwolnienie oraz sposób
     uwolnienia,
   3) oszacować prawdopodobieństwo wystąpienia każdego z potencjalnych skutków,
     o których mowa w pkt 2,
   4) określić sposoby przeciwdziałania zagrożeniom i ich potencjalnym skutkom.
                                        
                                    Rozdział 2
               Organ  administracji rządowej właściwy do spraw GMO
                                        
                                     Art. 9.
Organem administracji rządowej właściwym do spraw GMO jest minister właściwy do
spraw środowiska, zwany dalej "ministrem".
                                        
                                    Art. 10.
Do zakresu działania ministra w zakresie GMO należy w szczególności:
   1) wydawanie zgody na:
     a) zamierzone uwolnienie GMO do środowiska,
     b) zamknięte użycie GMO,
    2) wydawanie zezwoleń na:
     a) wprowadzenie do obrotu produktów GMO,
     b) wywóz lub tranzyt produktów GMO,
   3) koordynacja kontroli i monitorowania działalności  regulowanej ustawą,
   4) koordynacja gromadzenia i wymiany informacji dotyczących zapewnienia
     bezpieczeństwa ludzi i środowiska w zakresie GMO.

                                    Art. 11.
1. Minister sprawuje nadzór oraz kontrolę przestrzegania przepisów ustawy.
2. Kontrolujący jest uprawniony w szczególności do:
   1) wstępu, wraz z niezbędnym sprzętem, na teren nieruchomości, obiektu,
     lokalu lub ich części, gdzie są wykonywane operacje zamkniętego użycia
     GMO, działania polegające na zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w
     tym wprowadzeniu do obrotu produktów GMO,
   2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych
     nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z
     przedmiotem kontroli.
3. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego, osoby
  zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej.
4.  Kontrolę przestrzegania  przepisów ustawy sprawują ponadto, w zakresie
  objętym swoją właściwością:
   1) Inspekcja Sanitarna,
   2) Inspekcja Ochrony Roślin,
   3) Inspekcja Nasienna,
   4) Inspekcja Ochrony Środowiska,
   5) Inspekcja Weterynaryjna,
   6) Inspekcja Handlowa,
   7) Państwowa Inspekcja Pracy,
   8) organy administracji celnej w zakresie kontroli legalnego obrotu GMO,
   9) Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych.
5. Organy, o których mowa w ust. 4, przeprowadzają kontrolę na wniosek
  ministra.
6. Organy, o których mowa w ust. 4, są obowiązane niezwłocznie powiadomić
  ministra o stwierdzonych zagrożeniach związanych z GMO i podjętych w związku
  z tym działaniach.
                                        
                                    Art. 12.
1. Tworzy się Komisję do spraw GMO, zwaną dalej "Komisją", jako organ
  opiniodawczo-doradczy ministra w zakresie GMO.
2. Komisja liczy 19 członków powoływanych przez ministra na okres 4 lat. W
  skład Komisji wchodzą:
   1) po jednym przedstawicielu wskazanym przez:
     a) ministra właściwego do spraw zdrowia,
     b) ministra właściwego do spraw rolnictwa,
     c) Ministra Obrony Narodowej,
     d) ministra właściwego do spraw gospodarki,
     e) ministra właściwego do spraw transportu,
     f) ministra właściwego do spraw nauki,
     g) ministra właściwego do spraw środowiska,
     h) Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
   2) siedmiu przedstawicieli nauki, o uznanym autorytecie i kompetencjach w
     dziedzinach ochrony środowiska, ochrony zdrowia,  bezpieczeństwa
     biologicznego, biotechnologii, hodowli roślin oraz etyki, powoływanych po
     zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw nauki, ministra
     właściwego do spraw zdrowia i ministra właściwego do spraw rolnictwa,
   3) przedstawiciel przedsiębiorców związanych z biotechnologią, powoływany po
     zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw gospodarki i organizacji
     pracodawców,
   4) dwóch przedstawicieli pozarządowych organizacji ekologicznych,
     zgłoszonych przez te organizacje,
   5) przedstawiciel organizacji konsumenckich.
3. Przewodniczącego Komisji, zastępców przewodniczącego i sekretarza Komisji
  powołuje  i odwołuje minister spośród członków Komisji.
4. Członkostwo w Komisji ustaje przed upływem jej kadencji wskutek śmierci lub
  rezygnacji członka Komisji, a także z powodu odwołania przez właściwy organ
  przedstawicieli, o których mowa w art. 12 ust. 2 pkt 1.
5. W przypadkach, o których mowa w ust. 4, nowych członków Komisji powołuje się
  na okres pozostały do końca kadencji.
6. Członkom Komisji, o których mowa w art. 12 ust. 2, biorącym udział w
  posiedzeniach odbywających się poza miejscowością ich zamieszkania,
  przysługują diety i zwrot kosztów podróży i noclegów.
7. Wydatki związane z działalnością Komisji pokrywane są z budżetu państwa z
  części, której dysponentem jest minister.
                                        
                                    Art. 13.
1. Do zadań Komisji należy:
   1) opiniowanie wniosków w sprawach wydawania zgód lub zezwoleń, o których
     mowa w art. 10 pkt 1 i 2,
   2) wydawanie opinii w sprawach przedstawianych przez ministra w zakresie
     jego uprawnień wynikających z ustawy,
   3) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących GMO oraz bezpieczeństwa
     biologicznego,
   4) opiniowanie projektów założeń polityki państwa w dziedzinie zastosowań
     GMO i bezpieczeństwa biologicznego.
2. Minister określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób funkcjonowania
  Komisji, w tym strukturę organizacyjną oraz tryb pracy Komisji, biorąc pod
  uwagę przypisane jej zadania.

                                    Art. 14.
1. Minister, ogłasza w Dzienniku Urzędowym, z zastrzeżeniem ust. 2, informacje
  o awariach, o których mowa w art. 33, ich skutkach i zagrożeniach.
2. Informacje dotyczące danych technicznych, technologicznych, handlowych lub
  organizacyjnych, których ujawnienie mogłoby naruszyć przepisy o ochronie
  informacji niejawnych lub danych jednostkowych w rozumieniu ustawy  z dnia 29
  czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz. 439, z 1996 r. Nr
  156, poz. 775, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i  Nr 121, poz. 769 oraz z 1998 r.
  Nr 99, poz. 632 i Nr 106, poz. 668) oraz informacje dotyczące:
   1) spraw będących przedmiotem praw autorskich oraz patentowych, jeżeli ich
     udostępnienie  mogłoby naruszyć te prawa,
   2) dokumentów lub danych dostarczonych przez osoby trzecie, jeżeli nie miały
     one obowiązku ich dostarczenia i złożyły zastrzeżenie o ich
     nieudostępnianiu,
   3) dokumentów lub danych, których ujawnienie mogło spowodować zagrożenie
     środowiska,
   nie są ogłaszane przez ministra.
                                        
                                    Art. 15.
1. Minister wydaje zezwolenie, na przeprowadzanie badań i wydawanie opinii w
  zakresie GMO, podmiotom ubiegającym się o przeprowadzanie badań i wydawanie
  opinii w zakresie GMO, jeżeli podmioty te posiadają:
   1) odpowiednie wyposażenie techniczne umożliwiające przeprowadzanie badań
     GMO,
   2) wyspecjalizowany personel, o odpowiednim wykształceniu, mogący
     zagwarantować właściwą pracę jednostki,
   3) pięcioletnie doświadczenie w badaniach GMO,
   4) ustalone procedury reklamacyjne oraz odwoławcze w zakresie prowadzonej
     działalności,
   5) ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej dla ryzyka związanego z
     prowadzoną działalnością.
2. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym
  do spraw rolnictwa, określi, w drodze rozporządzenia, zakres przedmiotowy
  badań dla podmiotów ubiegających się o ich przeprowadzanie i wydawanie opinii
  w dziedzinie GMO, uwzględniając w szczególności profil działalności tych
  podmiotów, kwalifikacje zatrudnionych w nich pracowników oraz posiadane
  wyposażenie techniczne.

