P r o j e k t
USTAWA
z dnia
o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Dział I
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa określa zasady i zakres odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych, organy właściwe w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych oraz postępowanie w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych.
Art. 2. Określenia zawarte w dziale II: "finanse publiczne", "środki
publiczne", "jednostka sektora finansów publicznych", "budżet", "plan
finansowy", "wydatki", "dotacja", "rezerwa budżetowa" oraz "sprawozdanie
budżetowe" mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o
finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, Nr 45, poz. 391, Nr
65, poz. 594 i Nr 96, poz. 874), przy czym:
1) budżet - oznacza odpowiednio budżet państwa i budżet jednostki samorządu
terytorialnego;
2) rezerwa budżetowa - oznacza odpowiednio tworzoną w budżecie rezerwę celową
i rezerwę ogólną.
Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do należności celnych i należ
ności podatkowych stanowiących dochody budżetu państwa lub jednostki samorządu
terytorialnego.
Dział II
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział 1
Zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Art. 4. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych podlegają:
1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy
jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki nie zaliczanej do
sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego
mieniem tych jednostek;
2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;
3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono
określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej jednostki;
4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom nie
zaliczanym do sektora finansów publicznych.
Art. 5. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu
terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie
takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego
obliczenia;
2) niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa,
jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów
publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej
niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
3) niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa,
jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów
publicznych albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności;
4) niedochodzenie nadmiernie lub nienależnie pobranych środków w
ramach Wspólnej Polityki Rolnej, Funduszu Spójności oraz funduszy
strukturalnych.
2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie
przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do uszczuplenia
wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub
innej jednostce sektora finansów publicznych wskutek zaniedbania w przedmiocie
organizacji pracy lub kierowania jednostką.
Art. 6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) nieprzekazanie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych
Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego lub nieterminowe
przekazanie tych dochodów;
2) niedokonanie wpłaty do budżetu w należnej wysokości nadwyżki środków
obrotowych przez zakład budżetowy albo części zysku przez gospodarstwo
pomocnicze jednostki budżetowej lub nieterminowe dokonanie tej wpłaty.
Art. 7. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest przeznaczenie
dochodów uzyskiwanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej
jednostce.
Art. 8. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) przekazanie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu jej udzielania;
2) nierozliczenie przekazanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie tej
dotacji;
3) nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu państwa.
Art. 9. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym
przez udzielającego dotację;
2) nierozliczenie otrzymanej dotacji lub nieterminowe rozliczenie
tej dotacji;
3) niedokonanie zwrotu dotacji w należnej wysokości lub nie
terminowe dokonanie zwrotu tej dotacji.
Art. 10. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie
zmian w budżecie lub planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych
bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia.
Art. 11. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dokonanie
wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu
upoważnienia.
2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie
przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do dokonania wydatku
powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w rocznym planie
finansowym jednostki wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w
zakresie nadzoru.
Art. 12. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest przeznaczenie
środków rezerwy budżetowej na inny cel niż określony w decyzji o ich
przyznaniu.
Art. 13. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) przyznanie lub przekazanie środków pochodzących ze źródeł zagranicznych,
nie podlegających zwrotowi lub z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności
oraz środków przeznaczonych na realizację Wspólnej Polityki Rolnej bez
zachowania lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu;
2) wykorzystanie środków, o których mowa w pkt 1, niezgodnie z przeznaczeniem
lub niezgodnie z obowiązującymi procedurami.
Art. 14. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest nieopłacenie
przez jednostkę sektora finansów publicznych:
1) składek na ubezpieczenia społeczne;
2) składek na ubezpieczenie zdrowotne;
3) składek na Fundusz Pracy;
4) składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
5) wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- albo ich opłacenie w kwocie niższej niż wynikająca z pra
widłowego obliczenia lub z przekroczeniem terminu zapłaty.
Art. 15. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest
zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu
upoważnienia do zaciągania zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych.
2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie
przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do niewykonania
zobowiązań jednostki, których termin płatności upłynął, wskutek zaniedbania
lub niewypełnienia obowiązków w zakresie nadzoru.
Art. 16. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewykonanie
przez jednostkę sektora finansów publicznych zobowiązań, którego skutkiem jest
zapłata odsetek, kar lub opłat.
Art. 17. 1. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest udzielenie
zamówienia publicznego:
1) dostawcy lub wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w
ustawie z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 2002 r.
Nr 72, poz. 664, z póżn. zm.)[1], zwanej dalej "ustawą o zamówieniach
publicznych";
2) z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych dotyczących:
a) przesłanek stosowania poszczególnych trybów udzielenia zamówienia
publicznego,
b) obowiązku zamieszczenia ogłoszenia o postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego w Biuletynie Zamówień Publicznych, w siedzibie zamawiającego lub
na stronie internetowej,
c) obowiązku uzyskania wymaganej decyzji administracyjnej;
3) którego przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady
uczciwej konkurencji;
4) z innym, niż wymienione w pkt 1-3, naruszeniem przepisów ustawy o
zamówieniach publicznych, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie
umowy w sprawie zamówienia publicznego:
1) bez zachowania formy pisemnej;
2) na czas nieoznaczony;
3) na czas dłuższy niż 3 lata lub przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu,
z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych.
3. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest unieważnienie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów
ustawy o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do
unieważnienia tego postępowania.
4. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezłożenie
przez członka komisji przetargowej lub inną osobę występującą w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego w imieniu zamawiającego oświadczeń
wymaganych przepisami ustawy o zamówieniach publicznych.
5. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewyłączenie
z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej
wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów ustawy o zamówieniach
publicznych.
6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zmiana umowy
w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach
publicznych.
7. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie
przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do popełnienia
naruszenia dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 oraz
ust. 2, 3 i 5, wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie
nadzoru.
Art. 18. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:
1) zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenia inwentaryzacji albo
przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami
ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76,
poz. 694 oraz z 2003 r. Nr 60, poz. 535, Nr 124, poz. 1152 i Nr 139,
poz. 1324);
2) wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z danymi
wynikającymi z ewidencji księgowej.
Rozdział 2
Zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Art. 19. 1. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicz
nych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów
publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia.
3. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
ponosi także osoba, która wydała polecenie wykonania czynu naruszającego
dyscyplinę finansów publicznych.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do czynów, o których mowa
w art. 5 ust. 2, art. 11 ust. 2, art. 15 ust. 2 oraz art. 17 ust. 7.
Art. 20. 1. Brak zgłoszenia sprzeciwu do uchwały zawierającej polecenie
lub upoważnienie do popełnienia czynu naruszającego dyscyplinę finansów
publicznych przez osobę, o której mowa w art. 4 pkt 1, uczestniczącą w po
dejmowaniu tej uchwały, stanowi wydanie polecenia, o którym mowa w art. 19
ust. 3.
2. Za zgłoszenie sprzeciwu, o którym mowa w ust. 1, uważa się
zgłoszenie sprzeciwu do uchwały na piśmie albo ustnie do protokołu, jak
również głosowanie przeciwko uchwale w przypadku głosowania imiennego.
Art. 21. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych uważa się za
popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do
którego był obowiązany.
Art. 22. 1. Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne, jak
i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
2. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione
umyślnie, jeżeli sprawca miał zamiar je popełnić, to jest chciał je popełnić
albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godził.
3. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione
nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia popełnił je
jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,
mimo że możliwość popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych
przewidywał albo mógł przewidzieć.
Art. 23. 1. Nieświadomość tego, że działanie lub zaniechanie, stanowi na
ruszenie dyscypliny finansów publicznych, nie wyłącza odpowiedzialności, chyba
że nieświadomość była usprawiedliwiona.
2. Nie popełnia naruszenia dyscypliny finansów publicznych osoba,
która z powodu choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności
psychicznych nie mogła w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować
swoim postępowaniem.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, gdy zakłócenie czynności psy
chicznych zostało spowodowane wprawieniem się w stan nietrzeźwości lub
odurzenia w wyniku własnego działania.
Art. 24. 1. Jeżeli w czasie orzekania w sprawie o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia tego
naruszenia, stosuje się ustawę nową, z tym że należy stosować ustawę
obowiązującą w czasie popełnienia naruszenia, jeżeli jest ona względniejsza
dla sprawcy.
2. Jeżeli według nowej ustawy określone działanie lub zaniechanie
objęte orzeczeniem nie stanowi już naruszenia dyscypliny finansów publicznych,
ukaranie ulega zatarciu z mocy prawa.
Art. 25. 1. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicz
nych jest niezależna od odpowiedzialności określonej innymi przepisami prawa,
z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. W razie wszczęcia postępowania w
sprawie o przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie albo wykroczenie
skarbowe, o czyn stanowiący równocześnie naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, postępowanie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
zawiesza się do czasu zakończenia postępowania karnego, postępowania w sprawie
o wykroczenie albo postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe albo
wykroczenie skarbowe.
3. W razie prawomocnego skazania za przestępstwo, przestępstwo
skarbowe, wykroczenie albo wykroczenie skarbowe, będące równocześnie
naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, wszczęte postępowanie o naru
szenie dyscypliny finansów publicznych podlega umorzeniu.
Art. 26. Nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych działanie
lub zaniechanie, o którym mowa w art. 7, 11, 12 i 15, skutkujące przekroczeniem
uprawnień do wydatkowania środków publicznych, do zaciągania zobowiązań
lub niewykonaniem zobowiązań w kwocie nieprzekraczającej w roku budżetowym
łącznie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku
poprzednim ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy
z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996
r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.)[2], zwanego dalej "przeciętnym
wynagrodzeniem".
Art. 27. 1. Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych w przypadku działania lub zaniechania podjętego wyłącznie
w celu ograniczenia skutków zdarzenia losowego.
2. Zdarzeniem losowym, o którym mowa w ust. 1, jest zdarzenie
wywołane przez czynniki zewnętrzne, którego nie można przewidzieć z pewnością,
w szczególności zagrażające bezpośrednio życiu lub zdrowiu ludzi lub grożące
powstaniem szkody niewspółmiernie większej niż spowodowana działaniem lub
zaniechaniem naruszającym dyscyplinę finansów publicznych.
Art. 28. 1. Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych
jest znikomy.
2. Przy ocenie stopnia szkodliwości naruszenia dyscypliny finan
sów publicznych dla finansów publicznych uwzględnia się wagę naruszonych
obowiązków, sposób i okoliczności ich naruszenia, a także skutki naruszenia,
biorąc pod uwagę w szczególności:
1) wysokość uszczuplonych środków publicznych;
2) kwotę środków publicznych niewpłaconych lub niezwróconych na właściwy
rachunek budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej
jednostki sektora finansów publicznych;
3) kwotę środków publicznych wydatkowanych bez upoważnienia lub z jego
przekroczeniem albo niezgodnie z przeznaczeniem;
4) wysokość zobowiązań zaciągniętych bez upoważnienia lub z jego
przekroczeniem;
5) kwotę odsetek, kar i opłat zapłaconych wskutek zwłoki w opłaceniu
należności.
