P r o j e k t
USTAWA
z dnia 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa określa zasady ustalania, przyznawania i wypłacania świadczeń
rodzinnych.
2. Świadczenia rodzinne przysługują:
1) obywatelom polskim;
2) cudzoziemcom posiadającym obywatelstwo państwa członkowskiego Unii
Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
3) cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
posiadającym status uchodźcy lub zezwolenie na osiedlenie się w
Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zamieszkują łącznie z członkami rodzin
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 2.
Świadczeniami rodzinnymi są:
1) zasiłek rodzinny oraz dodatki;
2) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie
pielęgnacyjne.
Art. 3.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) dochodzie – oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na
rzecz innych osób:
a) przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty
uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych oraz
zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
b) przychody (dochody) podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych
przez osoby fizyczne, pomniejszone o podatek i zapłacone składki na
ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
c) dochody nie podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku
dochodowym od osób fizycznych:
- renty określone w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i
wojskowych oraz ich rodzin,
- renty wypłacone osobom represjonowanym i członkom ich rodzin,
przyznane na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu
inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
- świadczenia pieniężne oraz ryczałt energetyczny określone
w przepisach o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących
żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w
kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach
budowlanych,
- dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny, dodatek kompensacyjny,
określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
- świadczenie pieniężne, określone w przepisach o świadczeniu
pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej
oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę Niemiecką lub Związek
Socjalistycznych Republik Radzieckich,
- emerytury i renty otrzymywane przez osoby, które utraciły wzrok w
wyniku działań wojennych w latach 1939-1945 lub eksplozji pozostałych
po tej wojnie niewypałów i niewybuchów,
- renty inwalidzkie z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia
otrzymywane przez ofiary wojny oraz członków ich rodzin, renty
wypadkowe osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym
pobytem na robotach w III Rzeszy Niemieckiej w latach 1939-1945,
otrzymywane z zagranicy,
- renty socjalne lub zasiłki stałe wyrównawcze określone w przepisach o
pomocy społecznej,
- zasiłki chorobowe określone w przepisach o ubezpieczeniu społecznym
rolników,
- środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej otrzymywane od rządów państw
obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji
finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy przyznanych na
podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi
państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów,
właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach
gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu
upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej
na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc,
- należności ze stosunku pracy lub stypendium osób fizycznych mających
miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a
przebywających czasowo za granicą – w wysokości odpowiadającej
równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju,
określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)[1],
- należności z innych tytułów niż stosunek pracy lub stypendium osób
fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą i
uzyskujących tam dochody, w wysokości odpowiadającej równowartości
diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju określonych w
ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
- należności pieniężne wypłacone policjantom, żołnierzom, celnikom i
pracownikom jednostek wojskowych i jednostek policyjnych użytych poza
granicami państwa w celu udziału w konflikcie zbrojnym lub wzmocnienia
sił państwa albo państw sojuszniczych, misji pokojowej, akcji
zapobieżenia aktom terroryzmu lub ich skutkom, a także należności
pieniężne wypłacone żołnierzom, policjantom, celnikom i pracownikom
pełniącym funkcje obserwatorów w misjach pokojowych organizacji
międzynarodowych i sił wielonarodowych,
- należności pieniężne ze stosunku służbowego otrzymywane w czasie
służby kandydackiej przez funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży
Pożarnej, Straży Granicznej i Biura Ochrony Rządu obliczonych za
okres, w którym osoby te uzyskały dochód,
- wynagrodzenia członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu
użytkowania przez spółdzielnię wniesionych wkładów gruntowych,
- alimenty na dzieci, zasądzone wyrokiem sądu lub ugodą sądową,
- stypendia określone w przepisach o systemie oświaty, o szkolnictwie
wyższym oraz w przepisach o tytule i stopniach naukowych,
- kwoty diet nie opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych
oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby
wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i
obywatelskich,
- należności pieniężne otrzymywane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w
budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w
gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz uzyskane
z tytułu wyżywienia tych osób,
- dodatki za tajne nauczanie określone w ustawie z dnia 26 stycznia
1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357, z późn.
zm.)[2],
- uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie
zezwolenia na terenie specjalnej strefy ekonomicznej określonej w
przepisach o specjalnych strefach ekonomicznych,
- ekwiwalenty pieniężne za deputaty węglowe określone w przepisach o
komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa
państwowego "Polskie Koleje Państwowe",
- ekwiwalenty z tytułu prawa do bezpłatnego węgla określone
w przepisach o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do
funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych
uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych,
- świadczenia określone w przepisach o wykonywaniu mandatu posła i
senatora,
- uzyskane z gospodarstwa rolnego,
2) dochodzie rodziny – oznacza to przeciętny miesięczny dochód członków
rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
3) dochodzie osoby uczącej się lub pełnoletniej osoby niepełno-sprawnej –
oznacza to jej przeciętny miesięczny dochód uzyskany w roku kalendarzowym
poprzedzającym okres zasiłkowy;
4) dziecku – oznacza to dziecko własne, małżonka, przysposobione,
znajdujące się w trakcie postępowania o przysposobienie lub dziecko
znajdujące się pod opieką prawną;
5) emeryturach i rentach – oznacza to emeryturę i rentę z tytułu
niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową określoną w przepisach o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o ubezpieczeniu
społecznym rolników, o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej,
Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz
ich rodzin, o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich
rodzin, o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego, a także uposażenia w stanie spoczynku i
uposażenia rodzinne określone w przepisach prawa o ustroju sądów
powszechnych, przepisach o prokuraturze oraz w przepisach o Sądzie
Najwyższym, a także rentę szkoleniową określoną w przepisach o
ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
oraz rentę z tytułu niezdolności do pracy określoną w przepisach o
zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych
w szczególnych okolicznościach;
6) gospodarstwie rolnym – oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu
przepisów o podatku rolnym;
7) instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie – oznacza to dom pomocy
społecznej, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, schronisko dla nieletnich,
zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-
leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, a także szkołę wojskową lub
inną szkołę zapewniającą nieodpłatnie pełne utrzymanie, w tym wyżywienie,
zakwaterowanie i umundurowanie;
8) koszyku żywnościowym – oznacza to asortyment artykułów spożywczych,
określony wartościowo i ilościowo w badaniach progu wsparcia dochodowego
rodzin, których spożycie jest niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka w
określonym wieku;
9) niepełnosprawnym dziecku – oznacza to dziecko w wieku do ukończenia 16
roku życia, legitymujące się orzeczeniem o niepełno-sprawności określonym
w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych;
10) okresie zasiłkowym – oznacza to okres od dnia 1 września do dnia
31 sierpnia następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do
świadczeń rodzinnych;
11) organie właściwym – oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta
właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o
świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne;
12) osobach pozostających na utrzymaniu – oznacza to członków rodziny,
utrzymujących się z połączonych dochodów tych osób;
13) osobie uczącej się – oznacza to osobę pełnoletnią uczącą się w szkole,
nie pozostającą na utrzymaniu rodziców, w związku z ich śmiercią lub z
zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów;
14) opiekunie faktycznym – oznacza to osobę faktycznie opiekującą się
dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego
o przysposobienie dziecka;
15) pełnoletniej osobie niepełnosprawnej – oznacza to osobę pełnoletnią, nie
pozostającą w rodzinie, posiadającą dochód, legitymującą się orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełno-sprawności;
16) rodzinie – oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny:
małżonków, rodziców, opiekuna prawnego dziecka, opiekuna faktycznego
dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci: w wieku do ukończenia 16
roku życia, a jeżeli uczą się w wieku do ukończenia 21 roku życia lub do
ukończenia 24 roku życia, jeżeli uczą się i są niepełnosprawne w stopniu
umiarkowanym albo znacznym;
17) samotnym wychowywaniu dziecka – oznacza to wychowywanie dziecka przez
pannę, kawalera, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym
wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, wdowę lub wdowca;
18) szkole – oznacza to szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę ponadpodstawową
i ponadgimnazjalną, a także specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze,
specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających
stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania oraz
ośrodki umożliwiające dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu
głębokim realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
19) szkole wyższej – oznacza szkołę wyższą w rozumieniu przepisów o
szkolnictwie wyższym, przepisów o wyższych szkołach zawodowych oraz o
wyższym szkolnictwie wojskowym;
20) umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – oznacza to:
a) niepełnosprawność w umiarkowanym stopniu w rozumieniu przepisów o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych,
b) całkowitą niezdolność do pracy orzeczoną na podstawie przepisów o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
c) orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
21) znacznym stopniu niepełnosprawności – oznacza to:
a) niepełnosprawność w stopniu znacznym w rozumieniu przepisów o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych,
b) całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji orzeczoną na
podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych,
c) stałą albo długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym i do
samodzielnej egzystencji, orzeczoną na podstawie przepisów o
ubezpieczeniu społecznym rolników w celu uzyskania świadczeń określonych
w tych przepisach,
d) orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
22) zatrudnieniu lub innej pracy zarobkowej – oznacza to zatrudnienie lub
inną pracę zarobkową w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i
przeciwdziałaniu bezrobociu.
Rozdział 2
Zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego
Art. 4.
1. Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie
dziecka. Wysokość zasiłku ustala się w zależności od wieku dziecka,
z uwzględnieniem wartości koszyka żywnościowego dla danej grupy wieku
ustalanej w badaniach nad progiem wsparcia dochodowego rodzin prowadzonych
przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
2. Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków przysługuje:
1) rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2) opiekunowi faktycznemu;
3) osobie uczącej się.