                                   Rozdział 3
                              Zamknięte użycie GMO
                                        
                                    Art. 16.
Zamknięte użycie GMO wymaga  uzyskania zgody ministra, chyba że przepisy
niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
                                        
                                    Art. 17.
1. W zależności od stopnia zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska wyróżnia
  się cztery kategorie działań zamkniętego użycia GMO:
   1) kategoria I - działania nie powodujące zagrożeń,
   2) kategoria II - działania o niewielkich zagrożeniach,
   3) kategoria III - działania o umiarkowanych zagrożeniach,
   4) kategoria IV - działania niosące duże zagrożenia.
2. Klasyfikacji działań zamkniętego użycia GMO do jednej z kategorii, o których
  mowa w ust. 1, dokonuje użytkownik GMO, przeprowadzając ocenę zagrożeń.
3. Użytkownik GMO ma  obowiązek przestrzegania szczegółowych wymagań odnośnie
  poziomów i rodzajów zabezpieczeń, określonych dla poszczególnych kategorii
  działań zamkniętego użycia GMO.
4. W razie wątpliwości, do której kategorii działań zamkniętego użycia GMO
  powinno być zaliczone dane działanie, użytkownik GMO jest obowiązany stosować
  poziomy i rodzaje zabezpieczeń określone dla kategorii działania o wyższym
  stopniu zagrożenia.
5. Podział na kategorie działań, o których mowa w ust. 1, następuje na
  podstawie uprzednio przeprowadzonej oceny zagrożeń, jakie mogą stwarzać
  działania zamkniętego użycia GMO dla zdrowia ludzi i środowiska.
6. Ocena zagrożeń opiera się na:
   1) identyfikacji wszelkich możliwych szkodliwych skutków, w szczególności
     związanych z organizmem biorcy, wprowadzonym materiałem genetycznym
     pochodzącym z organizmu dawcy lub mikroorganizmem dawcy, tak długo jak
     mikroorganizm jest wykorzystywany do działania, wektorem oraz powstałym
     GMO,
   2) opisie charakteru czynności, w tym określeniu skali działania,
   3) określeniu możliwych szkodliwych skutków oraz możliwości ich wystąpienia.
7. Czynniki wpływające na rzeczywiste zagrożenie i mogące podwyższyć lub
  obniżyć kategorię zagrożenia to:
   1) skala działania,
   2) możliwość rozprzestrzeniania w środowisku na skutek krzyżowania,
     rozsiewania, przenoszenia do innych gatunków,
   3) możliwość uzyskania przewagi selekcyjnej lub zmiany cech lub równowagi
     ekosystemu w wypadku niekontrolowanego uwolnienia do środowiska,
   4) odporność ludzi, zwierząt i roślin na dany czynnik chorobotwórczy,
   5) możliwość leczenia.
8. Ostateczna klasyfikacja wykorzystania w warunkach zamkniętych powinna być
  potwierdzona weryfikacją oceny zagrożenia.
9. Za odpowiednie do zaklasyfikowania do kategorii I będą uważane jedynie te
  działania, w których:
   1) istnieje znikome prawdopodobieństwo, że biorca lub organizm macierzysty
     wywoła chorobę w organizmie ludzkim, zwierzęcym lub roślinnym,
   2) natura nośnika i wprowadzenie materiału jest takie, że nie powoduje
     przeniesienia fenotypu, który mógłby wywołać chorobę u człowieka, zwierząt
     lub roślin albo który mógłby wywoływać szkodliwe skutki w środowisku,
   3) znikome jest prawdopodobieństwo, aby organizm genetycznie zmodyfikowany
     wywoływał choroby u człowieka, zwierząt lub roślin oraz wywierał szkodliwy
     wpływ na środowisko.
10. Po dokonaniu klasyfikacji działania zamkniętego użycia GMO na poszczególne
  kategorie, o których mowa w ust. 1, wybiera się środki zapewniające
  hermetyczność  i inne środki ochrony przy uwzględnieniu:
   1) cech środowiska, na które mogą wpływać GMO wykorzystywane w warunkach
     zamkniętego użycia,
   2) wszelkich czynności standardowych i niestandardowych.
11. Przy wykonywaniu działań zamkniętego użycia GMO wyróżnia się cztery stopnie
  hermetyczności odpowiadające kategorii działań.
12. Przy podziale na stopnie hermetyczności, o których mowa w ust. 11, bierze
  się pod uwagę trzy zintegrowane elementy:
   1) konstrukcję pomieszczenia,
   2) wyposażenie techniczne pomieszczeń,
   3) dobrą praktykę laboratoryjną.
13. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym
  do spraw zdrowia, ministrem właściwym do spraw rolnictwa i ministrem
  właściwym do spraw nauki, określi, w drodze rozporządzenia, listę organizmów
  patogennych oraz ich klasyfikację, a także środki niezbędne dla
  poszczególnych stopni hermetyczności biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia
  bezpieczeństwa ludzi i środowiska.
                                        
                                    Art. 18.
Użytkownik GMO jest obowiązany do przestrzegania zasad dobrej praktyki
laboratoryjnej i ogólnych zasad bezpieczeństwa, a w szczególności do:
   1) utrzymania miejsca pracy na możliwie najniższym poziomie narażenia na
     działania wywoływane   przez GMO,
   2) stosowania technicznych środków kontroli u źródła zagrożenia, jeżeli jest
     to konieczne, obowiązku stosowania przez pracowników odzieży ochronnej i
     odpowiedniego sprzętu,
   3)  regularnej kontroli sprawności urządzeń i zabezpieczeń instalacji,
   4)  regularnego sprawdzania obecności GMO poza strefą zamkniętego użycia,
   5)  należytego wyszkolenia pracowników,
   6) powołania komórek do spraw bezpieczeństwa biologicznego dla kategorii II,
     III i IV,
   7) wprowadzenia wewnętrznych regulaminów bezpieczeństwa dla pracowników,
   8) umieszczania, w odpowiednich miejscach, znaków zagrożenia biologicznego,
   9) wprowadzenia zakazu stosowania pipet doustnych w miejscu pracy,
  10) posiadania skutecznych środków dezynfekujących i określenia procedur
     przeprowadzania dezynfekcji  w wypadku rozprzestrzeniania się GMO,
  11) postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia
     ludzi oraz ochronę środowiska, a w szczególności zapewnienia
     zabezpieczonych miejsc do magazynowania, jeżeli będzie to konieczne,
     zakażonego sprzętu laboratoryjnego i innych materiałów.
                                        