Art. 29. 1. Osoba, która naruszyła dyscyplinę finansów publicznych wsku
tek wykonania polecenia przełożonego albo kierownika jednostki, albo
dysponenta środków publicznych, organu nadzorującego lub organu
założycielskiego, nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli przed wykonaniem
polecenia zgłosiła pisemnie zastrzeżenie i, pomimo tego zastrzeżenia,
otrzymała pisemne potwierdzenie wykonania polecenia lub polecenie nie zostało
odwołane albo zmienione.
2. Osoba, która naruszyła dyscyplinę finansów publicznych wskutek
wykonania uchwały organu, o którym mowa w art. 4 pkt 1, nie ponosi
odpowiedzialności, jeżeli przed wykonaniem uchwały zgłosiła pisemnie
zastrzeżenie i, pomimo tego zastrzeżenia, otrzymała pisemne potwierdzenie
wykonania uchwały lub uchwała nie została uchylona albo zmieniona; w tym
przypadku odpowiedzialność ponosi każdy z członków organu, który podpisał się
pod pisemnym potwierdzeniem wykonania uchwały, a przy braku takiego dokumentu
- każdy z członków organu, który nie zgłosił sprzeciwu do uchwały, która nie
została uchylona albo zmieniona.
Art. 30. Ukaranie osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych nie ogranicza praw Skarbu Państwa, jednostki samorządu
terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych do dochodzenia
odszkodowania za poniesioną szkodę.
Rozdział 3
Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Art. 31. 1. Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:
1) upomnienie;
2) nagana;
3) kara pieniężna;
4 )zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.
2. Karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do
trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych - obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu
wypoczynkowego - należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia.
3. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia,
o którym mowa w ust. 2, karę pieniężną wymierza się w wysokości od jedno
krotności do pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia.
4. Karę zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem
środkami publicznymi wymierza się na okres od roku do 5 lat.
Art. 32. 1. Ukaranie karą nagany lub karą pieniężną wywołuje, określone
w odrębnych przepisach, skutki wynikające z ujemnej lub negatywnej oceny
kwalifikacyjnej.
2. Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych
z dysponowaniem środkami publicznymi wyklucza, przez czas określony w
orzeczeniu o ukaraniu, możliwość:
1) pełnienia funkcji:
a) kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego jednostki sektora
finansów publicznych,
b) członka zarządu jednostki sektora finansów publicznych,
c) skarbnika, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego,
d) kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za
wykonywanie budżetu lub planu finansowego jednostki sektora finansów publicz
nych;
2) reprezentowania interesów majątkowych Skarbu Państwa, jednostki samorządu
terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych;
3) członkostwa w organach stanowiących, nadzorczych i wykonawczych państwowych
i samorządowych osób prawnych.
3. Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dyspo
nowaniem środkami publicznymi nie ogranicza prawa wybieralności (biernego
prawa wyborczego) na wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
Rozdział 4
Wymiar kary, zasady wymiaru kary
Art. 33. 1. Organ orzekający w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych wymierza karę według swego uznania, w granicach określonych w
ustawie, uwzględniając skutki i stopień szkodliwości naruszenia dyscypliny
finansów publicznych dla finansów publicznych, stopień winy, jak również cele
kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i dys
cyplinujące, które ma osiągnąć w stosunku do ukaranego.
2. Wymierzając karę, organ orzekający uwzględnia motywy i sposób działania,
okoliczności działania lub zaniechania, jak również właściwości, warunki
osobiste osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
jej doświadczenie zawodowe, sposób wywiązywania się z obowiązków służbowych
oraz zachowanie po naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
3. Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co
do osoby, której dotyczą.
Art. 34. 1. Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 wymierza się w
przypadku rażącego naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a w
szczególności działania lub zaniechania:
1) którego skutkiem jest znaczące uszczuplenie środków publicznych,
zaciągnięcie bez upoważnienia zobowiązań albo zapłata znacznej kwoty odsetek,
kar lub opłat;
2) świadczącego o nagannym niedopełnieniu obowiązku należytej staranności
zawodowej;
3) świadczącego o uporczywym lekceważeniu zasad gospodarowania środkami
publicznymi.
2. Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 można wymierzyć w przy
padku ponownego ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Art. 35. Karę upomnienia wymierza się w przypadku naruszenia dyscypliny
finansów publicznych popełnionego nieumyślnie lub w przypadku gdy stopień
szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych nie jest znaczny.
Art. 36. 1. W przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie
można, biorąc pod uwagę rodzaj i okoliczności naruszenia dyscypliny finansów
publicznych lub właściwości i warunki osobiste sprawcy naruszenia dyscypliny
finansów publicznych, wymierzyć karę łagodniejszego rodzaju, a nawet odstąpić
od jej wymierzenia.
2. Jako okoliczności łagodzące można uwzględnić w szczególności:
1) działanie lub zaniechanie ze szczególnych pobudek lub w szczególnych
warunkach, zasługujących na uwzględnienie, w tym w celu zapobieżenia szkodzie
w mieniu publicznym;
2) wyróżnianie się przed popełnieniem naruszenia dyscypliny finansów
publicznych szczególnymi osiągnięciami zawodowymi;
3) przyczynienie się do usunięcia szkodliwych następstw
naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub podjęcie o to
starań.