Art. 5.
1. Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, jeżeli
dochód rodziny, w przeliczeniu na osobę, albo dochód osoby uczącej się nie
przekracza kwoty 504,00 zł.
2. W przypadku gdy członkiem rodziny jest niepełnosprawne dziecko legitymujące
się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o
znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli
dochód rodziny, w przeliczeniu na osobę, albo dochód osoby uczącej się nie
przekracza kwoty 583,00 zł.
3. Zasiłek rodzinny przysługuje, pomimo że dochód rodziny lub dochód osoby
uczącej się przekracza kwoty, o których mowa w ust. 1 lub 2, pod warunkiem,
że zasiłek rodzinny przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym i kwota, o
którą dochód rodziny lub dochód osoby uczącej się został przekroczony, jest
niższa lub równa kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu
w danym okresie zasiłkowym.
4. W przypadku utraty dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na
wniosek osoby, o której mowa w art. 4 ust. 2, na podstawie dochodu rodziny
lub dochodu osoby uczącej się pomniejszonego o utracony dochód.
5. W przypadku uzyskania nowego dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się
na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się powiększonego o
uzyskany dochód.
6. W przypadku gdy w dochodzie członków rodziny lub dochodzie osoby uczącej
się po upływie roku kalendarzowego poprzedzającego okres zasiłkowy, ale przed
złożeniem wniosku o przyznanie zasiłku rodzinnego, nastąpiła zmiana
polegająca na utracie lub uzyskaniu dochodu, prawo do zasiłku rodzinnego na
wniosek osoby, o której mowa w art. 4 ust. 2, ustala się na podstawie dochodu
rodziny lub osoby uczącej się, uwzględniając tę zmianę.
7. W przypadku gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej
całodobowe utrzymanie i ponosi opłatę za ten pobyt, od dochodu rodziny
odejmuje się kwotę ponoszonej opłaty.
8. W przypadku, o którym mowa w ust. 7, ustalając dochód rodziny
w przeliczeniu na osobę, uwzględnia się osobę przebywającą w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie.
9. W przypadku gdy członek rodziny przebywa w instytucji zapewniającej
całodobowe utrzymanie i nie ponosi opłaty za pobyt, ustalając dochód rodziny
w przeliczeniu na osobę, nie uwzględnia się osoby przebywającej w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie.
10. W przypadku gdy rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa
rolnego, przyjmuje się, że miesięczny dochód z 1 hektara przeliczeniowego
odpowiada 50% kwoty, o której mowa w ust. 1.
11. W przypadku gdy rodzina lub osoba ucząca się utrzymuje się z gospodarstwa
rolnego oraz uzyskuje pozarolnicze dochody, dochody te sumuje się.
Art. 6.
1. Zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, do
ukończenia przez dziecko:
1) 16 roku życia lub
2) nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia albo
3) 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub szkole wyższej i
legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności.
2. Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:
1) 44,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2) 56,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 16 roku
życia;
3) 65,00 zł na dziecko w wieku powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku
życia.
Art. 7.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli dziecko:
1) przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w rodzinie
zastępczej;
2) pozostaje w związku małżeńskim.
Art. 8.
Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:
1) urodzenia dziecka;
2) opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
3) samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych
na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania;
4) samotnego wychowywania dziecka;
5) kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego;
6) rozpoczęcia roku szkolnego;
7) podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.
Art. 9.
1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka albo
opiekunowi prawnemu dziecka.
2. Dodatek przysługuje opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia
przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom
dziecka lub opiekunowi prawnemu.
3. Dodatek przysługuje jednorazowo, w wysokości 300,00 zł.
4. W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub
urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu, dodatek
przysługuje na każde dziecko.
5. W przypadku zbiegu prawa do dodatku z prawem do świadczenia z tytułu
urodzenia dziecka, finansowanego z budżetu państwa, przysługuje jedno
świadczenie wybrane przez osobę, o której mowa w ust. 1 lub 2.
Art. 10.
1. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu albo
opiekunowi prawnemu, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką,
uprawnionemu do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
1) 24 miesięcy kalendarzowych;
2) 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym
dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
3) 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem
legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu
niepełnosprawności.
2. Dodatek przysługuje w wysokości 400,00 zł miesięcznie.
3. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w
wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku
przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
4. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje
rodziców lub opiekunów prawnych dziecka, przysługuje jeden dodatek.
5. Dodatek nie przysługuje osobie, o której mowa w ust. 1, jeżeli:
1) ma ustalone prawo do renty socjalnej, emerytury lub renty;
2) bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w
zatrudnieniu przez okres krótszy niż 12 miesięcy;
3) podjęła zatrudnienie lub inną pracę zarobkową w okresie korzystania z
urlopu wychowawczego;
4) dziecko przebywa w placówce zapewniającej opiekę całodobową przez co
najmniej 5 dni w tygodniu, a także w żłobku, przedszkolu lub innej
instytucji zapewniającej dzienną opiekę, lub w innych przypadkach
zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
5) w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macie-rzyńskiego.
6. Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej i Euro-pejskiego Obszaru
Gospodarczego do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do dodatku
zalicza się okres zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz prowadzenia
pozarolniczej działalności na terytorium państw członkowskich Unii
Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Art. 11.
1. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku
dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
przysługuje przez okres trzech lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez
dziecko 7 roku życia, matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu albo
opiekunowi prawnemu, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką.
2. Dodatek przysługuje w wysokości 400,00 zł miesięcznie.
3. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w
wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku
przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę.
4. W przypadku podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej prawo do
wypłaty dodatku ulega zawieszeniu od dnia podjęcia zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej.
5. Przywrócenie prawa do wypłaty dodatku może nastąpić w razie utraty
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, o której mowa w ust. 4, jeżeli osoba
ubiegająca się:
1) nie nabyła prawa do zasiłku dla bezrobotnych;
2) wystąpiła z wnioskiem o przywrócenie prawa do dodatku nie później niż w
terminie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej;
3) nie zrezygnowała z pracy lub utrata zatrudnienia nie nastąpiła z przyczyn
leżących po stronie tej osoby.
6. Dodatek nie przysługuje osobie, jeżeli:
1) wniosek o przyznanie dodatku złożyła po upływie 30 dni od dnia ustania
prawa do zasiłku dla bezrobotnych;
2) nie jest zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca
pracy;
3) ma ustalone prawo do renty socjalnej, emerytury lub renty albo
świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17.
Art. 12.
1. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje matce lub ojcu,
opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka.
2. Dodatek przysługuje również osobie uczącej się.
3. Dodatek przysługuje w wysokości 170,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż
510,00 zł miesięcznie dla rodziny.
4. Dodatek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w
wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Należną kwotę dodatku
zaokrągla się do 10 groszy w górę.
5. W przypadku zbiegu uprawnień do dodatku, o którym mowa w ust. 1, i dodatku,
o którym mowa w art. 11, przysługuje prawo do jednego dodatku wybranego przez
osobę, o której mowa w ust. 1 lub 2.
6. Dodatek nie przysługuje, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się ma ustalone
prawo do renty socjalnej lub renty.
Art. 13.
1. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka przysługuje matce lub
ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu, a także osobie
uczącej się, na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją
i kształceniem dziecka w wieku:
1) do ukończenia 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem
o niepełnosprawności;
2) powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się
orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2. Dodatek przysługuje miesięcznie w wysokości:
1) 50,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2) 70,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku
życia.
Art. 14.
1. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje matce lub ojcu,
opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie
uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole
nowego roku szkolnego.
2. Dodatek wypłaca się jeden raz w roku, we wrześniu, w wysokości 90,00 zł na
dziecko.
Art. 15.
1. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem
zamieszkania przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu albo
opiekunowi prawnemu dziecka oraz osobie uczącej się, na częściowe pokrycie
wydatków związanych z zapewnieniem dziecku możliwości zamieszkania
w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły.
2. Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki,
od września do czerwca następnego roku kalendarzowego.
3. Wysokość dodatku wynosi 80,00 zł miesięcznie na dziecko.
Rozdział 3
Świadczenia opiekuńcze
Art. 16.
1. Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków
wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki
i pomocy innej osoby, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje
się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku
powyżej 16 roku życia, legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia
21 roku życia.
4. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje, jeżeli dochód rodziny, w przeliczeniu na
osobę, albo dochód pełnoletniej osoby niepełnosprawnej nie przekracza 200%
kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2. Przepis art. 5 ust. 3–11 stosuje się
odpowiednio.
5. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 141,70 zł miesięcznie.
6. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie przebywającej w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w rodzinie zastępczej, chyba że
przebywa poza instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie powyżej 14 dni
w miesiącu.
Art. 17.
1. Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje
matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka,
jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o
niepełno-sprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
2. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli dochód rodziny,
w przeliczeniu na osobę, nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust.
2. Przepisy art. 5 ust. 3–11 stosuje się odpowiednio.
3. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 420,00 zł miesięcznie.
4. Świadczenie pielęgnacyjne przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe
wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień.
Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę.
5. Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego
lub świadczenia przedemerytalnego;
2) osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty socjalnej, emerytury
lub renty;
3) dziecko wymagające opieki przebywa, w związku z koniecznością
kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej
całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu.
Rozdział 4
Zasady weryfikacji świadczeń rodzinnych
Art. 18.
1. Kwoty, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, oraz wysokości świadczeń
rodzinnych, podlegają weryfikacji co trzy lata, z uwzględnieniem wyników
badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Datę pierwszej weryfikacji ustala
się na dzień 1 września 2006 r.