                                    Art. 19.
1. Warunkiem przystąpienia do zamkniętego użycia GMO jest  posiadanie przez
  użytkownika GMO planu postępowania na wypadek awarii powodującej
  niekontrolowane rozprzestrzenianie się GMO zagrażające zdrowiu ludzi lub
  środowisku w sposób bezpośredni lub z opóźnieniem.
2. Plan postępowania, o którym mowa w ust. 1,  powinien być zgodny z kategorią
  działania i zawierać w szczególności:
   1) informacje o środkach bezpieczeństwa, które osoby narażone na zagrożenie
     powinny zastosować w przypadku awarii,
   2) informacje o sposobach przeciwdziałania skutkom niekontrolowanego
     rozprzestrzeniania  się  GMO, w tym informacje o działaniach, które
     powinny być podjęte przez służby ratownicze działające w ramach krajowego
     systemu ratowniczo-gaśniczego.
3. Użytkownik GMO przekazuje plan postępowania  na wypadek awarii, o którym
  mowa w ust. 1, organom właściwej gminy, które, w terminie 7 dni od daty
  otrzymania planu, podają go do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo
  przyjęty oraz udostępniają do wglądu w siedzibie gminy.
4. Użytkownik GMO jest obowiązany do dołożenia należytych starań zmierzających
  do zapoznania się z planem postępowania, o którym mowa w ust. 1, przez osoby
  narażone na bezpośrednie zagrożenie spowodowane niekontrolowanym
  rozprzestrzenianiem się GMO.
5. W przypadku zamkniętego użycia GMO zaliczonego do III lub IV kategorii
  zagrożenia użytkownik GMO ma obowiązek uzgodnienia planu postępowania,  o
  którym mowa w ust. 1, z właściwym miejscowo wojewodą.
6. Organ, o którym mowa w ust. 5, zgłasza, w drodze decyzji administracyjnej,
  zastrzeżenia do planu postępowania lub potwierdza ich brak w terminie 30 dni
  od dnia otrzymania wniosku.
7. Użytkownik GMO ma obowiązek przechowywania planu postępowania, o którym mowa
  w ust. 1, w miejscu dokonywania operacji zamkniętego użycia GMO oraz w
  swojej siedzibie,  w sposób umożliwiający swobodny dostęp do niego w
  przypadku awarii lub powstania innego zagrożenia.
                                        
                                    Art. 20.
1. Użytkownik GMO ma obowiązek okresowej weryfikacji, nie rzadziej niż co 2
  lata, uwzględniając postęp techniki i wiedzy, ustaleń oceny zagrożeń oraz
  podjętych środków bezpieczeństwa, w tym wymagań co do poziomów i rodzajów
  zabezpieczeń, a także planu postępowania.
2. Użytkownik GMO ma obowiązek niezwłocznego przystąpienia do weryfikacji, o
  której mowa w ust. 1, w sytuacji, gdy zachodzą podstawy do stwierdzenia, że
  podjęte działania ochronne nie są już wystarczające albo zachodzą przesłanki
  do zaliczenia danego działania do wyższej kategorii zagrożenia.
                                        
                                    Art. 21.
1. Wniosek o wydanie zgody na zamknięte użycie GMO, o której mowa w art. 16,
  powinien zawierać w szczególności:
   1) informacje o użytkowniku GMO, w tym jego nazwę i siedzibę lub imię,
     nazwisko i adres, oraz imię i nazwisko  osoby bezpośrednio odpowiedzialnej
     za planowane zamknięte użycie GMO,
   2) informacje o planowanym działaniu, w tym charakterystykę GMO lub
     kombinacji GMO:
     a) wykorzystywane organizmy biorcy i dawcy oraz stosowany system nośnika,
     b) źródło i planowaną funkcję materiału genetycznego używanego przy
       modyfikacji,
     c) cechy identyfikujące GMO,
   3) informacje o planowanych poziomach i rodzajach zabezpieczeń,
   4) informacje o środkach bezpieczeństwa pracy z GMO,
   5) informacje o planowanym sposobie postępowania z odpadami zawierającymi
     GMO.
2. Do wniosku o wydanie zgody na zamknięte użycie GMO, o którym mowa w ust. 1,
  należy dołączyć:
   1) dokumentację oceny zagrożeń, o której mowa w art. 6,
   2) plan postępowania na wypadek awarii, o którym mowa w art. 19.
3. We wniosku dotyczącym zgody na ponowne zamknięte użycie GMO umieszcza się
  także informacje o wynikach poprzedniego zamkniętego użycia GMO.
                                        
                                    Art. 22.
Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw nauki, określi, w drodze rozporządzenia, wzory wniosków, o których mowa w
art. 21 ust. 1, art. 36 ust. 2, art. 43 ust. 1, art. 52 ust. 3, dotyczących zgód
i zezwoleń, o których mowa w art. 10 pkt 1 i 2, biorąc pod uwagę konieczność
zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i środowiska, potrzebę ujednolicenia tych
dokumentów oraz koniecznością uwzględnienia w nich wszystkich potrzebnych
danych.
                                        
                                    Art. 23.
1. Zgodę wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat, po stwierdzeniu,
  że spełnione zostały wymagane prawem warunki dokonania zamkniętego użycia
  GMO, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. Przed wydaniem zgody można:
   1) wezwać, w razie potrzeby,  występującego z wnioskiem użytkownika GMO do
     uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, brakującej dokumentacji
     stwierdzającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, wymagane
     do dokonania  zamkniętego użycia GMO,
   2) zażądać od użytkownika GMO przedłożenia dodatkowych informacji
     niezbędnych dla wszechstronnego rozpatrzenia sprawy, w tym opinii, o
     której mowa w art. 15,
   3) dokonać kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie
     zgody w celu stwierdzenia, czy występujący z wnioskiem użytkownik GMO
     spełnia warunki dokonywania objętego zgodą zamkniętego użycia GMO.
3. Koszty przedłożenia dodatkowych informacji i opinii, o których mowa w ust.
  2, ponosi wnioskodawca.
4. Minister odmawia wydania zgody na III i IV kategorię działań, jeżeli
  istnieją uzasadnione powody do przypuszczeń, iż przewidziane zabezpieczenia
  nie stanowią wystarczającej gwarancji uniknięcia poważnych lub niemożliwych
  do naprawienia konsekwencji awarii lub ryzyka wystąpienia takiej awarii w
  związku z zamierzonym sposobem zamkniętego użycia GMO.
                                        
                                    Art. 24.
1. Zgodę na zamknięte użycie GMO wydaje się w terminie 3 miesięcy od dnia
  otrzymania wniosku. Bieg terminu zawiesza się w przypadkach, o których mowa w
  art. 23 ust. 2 pkt 1 i 2.
2. W przypadku stwierdzenia, że działanie zostało zaliczone do niższej
  kategorii zagrożenia, niż kategoria do której w świetle zgromadzonej
  dokumentacji powinno być zaliczone, można zażądać od użytkownika GMO zmiany
  zaliczenia do kategorii działań.
3. W przypadku odmowy zmiany kategorii działań minister odmawia wydania zgody
  albo cofa wydaną zgodę.
4. Jeżeli przemawia za tym konieczność ochrony zdrowia ludzi lub środowiska, w
  zgodzie na zamknięte użycie GMO można określić dodatkowe warunki
  przeprowadzenia zamkniętego użycia GMO, dotyczące wymagań odnośnie poziomów i
  rodzajów zabezpieczeń i bezpieczeństwa pracowników, wykraczających poza
  wymagania określone na podstawie art. 17 i art. 18.
                                        