3. Odstąpienia od wymierzenia kary nie stosuje się wobec sprawcy
naruszenia dyscypliny finansów publicznych popełnionego w czasie, gdy nie
uległo zatarciu ukaranie prawomocnie orzeczone za inne naruszenie dyscypliny
finansów publicznych.
Art. 37. Sprawcy, który dopuścił się kilku czynów stanowiących
naruszenie dyscypliny finansów publicznych, a sprawa o te czyny jest objęta
jednym postępowaniem, wymierza się jedną karę za wszystkie czyny.
Rozdział 5
Przedawnienie oraz zatarcie ukarania
Art. 38. 1. Karalność naruszenia dyscypliny finansów publicznych ustaje,
jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęły 3 lata. Jeżeli jednak w tym okresie
wszczęto postępowanie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych karalność
ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.
2. W razie stwierdzenia nieważności prawomocnego postanowienia
lub orzeczenia komisji orzekającej w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, karalność ustaje po upływie 2 lat od dnia stwierdzenia
nieważności prawomocnego postanowienia lub orzeczenia.
3. W razie uchylenia prawomocnego postanowienia lub orzeczenia
komisji orzekającej w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
karalność ustaje po upływie 2 lat od dnia uchylenia prawomocnego postanowienia
lub orzeczenia.
4. W razie wznowienia postępowania w sprawie o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych zakończonego prawomocnym postanowieniem lub
orzeczeniem, karalność ustaje po upływie 2 lat od dnia wydania postanowienia o
wznowieniu postępowania.
Art. 39. Nie można wykonać kary za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, jeżeli od dnia uprawomocnienia się orzeczenia upłynął rok.
Przedawnienie wykonania kary pieniężnej nie biegnie w okresie odroczenia tej
kary lub jej spłaty w ratach.
Art. 40. 1. Zatarcie ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicz
nych następuje z mocy prawa, jeżeli od dnia wykonania kary lub przedawnienia
jej wykonania upłynęły 2 lata.
2. W razie odstąpienia od wymierzenia kary zatarcie ukarania
z mocy prawa następuje po upływie roku od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia.
3. Z chwilą zatarcia ukarania uważa się je za niebyłe.
Art. 41. Na wniosek ukaranego lub jego przełożonego, pozytywnie
zaopiniowany przez Głównego Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych,
minister właściwy do spraw finansów publicznych może postanowić o zatarciu
ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych przed upływem terminu,
o którym mowa w art. 40 ust. 1 i 2.
Dział III
Organy właściwe w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział 1
Organy orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Art. 42. 1. Organami orzekającymi w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych pierwszej instancji są komisje orzekające w sprawach
o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zwane dalej "komisjami orze
kającymi".
2. Organem orzekającym w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych drugiej instancji jest Główna Komisja Orzekająca w Sprawach o
Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych, zwana dalej "Główną Komisją
Orzekającą".
3. Kadencja komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej
trwa 4 lata.
Art. 43. 1. W skład komisji orzekającej wchodzi przewodniczący, jeden
lub dwóch jego zastępców i od 5 do 21 członków komisji.
2. W skład Głównej Komisji Orzekającej wchodzi przewodniczący,
jeden lub dwóch jego zastępców i 21 członków Komisji.
Art. 44. 1. Przewodniczący kieruje pracą komisji, czuwa nad sprawnym
przebiegiem postępowania i w tym celu wydaje postanowienia i zarządzenia oraz
podejmuje inne czynności określone w ustawie.
2. Zastępca przewodniczącego, w zakresie spraw przekazanych przez
przewodniczącego, podejmuje wszystkie czynności określone w ustawie dla
przewodniczącego.
3. Przewodniczący, ich zastępcy i członkowie komisji są obowią
zani do udziału w szkoleniach z zakresu problematyki finansów publicznych
i prawa.
Art. 45. 1. Członkowie komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekają
cej są niezawiśli w zakresie orzekania w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych i podlegają tylko przepisom prawa.
2. Członkowie komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej
orzekają w granicach określonych ustawą oraz na mocy przekonania opartego na
ocenie dowodów, rozstrzygają samodzielnie nasuwające się zagadnienia prawne i
nie są związani rozstrzygnięciami innych organów, z wyjątkiem prawomocnego
wyroku sądu.
Rozdział 2
Komisje orzekające i ich właściwość
Art. 46. Komisjami orzekającymi są:
1) wspólna komisja orzekająca;
2) resortowe komisje orzekające przy ministrach kierujących działem lub
działami administracji rządowej;
3) komisja orzekająca przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
4) regionalne komisje orzekające przy regionalnych izbach obrachunkowych.
Art. 47. 1. Wspólna komisja orzekająca orzeka w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych w zakresie realizacji budżetu państwa w częś
ciach:
1) Kancelaria Sejmu;
2) Kancelaria Senatu;
3) Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
4) Sąd Najwyższy;
5) Naczelny Sąd Administracyjny;
6) Trybunał Konstytucyjny;
7) Najwyższa Izba Kontroli;
8) Rzecznik Praw Obywatelskich;
9) Rzecznik Praw Dziecka;
10) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji;
11) Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych;
12 Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu;
13) Krajowe Biuro Wyborcze;
14) Państwowa Inspekcja Pracy;
15) Krajowa Rada Sądownictwa.
