Dz.U. z 1999 r. Nr 38, poz. 360
USTAWA
z dnia 9 kwietnia 1999 r.
o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych
osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Art. 1.
W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U. Nr 155, poz. 1016)
wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 3 otrzymuje brzmienie:
"Art. 3. Zbrodniami przeciwko ludzkości są w szczególności zbrodnie
ludobójstwa w rozumieniu Konwencji w sprawie zapobiegania i
karania zbrodni ludobójstwa, przyjętej w dniu 9 grudnia 1948 r.
(Dz.U. z 1952 r. Nr 2, poz. 9 i 10, Nr 31, poz. 213 i z 1998 r. Nr
33, poz. 177), a także inne poważne prześladowania z powodu
przynależności osób prześladowanych do określonej grupy
narodowościowej, politycznej, społecznej, rasowej lub religijnej,
jeżeli były dokonywane przez funkcjonariuszy publicznych albo
przez nich inspirowane lub tolerowane.";
2) w art. 4:
a) dodaje się nowy ust. 1 w brzmieniu:
"1. Zbrodnie, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a), stanowiące według
prawa międzynarodowego zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub
zbrodnie wojenne, nie ulegają przedawnieniu.",
b) dotychczasowy ust. 1 oznacza się jako ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Bieg terminu przedawnienia zbrodni komunistycznych, w rozumieniu
art. 2, nie będących zbrodniami wojennymi lub zbrodniami przeciwko
ludzkości, rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 1990 r. Karalność tych
zbrodni ustaje po 30 latach, gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa
oraz po 20 latach, gdy czyn stanowi inną zbrodnię komunistyczną.
Przepisu art. 4 § 1 Kodeksu karnego nie stosuje się.";
3) w art. 8 w ust. 3 po wyrazach "Organizację Instytutu Pamięci" dodaje się
wyrazy " ,w zakresie nie uregulowanym ustawą,";
4) w art. 9 w ust. 2 wyraz "administracji" zastępuje się wyrazem "władzy";
5) w art. 10:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Prezesa Instytutu Pamięci powołuje i odwołuje Sejm Rzeczypospolitej
Polskiej większością 35 głosów za zgodą Senatu, na wniosek Kolegium
Instytutu Pamięci, które zgłasza kandydata spoza swego grona.",
b) w ust. 2 wyrazy "7 lat" zastępuje się wyrazami "5 lat",
c) w ust. 3 wyrazy "W okresie 3 miesięcy" zastępuje się wyrazami "Nie
wcześniej niż na 6 miesięcy i nie później niż na 3 miesiące";
6) w art. 11 po ust. 2 dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:
"2a. Na stanowisko Prezesa Instytutu Pamięci nie może być powołana
również osoba, co do której w archiwach podlegających przekazaniu do
Instytutu Pamięci lub w innych archiwach państwowych znajduje się
informacja o tym, że istnieją wobec niej przesłanki przewidziane w
ust. 2.
2b. Na stanowisko Prezesa Instytutu Pamięci nie może być powołana
również osoba, której działalność związana z dostępem do tajemnicy
państwowej lub objęta tajemnicą państwową uniemożliwia szczegółowe
przedstawienie informacji o przebiegu swojej służby, pracy lub
współpracy.";
7) w art. 12 skreśla się wyrazy "i strzec praworządności";
8) w art. 13 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
"4) nie wypełnia obowiązków nałożonych przez ustawę lub działa na szkodę
Instytutu Pamięci.";
9) art. 15 otrzymuje brzmienie:
"Art. 15. 1. W Instytucie Pamięci tworzy się Kolegium Instytutu Pamięci.
Członkiem Kolegium Instytutu Pamięci może być obywatel polski
wyróżniający się wysokimi walorami moralnymi oraz wiedzą
przydatną w pracach Instytutu Pamięci.
2. Kolegium Instytutu Pamięci wybierane jest na kadencję trwającą 7
lat. Kadencja rozpoczyna się z dniem zebrania się Kolegium na
pierwsze posiedzenie.