                                    Art. 25.
1. Jeżeli przemawia za tym szczególnie ważny interes społeczny związany z
  potrzebą ochrony środowiska, a w szczególności z zagrożeniem pogorszenia
  stanu środowiska, w zgodzie na zamknięte użycie GMO może być ustanowione
  zabezpieczenie roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w
  środowisku.
2. Formę i wielkość zabezpieczenia roszczeń, o których mowa w ust. 1, określa
  się w zgodzie na zamknięte użycie GMO.
3. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może mieć formę depozytu, gwarancji
  bankowej lub polisy ubezpieczeniowej.
4. Zabezpieczenie w formie depozytu jest wpłacane na odrębny rachunek bankowy
  wskazany przez organ wydający zgodę, a zabezpieczenie w formie gwarancji
  bankowej lub polisy ubezpieczeniowej jest składane do organu wydającego
  zgodę.
5. Gwarancja bankowa lub polisa ubezpieczeniowa powinna stwierdzać, że w razie
  wystąpienia negatywnych skutków w środowisku w wyniku niewywiązywania się
  przez podmiot z obowiązków określonych w zgodzie, o których mowa w rozdziale
  3, bank lub firma ubezpieczeniowa ureguluje zobowiązania na rzecz organu
  wydającego zgodę.
                                        
                                    Art. 26.
1. Po wydaniu decyzji o cofnięciu zgody lub po jej wygaśnięciu, jeżeli
  użytkownik GMO usunął negatywne skutki w środowisku powstałe w wyniku
  prowadzonej działalności lub skutki takie nie wystąpiły, minister orzeka, na
  wniosek użytkownika GMO, o uchyleniu ustanowionego zabezpieczenia.
2. W razie stwierdzenia, iż nie usunięto w wyznaczonym terminie negatywnych
  skutków powstałych w środowisku w wyniku zamkniętego użycia GMO, minister
  orzeka o przeznaczeniu na ten cel zabezpieczenia w wysokości niezbędnej do
  usunięcia tych skutków.
                                        
                                    Art. 27.
W razie ogłoszenia likwidacji lub upadłości użytkownika GMO przepisy art. 26
stosuje się odpowiednio w zakresie orzekania o zwrocie zabezpieczenia albo o
jego przeznaczeniu na usunięcie szkód.

                                    Art. 28.
1. Zgodę, o której mowa w art. 16, cofa się, w przypadku gdy użytkownik GMO
  narusza przepisy ustawy lub nie usunął w wyznaczonym terminie stanu
  faktycznego lub prawnego niezgodnego z przepisami prawa.
2. Zgodę, o której mowa w art. 16, cofa się także, jeżeli istnieją uzasadnione
  powody do przypuszczeń, iż przewidziane zabezpieczenia nie stanowią
  wystarczającej gwarancji uniknięcia poważnych lub niemożliwych do naprawienia
  skutków awarii, albo jeżeli możliwość wystąpienia takiej awarii przekracza
  granice dopuszczalnego ryzyka.
                                        
                                    Art. 29.
Udział społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest wydanie zgody na
zamknięte użycie GMO regulują przepisy o udziale społeczeństwa w postępowaniu w
sprawie ochrony środowiska.

                                    Art. 30.
1. Wydanie, odmowa wydania i cofnięcie zgody następuje w drodze decyzji
  administracyjnej.
2.  Decyzje o cofnięciu zgody podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
                                        
                                    Art. 31.
1. Ponowienie przez tego samego użytkownika zamkniętego użycia GMO zaliczonego
  do I lub II kategorii zagrożenia, dokonywane w tym samym miejscu i warunkach
  nie wymaga ponownej zgody na zamknięte użycie GMO, z zastrzeżeniem art. 24
  ust. 2.
2. O planowanym ponowieniu zamkniętego użycia GMO, o którym mowa w ust. 1,
  użytkownik GMO powiadamia ministra w terminie:
   1) 2 miesiący przed planowanym zamkniętym użyciem GMO - w odniesieniu do
     działania zaliczonego do I kategorii zagrożenia,
   2) 3 miesiący przed planowanym zamkniętym użyciem GMO - w odniesieniu do
     działania zaliczonego do II kategorii zagrożenia.
3. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 2, powinno spełniać wymagania określone
  w art. 21.

                                    Art. 32.
1. Użytkownik GMO jest obowiązany do niezwłocznego poinformowania ministra oraz
  organu, o którym mowa w art. 19 ust. 5, o:
   1) każdorazowej zmianie warunków zamkniętego użycia GMO mogącej mieć wpływ
     na zwiększenie zagrożenia dla zdrowia ludzi lub środowiska,
   2) wszelkich zmianach danych, o których mowa w art. 21.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, minister biorąc pod uwagę względy
  bezpieczeństwa ludzi lub środowiska,  nakazuje użytkownikowi GMO dokonanie
  stosownej modyfikacji warunków bądź też zawieszenie lub zakończenie operacji
  zamkniętego użycia GMO, wyznaczając użytkownikowi GMO  termin  na podjęcie
  tych działań.
                                        
                                    Art. 33.
1. W przypadku awarii powodującej niekontrolowane rozprzestrzenianie się GMO
  użytkownik GMO obowiązany jest do niezwłocznego przystąpienia do akcji
  ratowniczej i usuwania skutków awarii.
2. Działania ratownicze powinny mieć na celu przede wszystkim ochronę osób
  narażonych na kontakt z rozprzestrzeniającym się GMO.
3. Użytkownik GMO obowiązany jest do natychmiastowego zawiadomienia służb
  ratowniczych działających w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego  o
  wystąpieniu awarii, a jeżeli jest to możliwe również o bezpośrednim
  niebezpieczeństwie jej wystąpienia.
4. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 3, użytkownik wskazuje:
   1) okoliczności awarii,
   2) nazwę, cechy identyfikujące i ilość uwolnionych GMO oraz charakterystykę
     zagrożenia, które może wystąpić,
   3) podjęte środki zaradcze i ratownicze,
   4) wszelkie informacje niezbędne do oceny rozmiarów awarii i jej skutków dla
     zdrowia ludzi i środowiska.
5. Użytkownik GMO informuje ministra oraz organ, o którym mowa w art. 19 ust.
  5, o wystąpieniu awarii oraz o przebiegu akcji ratowniczej i jej wynikach.
                                        
                                    Art. 34.
1. Minister prowadzi Rejestr Zamkniętego Użycia GMO.
2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
   1) wnioski o wydanie zgody  na zamknięte użycie GMO  wraz z dokumentacją,
   2) powiadomienia o ponownym zamkniętym użyciu GMO,
   3) zgody na zamknięte użycie GMO wraz z uzasadnieniami  oraz informacje o
     cofnięciu i zmianie tej zgody,
   4) opinie Komisji,
   5) informacje o awariach, w tym:
     a) listę awarii,
     b) analizę przyczyn poszczególnych awarii,
     c) opis doświadczeń zdobytych podczas akcji ratowniczej i usuwania skutków
       awarii,
     d) wykaz środków podjętych przez użytkownika GMO  w celu uniknięcia
       podobnych awarii w przyszłości,
     e) ocenę skutków awarii.
3. Rejestr jest jawny; przepisy art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4. Wgląd do rejestru jest zwolniony z opłat.
                                        
                                    Art. 35.
Użytkownik GMO  obowiązany jest do prowadzenia systematycznej ewidencji i
dokumentacji prowadzonych działań i przechowywania jej przez okres co najmniej
pięciu lat od ich zakończenia, a także bezpłatnego i niezwłocznego udostępniania
jej  na żądanie ministra oraz organu, o którym mowa w art. 19 ust. 5.
                                        