2. Wspólna komisja orzekająca orzeka również w sprawach o naru
szenie dyscypliny finansów publicznych w odniesieniu do jednostek otrzymu
jących środki publiczne przekazane z części budżetu państwa określonych
w ust. 1.
Art. 48. Resortowa komisja orzekająca orzeka w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych w zakresie dotyczącym:
1) realizacji budżetu państwa w częściach, którymi dysponuje
minister kierujący działem lub działami administracji rządowej, z wyłączeniem
środków przekazanych jednostkom, o których mowa w art. 51 pkt 1 i 4;
2) organów i jednostek podległych lub nadzorowanych przez ministra
oraz jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych;
3 innych jednostek otrzymujących środki publiczne przekazane z
części budżetu państwa lub innych środków publicznych, którymi dysponuje
minister lub organy i jednostki, o których mowa w pkt 2.
Art. 49. Resortowa komisja orzekająca przy ministrze właściwym do spraw
administracji publicznej orzeka także w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych w zakresie dotyczącym:
1) osób pełniących funkcje wojewody, wicewojewody, dyrektora
generalnego urzędu wojewódzkiego i głównego księgowego części
budżetowej, której dysponentem jest wojewoda;
2) osób pełniących funkcje marszałka województwa, członka zarządu
województwa i głównego księgowego budżetu województwa (skarbnika
województwa).
Art. 50. Komisja orzekająca przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady Minis
trów orzeka w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie
dotyczącym:
1) realizacji budżetu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
2) samorządowych kolegiów odwoławczych;
3) organów i jednostek nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów
oraz jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, z wyłączeniem osób,
o których mowa w art. 49 pkt 1, oraz jednostek, o których mowa w art. 51 pkt 3;
4) osób pełniących funkcje sekretarza stanu, podsekretarza stanu,
dyrektora generalnego naczelnego lub centralnego urzędu administracji rządowej
i głównego księgowego części budżetowej, z wyłączeniem osób, o których mowa w
art. 49 pkt 1;
5) innych jednostek otrzymujących środki publiczne przekazane z
części budżetu państwa lub innych środków publicznych, którymi dysponuje Szef
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów lub organy i jednostki wymienione w pkt 3.
Art. 51. Regionalna komisja orzekająca orzeka w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych w zakresie dotyczącym:
1) jednostek samorządu terytorialnego, ich związków i stowa
rzyszeń, z wyłączeniem osób, o których mowa art. 49 pkt 2;
2) realizacji budżetu wojewody;
3) jednostek podległych i nadzorowanych przez wojewodę;
4) samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych
osób prawnych;
5) innych jednostek otrzymujących środki publiczne przekazane z
budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub innych środków publicznych,
którymi dysponują te jednostki;
6) innych jednostek w zakresie środków otrzymanych z budżetu
wojewody lub z innych środków, którymi dysponuje wojewoda.
Rozdział 3
Zasady powoływania komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej
Art. 52. Przewodniczącego, jego zastępcę oraz członków wspólnej komisji
orzekającej powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Są oni
powoływani spośród kandydatów zgłoszonych przez:
1) Szefa Kancelarii Prezydenta;
2) Marszałka Sejmu;
3) Marszałka Senatu;
4) Prezesa Najwyższej Izby Kontroli;
5) Rzecznika Praw Obywatelskich;
6) Rzecznika Praw Dziecka;
7) Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
8) Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych;
9) Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu;
10) Kierownika Krajowego Biura Wyborczego;
11) Głównego Inspektora Pracy;
12) Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego;
13) Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego;
14) Prezesa Trybunału Konstytucyjnego;
15) Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa.
Art. 53. 1. Przewodniczących komisji, o których mowa w art. 46 pkt 2-4,
i ich zastępców powołuje i odwołuje, na wniosek ministra właściwego do spraw
finansów publicznych, Prezes Rady Ministrów. Są oni powoływani spośród
kandydatów zgłoszonych, odnośnie do:
1) resortowej komisji orzekającej przy ministrze kierującym działem lub
działami administracji rządowej - przez tego ministra;
2) komisji orzekającej przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów - przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
3) regionalnej komisji orzekającej przy regionalnej izbie obrachunkowej -
przez prezesa tej izby.
2. Członków komisji, o których mowa w art. 46 pkt 2-4, powołuje
i odwołuje, na wniosek przewodniczącego komisji orzekającej, Prezes Rady
Ministrów.
Art. 54. 1. Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej i jego zastępcę
powołuje i odwołuje, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów
publicznych, Prezes Rady Ministrów.
2. Członków Głównej Komisji Orzekającej powołuje i odwołuje, na
wniosek Przewodniczącego tej Komisji, Prezes Rady Ministrów.
Art. 55. 1. W skład komisji orzekającej oraz Głównej Komisji Orzekającej
powołuje się osobę, która wyraziła zgodę na pracę w komisji oraz:
1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw publicznych;
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
popełnione umyślnie;
4) nie była prawomocnie ukarana za naruszenie dyscypliny finansów publicznych;
5) posiada wyższe wykształcenie;
6) posiada odpowiednią wiedzę z zakresu problematyki finansów publicznych i
prawa oraz niezbędne doświadczenie zawodowe.