2. Próg wsparcia dochodowego rodzin bada Instytut Pracy i Spraw Socjalnych i
weryfikuje co trzy lata, uwzględniając możliwość wzbogacania jakości
asortymentu towarów i usług wchodzących w skład kosztów utrzymania rodziny.
3. Badania dotyczące progu wsparcia dochodowego rodziny obejmują wydatki
rodzin wychowujących dzieci i uwzględniają:
1) typ rodziny – pełna, niepełna;
2) wiek dzieci w przedziałach: 0–5 lat, 6–16 lat i 17–24 lata;
3) grupy wydatków.
4. Podstawę określenia progu wsparcia dochodowego rodzin stanowią wydatki
rodziny pełnej z dwojgiem dzieci oraz wydatki osoby samotnie wychowującej
jedno dziecko.
5. Do badań progu wparcia dochodowego rodzin przyjmuje się następujące grupy
wydatków: żywność, odzież i obuwie; mieszkanie; higienę i ochronę zdrowia;
edukację dzieci; transport i łączność; kulturę; sport i wypoczynek.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowy zakres wydatków, źródła danych, okres, z jakiego
przyjmuje się poziom cen towarów i usług oraz poziom zamożności gospodarstw
domowych, których wydatki należy uwzględnić w badaniach progu wsparcia
dochodowego rodzin.
Art. 19.
1. W roku, w którym przeprowadza się weryfikację, o której mowa w art. 18,
Rada Ministrów, do dnia 15 maja, przedstawia Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych:
1) propozycje wysokości kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2;
2) propozycje wysokości świadczeń rodzinnych;
3) wyniki weryfikacji progu wsparcia dochodowego rodzin;
4) informację o realizacji świadczeń rodzinnych za okres od poprzedniej
weryfikacji, w tym liczbę osób otrzymujących świadczenia rodzinne oraz
wydatki na ten cel w poszczególnych latach;
5) informację o sytuacji dochodowej rodzin posiadających dzieci na
utrzymaniu.
2. Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych uzgadnia, po
otrzymaniu propozycji i informacji, o których mowa w ust. 1, wysokość kwot, o
których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych,
w terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.
3. Wysokość zasiłku rodzinnego od dnia 1 września 2009 r. nie może być niższa
niż 40% wartości koszyka żywnościowego.
4. Wysokość kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2, oraz wysokość świadczeń
rodzinnych ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski", w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie
do dnia 15 lipca roku, w którym przeprowadza się weryfikację.
5. W przypadku gdy Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno- Gospodarczych nie
uzgodni w terminie, o którym mowa w ust. 2, wysokości kwot, o których mowa w
art. 5 ust. 1 i 2, uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz wysokości
świadczeń rodzinnych, Rada Ministrów ustala kwoty, o których mowa w art. 5
ust. 1 i 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych, w drodze rozporządzenia,
w terminie do dnia 15 lipca danego roku, na poziomie nie niższym niż wynika
to z propozycji, o której mowa w ust. 1 pkt 1 i 2.
Rozdział 5
Podmioty realizujące zadania w zakresie świadczeń rodzinnych
Art. 20.
1. Organ właściwy realizuje zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako
zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.
2. Postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych prowadzi organ właściwy.
3. Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, zastępcę lub pracownika
urzędu do prowadzenia postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 2, a
także do wydawania w tych sprawach decyzji.
Art. 21.
1. Samorząd województwa realizuje zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako
zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Do zadań tych należy:
1) pełnienie funkcji instytucji właściwej w związku z udziałem
Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego w przypadku przemieszczania się osób w granicach Unii
Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
2) wydawanie decyzji w sprawach świadczeń rodzinnych realizowanych w związku
z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego.
2. Marszałek województwa może, w formie pisemnej, upoważnić dyrektora, jego
zastępcę lub innego pracownika regionalnego ośrodka polityki społecznej albo
innego pracownika urzędu marszałkowskiego do załatwiania w jego imieniu spraw
dotyczących realizacji świadczeń rodzinnych w ramach koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego i wydawania w tych sprawach decyzji.
3. Świadczenia rodzinne przyznane decyzją wydaną przez marszałka województwa
wypłaca organ właściwy.
Art. 22.
1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego jest władzą właściwą
oraz instytucją łącznikową w zakresie świadczeń rodzinnych w związku z
udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, uwzględniając
procedury obowiązujące w państwach członkowskich Unii Europejskiej, określi,
w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe zadania organów, o których mowa w ust. 1 i art. 21, związane
z realizacją zadań w zakresie świadczeń rodzinnych wynikających z udziału
Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego;
2) tryb i zakres przekazywanych informacji między krajowymi instytucjami
właściwymi – marszałkami województw przyznającymi świadczenia rodzinne
oraz odpowiednimi instytucjami właściwymi przyznającymi świadczenia
rodzinne państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru
Gospodarczego;
3) rodzaje dokumentów i wzory formularzy stosowane przy realizacji zadań
dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie
świadczeń rodzinnych.
Rozdział 6
Postępowanie w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych
Art. 23.
1. Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następuje
odpowiednio na wniosek małżonków, jednego z małżonków, rodziców, jednego
z rodziców, opiekuna faktycznego, opiekuna prawnego dziecka, osoby uczącej
się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do
reprezentowania dziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej.
2. Wniosek składa się we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby, o
której mowa w ust.1, urzędzie gminy lub miasta.
3. Wniosek powinien zawierać dane dotyczące:
1) osoby występującej o przyznanie świadczeń rodzinnych, w tym: imię,
nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, numer NIP, a w razie gdy nie nadano
tych numerów lub jednego z nich – serię i numer dowodu osobistego lub
paszportu oraz w razie potrzeby nazwę organu rentowego wypłacającego
emeryturę lub rentę, numer emerytury lub renty lub numer konta w Kasie
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
2) dzieci pozostających na utrzymaniu osoby, o której mowa w ust. 1, w tym:
imię, nazwisko, numer PESEL, datę urodzenia, stan cywilny.
4. Do wniosku należy dołączyć odpowiednio:
1) zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego o dochodzie osób podlegającym
opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych
zawierające informację o wysokości:
a) dochodu członków rodziny,
b) dochodu małoletnich dzieci,
c) składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu,
d) składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od podatku,
e) należnego podatku;
2) zaświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów;
3) oświadczenie o przychodach (dochodach) osiąganych przez osoby podlegające
przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów
osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające w szczególności informacje o:
a) wysokości przychodu (dochodu),
b) wysokości należnych składek na ubezpieczenia społeczne,
c) wysokości należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne,
d) wysokości i formie opłacanego podatku dochodowego,
e) wysokości przychodu po odliczeniu należnych składek i podatku;
4) inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz niezbędne dowody do ustalenia
prawa do świadczeń rodzinnych, w tym:
a) dokument stwierdzający wiek dziecka,
b) orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
c) prawomocny wyrok sądu rodzinnego stwierdzający przysposobienie lub
zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o
prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
d) prawomocny wyrok sądu rodzinnego orzekający rozwód lub separację,
e) orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego,
f) zaświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły lub szkoły wyższej,
g) zaświadczenie z urzędu pracy o braku propozycji zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej dla osoby ubiegającej się o dodatek, o którym mowa w
art. 11,
h) zaświadczenie pracodawcy o terminie i okresie, na jaki został udzielony
urlop wychowawczy oraz o okresach zatrudnienia.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób i tryb postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń
rodzinnych, wstrzymywania lub zawieszenia wypłaty tych świadczeń, a także
sposób ustalania dochodu uprawniającego do świadczeń rodzinnych i wzory:
1) wniosków o ustalenie uprawnień do świadczeń rodzinnych;
2) zaświadczenia z urzędu skarbowego, o którym mowa w ust. 4 pkt 1;
3) oświadczeń o dochodach rodziny, w tym oświadczenia osób rozliczających
się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, oraz inne
oświadczenia i dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń
rodzinnych, kierując się koniecznością zapewnienia stosownej dokumentacji
niezbędnej do sprawnej realizacji świadczeń rodzinnych.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób i tryb homologacji systemów informatycznych
stosowanych w urzędach administracji publicznej realizujących zadania
w zakresie świadczeń rodzinnych, w celu zapewnienia jednolitości stosowania
prawa oraz zapewnienia spójności monitorowania świadczeń w zakresie objętym
ustawą.
Art. 24.
1. Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres zasiłkowy, z wyjątkiem
świadczeń, o których mowa w art. 9, 14 i 15.
2. Prawo do świadczenia ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął
wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego.
3. W przypadku ustalania prawa do świadczeń rodzinnych uzależnionych od
niepełnosprawności osoby, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres
zasiłkowy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu
niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym przypadku prawo do
świadczeń rodzinnych ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa
termin ważności orzeczenia.
Art. 25.
1. W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny lub innych zmian
mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, osoba, o której mowa w art.
23 ust. 1, jest zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu
wypłacającego świadczenie rodzinne.
2. W przypadku gdy w okresie zasiłkowym dziecko osiągnęło wiek powodujący
przejście do następnej grupy wiekowej, zasiłek rodzinny wypłaca się
w wysokości odpowiadającej nowej grupie wiekowej dziecka, od miesiąca
następującego po miesiącu, w którym nastąpiła ta zmiana.
3. Osoby otrzymujące świadczenia rodzinne, instytucje publiczne i organizacje
pozarządowe są zobowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego,
wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do
świadczeń rodzinnych.
Art. 26.