                                   Rozdział 4
            Zamierzone uwolnienie GMO do  środowiska w celach innych
                           niż wprowadzenie do obrotu
                                        
                                      Art. 36.
1. Zamierzone uwolnienie GMO do środowiska w celach innych niż wprowadzenie do
  obrotu wymaga zgody ministra wydawanej na wniosek zainteresowanego. Przepisy
  art. 23, art. 24 ust. 1 i art. 25-30  stosuje się odpowiednio, chyba że
  przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
2. Wniosek o wydanie zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska, o którym
  mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
   1) informacje o użytkowniku GMO, w tym jego nazwę i siedzibę lub imię,
     nazwisko i adres,
   2) dane o GMO:
     a) charakterystykę dawcy, biorcy i organizmu rodzicielskiego, jeżeli
       występuje,
     b) charakterystykę wektora,
     c) charakterystykę GMO,
   3) informacje dotyczące warunków zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska:
     a) informacje o warunkach - miejscu zamierzonego uwolnienia i szerszym
       środowisku, do którego nastąpi zamierzone uwolnienie,
     b) opis celu zamierzonego uwolnienia,
     c) charakterystykę środowiska, do którego ma nastąpić uwolnienie,
   4) informacje dotyczące interakcji pomiędzy GMO lub kombinacją GMO a
     środowiskiem, w tym o możliwości krzyżowań:
     a) charakterystykę oddziaływań środowiska na przeżycie, rozmnażanie i
       rozpowszechnianie GMO,
     b) oddziaływanie i potencjalny wpływ GMO na środowisko,
   5) informacje dotyczące przygotowania zawodowego pracowników,
   6) informacje dotyczące trybu kontroli i monitorowania procesu uwalniania
     GMO do środowiska, oraz sugestie dotyczące izolacji przestrzennej:
     a) informacje o technice monitorowania,
     b) informacje o kontroli zamierzonego uwolnienia do środowiska,
     c) plany reagowania na zagrożenie,
   7) informacje dotyczące deaktywacji GMO i postępowania z odpadami,
   8) informacje dotyczące wyników poprzedniego zamierzonego uwolnienia do
     środowiska tego samego GMO lub tej samej kombinacji GMO, na które
     wnioskodawca uzyskał zgodę.
3. Do wniosku o wydanie  zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska, o
  którym  mowa w ust. 1, należy dołączyć:
   1) dokumentację oceny zagrożeń wraz ze wskazaniem metod przeprowadzenia
     oceny,
   2) techniczną dokumentację zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska,
   3) program działania na wypadek zagrożenia zdrowia ludzi lub środowiska.
                                        
                                    Art. 37.
Zgoda na uwolnienie do środowiska tego samego GMO w różnych miejscach
określonych w zgodzie lub różnych kombinacji GMO w tym samym miejscu, jeśli
uwolnienia mają ten sam cel i następują w określonym w decyzji przedziale czasu,
może być udzielona w jednej decyzji.
                                        
                                    Art. 38.
1. W przypadku gdy po uzyskaniu zgody nastąpi zmiana w przygotowaniu lub w
  procesie uwalniania GMO do środowiska mogąca spowodować zagrożenia dla
  zdrowia ludzi lub środowiska albo gdy wnioskodawca uzyska nowe informacje o
  takich zagrożeniach, ma on obowiązek:
   1) podjąć niezwłocznie środki konieczne do ochrony zdrowia ludzi lub
     środowiska,
   2) zweryfikować  środki  bezpieczeństwa  w  dokumentacji  przedłożonej  wraz
     z wnioskiem,
   3) niezwłocznie poinformować ministra o wszystkich nowych informacjach
     dotyczących zagrożeń dla zdrowia ludzi i dla środowiska.
2. Użytkownik GMO dokonujący zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska ma
  obowiązek przedłożyć ministrowi, w terminie 3 miesięcy od zakończenia
  działań, sprawozdanie ze szczegółowym opisem wyników uwolnienia, w tym
  informacje o wszystkich zagrożeniach dla zdrowia ludzi lub dla środowiska
  zaobserwowane w związku z zamierzonym uwolnieniem GMO do środowiska.
                                        
                                    Art. 39.
Zgoda w sprawie zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska może być cofnięta lub
zmieniona także, jeżeli pojawią się nowe informacje mające znaczenie dla oceny
zagrożeń dla zdrowia ludzi lub dla środowiska związanych z zamierzonym
uwalnianiem GMO do środowiska.
                                        
                                    Art. 40.
1. Minister prowadzi Rejestr Zamierzonego Uwalniania GMO do Środowiska.
2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
   1) wnioski o wydanie zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska wraz z
     dokumentacją,
   2) zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska wraz z uzasadnieniami
     oraz informacje o cofnięciu i zmianie tej zgody,
   3) opinie Komisji,
   4) sprawozdania, o których mowa w art. 38 ust. 2.
3. Rejestr jest jawny; przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4. Wgląd do rejestru jest zwolniony z opłat.
                                        
                                   Rozdział 5
                      Wprowadzenie do obrotu produktów GMO
                                        
                                    Art. 41.
1. Wprowadzenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów
  GMO wymaga  zezwolenia ministra wydawanego na wniosek zainteresowanego
  użytkownika GMO. Przepisy art. 23, art. 24 ust. 1 i art. 25-30 stosuje się
  odpowiednio, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią inaczej.
2. W przypadku obejmowania produktów GMO wprowadzanych na polski obszar celny
  procedurą dopuszczenia do obrotu do zgłoszenia celnego należy dołączyć kopię
  zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
                                        
                                    Art. 42.
1. Obowiązek uzyskania zezwolenia ciąży na użytkowniku GMO zamierzającym
  wprowadzić produkt GMO do obrotu.
2. Wprowadzenie do obrotu produktu zawierającego GMO lub wyprodukowanego przy
  użyciu produktu GMO lub produktów GMO, na których wprowadzenie do obrotu
  uzyskano zezwolenie zgodnie z przepisami ustawy nie wymaga uzyskania
  odrębnego zezwolenia.
3.  Wprowadzenie do obrotu  produktu GMO, który składa się z tych samych GMO
  lub kombinacji GMO, ale ma być wykorzystywany w inny sposób niż produkt GMO,
  na którego wprowadzenie do obrotu uzyskano już zezwolenie zgodnie z
  przepisami ustawy, wymaga uzyskania odrębnego zezwolenia.