2. Nie można łączyć członkostwa w komisji orzekającej i Głównej
Komisji Orzekającej, być członkiem więcej niż jednej komisji orzekającej, a
także łączyć członkostwa w tych komisjach z funkcją rzecznika dyscypliny
finansów publicznych, Głównego Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych lub
ich zastępców.
3. Członkiem wspólnej komisji orzekającej nie może być kierownik i
zastępca kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonanie budżetu
państwa w zakresie części, o których mowa w art. 47 ust. 1.
4. Członkiem resortowej komisji orzekającej nie może być kierownik
i zastępca kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonanie
budżetu państwa w zakresie części, której dysponentem jest właściwy minister,
lub planu finansowego jednostki budżetowej - urzędu obsługującego ministra.
5. Członkiem komisji orzekającej przy Szefie Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów nie może być kierownik i zastępca kierownika komórki bez
pośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie budżetu państwa w zakresie części
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
6. Członkiem regionalnej komisji orzekającej nie może być kie
rownik i zastępca kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wyko
nywanie budżetu państwa w zakresie części, której dysponentem jest wojewoda,
lub planu finansowego jednostki budżetowej - urzędu wojewódzkiego.
Art. 56. 1. Przed upływem kadencji członkostwo w komisji orzekającej lub
Głównej Komisji Orzekającej wygasa w razie:
1) rezygnacji z członkostwa;
2) śmierci;
3) utraty obywatelstwa polskiego;
4) utraty praw publicznych;
5) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych;
6) prawomocnego skazania za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione
umyślnie;
7) prawomocnego ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych;
8) powołania na stanowisko, o którym mowa w art. 55 ust. 3-6;
9) zniesienia lub połączenia organów, przy których powołano komisje
orzekające.
2. Członka komisji orzekającej lub Głównej Komisji orzekającej
można odwołać w razie:
1) nie usprawiedliwionego niewykonywania przez niego obowiązków lub rażąco
niedbałego ich wykonywania;
2) zachowania uchybiającego godności członka komisji;
3) trwałej niemożności wykonywania obowiązków członka komisji.
3. Przepisy ust. 1 i 2 oraz art. 55 stosuje się odpowiednio do
przewodniczących i zastępców przewodniczącego komisji.
4. Wygaśnięcie członkostwa w komisji orzekającej stwierdza
przewodniczący komisji, a wygaśnięcie członkostwa przewodniczącego komisji lub
jego zastępcy - stwierdza Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej.
5. Wygaśnięcie członkostwa w Głównej Komisji Orzekającej stwierdza
Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej, a wygaśnięcie członkostwa
Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej lub jego zastępcy stwierdza
Prezes Rady Ministrów.
6. Skład komisji orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej może
być uzupełniony w czasie trwania kadencji.
Rozdział 4
Organy właściwe do wypełniania funkcji oskarżyciela
Art. 57. 1. Organami właściwymi do prowadzenia postępowania wyjaśnia
jącego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz wypeł
niania funkcji oskarżyciela w pierwszej instancji są rzecznicy dyscypliny
finansów publicznych, zwani dalej "rzecznikami dyscypliny", i ich zastępcy.
2. Zastępca rzecznika dyscypliny w zakresie spraw przekazanych
przez rzecznika dyscypliny wykonuje zadania i podejmuje wszystkie czynności
określone w ustawie dla rzecznika dyscypliny.
3. W zakresie sprawowanej funkcji rzecznik dyscypliny jest prze
łożonym swoich zastępców.
Art. 58. 1. Organem właściwym do wypełniania funkcji oskarżyciela w dru
giej instancji jest Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych, zwany
dalej "Głównym Rzecznikiem", i jego zastępcy.
2. Zastępca Głównego Rzecznika w zakresie spraw przekazanych
przez Głównego Rzecznika wykonuje zadania i podejmuje wszystkie czynności
określone w ustawie dla Głównego Rzecznika.
3. Główny Rzecznik jest w zakresie sprawowanej funkcji prze
łożonym swoich zastępców oraz rzeczników dyscypliny i ich zastępców.
4. Rzecznicy dyscypliny i ich zastępcy są obowiązani do udziału w
szkoleniach z zakresu problematyki finansów publicznych i prawa.
Art. 59. W zakresie sprawowanej funkcji Główny Rzecznik, rzecznik
dyscypliny i ich zastępcy działają na rzecz finansów publicznych oraz
reprezentują w prowadzonym postępowaniu interesy Skarbu Państwa, jednostek
samorządu terytorialnego i innych jednostek sektora finansów publicznych.
Rozdział 5
Zasady powoływania Głównego Rzecznika i rzeczników dyscypliny
Art. 60. 1. Głównego Rzecznika powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów
na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych .
2. Zastępców Głównego Rzecznika powołuje i odwołuje Prezes Rady
Ministrów na wniosek Głównego Rzecznika.
Art. 61. Rzecznika dyscypliny właściwego w sprawach rozpatrywanych przez
wspólną komisję orzekającą i jego zastępców powołuje i odwołuje Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 62. 1. Rzeczników dyscypliny właściwych w sprawach rozpatrywanych
przez komisje, o których mowa w art. 46 pkt 2-4 i ich zastępców, powołuje
i odwołuje Główny Rzecznik.
2. Główny Rzecznik zwraca się do Szefa Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej oraz prezesów
regionalnych izb obrachunkowych o przedstawienie, w terminie 30 dni, kandy
datów na rzeczników dyscypliny lub zastępców rzecznika.