1. Świadczenia rodzinne wypłaca się najpóźniej do 25 dnia danego miesiąca.
2. W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczeń
rodzinnych po 10 dniu miesiąca, świadczenia rodzinne za dany miesiąc wypłaca
się najpóźniej do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym
złożono wniosek.
3. Dodatek, o którym mowa w art. 9, wypłaca się do ukończenia przez dziecko
pierwszego roku życia.
Art. 27.
1. W przypadku zbiegu prawa rodziców lub opiekunów prawnych do świadczeń
rodzinnych, świadczenia te wypłaca się temu z rodziców lub opiekunów
prawnych, który pierwszy złożył wniosek.
2. Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem
rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod opieką
którego dziecko się znajduje.
3. W przypadku zbiegu prawa do zasiłku rodzinnego z prawem do walutowego
dodatku rodzinnego przysługującego pracownikom polskich placówek
dyplomatycznych i urzędów konsularnych, wypłaca się świadczenie wybrane.
Art. 28.
1. Wstrzymuje się wypłatę świadczeń rodzinnych, jeżeli osoba, o której mowa w
art. 23 ust. 1, odmówiła udzielenia lub nie udzieliła, w wyznaczonym
terminie, wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń
rodzinnych.
2. W przypadku udzielenia wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, wypłaca się
świadczenia rodzinne od miesiąca, w którym wpłynęło wyjaśnienie, do końca
okresu zasiłkowego. Jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanych świadczeń
rodzinnych nie nastąpi do końca okresu zasiłkowego, prawo do świadczeń
rodzinnych wygasa.
Art. 29.
1. Podmiot realizujący zadania w zakresie świadczeń rodzinnych może gromadzić
i przetwarzać, w zakresie określonym w ustawie, dane osobowe osoby, o której
mowa w art. 23 ust. 1, oraz jej członków rodziny.
2. Pracodawcy, właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony
Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Szefowi Agencji
Wywiadu, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ministrowi
Sprawiedliwości, podmioty wypłacające uposażenie osobom w stanie spoczynku
lub uposażenie rodzinne, jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę
zlecenia albo umowę o świadczenie usług, rolnicze spółdzielnie produkcyjne,
właściwe organy finansowe, organy emerytalne lub rentowe, Zakład Ubezpieczeń
Społecznych, zwany dalej "Zakładem", Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego oraz urzędy administracji rządowej i samorządowej są obowiązane
wydawać zaświadczenia niezbędne do ustalenia uprawnień do świadczeń
rodzinnych. Wydawanie zaświadczeń jest wolne od opłat.
Art. 30.
1. Osoba, która pobierała nienależnie świadczenia rodzinne, jest zobowiązana
do ich zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia rodzinne uważa się:
1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie
lub zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty
świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca
świadczenia rodzinne była pouczona o braku prawa do ich pobierania;
2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub
dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez
osobę pobierającą świadczenia rodzinne.
3. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ulegają
przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia uprawomocnienia się decyzji
ustalającej należność.
4. Bieg przedawnienia przerywa: odroczenie terminu płatności, rozłożenie
spłaty należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia
należności, jeżeli o czynności tej dłużnik został zawiadomiony.
5. Nie wydaje się decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń, jeżeli od
terminu ich pobrania upłynęło więcej niż 10 lat.
6. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, ustalone prawomocną
decyzją, podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń rodzinnych.
7. Nienależnie pobrane świadczenia rodzinne podlegają egzekucji w trybie
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
8. Kwoty świadczeń rodzinnych, o których mowa w ust. 2, podlegają zwrotowi
łącznie z ustawowymi odsetkami.
9. Organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych
świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranego świadczenia
rodzinnego w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na
raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji
rodziny.
Art. 31.
Jeżeli odmowa przyznania świadczeń rodzinnych lub ustalenie ich wysokości były
następstwem błędu podmiotu realizującego zadania w zakresie świadczeń
rodzinnych, wypłata świadczeń rodzinnych może nastąpić za 3 lata wstecz, licząc
od dnia zawiadomienia o popełnieniu błędu lub dnia wydania decyzji prostującej
błąd z urzędu.
Art. 32.
W sprawach nie uregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z
dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000
r. Nr 98, poz. 1071, z 2001 r. Nr 49, poz. 509 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984
i Nr 169, poz. 1389).
Rozdział 7
Finansowanie świadczeń rodzinnych
Art. 33.
1. Do finansowania świadczeń rodzinnych mają zastosowanie przepisy o finansach
publicznych.
2. Świadczenia rodzinne, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z
ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są
finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb przekazywania środków finansowych na wypłaty świadczeń rodzinnych
podmiotom, o których mowa w art. 51 i 52, uwzględniający etapy realizacji
świadczeń rodzinnych przez właściwe organy i podmioty;
2) sposób sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o zadaniach
zrealizowanych ze środków budżetu państwa, uwzględniając w szczególności
terminy i sposoby ich przedstawiania oraz wzory tych sprawozdań.
Rozdział 8
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 34.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr
43, poz. 296, z późn. zm.)[3] wprowadza się, następujące zmiany:
1) w art. 4778 w §2:
a) pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macie-rzyński, porodowy,
pogrzebowy, rodzinny oraz o dodatki do zasiłku rodzinnego,",
b) pkt 4 otrzymuje brzmienie:
"4) o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełno-sprawności,";
2) w art. 833 § 6 otrzymuje brzmienie:
"§ 6. Nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia
rodzinne, dodatki pielęgnacyjne, rodzinne, porodowe i dla sierot
zupełnych.".
Art. 35.
W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
(Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968, z późn. zm.)[4] w art. 10 § 4 otrzymuje
brzmienie:
"§ 4. Nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia
rodzinne, dodatki pielęgnacyjne, rodzinne, porodowe i dla sierot
zupełnych.".
Art. 36.
W ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87 i Nr 181, poz. 1515) wprowadza
się, następujące zmiany:
1) uchyla się art. 12;
2) art. 27 otrzymuje brzmienie:
"Art. 27. Do rent rodzinnych przysługują dodatki dla sierot zupełnych w
wysokości i na zasadach określonych w przepisach o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.";
3) uchyla się art. 38.
Art. 37.
W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr
64, poz. 414, z późn. zm.)[5] wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 4a otrzymuje brzmienie:
"4a. Przy ustalaniu prawa do zasiłku stałego wyrównawczego w składzie rodziny
nie uwzględnia się dzieci wychowywanych w ramach rodziny zastępczej, a do
dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów i pomocy pieniężnej, o której
mowa w art. 33g ust. 1–3, chyba że zasiłek ma być przyznany ze względu na
te dzieci.";
2) w art. 11 pkt 1–2a otrzymują brzmienie:
"1) przyznawanie i wypłacanie zasiłku stałego wyrównawczego, renty
socjalnej,
2) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, specjalnych okresowych i
macierzyńskich okresowych,
2a) opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne za osoby, o których mowa w
art. 31b ust. 2 i 3,";
3) w art. 27:
a) uchyla się ust. 1–3a i 5,
b) w ust. 6 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) wysokość zasiłku stałego wyrównawczego nie może być wyższa od kwoty
418 zł i niższa od kwoty 19 zł miesięcznie.";
4) uchyla się art. 30;
5) w art. 31:
a) uchyla się ust. 4a–4g i 9,
b) ust. 10 otrzymuje brzmienie:
"10. Macierzyński zasiłek okresowy przysługuje osobom, o których mowa w
ust. 6, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza dochodu na
osobę w rodzinie określonego w art. 4 ust. 1.";
6) w art. 31b:
a) uchyla się ust. 1,
b) ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
"2. Za osobę zdolną do pracy, lecz nie pozostającą w zatrudnieniu ze
względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym
stałej pielęgnacji, polegającej na bezpośredniej, osobistej pielęgnacji
i systematycznym współdziałaniu w postępowaniu leczniczym,
rehabilitacyjnym oraz edukacyjnym, jeżeli dochód rodziny przekracza
półtorakrotny dochód określony zgodnie z art. 4, a dziecko ma orzeczoną
niepełno-sprawność wraz ze wskazaniami, o których mowa w art. 6b ust. 3
pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz.
776 i Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668,
Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999
r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz.
1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39,
poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr
154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i
1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7,
poz. 79) ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe, od kwoty świadczenia pielęgnacyjnego
przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, chyba
że osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu
z innych tytułów lub otrzymuje emeryturę albo rentę, z zastrzeżeniem
ust. 8.
3. Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością
sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad ciężko chorym członkiem
rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,
ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe, od kwoty świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, jeżeli dochód w rodzinie
osoby opiekującej się nie przekracza półtorakrotnego dochodu określonego
zgodnie z art. 4 i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów lub nie
otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku
z koniecznością sprawowania opieki pozostają na urlopie bezpłatnym.",
c) w ust. 6:
– pkt 1 otrzymuje brzmienie:
- "1) osoby, o których mowa w ust. 2, przez okres niezbędny do
uzyskania 20-letniego w przypadku kobiet i 25-letniego w przypadku
mężczyzn, okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego), jednak
nie dłużej niż przez 20 lat,",
– uchyla się pkt 2,
d) uchyla się ust. 7,
e) ust. 9 otrzymuje brzmienie:
"9. Nie opłaca się składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę,
o której mowa w ust. 2 i 3, jeżeli w dniu złożenia wniosku o opłacanie
składki osoba ta ma więcej niż 50 lat i nie ma okresu ubezpieczenia
(składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat, oraz za
osobę, która legitymuje się tym okresem w wymiarze 20 lat w przypadku
kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.";
7) w art. 35a w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) wysokość macierzyńskiego zasiłku okresowego oraz renty socjalnej,";
8) w art. 37 uchyla się ust. 5.