                                    Art. 43.
1. Wniosek o wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 41, powinien zawierać w
  szczególności:
   1) informacje o użytkowniku GMO, w tym jego nazwę i siedzibę lub imię,
     nazwisko i adres,
   2) informacje o produkcie GMO:
     a) opis produktu,
     b) instrukcje lub zalecenia dotyczące przechowywania i użytkowania,
     c) informacje o GMO zawartym w produkcie, w tym charakterystykę GMO,
       charakterystykę biorców lub organizmów rodzicielskich, z których
       otrzymano GMO,
   3) informacje o zalecanych środkach ostrożności związanych z bezpiecznym
     używaniem produktu GMO i  o ewentualnych zagrożeniach dla zdrowia ludzi
     lub środowiska mogących wystąpić w konsekwencji niezgodnego z
     przeznaczeniem używania produktu GMO,
   4) informacje dotyczące opakowania i oznakowania produktu GMO,
   5) informacje o uzyskanych przez dany produkt GMO zezwoleniach na
     wprowadzanie do obrotu na terenie innych krajów oraz o ewentualnych
     odmowach uzyskania takich zezwoleń.
2. Do wniosku o wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć:
   1) dokumentację potwierdzającą, że GMO, z których składa się produkt lub,
     które są zawarte w produkcie, były uprzednio użyte w procesie zamkniętym
     albo uwolnione do środowiska zgodnie z odpowiednimi  przepisami,
   2) dokumentację potwierdzającą, iż w rezultacie zamkniętego użycia lub
     uwalniania do środowiska GMO nie wystąpiły zagrożenia dla zdrowia ludzi
     lub środowiska,
   3) dokumentację oceny zagrożeń.
                                        
                                    Art. 44.
Zezwolenie na wprowadzenie produktu GMO do obrotu wydawane jest na czas
określony, nie dłuższy niż 10 lat.
                                        
                                    Art. 45.
1. Użytkownik GMO ma obowiązek monitorowania  obrotu  produktami  GMO, na
  których wprowadzenie uzyskał zezwolenie.
2. Użytkownik GMO ma obowiązek niezwłocznego poinformowania ministra w
  przypadku stwierdzenia nowych okoliczności mających wpływ na treść
  dokumentacji dołączonej do wniosku.
3. Jeśli nowe informacje o zagrożeniach dla zdrowia ludzi lub środowiska,
  związane z wprowadzeniem produktów  GMO do obrotu, staną się dostępne
  użytkownikowi GMO, ma on obowiązek:
   1) podjęcia stosownych działań interwencyjnych,
   2) wycofania produktów GMO z obrotu, jeśli jest to uzasadnione koniecznością
     ochrony przed zagrożeniem dla zdrowia ludzi lub środowiska,
   3) natychmiastowego powiadomienia ministra.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, minister nakazuje użytkownikowi GMO
  wycofanie produktów GMO z obrotu, do czasu zatwierdzenia przez ministra, w
  drodze decyzji administracyjnej, przedłożonego przez użytkownika GMO
  sprawozdania z działań podjętych w celu zagwarantowania przestrzegania
  ustawy, zwłaszcza w zakresie ochrony zdrowia ludzi lub ochrony środowiska.
                                        
                                    Art. 46.
W przypadkach uzasadnionych koniecznością ochrony zdrowia ludzi lub ochrony
środowiska w zezwoleniu nakłada się na użytkownika GMO obowiązek zastosowania
dodatkowego opakowania zabezpieczającego przed rozprzestrzenieniem się GMO do
środowiska podczas przewozu, magazynowania lub na późniejszych etapach
wprowadzania do obrotu lub określa się inne dodatkowe wymagania dotyczące
wprowadzenia do obrotu produktów GMO.
                                        
                                    Art. 47.
1. Wprowadza się obowiązek oznakowania produktów GMO, z zastrzeżeniem ust. 5.
2. Oznakowanie produktu GMO powinno zawierać następujące informacje:
   1) nazwę produktu GMO i nazwy zawartych w nim GMO,
   2) imię i nazwisko lub nazwę producenta lub importera oraz adres,
   3) przewidywany obszar stosowania produktu GMO: przemysł, rolnictwo,
     leśnictwo, powszechne użytkowanie przez konsumentów lub inne
     specjalistyczne zastosowanie,
   4) zastosowanie produktu GMO i dokładne warunki użytkowania wraz z
     informacją, w uzasadnionych przypadkach, o rodzaju środowiska, dla którego
     produkt jest odpowiedni,
   5) szczególne wymagania dotyczące magazynowania i transportu, jeżeli zostały
     określone w zezwoleniu,
   6) informacje o różnicy wartości użytkowej, między produktem GMO a jego
     tradycyjnym odpowiednikiem,
   7) środki, jakie powinny być podjęte w przypadku niezamierzonego uwolnienia
     GMO, niezgodnego z wymaganiami dotyczącymi wprowadzenia produktu GMO do
     obrotu, jeżeli zostały określone w zezwoleniu,
   8) numer zezwolenia.
3. W  przypadku gdy cały produkt jest genetycznie zmodyfikowany oznakowanie, o
  którym mowa w ust. 1, powinno być uzupełnione informacją: "produkt
  genetycznie zmodyfikowany". Jeśli tylko niektóre składniki są genetycznie
  zmodyfikowane, obok nazwy składnika należy umieścić napis "genetycznie
  zmodyfikowany". Napis i informacja powinny być czytelne i zapisane czcionką
  tej samej wielkości co nazwa składnika lub produktu.
4. Szczegółowe wymagania dotyczące sposobu oznakowania produktu GMO określa się
  w zezwoleniu, o którym mowa w art. 41.
5. Obowiązek oznakowania nie dotyczy produktu, który zawiera GMO lub ich części
  w ilości nieprzekraczającej 1% masy w sumie składników w tym produkcie, o ile
  obecność białka lub DNA z GMO jest niezamierzona.
                                        
                                    Art. 48.
1. Minister w drodze decyzji, tymczasowo zakazuje lub ogranicza obrót handlowy
  produktem GMO, jeśli istnieją podejrzenia, że zagraża on zdrowiu ludzi lub
  środowisku.
2. Decyzje, o których mowa w ust. 1, podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
                                        
                                    Art. 49.
Zezwolenie na wprowadzenie do obrotu produktu GMO może być cofnięte lub
zmienione także, jeżeli pojawią się nowe informacje mające znaczenie dla oceny
zagrożeń dla zdrowia ludzi lub dla środowiska związanych z wprowadzaniem do
obrotu produktu GMO.
                                        
                                    Art. 50.
1. Minister prowadzi Rejestr Produktów GMO.
2. Rejestr, o którym mowa w ust 1, zawiera:
   1) wnioski o wydanie zezwolenia na wprowadzenie do obrotu produktu GMO wraz
     z dokumentacją,
   2) zezwolenia na wprowadzenie do obrotu produktu GMO wraz z uzasadnieniami
     oraz informacje o cofnięciu lub zmianach tych zezwoleń,
   3) decyzje w sprawie zakazu lub ograniczenia obrotu handlowego produktem GMO
     wraz z uzasadnieniem,
   4) opinie Komisji,
   5) informacje o zagrożeniach dla zdrowia ludzi lub dla środowiska i
     podjętych działaniach interwencyjnych, o których mowa w art. 45.
3.  Rejestr jest jawny; art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4.  Wgląd do rejestru jest zwolniony z opłat.
                                        
                                   Rozdział 6
                     Wywóz za granicę i tranzyt produktów GMO
                                        
                                    Art. 51.
1. Wywóz za granicę i tranzyt, o którym mowa w art. 97 § 1 pkt 1 Kodeksu
  celnego, przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów GMO wymaga
  zezwolenia ministra. Przepisy art. 23, art. 24 ust. 1, art. 25-30 i art. 37
  stosuje się odpowiednio, chyba że przepisy niniejszego rozdziału stanowią
  inaczej.
2. W przypadku obejmowania produktów GMO procedurą wywozu za granicę i tranzytu
  przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do zgłoszenia celnego należy
  dołączyć kopię zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
                                        