3. W skład Kolegium Instytutu Pamięci wchodzi 11 członków
wybieranych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej bezwzględną
większością głosów, z tym że 2 kandydatów zgłasza Krajowa Rada
Sądownictwa.
4. Członkostwo w Kolegium Instytutu Pamięci ustaje wskutek:
1) śmierci,
2) rezygnacji,
3) skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo,
4) odwołania przez Sejm bezwzględną większością głosów, na wniosek
Kolegium Instytutu Pamięci podjęty większością 23 głosów
ustawowego składu Kolegium, z powodu długotrwałej choroby lub
upadku sił powodujących trwałą niezdolność do pełnienia
obowiązków albo z powodu niewypełniania obowiązków nałożonych
przez ustawę.
5. Kolegium Instytutu Pamięci wybiera ze swego składu
przewodniczącego Kolegium oraz nie więcej niż 3 jego zastępców
na kadencję trwającą 1 rok.
6. Po ustaniu członkostwa przed upływem kadencji Sejm dokonuje
wyboru nowego członka na okres do zakończenia kadencji Kolegium
Instytutu Pamięci.
7. Za wykonywanie zadań członkowie Kolegium Instytutu Pamięci
otrzymują diety określone przez Prezesa Rady Ministrów, w drodze
rozporządzenia, a także zwrot kosztów według zasad obowiązujących
przy podróżach służbowych na obszarze kraju.";
10) w art. 32 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:
"4. Za szkodę wyrządzoną obywatelowi przez pracownika Instytutu Pamięci
w związku z działalnością Instytutu ponosi odpowiedzialność Skarb
Państwa na zasadach ogólnych.
5. Jeżeli do powództwa o naprawienie szkody wyrządzonej przez
pracownika Instytutu Pamięci w związku z działalnością Instytutu
załączono oświadczenie o braku służby, pracy lub współpracy z
organami bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 5, sąd zwalnia
powoda od opłat sądowych.";
11) w art. 34 w ust. 2 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:
"W uzasadnionych przypadkach Prezes Instytutu Pamięci może zaniechać
spełnienia żądania anonimizacji danych, jeżeli:";
12) w art. 36:
a) skreśla się pkt 1,
b) pkt 5 otrzymuje brzmienie:
"5) prowadzenia badań naukowych, o ile Prezes Instytutu Pamięci wyrazi
na to zgodę.";
13) w art. 45 w ust. 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
"Jeżeli Kodeks postępowania karnego mówi o oskarżycielu publicznym
lub prokuratorze, należy rozumieć przez to prokuratora Instytutu
Pamięci także w sprawach, które podlegają orzecznictwu sądów
wojskowych.";
14) w art. 50 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje ust. 2
w brzmieniu:
"2. Minister właściwy do spraw sprawiedliwości może, na wniosek Prezesa
Instytutu Pamięci, delegować sędziego do pełnienia czynności w
Głównej Komisji oraz udzielania pomocy prawnej.";
15) w art. 51:
a) w ust. 1 wyraz "wojewódzkiej" zastępuje się wyrazem "okręgowej",
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Członków Komisji Dyscyplinarnej oraz Odwoławczej Komisji
Dyscyplinarnej dla prokuratorów Instytutu Pamięci wybiera w ustalonej
przez siebie liczbie, na okres 4 lat, zgromadzenie prokuratorów
Głównej Komisji spośród prokuratorów Instytutu Pamięci. Komisja
Dyscyplinarna oraz Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna wybierają ze
swego grona przewodniczących.",
c) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Rzecznika dyscyplinarnego dla prokuratorów Instytutu Pamięci
wyznacza Prokurator Generalny spośród prokuratorów Instytutu Pamięci,
na wniosek dyrektora Głównej Komisji.";
16) w art. 54 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Kto składa nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa w art. 32 ust.
5, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 3.";
17) w art. 66 wyraz "wyboru" zastępuje się wyrazami "pierwszego posiedzenia".
Art. 2.
1. W sprawach o zbrodnie, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy
wymienionej w art. 1, przepisy ustawy stosuje się również do śledztw
wszczętych przed dniem jej wejścia w życie.