Art. 38.
W ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U.
z 1998 r. Nr 7, poz. 25, z późn. zm.)[6] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 9 uchyla się pkt 3;
2) art. 15 otrzymuje brzmienie:
"Art. 15. Z tytułu urodzenia, a także z tytułu przyjęcia dziecka w wieku
do jednego roku na wychowanie, jeżeli w tym czasie został złożony
wniosek o przysposobienie, ubezpieczonemu przysługuje zasiłek
macierzyński w wysokości trzyipółkrotnej emerytury podstawowej.
Jeżeli ubezpieczeniu podlegają oboje rodzice, zasiłek ten
przysługuje im łącznie.";
3) w art. 27 w ust. 1 uchyla się pkt 2.
Art. 39.
W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr
42, poz. 371 i Nr 181, poz. 1515) w art. 16 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Do emerytur i rent, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługuje dodatek
kombatancki, a do rent rodzinnych - dodatek dla sierot zupełnych, na
zasadach i w wysokości określonych w przepisach o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i dodatek kombatancki.".
Art. 40.
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.)[7] w art. 21 w ust. 1 pkt 8
otrzymuje brzmienie:
"8) świadczenia rodzinne wypłacone na podstawie przepisów o świadczeniach
rodzinnych oraz dodatki pielęgnacyjne i porodowe,".
Art. 41.
W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 w ust. 1 w pkt 2:
a) lit. j otrzymuje brzmienie:
" j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku
stałego wyrównawczego lub renty socjalnej,",
b) po lit. j dodaje się lit. k w brzmieniu:
"k) nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla
bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,";
2) w art. 24 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Do okresu uprawniającego do zasiłku, od którego zależy wysokość i okres
pobierania zasiłku, zalicza się również okresy pobierania, na podstawie
przepisów o pomocy społecznej, gwarantowanego zasiłku okresowego oraz
okresy pobierania, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i
utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego
okresu jego pobierania, okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w
celu przygotowania zawodowego młodocianych pracowników, okres zatrudnienia
za granicą osoby, która przesiedliła się do kraju na warunkach repatriacji
w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim oraz okresy urlopu
bezpłatnego, udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych
urlopów dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, innych
udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych, a także okresy niewykonywania
pracy przed dniem 8 czerwca 1968 r. stanowiące przerwę w zatrudnieniu
spowodowaną opieką nad dzieckiem:
1) w wieku do 4 lat – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie z
okresami, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 2 – bez względu na liczbę
dzieci – do 6 lat,
2) na które, ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub
psychofizyczny, przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodat-kowo do 3 lat
na każde dziecko.".
Art. 42.
W ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 108 i Nr 74, poz. 676
oraz z 2003 r. Nr 56, poz. 498) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków: dla sierot zupełnych,
kombatanckiego i za tajne nauczanie nie może przekraczać 75% podstawy
wymiaru emerytury.";
2) w art. 24 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) w razie śmierci albo zaginięcia żołnierza rentę rodzinną wymierza się od
renty inwalidzkiej I grupy, jaka przysługi-wałaby temu żołnierzowi w dniu
śmierci albo zaginięcia; przepis art. 22 ust. 2 stosuje się odpowiednio,";
3) w art. 25:
a) w ust. 1 uchyla się pkt 2,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Dodatek dla sierot zupełnych przysługuje na zasadach i w wysokości
określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.".
Art. 43.
W ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży
Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej
oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 53, poz. 214, z późn. zm.)[8] wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków dla sierot zupełnych,
kombatanckiego i za tajne nauczanie nie może przekraczać 75% podstawy
wymiaru emerytury. W przypadku zwiększenia emerytury, o którym mowa w art.
15 ust. 4, kwota emerytury nie może przekraczać 80% podstawy wymiaru
emerytury.";
2) w art. 24 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) w razie śmierci albo zaginięcia funkcjonariusza, rentę rodzinną wymierza
się od renty inwalidzkiej I grupy, jaka przysługiwałaby temu
funkcjonariuszowi w dniu śmierci albo zaginięcia, przepis art. 22 ust. 2
stosuje się odpowiednio,";
3) w art. 25:
a) w ust. 1 uchyla się pkt 2,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Dodatek dla sierot zupełnych przysługuje na zasadach i w wysokości
określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.".
Art. 44.
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz.
926, z późn. zm.)[9] w art. 299 wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 3 w pkt 8 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 9 w
brzmieniu:
"9) wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta w zakresie prowadzonych
postępowań o przyznanie świadczeń rodzinnych.";
2) § 4 otrzymuje brzmienie:
"§ 4. Jednostkom organizacyjnym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta, a także komornikom sądowym mogą być udostępniane
również informacje o numerach rachunków bankowych posiadanych przez
podatników.".
Art. 45.
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.)[10] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 4 w pkt 2:
a) lit. a otrzymuje brzmienie:
"a) pracodawca – w stosunku do pracowników oraz jednostka organizacyjna
lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym
uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z
tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku
macierzyńskiego,",
b) lit. k otrzymuje brzmienie:
"k) ośrodek pomocy społecznej – w stosunku do osób rezygnujących z
zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji oraz nad
ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką,
ojcem lub rodzeństwem,",
c) lit. m otrzymuje brzmienie:
"m) Zakład – w stosunku do osób podlegających ubezpie-czeniom społecznym z
tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości
zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zasiłki te wypłaca Zakład,",
d) po lit. u dodaje się lit. w w brzmieniu:
"w) wójt, burmistrz lub prezydent miasta – w stosunku do osób
otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne, na podstawie przepisów o
świadczeniach rodzinnych,";
2) w art. 6:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu osób
rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania
bezpośredniej, osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym stałej
pielęgnacji lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie
zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które składki opłaca
ośrodek pomocy społecznej, regulują przepisy o pomocy społecznej.",
b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:
"2a. Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne wójt, burmistrz lub
prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od
podstawy odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przez
okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i
nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego
przez mężczyznę, jednak nie dłużej niż przez 20 lat.
2b. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie
pielęgnacyjne, jeżeli w terminie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego
miała ukończone 50 lat lub więcej i okres ubezpieczenia (składkowy i
nieskładkowy) krótszy niż 10 lat.";
3) w art. 16:
a) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób rezygnujących z
zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki i pielęgnacji
lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi
matką, ojcem lub rodzeństwem finansują w całości ośrodki pomocy
społecznej.",
b) po ust. 6a dodaje się ust. 6b w brzmieniu:
"6b. Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających
świadczenie pielęgnacyjne finansuje w całości wójt, burmistrz lub
prezydent miasta.";
4) w art. 18:
a) ust. 5 i 5a otrzymują brzmienie:
"5. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób,
o których mowa w przepisach o pomocy społecznej, rezygnujących z
zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki i pielęgnacji
lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi
matką, ojcem lub rodzeństwem, oraz osób pobierających świadczenie
pielęgnacyjne na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych stanowi
kwota świadczenia pielęgnacyjnego, z zastrzeżeniem ust. 9.
5a. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób
przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota świadczenia
pielęgnacyjnego, z zastrzeżeniem ust. 9.";
5) w art. 36 ust. 2a otrzymuje brzmienie:
"2a. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym lub pobierająca zasiłek
macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego jest
zobowiązana poinformować płatnika składek o ustaleniu prawa do emerytury i
renty albo o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż
przebywanie na urlopie.";
6) w art. 50 ust. 9 otrzymuje brzmienie:
"9. Dane zgromadzone na kontach, o których mowa w ust. 3, udostępnia się
bezpłatnie sądom, prokuratorom, organom kontroli skarbowej oraz Komisji
Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, a także w zakresie niezbędnym
do realizacji świadczeń rodzinnych samorządowi gminy.";
7) w art. 55 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) rentowy, z którego są finansowane wypłaty rent z tytułu niezdolności do
pracy, rent szkoleniowych, rent rodzinnych, dodatków do rent rodzinnych
dla sierot zupełnych, zasiłków pogrzebowych oraz świadczenia zlecone
Zakładowi do wypłaty, podlegające finansowaniu z budżetu państwa, a także
wydatki na prewencję rentową,";
8) w art. 76:
a) w ust. 1 w pkt 6 uchyla się lit. a,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Należności z tytułu poniesionych kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt
6, podlegają refundacji z budżetu państwa w części proporcjonalnej do
liczby świadczeń finanso-wanych z tych źródeł.".
Art. 46.
W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, z późn. zm.)[11] wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 3 uchyla się pkt 4;
2) uchyla się art. 75;
3) w art. 94 w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
"2) dodatku dla sieroty zupełnej,";
4) w art. 139 w ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:
"6) kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych oraz
świadczeń rodzinnych w razie braku możliwości potrącenia z wypłacanych
zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych, wraz z
odsetkami za zwłokę w ich spłacie,";
5) w art. 140 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zbiegu egzekucji sum,
o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, z potrąceniem należności
alimentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4, oraz świadczeń
rodzinnych.".
Art. 47.
W ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 i Nr 241, poz.
2074) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 w ust. 1 uchyla się pkt 10;
2) w art. 20 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Renty z ubezpieczenia wypadkowego, dodatek dla sieroty zupełnej z tego
ubezpieczenia podlegają waloryzacji w terminach i na zasadach określonych
w ustawie o emeryturach i rentach z FUS." ;
3) w art. 26 uchyla się ust. 4.