                                    Art. 52.
1. Zezwolenie na wywóz za granicę produktów GMO może być udzielone, jeżeli:
   1) spełnione są wymagania bezpieczeństwa określone w ustawie dla produktów
     GMO,
   2) właściwe organy państwa, dla którego dany produkt GMO jest przeznaczony,
     oraz państw, przez których terytoria produkt GMO będzie przewożony,
     wyrażają zgodę na jego przyjęcie oraz tranzyt.
2. Zezwolenie na wywóz za granicę produktu GMO wydaje się na czas określony nie
  dłuższy niż 5 lat.
3. Wniosek o wydanie zezwolenia na wywóz za granicę produktu GMO, poza
  spełnieniem wymagań określonych w art. 43, powinien zawierać wskazanie:
   1) trasy wywozu i rodzaju środka transportu,
   2) nazwy i siedziby lub imienia i nazwiska oraz adresu podmiotu
     odbierającego produkt GMO oraz sposobu jego wykorzystania.
                                        
                                    Art. 53.
1. Zezwolenie na tranzyt produktów GMO przez terytorium Rzeczypospolitej
  Polskiej może być udzielone, jeżeli:
   1) spełnione są wymagania bezpieczeństwa określone w ustawie dla produktów
     GMO,
   2) właściwe organy państwa, dla którego dany produkt GMO jest przeznaczony,
     oraz państw, przez których terytoria produkt GMO będzie przewożony,
     wyrażają zgodę na jego przyjęcie oraz tranzyt.
2. Zezwolenie na tranzyt produktów GMO przez terytorium Rzeczypospolitej
  Polskiej wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 5 lat.
3. Wniosek o zezwolenie na tranzyt produktów GMO, poza spełnieniem wymagań
  określonych w art. 43, powinien zawierać ponadto:
   1) informacje o ilości produktu GMO określone w sztukach lub kilogramach,
   2) wskazanie trasy tranzytu i rodzaju środka transportu,
   3) wskazanie nazwy i siedziby lub imienia i nazwiska oraz adresu podmiotu
     odbierającego produkt GMO,
   4) potwierdzenie zgody właściwych organów państwa, dla którego dany produkt
     GMO jest przeznaczony - na jego przyjęcie,
   5) potwierdzenie zgody państw, przez których terytorium produkt GMO będzie
     przewożony - na jego tranzyt.
                                        
                                    Art. 54.
1. Minister niezwłocznie  informuje Prezesa Głównego Urzędu Ceł oraz Komendanta
  Głównego Straży Granicznej o udzieleniu zezwolenia na wywóz lub tranzyt
  produktów GMO oraz o udzieleniu importerowi zezwolenia na wprowadzenie
  produktów GMO do obrotu, jak również o cofnięciu takich zezwoleń.
2. W przypadku cofnięcia zezwolenia oryginał zezwolenia należy niezwłocznie
  zwrócić organowi, który je wydał.
                                        
                                    Art. 55.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw gospodarki, określi, w drodze rozporządzenia, urzędy celne
właściwe dla przywozu lub wywozu produktów GMO, kierując się możliwością
sprawdzenia zgłoszenia celnego.
                                        
                                    Art. 56.
1. Minister prowadzi Rejestr Wywozu za Granicę i Tranzytu przez terytorium
  Rzeczypospolitej Polskiej produktów GMO.
2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
   1) wnioski o wydanie zezwoleń  na wywóz za granicę produktów GMO z
     dokumentacją,
   2) wnioski o wydanie zezwoleń na tranzyt przez terytorium Rzeczypospolitej
     Polskiej produktów GMO z dokumentacją,
   3) zezwolenia na wywóz za granicę wraz z uzasadnieniami,
   4) zezwolenia na tranzyt przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
     produktów GMO wraz z uzasadnieniami,
   5) opinie Komisji.
3. Rejestr jest jawny; art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
4. Wgląd do rejestru jest zwolniony z opłat.
                                        
                                   Rozdział 7
                   Zasady odpowiedzialności cywilnej i karnej
                                        
                                    Art. 57.
1. Użytkownik GMO ponosi przewidzianą prawem cywilnym odpowiedzialność za
  szkodę na osobie, w mieniu lub środowisku, wyrządzoną na skutek
  przeprowadzenia działania zamkniętego użycia GMO, działań polegających na
  zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzeniu produktów GMO do
  obrotu, chyba że szkoda nastąpiła na skutek siły wyższej albo wyłącznie z
  winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą użytkownik GMO nie ponosi
  odpowiedzialności.
2. Jeżeli szkoda dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem
  odszkodowawczym może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu
  terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
3. Odpowiedzialności za szkody, o których mowa w ust. 1, nie wyłącza
  okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona
  na podstawie decyzji administracyjnej i w jej granicach.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do tranzytu produktów GMO przez
  terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym wypadku odpowiedzialność za
  szkodę ponosi osoba obowiązana do uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art.
  51.
5. Każdy, komu przysługuje roszczenie na podstawie niniejszego artykułu, wraz z
  wniesieniem powództwa może żądać, aby sąd zobowiązał podmiot, z którego
  działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, do udzielenia informacji
  potrzebnych do ustalenia zakresu jego odpowiedzialności.
6. Koszty przygotowania informacji, o której mowa w ust. 5, ponosi pozwany,
  chyba że powództwo okazało się oczywiście bezzasadne.
                                        
                                    Art. 58.
1. Kto, bez wymaganej zgody albo nie spełniając warunków wskazanych w zgodzie,
  dokonuje operacji zamkniętego użycia GMO albo działań związanych z
  zamierzonym uwolnieniem GMO do środowiska, w tym wprowadzeniem do obrotu
  produktu GMO, albo wywozu za granicę  lub tranzytu produktów GMO, podlega
  karze pozbawienia wolności do lat 3.
2. W przypadku popełnienia czynów, o których mowa w ust. 1, można również orzec
  przepadek towaru lub technologii związanej z użyciem GMO na rzecz Skarbu
  Państwa.
3. Jeżeli w wyniku czynów, o których mowa w ust. 1, nastąpiło zagrożenie dla
  życia lub zdrowia ludzi lub środowiska, sprawca podlega karze pozbawienia
  wolności od 3 miesięcy do lat 5.
                                        
                                    Art. 59.
1. Kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób lub mienia
  lub środowiska, powodując zagrożenie podczas zamkniętego użycia GMO w trakcie
  działań związanych z zamierzonym uwolnieniem GMO do środowiska lub nie
  stosując się do nakazu wycofania produktu GMO z obrotu, podlega karze
  pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat
  3.
3. Jeżeli następstwem  czynu, o którym mowa w ust. 1, jest śmierć człowieka lub
  ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca  podlega karze pozbawienia
  wolności od lat 2 do lat 12.
4. Jeżeli następstwem  czynu określonego w ust. 2 jest śmierć człowieka lub
  ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca  podlega karze pozbawienia
  wolności od 6 miesięcy do lat 8.
5. Jeżeli następstwem czynu, o którym mowa w ust. 1, jest zniszczenie
  środowiska w znacznych rozmiarach, sprawca podlega karze pozbawienia wolności
  do lat 5.
6. Jeżeli następstwem czynu określonego w ust. 2 jest zniszczenie środowiska w
  znacznych rozmiarach, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
  albo pozbawienia wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 60.
Kto, wbrew obowiązkowi, w przypadku awarii powodującej niekontrolowane
rozprzestrzenianie się GMO, nie przystępuje niezwłocznie do akcji ratowniczej i
usuwania skutków awarii lub nie zawiadamia właściwych służb ratowniczych o
wystąpieniu awarii, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 61.
Kto, wbrew obowiązkowi, w przypadku gdy po uzyskaniu zezwolenia na uwolnienie
GMO do środowiska nastąpi jakakolwiek zmiana w przygotowaniu lub w procesie
uwalniania GMO do środowiska, mogąca spowodować zagrożenia dla zdrowia ludzi lub
dla środowiska albo w razie powzięcia nowych informacji o takich zagrożeniach,
nie podejmuje działań, o których mowa w art. 32, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 62.
Kto dokonuje działań zamkniętego użycia GMO bez uprzedniego sporządzenia oceny
zagrożeń lub nie przestrzegając szczegółowych wymagań odnośnie poziomów i
rodzajów zabezpieczeń albo dokonuje działań związanych z zamierzonym uwolnieniem
GMO do środowiska bez uprzedniego przeprowadzenia oceny zagrożeń dla zdrowia
ludzi i dla środowiska, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 63.
Kto, dokonuje działań zamkniętego użycia GMO bez uprzedniego sporządzenia planu
postępowania na wypadek awarii,  podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 64.
Kto, wbrew obowiązkowi, nie dokonuje weryfikacji ustaleń oceny zagrożeń dla
zdrowia ludzi i dla środowiska oraz podjętych środków ochronnych, a także planu
postępowania na wypadek awarii,  podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
                                        