3. Główny Rzecznik może powołać rzecznika dyscypliny lub zastępcę
rzecznika właściwego w sprawach rozpoznawanych przez więcej niż jedną komisję
orzekającą, jak również spośród innych osób, niż wymienione w ust. 2, pod
warunkiem uzyskania pozytywnej opinii Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
właściwego ministra albo prezesa regionalnej izby obrachunkowej.
4. Główny Rzecznik może, na wniosek lub z urzędu, wyznaczyć do
prowadzenia postępowania lub wypełniania obowiązków oskarżyciela w danej
sprawie innego, niż wynika to z jego właściwości, rzecznika dyscypliny lub
jego zastępcę.
Art. 63. 1. Rzecznikiem dyscypliny lub jego zastępcą może być osoba,
która wyraziła zgodę na pełnienie funkcji rzecznika dyscypliny oraz:
1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw publicznych;
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
popełnione umyślnie;
4) nie była prawomocnie ukarana za naruszenie dyscypliny finansów publicznych;
5) posiada wyższe wykształcenie;
6) posiada odpowiednią wiedzę z zakresu problematyki finansów publicznych i
prawa oraz niezbędne doświadczenie zawodowe.
2. Do rzeczników dyscypliny i ich zastępców stosuje się
odpowiednio przepisy art. 55 ust. 3-6. Funkcji rzecznika dyscypliny, Głównego
Rzecznika i ich zastępców nie można łączyć z członkostwem w komisji
orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 64. O powołaniu lub odwołaniu rzecznika dyscypliny lub jego
zastępcy powiadamia się odpowiednio Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
właściwego ministra, prezesa regionalnej izby obrachunkowej i przewodniczącego
komisji orzekającej.
Rozdział 6
Uprawnienia członków organów orzekających i rzeczników oraz funkcjonowanie
i obsługa komisji i rzeczników
Art. 65. 1. Przewodniczącym, ich zastępcom, członkom komisji orzeka
jących oraz Głównej Komisji Orzekającej, rzecznikom dyscypliny, Głównemu
Rzecznikowi i ich zastępcom, z zastrzeżeniem ust. 6, przysługuje ryczałtowe
wynagrodzenie miesięczne wypłacane z budżetu państwa.
2. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia miesięcznego, o którym
mowa w ust. 1, członka komisji orzekającej i Głównej Komisji Orzekającej
wynosi odpowiednio 0,25 i 0,5 przeciętnego wynagrodzenia.
3. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia miesięcznego, o którym
mowa w ust. 1, przewodniczącego komisji orzekającej i Przewodniczącego Głównej
Komisji Orzekającej wynosi odpowiednio 0,7 i 1,0 przeciętnego wynagrodzenia.
4. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia miesięcznego, o którym
mowa w ust. 1, zastępcy przewodniczącego komisji orzekającej i Głównej Komisji
Orzekającej wynosi odpowiednio 0,5 i 0,7 przeciętnego wynagrodzenia.
5. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia miesięcznego, o którym
mowa w ust. 1, Głównego Rzecznika i jego zastępcy wynosi odpowiednio 1,0 i 0,7
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, a rzecznika dyscypliny i jego
zastępcy odpowiednio 0,7 i 0,5 tego wynagrodzenia.
6. Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobom
powołanym spośród osób zatrudnionych w komórce organizacyjnej zapewniającej
obsługę prawną i administracyjno-techniczną, o której mowa w art. 70 ust. 1 i 2.
Art. 66. 1. Członkom składu orzekającego, oskarżycielowi i protokolanto
wi, o ile protokolant nie wykonuje obowiązków wynikających z zatrudnienia,
przysługuje wynagrodzenie ryczałtowe za udział w rozprawie lub posiedzeniu.
2. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1,
członka składu orzekającego komisji orzekającej i oskarżyciela wynosi 0,08
przeciętnego wynagrodzenia, a protokolanta 0,05 tego wynagrodzenia.
3. Wysokość ryczałtowego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1,
członka składu orzekającego Głównej Komisji Orzekającej i oskarżyciela wynosi
0,1 przeciętnego wynagrodzenia, a protokolanta 0,05 tego wynagrodzenia.
Art. 67. 1. O powołaniu w skład komisji orzekającej lub Głównej Komisji
Orzekającej albo do pełnienia funkcji rzecznika dyscypliny, Głównego Rzecznika
i ich zastępców, zawiadamia się osobę powołaną oraz jej pracodawcę.
2. O wygaśnięciu członkostwa albo odwołaniu ze składu komisji
orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej przed upływem kadencji albo
odwołaniu z funkcji rzecznika, Głównego Rzecznika lub ich zastępcy, zawiadamia
się osobę odwołaną lub której członkostwo wygasło oraz jej pracodawcę.
3. Wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy z osobą
wchodzącą w skład komisji orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej, a także
w okresie 6 miesięcy po upływie kadencji, wygaśnięciu członkostwa lub
odwołaniu ze składu komisji - w przypadku gdy jest on pracownikiem jednostki
sektora finansów publicznych - wymaga uprzedniej zgody Przewodniczącego
Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 68. 1. Pracodawca osoby powołanej w skład komisji orzekającej lub
Głównej Komisji Orzekającej albo pełniącej funkcję rzecznika dyscypliny,
Głównego Rzecznika lub ich zastępcy, jest obowiązany zwolnić ją na czas
niezbędny do wywiązania się ze sprawowanej funkcji albo udziału w szkoleniach,
określonych w art. 44 ust. 3 oraz art. 58 ust. 4, z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia za ten czas. Podstawą do zwolnienia z pracy jest wezwanie lub
pismo przewodniczącego komisji orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej
albo rzecznika dyscypliny lub Głównego Rzecznika.