Art. 48.
W ustawie z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym
Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 9:
a) w ust. 1:
– pkt 25 otrzymuje brzmienie:
"25) osoby pobierające rentę socjalną lub zasiłek stały wyrównawczy z
pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego
z innego tytułu;",
– po pkt 25 dodaje się pkt 25a w brzmieniu:
"25a) osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne lub dodatek do
zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty
prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu
jego pobierania przyznane na podstawie przepisów o świadczeniach
rodzinnych, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z
innego tytułu;",
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Status członka rodziny osoby ubezpieczonej zwalnia z obowiązku
ubezpieczenia zdrowotnego osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 16-19, 23-
25a i 29.";
2) w art. 16 po pkt 9 dodaje się pkt 9a w brzmieniu:
"9a) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25a, obejmuje okres od dnia
przyznania świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z
tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla
bezrobotnych do dnia utraty prawa do ich pobierania;";
3) w art. 17:
a) po ust. 11 dodaje się ust. 11a w brzmieniu:
"11a. Osoby, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25a, zgłasza do
ubezpieczenia zdrowotnego wójt, burmistrz lub prezydent miasta.",
b) ust. 14 otrzymuje brzmienie:
"14. Osoby, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 28, zgłasza do
ubezpieczenia zdrowotnego w imiennym raporcie miesięcznym kierowanym do
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pracodawca albo rolnicza spółdzielnia
produkcyjna.",
c) uchyla się ust. 15;
4) w art. 23:
a) ust. 5 otrzymuje brzmienie:
"5. Podstawę wymiaru składek osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 i
3, stanowi kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego
przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.",
b) w ust. 9:
– pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 16–19, jest kwota
odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;",
– pkt 5–7 otrzymują brzmienie:
"5) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 23, jest kwota
odpowiadająca wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych lub
stypendium, a w przypadku niepobierania przez bezrobotnego zasiłku lub
stypendium – kwota odpowiadająca 40% wysokości świadczenia
pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach
rodzinnych;
6) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 24, jest kwota
odpowiadająca wysokości zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia
przedemerytalnego, a w przypadku niepobierania zasiłku
przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego – kwota odpowia-
dająca 40% wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;
7) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25, jest kwota
odpowiadająca wysokości renty socjalnej lub zasiłku stałego
wyrównawczego z pomocy społecznej;",
– po pkt 7 dodaje się pkt 7a w brzmieniu:
"7a) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25a, jest kwota
odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;";
– pkt 8–10 otrzymują brzmienie:
"8) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 26 i 27, jest kwota
odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;
9) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 28, jest kwota
odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgna-cyjnego przysługującego
na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;
10) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 29, jest kwota
odpowiadająca kwocie faktycznie otrzymanych alimentów, nie wyższa
jednak od wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na
podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych;";
5) w art. 27 ust. 13 otrzymuje brzmienie:
"13. Za osobę korzystającą z urlopu wychowawczego składkę na ubezpieczenie
zdrowotne oblicza pracodawca albo rolnicza spółdzielnia produkcyjna.";
6) w art. 28 w ust. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie:
"8) osób, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 25 i 25a, opłaca podmiot
wypłacający to świadczenie;".
Rozdział 9
Przepisy przejściowe i dostosowujące
Art. 49.
W okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2003 r. do dnia 31 sierpnia 2004 r.
wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego wynosi:
1) 42,50 zł na pierwsze i drugie dziecko;
2) 52,60 zł na trzecie dziecko;
3) 65,70 zł na czwarte i kolejne dziecko.
Art. 50.
W okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r. i w
okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2006 r.
wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego wynosi:
1) 42,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
2) 53,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 16 roku
życia;
3) 61,00 zł na dziecko w wieku powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku
życia.
Art. 51.
1. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie
świadczeń rodzinnych, wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz
ich wypłatę składa się odpowiednio do podmiotów, o których mowa w ust. 2 pkt
2 i art. 52 ust. 1 pkt 2.
2. W okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2003 r. do dnia 31 sierpnia 2004 r.
świadczenia rodzinne przyznają i wypłacają:
1) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki do zasiłku
rodzinnego, o których mowa w art. 9–15, a także zasiłki pielęgnacyjne i
świadczenia pielęgnacyjne – organ właściwy:
a) osobom bezrobotnym oraz osobom pobierającym zasiłek przedemerytalny lub
świadczenie przedemerytalne,
b) osobom, którym przed dniem wejścia w życie ustawy, zasiłki rodzinne,
pielęgnacyjne przyznawały i wypłacały ośrodki pomocy społecznej,
c) osobom ubiegającym się o dodatki, o których mowa w art. 10–12, lub
świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w art. 17,
d) osobom zatrudnionym lub wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia
lub umowy agencyjnej u pracodawcy zatrudniającego nie więcej niż 4
pracowników lub osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia lub
umowy agencyjnej,
e) osobom, którym są wypłacane za okres po ustaniu zatrudnienia zasiłki z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
f) posłom i senatorom,
g) innym osobom nie wymienionym w pkt 2;
2) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki, o których mowa w
art. 9, 13–15, a także zasiłki pielęgnacyjne:
a) pracodawcy zatrudniający co najmniej 5 pracowników lub osoby wykonujące
pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej – swoim
pracownikom w czasie trwania ich zatrudnienia oraz osobom wykonującym
pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej,
b) właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej,
ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Szefowi Agencji Wywiadu,
Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Ministrowi
Sprawiedliwości – żołnierzom lub funkcjonariuszom tych służb,
c) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – osobom podlegającym
ubezpieczeniu społecznemu rolników,
d) Zakład – ubezpieczonym innym niż wymienieni w lit. a–c:
– osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi
współpracującym oraz duchownym,
– osobom, którym wypłaca emeryturę lub rentę albo rentę rodziną,
e) rolnicze spółdzielnie produkcyjne – członkom i pracownikom, jeżeli są
zobowiązani do wypłaty świadczeń rodzinnych pracownikom,
f) jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, jeżeli są
zobowiązani do wypłaty świadczeń rodzinnych pracownikom,
g) właściwe organy emerytalne lub rentowe osobom, którym wypłacają
emerytury lub renty.
3. Podmioty realizujące zadania z zakresu świadczeń rodzinnych, o których mowa
w ust. 2 pkt 1 i pkt 2 lit. b–d oraz g, świadczenia rodzinne przyznają
w drodze decyzji administracyjnej.
4. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań z zakresu
świadczeń rodzinnych, zadania te są finansowane z budżetu państwa.
Art. 52.
1. W okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r.
oraz w okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2005 r. do dnia 31 sierpnia 2006
r. świadczenia rodzinne przyznają i wypłacają:
1) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki, o których mowa w
art. 9–15, a także zasiłki pielęgnacyjne – organ właściwy, z zastrzeżeniem
art. 54;
2) zasiłek rodzinny, o którym mowa w art. 6, oraz dodatki, o których mowa w
art. 9, 13–15, a także zasiłki pielęgnacyjne – pracodawcy zatrudniający co
najmniej 20 pracowników lub osoby wykonujące pracę na podstawie umowy
zlecenia lub umowy agencyjnej – swoim pracownikom w czasie trwania ich
zatrudnienia oraz osobom wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia lub
umowy agencyjnej.
2. Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań z zakresu
świadczeń rodzinnych, zadania te są finansowane z budżetu państwa.
Art. 53.
1. W przypadku zmiany podmiotu realizującego świadczenia rodzinne, obowiązek
poinformowania o tym osoby otrzymującej świadczenie spoczywa na podmiocie
dotychczas je realizującym. Obowiązek ten dotyczy również podmiotów
realizujących zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne lub wychowawcze przed dniem
wejścia w życie ustawy.
2. W przypadku gdy zmiana podmiotu realizującego świadczenia rodzinne następuje
wskutek zmiany w sytuacji osoby otrzymującej świadczenie rodzinne, w
szczególności gdy wiąże się ze zmianą miejsca zatrudnienia lub przejściem na
emeryturę, rentę lub rentę rodzinną, realizację świadczeń rodzinnych
przejmuje organ właściwy.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, podmiot realizujący świadczenia
rodzinne jest zobowiązany do niezwłocznego przekazania organowi właściwemu
posiadanej dokumentacji dotyczącej osoby otrzymującej świadczenia rodzinne.
4. Osobie nie wymienionej w art. 51 i 52 uprawnionej do świadczeń rodzinnych,
świadczenie przyznaje organ właściwy.
Art. 54.
1. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty albo renty rodzinnej otrzymującej
dodatek pielęgnacyjny przed dniem 1 września 2004 r. prawo do zasiłku
pielęgnacyjnego ustala, w drodze decyzji, organ emerytalny lub rentowy
wypłacający emeryturę, rentę lub rentę rodzinną.
2. Osobie, o której mowa w ust. 1, zasiłki pielęgnacyjne wypłaca organ
emerytalny lub rentowy w terminie przyjętym dla wypłaty emerytury lub renty
albo renty rodzinnej.
Art. 55.
Upoważnia się ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dokonania, na
wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, przeniesienia
między częściami, działami, rozdziałami i paragrafami zawartych w ustawie
budżetowej na rok 2003 i 2004 planowanych wydatków przeznaczonych na
finansowanie:
1) zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych przysługujących na
podstawie przepisów o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i
wychowawczych;
2) świadczeń z funduszu alimentacyjnego przysługujących na podstawie
przepisów o funduszu alimentacyjnym;
3) zasiłków stałych, gwarantowanych zasiłków okresowych, jednorazowych
zasiłków macierzyńskich przysługujących na podstawie przepisów o pomocy
społecznej;
4) składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie
zdrowotne.