                                    Art. 65.
Kto, wbrew obowiązkowi:
   1) nie informuje właściwych organów o każdorazowej zmianie warunków operacji
     zamkniętego użycia GMO, mogącej mieć wpływ na zwiększenie zagrożenia dla
     zdrowia ludzi i dla środowiska,
   2) nie prowadzi systematycznej dokumentacji prowadzonych operacji
     zamkniętego użycia GMO i nie przechowuje jej przez wymagany okres,
   3) nie oznacza produktów GMO zgodnie z wymaganiami ustawy,
 - podlega karze grzywny.
                                        
                                   Rozdział  8
     Zmiany  w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
                                        
                                    Art. 66.
W ustawie z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 1985 r.
Nr 54, poz. 276, z 1986 r. Nr 34, poz. 178, z 1996 r. Nr 24, poz. 110 i Nr 106,
poz. 496, z 1998 r. Nr 113, poz. 717 i Nr 1126 oraz  z 1999 r. Nr 49, poz. 483)
w art. 8 w ust. 1 po pkt 7 dodaje się pkt 7a) w brzmieniu:
  "7a) kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, o
     których mowa w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
     zmodyfikowanych (Dz.U. Nr ..., poz. ...).".
                                        
                                    Art. 67.
W ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. Nr 77
poz. 335, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 121, poz. 770, Nr 133, poz.
885 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i
Nr 109, poz. 1157 oraz z 2001 r. Nr 38, poz. 452) w art. 2 w ust. 1 w pkt 10
kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 11 w brzmieniu:
     "11) kontrola przestrzegania przepisów i uzyskanych na ich podstawie
       zezwoleń, z wyłączeniem kontroli laboratoryjnej, w zakresie postępowania
       z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi.".
                                        
                                    Art. 68.
W ustawie z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych (Dz.U. z 1999 r.
Nr 66, poz. 751 i Nr 101, poz. 1178 oraz z 2001 r. Nr 22, poz. 248) w art. 40
dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust.  2 w brzmieniu:
  "2. Do zadań Inspekcji, zgodnie z ust. 1, należy również kontrola
     przestrzegania przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach
     genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U. Nr ..., poz. ...).".
                                        
                                    Art. 69.
W ustawie z dnia 24 listopada 1995 r. o nasiennictwie (Dz.U. z 2001 r. Nr 53,
poz. 563) po art. 51 dodaje się art. 51a w brzmieniu:
   "51a. Do zadań Inspekcji Nasiennej należy również kontrola przestrzegania
     przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
     zmodyfikowanych (Dz.U. Nr ..., poz. ...), w zakresie jej właściwości.".

                                    Art. 70.
W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z
1999 r. Nr 82, poz. 928, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 489, Nr 48, poz.
550, Nr 62, poz. 718, Nr 70, poz. 816, Nr 73, poz. 852, Nr 109, poz. 1158 i Nr
122, poz. 1314 i poz. 1321 oraz z 2001 r. Nr 3, poz. 18, Nr 5, poz. 43 i poz. 44
i Nr 43, poz. 475) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 28 w ust. 1 w pkt 9 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt
  10 w brzmieniu:
    "10) organizmów genetycznie zmodyfikowanych z wyjątkiem spraw związanych z
     wydawaniem zezwoleń na wprowadzenie do obrotu żywności i środków
     farmaceutycznych.";
2) w art. 33 w ust. 1 w pkt 6 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt
  7 w brzmieniu:
     "7) organizmów genetycznie zmodyfikowanych w zakresie wydawania zezwoleń
       na wprowadzenie do obrotu żywności i środków farmaceutycznych.".
                                        
                                    Art. 71.
W ustawie z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 86, poz. 960
oraz z 2001 r. Nr 5, poz. 43) w załączniku do ustawy:
1) w rubryce "Przedmiot opłaty skarbowej" w części IV po poz. 47 dodaje się
  poz. 47a w brzmieniu:
   "47a. Od zgód i zezwoleń wydanych na podstawie przepisów o organizmach
       genetycznie zmodyfikowanych:
         1) wydanie zgody na:
           a) uwolnienie GMO do środowiska,
           b) zamknięte użycie GMO,
         2) wydanie zezwolenia na:
           a) wprowadzenie do obrotów produktu GMO,
           b) wywóz lub tranzyt produktów GMO.";
2) w rubryce "Stawka", przy poz. 47a dodaje się kwotę "3400 zł".
                                        
                                    Art. 72.
W ustawie z dnia 9 listopada 2000 r. o dostępie do informacji o środowisku i
jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 109, poz.
1157) w art. 5 w ust. 2:
a) w pkt 1 po wyrazach "pkt 5 lit. a) i b)" dodaje się wyrazy " , pkt 5a",
b) po pkt 5 dodaje się pkt 5a w brzmieniu:
   "5a) z zakresu przepisów o organizmach genetycznie zmodyfikowanych:
     a) zgody na zamknięte użycie GMO,
     b) zgody na zamierzone uwalnianie GMO do środowiska,
     c) zezwolenia na wprowadzanie do obrotu produktów GMO,
     d) zezwolenia na wywóz lub tranzyt produktów GMO,".
                                        
                                    Art. 73.
Traci moc art. 37a  ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu
środowiska (Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196, z 1995 r. Nr 90, poz. 446, z 1996
r. Nr 106, poz. 496 i Nr 132, poz. 622, z 1997 r. Nr 46, poz. 296, Nr 96, poz.
592, Nr 121, poz. 770 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r.
Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 48, poz. 550, Nr 62, poz. 718 i
Nr 109, poz. 1157 oraz z 2001 r. Nr 38, poz. 452 i Nr 45, poz. 497).

                                    Art. 74.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie zachowuje moc
rozporządzenie dotychczas obowiązujące, wydane na podstawie ustawy, o której
mowa w art. 73, nie dłużej jednak niż przez okres 9 miesięcy od dnia wejścia w
życie ustawy.
                                        
                                    Art. 75.
1. Do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy a niezakończonych
  decyzją ostateczną stosuje się przepisy ustawy.
2. Decyzje ostateczne wydane przed dniem wejścia w życie ustawy na podstawie
  dotychczasowych przepisów zachowują moc na okres, na jaki zostały wydane.
                                        
                                    Art. 76.
Ustawa wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, z
wyjątkiem przepisów art. 9, art. 10, art. 12 i art. 13, które wchodzą w życie z
dniem ogłoszenia.