2. Czynności procesowe dokonane przed dniem wejścia w życie ustawy
wymienionej w art. 1, są skuteczne, jeżeli dokonano ich z zachowaniem
przepisów dotychczasowych.
3. Prokuratorzy Głównej Komisji oraz prokuratorzy oddziałowych komisji mogą
przejmować do dalszego prowadzenia śledztwa w sprawach o zbrodnie, o
których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienionej w art. 1, wszczęte
przed dniem jej wejścia w życie.
4. Inne organy prowadzące postępowania w sprawach o zbrodnie, o których mowa
w art. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienionej w art. 1, wszczęte przed dniem
jej wejścia w życie, właściwe są do dalszego ich prowadzenia do chwili
przejęcia tych postępowań przez prokuratorów Instytutu Pamięci.
Art. 3.
W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r. Nr
142, poz. 950, z 1998 r. Nr 37, poz. 204, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz.
1118) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 w pkt 2 wyrazy "i aresztach polskich" zastępuje się wyrazami
"lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski";
2) w art.4 w ust. 1 w pkt 4 wyrazy "w więzieniach polskich" zastępuje się
wyrazami "w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium
Polski";
3) art. 8 otrzymuje brzmienie:
"Art. 8. 1. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Kierownika Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, określi, w drodze
rozporządzenia:
1) po zasięgnięciu opinii Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej -
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz
ministra właściwego do spraw obrony narodowej i ministra
właściwego do spraw wewnętrznych - formacje i organizacje, o
których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 5 oraz art. 2 pkt 1,
2) po zasięgnięciu opinii Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej -
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - miejsca
odosobnienia, w których warunki pobytu nie różniły się od
warunków w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone
pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa, a
także więzienia i obozy NKWD lub będące pod nadzorem NKWD, w
których były osadzone osoby narodowości polskiej lub obywatele
polscy innych narodowości oraz obozy, o których mowa w art. 3
pkt 2 oraz w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. c) oraz w pkt
3.
2. Na wniosek osoby zainteresowanej:
1) prezes sądu okręgowego, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. a),
potwierdza okoliczność, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4,
2) Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu potwierdza okoliczność, o której
mowa:
a) w art. 4 ust. 1 pkt 4, w przypadku osadzenia bez wyroku w
więzieniu lub innym miejscu odosobnienia na terytorium
Polski,
b) w art. 4 ust. 2.".
Art. 4.
W ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155,
poz. 1014) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 83 w ust. 2 po wyrazach "Generalnego Inspektora Ochrony Danych
Osobowych," dodaje się wyrazy "Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,";
2) w art. 161 w ust. 1 po użytych po raz pierwszy wyrazach "Generalnego
Inspektora Ochrony Danych Osobowych," dodaje się wyrazy "Instytutu Pamięci
Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu", a po
użytych po raz drugi wyrazach "Generalnego Inspektora Ochrony Danych
Osobowych," dodaje się wyrazy "Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej -
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu".
Art. 5.
W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 6 w ust. 1 w pkt 8 wyrazy "przebywania w więzieniach polskich"
zastępuje się wyrazami "osadzenia w więzieniach lub innych miejscach
odosobnienia na terytorium Polski";
2) w art. 117 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Okresy osadzenia, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, na mocy
wyroku - potwierdza prezes sądu okręgowego, a w przypadku osadzenia
bez wyroku - Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.".
Art. 6.
W sprawach, o których mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy wymienionej w art. 3
oraz w art. 117 ust. 3 ustawy wymienionej w art. 5, wszczętych na podstawie
dotychczasowych przepisów, a nie zakończonych do dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy, właściwy jest Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Art. 7.
Ilekroć w przepisach obowiązujących jest mowa o Głównej Komisji Badania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytucie Pamięci Narodowej rozumie
się przez to Instytut Pamięci Narodowej - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu.
Art. 8.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art.
3 pkt 3, art. 5 pkt 2 i art. 6, które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy
od dnia ogłoszenia.