Art. 56.
Do dnia przekazania organowi właściwemu realizacji zadań w zakresie świadczeń
rodzinnych, kwoty świadczeń rodzinnych wypłaconych przez pracodawców, a także
przez jednostki, które zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, zalicza się
na poczet należnych składek na ubezpieczenia społeczne, z wyjątkiem świadczeń,
których wypłata została uznana w drodze decyzji za nienależnie pobrane
świadczenie.
Art. 57.
1. Osoba, której świadczenia rodzinne wypłaca pracodawca lub jednostka, która
zawarła umowę agencyjną lub umowę zlecenia, może wystąpić z wnioskiem do
Zakładu o ustalenie prawa do tych świadczeń i o wydanie decyzji.
2. Z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych i o wydanie decyzji
może wystąpić do Zakładu także pracodawca lub kierownik jednostki, o której
mowa w ust. 1.
Art. 58.
1. Do dnia przekazania realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych
organowi właściwemu, Zakład kontroluje pracodawców oraz jednostki, które
zawarły umowę agencyjną lub umowę zlecenia, w zakresie prawidłowości
prowadzonego postępowania w sprawie przyznawania i wypłacania świadczeń
rodzinnych.
2. Do dnia przekazania realizacji zadań w zakresie świadczeń rodzinnych
organowi właściwemu, pracodawcy lub jednostki, które zawarły umowę agencyjną
lub umowę zlecenia, wypłacający świadczenia rodzinne są zobowiązani:
1) prowadzić dokumentację dotyczącą wypłat świadczeń rodzinnych;
2) zwracać się do oddziału Zakładu o ustalenie uprawnień w przypadkach
wątpliwych;
3) okazywać lub przedstawiać do wglądu wszystkie dokumenty dotyczące wypłaty
świadczeń rodzinnych – organom kontrolnym Zakładu oraz innym organom
uprawnionym do kontroli oraz udzielać w tych sprawach niezbędnych
wyjaśnień i informacji;
4) podejmować lub wstrzymywać wypłatę na polecenie Zakładu.
3. Organ właściwy, Zakład, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz
organy emerytalne lub rentowe realizujące świadczenia rodzinne, są
obowiązane prowadzić dokumentację postępowania w sprawie przyznawania
i wypłacania świadczeń rodzinnych.
Art. 59.
1. Do dnia przekazania zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych
organowi właściwemu, kontrola prawidłowości przyznawania i wypłacania
świadczeń rodzinnych należy do organu uprawnionego do wydania decyzji.
2. W razie powzięcia wątpliwości, organ uprawniony do wydania decyzji może
wezwać osobę, której przyznano świadczenia rodzinne, do złożenia dodatkowych
wyjaśnień i udokumentowania dochodów.
3. Organ, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń, może
umorzyć kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w całości lub w
części, odroczyć ich termin płatności albo rozłożyć je na raty, jeżeli
zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, tryb przekazywania przez Zakład, Kasę Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego, inne organy emerytalne lub rentowe oraz inne
podmioty wydające decyzje w sprawie świadczeń rodzinnych, dokumentacji
dotyczącej nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych
i wychowawczych oraz świadczeń rodzinnych. Przepisy rozporządzenia powinny
zapewnić sprawne i płynne wprowadzenie w życie nowego systemu świadczeń
rodzinnych.
Art. 60.
1. Do dnia przekazania zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych
organowi właściwemu, od decyzji oddziału Zakładu, Prezesa Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego oraz innego właściwego organu emerytalnego lub
rentowego, przysługuje odwołanie w terminie i na zasadach przewidzianych dla
świadczeń z ubezpieczenia społecznego, określonych w ustawie z dnia 17
listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
2. Do dnia przekazania zadań w zakresie realizacji świadczeń rodzinnych
organowi właściwemu, odwołanie od decyzji jednostek organizacyjnych
podległych Ministrowi Obrony Narodowej, ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych, Szefowi Agencji Wywiadu, Szefowi Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Ministrowi Sprawiedliwości, następuje w trybie ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Art. 61.
1. W okresie zasiłkowym od dnia 1 września 2003 r. do dnia 31 sierpnia 2004 r.
zasiłek pielęgnacyjny przysługuje również osobie, która ukończyła 75 rok
życia.
2. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie, o której mowa w ust. 1,
mającej ustalone prawo do dodatku pielęgnacyjnego do emerytury lub renty albo
renty rodzinnej.
3. Osoba uprawniona przed dniem 1 września 2004 r. do zasiłku pielęgnacyjnego,
której dochód jest wyższy od kwoty, o której mowa w art. 16 ust. 4, zachowuje
do niego prawo do dnia 31 sierpnia 2006 r., nie dłużej jednak niż do
ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
4. Osoba uprawniona przed dniem 1 września 2004 r. do zasiłku pielęgnacyjnego,
która do dnia 31 grudnia 2004 r. ukończy 75 rok życia, zachowuje do niego
prawo bez względu na wysokość dochodu rodziny lub dochodu pełnoletniej osoby
niepełnosprawnej.
5. W roku kalendarzowym 2004 kwota zasiłku pielęgnacyjnego podlega waloryzacji
na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 62.
1. Osoba uprawniona przed dniem 1 września 2004 r. do dodatku pielęgnacyjnego
do emerytury lub renty albo renty rodzinnej, której dochód rodziny lub dochód
pełnoletniej osoby niepełnosprawnej jest wyższy od kwoty, o której mowa w
art. 16 ust. 4, nabywa prawo do zasiłku pielęgnacyjnego do dnia 31 sierpnia
2006 r., nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa
termin ważności orzeczenia.
2. Osoba uprawniona przed dniem 1 września 2004 r. do dodatku pielęgnacyjnego
do emerytury lub renty albo renty rodzinnej, która do dnia 31 grudnia 2004 r.
ukończy 75 rok życia, nabywa prawo do zasiłku pielęgnacyjnego bez względu na
wysokość dochodu rodziny lub dochodu pełnoletniej osoby niepełnosprawnej.
3. Inwalida wojenny uprawniony przed dniem 1 września 2004 r. do dodatku
pielęgnacyjnego, nabywa prawo do zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości 150%
kwoty, o której mowa w art. 16 ust. 5.
Art. 63.
1. Osoba otrzymująca zasiłek stały na podstawie przepisów o pomocy społecznej
przed dniem wejścia w życie ustawy, w związku z pielęgnacją dziecka
legitymującego się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
łącznie ze wskazaniami, o których mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z
dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.)[12],
nabywa prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17, do
dnia 31 sierpnia 2004 r., jeżeli spełnia warunki określone w dotychczasowych
przepisach.
2. Osoba opiekująca się dzieckiem, o której mowa w ust. 1, jeżeli przed dniem
1 września 2004 r. ukończyła 50 lat, nabywa prawo do świadczenia
pielęgnacyjnego, o którym mowa w art. 17, jeżeli spełnia warunki określone
w dotychczasowych przepisach.
3. Osoby zdolne do pracy, lecz nie pozostające w zatrudnieniu ze względu na
konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji,
posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności wraz ze wskazaniami, o których
mowa w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych, za które ośrodek pomocy społecznej opłacał składkę na
ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. nabywają prawo do
emerytury bez względu na wiek, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r. ukończyły co
najmniej 45 lat i mają okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy)
wynoszący co najmniej 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku
mężczyzn. Wysokość emerytury dla tych osób ustala się według zasad
przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
Art. 64.
1. Osoba samotnie wychowująca dziecko oraz osoba wychowująca troje lub więcej
dzieci otrzymująca przed dniem wejścia w życie ustawy podwyższony zasiłek
wychowawczy, nabywa prawo do dodatku, o którym mowa w art. 10, na dziecko, na
które korzystała z urlopu wychowawczego przed dniem wejścia w życie ustawy, w
wysokości 505,80 zł, jeżeli spełnia warunki określone w dotychczasowych
przepisach.
2. Osoba otrzymująca, przed dniem wejścia w życie ustawy, zasiłek wychowawczy,
jeżeli pozostawała w zatrudnieniu przez okres krótszy niż 12 miesięcy
bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, nabywa prawo do
dodatku, o którym mowa w art. 10, jeżeli spełnia warunki określone w
dotychczasowych przepisach.
3. Do okresów, o których mowa w art. 10 ust. 1, wlicza się okresy, za które
zostały wypłacone zasiłki wychowawcze z tytułu wychowywania tego samego
dziecka, przed dniem wejścia w życie ustawy.
Art. 65.
Osoba otrzymująca świadczenia z funduszu alimentacyjnego, która ukończyła 50 rok
życia przed dniem wejścia w życie ustawy, nabywa prawo do dodatku, o którym mowa
w art. 12, do czasu uzyskania prawa do emerytury lub renty albo prawa do zasiłku
stałego wyrównawczego określonego w przepisach o pomocy społecznej, jeżeli
dochód rodziny nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 1, i egzekucja
ustalonych wyrokiem sądu rodzinnego alimentów okazała się bezskuteczna.
Art. 66.
1. Do czasu przejęcia zadań przed organ właściwy postępowanie w sprawie
nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych
zakończone prawomocną decyzją lub będące w toku prowadzi organ, który wydał
tę decyzję lub wszczął postępowanie w sprawie nienależnie pobranych zasiłków
rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, na podstawie dotychczasowych
przepisów.
2. Do czasu przejęcia zadań przez organ właściwy, kwoty nienależnie pobranych
świadczeń rodzinnych, ustalone prawomocną decyzją, podlegają potrąceniu:
1) ze świadczeń rodzinnych;
2) z emerytury, renty lub renty rodzinnej, jeżeli prawo do świadczeń
rodzinnych nie istnieje, pod warunkiem, że świadczenia rodzinne były
wypłacane łącznie z emeryturą, rentą lub rentą rodzinną;
3) w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.
3. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych przez osoby, o których
mowa w art. 54, ustalone prawomocną decyzją, podlegają potrąceniu:
1) ze świadczeń rodzinnych;
2) z emerytury, renty lub renty rodzinnej, jeżeli prawo do świadczeń
rodzinnych nie istnieje, pod warunkiem, że świadczenia rodzinne były
wypłacane łącznie z emeryturą, rentą lub rentą rodzinną;
3) w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.
4. Organ właściwy, w przejętych sprawach nienależnie pobranych zasiłków
rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych, a także w sprawach świadczeń
rodzinnych, ustalonych prawomocną decyzją lub będących w toku, staje się
stroną w zakresie postępowań egzekucyjnych i przed sądem.
Art. 67.
1. Z dniem wejścia w życie ustawy fundusz alimentacyjny, zwany dalej
"funduszem", przechodzi w stan likwidacji.
2. Z dniem wejścia w życie ustawy aktywa i pasywa funduszu stają się aktywami
i pasywami Skarbu Państwa.
3. Likwidatorem funduszu jest Prezes Zakładu, w zakresie spraw o świadczenia z
funduszu, do których prawo powstało przed dniem wejścia w życie ustawy.
4. Likwidator może upoważnić innych pracowników Zakładu do wykonywania
określonych czynności związanych z likwidacją funduszu.
Art. 68.
1. Niezwłocznie po rozpoczęciu likwidacji likwidator powinien powiadomić bank
obsługujący fundusz o rozpoczęciu likwidacji funduszu.
2. Likwidator prowadzi bieżące sprawy, ściąga wierzytelności i wykonuje
zobowiązania likwidowanego funduszu oraz reprezentuje w tych sprawach Skarb
Państwa.
3. Likwidację funduszu likwidator prowadzi na podstawie planu finansowego
likwidacji, obejmującego źródła przychodów i przewidywanych wydatków w
okresie likwidacji, w tym zaspokojenia zobowiązań funduszu, w ramach środków
istniejących po rozpoczęciu likwidacji.
4. Plan likwidacji funduszu, o którym mowa w ust. 3, likwidator przedstawia do
zaopiniowania ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.
5. Likwidator sporządza sprawozdania budżetowe, do sporządzania których był
zobowiązany, przed dniem likwidacji funduszu, Prezes Zakładu.
Art. 69.
Sprawy o świadczenia z funduszu, do których prawo powstało przed dniem wejścia w
życie ustawy, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonym w
dotychczasowych przepisach.
Art. 70.
1. Osoba, która bezpodstawnie pobrała świadczenia z funduszu, jest zobowiązana
do ich zwrotu.
2. Sprawy o bezpodstawnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego
podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonym w dotychczasowych
przepisach.
3. Egzekucję z tytułu bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu prowadzi
się w dalszym ciągu, aż do ich zaspokojenia. Organ egzekucyjny przekazuje
likwidatorowi kwoty ściągnięte od osoby, która bezpodstawnie pobrała
świadczenia z funduszu. Wniosek o umorzenie lub zawieszenie egzekucji wymaga
zgody likwidatora.
Art. 71.
Egzekucję należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu prowadzi się w
dalszym ciągu, aż do ich zaspokojenia. Organ egzekucyjny przekazuje
likwidatorowi kwoty ściągnięte od osoby zobowiązanej do alimentacji, pozostałe
po zaspokojeniu bieżących alimentów. Wniosek o umorzenie lub zawieszenie
egzekucji wymaga zgody likwidatora.
Art. 72.
1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, związanych z sytuacją zdrowotną
lub rodzinną osoby, przeciwko której jest prowadzona egzekucja alimentów lub
osoby zobowiązanej do zwrotu bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu,
likwidator może umorzyć należności likwidowanego funduszu z tytułu
wypłaconych lub bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu.
2. Likwidator, za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
może umorzyć należności likwidowanego funduszu z tytułu wypłaconych lub
bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu.
Art. 73.
1. Pozostałość środków po zlikwidowanym funduszu podlega przekazaniu na
dochody budżetu państwa.
2. Po zakończeniu likwidacji likwidator sporządza sprawozdanie końcowe z
zakończenia likwidacji, podlegające zatwierdzeniu przez ministra właściwego
do spraw finansów publicznych.
Rozdział 10
Przepisy uchylające i przepisy o wejściu w życie
Art. 74.
Tracą moc:
1) ustawa z dnia 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym (Dz. U. z 1991
r. Nr 45, poz. 200, z późn. zm.)[13],
2) ustawa z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i
wychowawczych (Dz. U. z 1998 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.)[14].
Art. 75.
Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w
którym została ogłoszona, z wyjątkiem:
1) art. 16 ust. 4, art. 36, art. 38 pkt 3, art. 39, art. 42, art. 43, art.
46 pkt 1–3, art. 47, art. 50, art. 54, art. 61 ust. 3 i 4, art. 62, które
wchodzą w życie z dniem 1 września 2004 r.;
2) art. 6 ust. 2, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2006 r.;
3) art. 1 ust. 2 pkt 2, art. 10 ust. 6, art. 21 i art. 22, które wchodzą
w życie z dniem uzyskania członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000
r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z
2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr
111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805 oraz z
2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz.
1673 i Nr 200, poz. 1679.
[2] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19,
poz. 239, Nr 22, poz. 291 i Nr 122, poz. 1323, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194, Nr
128, poz. 1404, Nr 144, poz. 1615 i Nr 154, poz. 1794 i 1795 oraz z 2002 r. Nr
4, poz. 32, Nr 113, poz. 984 i Nr 240, poz. 2052.
[3] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz.
113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z
1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr
45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988
r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14,
poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z
1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz.
53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24,
poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43,
poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752,
Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i
Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr
52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269 i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55,
poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz. 1191 i 1193 i Nr 122,
poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63, poz.
635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr
138, poz. 1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr
84, poz. 764, Nr 126, poz. 1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271,
Nr 240, poz. 2058 oraz z 2003 r. Nr 41, poz. 360 i Nr 42, poz. 363.
[4] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
2002 r. Nr 113,
poz. 984, Nr 127, poz. 1090, Nr 141, poz. 1178, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz.
1387, Nr 199,
poz. 1672, Nr 200, poz. 1679 i Nr 216, poz. 1824.
[5] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
1998 r. Nr 106,
poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz.
170, Nr 79, poz. 885
i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr
72, poz. 748, Nr 88,
poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz.
1792 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79.
[6] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, z 2000
r. Nr 45, poz. 531, z 2001 r. Nr 73, poz. 764 i z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr
45, poz. 391.
[7] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104,
Nr 117, poz. 1228 i Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64,
Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz.
968, Nr 102, poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363
i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74,
poz. 676, Nr 78, poz. 715, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141, poz.
1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz.
2058 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79 i Nr 45, poz. 391.
[8] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1995 r. Nr 4, poz. 17,
z 1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 106, poz.
1215, z 2000 r. Nr 122, poz. 1313, z 2001 r. Nr 27, poz. 298, Nr 81, poz. 877 i
Nr 74, poz. 676 oraz z 2003 r. Nr 56, poz. 498.
[9] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz.
1083, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 i Nr 92, poz. 1062,
z 2000 r. Nr 94, poz. 1037, Nr 116,
poz. 1216, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1315, z 2001 r. Nr 16, poz. 166, Nr
39, poz. 459, Nr 42, poz. 475, Nr 110, poz. 1189, Nr 125, poz. 1368 i Nr 130,
poz. 1452 oraz z 2002 r. Nr 89, poz. 804, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i
Nr 169, poz. 1387.
[10] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1998 r. Nr 162, poz.
1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr
78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041,
Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz.
298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz. 1080, Nr 110, poz. 1189,
Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154, poz. 1792, z 2002 r. Nr 25,
poz. 253, Nr 41, poz. 365, Nr 74, poz. 676, Nr 155, poz. 1287, Nr 169, poz.
1387, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r.
Nr 56, poz. 498.
[11] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1999 r. Nr 38, poz.
360, Nr 70, poz. 774, Nr 72, poz. 801 i 802 i Nr 106, poz. 1215, z 2000 r. Nr
2, poz. 26, Nr 9, poz. 118, Nr 19, poz. 238, Nr 56, poz. 678 i Nr 84, poz.
948, z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 85, poz. 924, Nr 89, poz.
968, Nr 111, poz. 1194, Nr 154, poz. 1792, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 199,
poz. 1673, Nr 200, poz. 1679, Nr 240, poz. 2054 i Nr 241, poz. 2074 oraz z
2003 r. Nr 56, poz. 498.
[12] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1997 r. Nr 160, poz.
1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156,
poz. 1019 i Nr 162, poz.1118 i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz.
1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr
119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz.
1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz.
1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7, poz.
79).
[13] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
1997 r. Nr 121,
poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i z 1999 r. Nr 90, poz. 1000, z 2001 r.
Nr 154, poz. 1791 oraz
z 2002 r. Nr 241, poz. 2074.
[14] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. 1998
r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 60, poz. 636 i Nr 110,
poz. 1256, z 2000 r. Nr 104, poz. 1104, z 2001 r. Nr 122, poz. 1349, Nr 128,
poz. 1405 i Nr 154, poz. 1791 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 181, poz.
1515.