2. Pracodawca osoby wezwanej na rozprawę w charakterze świadka
jest obowiązany zwolnić ją z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas
nieobecności w pracy. Podstawą do zwolnienia z pracy jest wezwanie
przewodniczącego komisji orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 69. 1. Osobom wchodzącym w skład komisji orzekających i Głównej
Komisji Orzekającej, rzecznikom dyscypliny, Głównemu Rzecznikowi i ich
zastępcom przysługują diety oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegów, zgodnie
z przepisami o wysokości oraz warunkach ustalania należności przysługujących
pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery
budżetowej z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju.
2. Świadkom wezwanym na rozprawę przysługuje zwrot kosztów
przejazdu, zgodnie z przepisami o wysokości oraz warunkach ustalania
należności przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub
samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych na
obszarze kraju.
Art. 70. 1. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Szef
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministrowie oraz prezesi regionalnych izb
obrachunkowych zapewniają siedzibę, obsługę prawną i administracyjno-
techniczną komisji orzekającej oraz rzecznika i jego zastępcy właściwych
w sprawach tej komisji, a także ponoszą wydatki związane z ich
funkcjonowaniem, wypłatą wynagrodzeń i szkoleniem, z zastrzeżeniem ust. 3,
oraz zwrotem świadkom kosztów przejazdu, finansowane z budżetu państwa.
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych zapewnia
siedzibę, obsługę prawną i organizacyjno-techniczną Głównej Komisji
Orzekającej, Głównego Rzecznika i jego zastępców, a także ponosi wydatki
związane z ich funkcjonowaniem, wypłatą wynagrodzeń i szkoleniem oraz zwrotem
świadkom kosztów przejazdu, finansowane z budżetu państwa.
3. W przypadku powołania rzecznika dyscypliny lub jego zastępcy
spośród kandydatów niezgłoszonych przez organy, o których mowa w art. 62 ust.
2, wydatki związane z wypłatą mu wynagrodzenia i szkoleniem ponosi minister
właściwy do spraw finansów publicznych.
Art. 71. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) regulamin działania komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej;
2) zakres zadań organizacyjno-prawnej i biurowej obsługi komisji orzekających,
rzeczników dyscypliny oraz Głównej Komisji Orzekającej i Głównego Rzecznika;
3) warunki organizowania i prowadzenia szkolenia członków komisji
orzekających, Głównej Komisji Orzekającej i rzeczników dyscypliny;
4) rodzaje dokumentacji kwalifikowanej jako materiały archiwalne oraz terminy,
w których akta spraw o naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają
zniszczeniu w całości lub w części albo przekazaniu archiwom państwowym
- uwzględniając w szczególności zapewnienie sprawnego i sku
tecznego działania organów właściwych w sprawach naruszenia
dyscypliny finansów publicznych.
Dział IV
Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Rozdział 1
Zasady postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Art. 72. 1. Postępowanie w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów pub
licznych, zwane dalej "postępowaniem", jest dwuinstancyjne.
2. Postępowanie obejmuje postępowanie wyjaśniające prowadzone
przez rzecznika dyscypliny, postępowanie przed komisją orzekającą oraz
postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą.
3. Komisje orzekają na rozprawie lub posiedzeniu w składzie
trzech osób. Rozstrzygnięcia składu orzekającego są podejmowane w drodze
głosowania i zapadają większością głosów.
Art. 73. 1. Stronami postępowania przed komisją orzekającą i Główną
Komisją Orzekającą są obwiniony o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
zwany dalej "obwinionym", oraz oskarżyciel.
2. Oskarżycielem przed komisją orzekającą jest rzecznik
dyscypliny, który występuje z wnioskiem o ukaranie, z zastrzeżeniem art. 109
ust. 2, a oskarżycielem przed Główną Komisją Orzekającą jest Główny Rzecznik.
3. Obwinionym jest osoba, wobec której oskarżyciel wystąpił
z wnioskiem o ukaranie za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Art. 74. 1. Obwinionemu przysługuje prawo do obrony w toku całego
postępowania.
2. Obwinionemu przysługuje prawo do przedstawiania dowodów na
swoją obronę oraz składania wniosków dowodowych.
3. Obwinionemu przysługuje prawo do korzystania z pomocy jednego
obrońcy.
Art. 75. 1. Obrońcą obwinionego może być osoba uprawniona do obrony zgod
nie z przepisami prawa o adwokaturze, osoba uprawniona do świadczenia pomocy
prawnej zgodnie z przepisami o radcach prawnych albo inna osoba, posiadająca
pełną zdolność do czynności prawnych, upoważniona przez obwinionego.
2. Obwiniony może udzielić upoważnienia do obrony na piśmie lub
ustnie do protokołu.
3. Obrońca może podejmować wszystkie czynności określone dla
obwinionego oraz przysługują mu wszystkie prawa określone dla obwinionego, a
jego udział w postępowaniu nie wyłącza osobistego działania w nim obwinionego.
Obrońca może podejmować czynności jedynie na korzyść obwinionego.
4. Obrońca może bronić kilku obwinionych, jeżeli ich interesy nie
pozostają w sprzeczności.
Art. 76. 1. Obwinionego uważa się za niewinnego, dopóki jego odpowie
dzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie zostanie
udowodniona i potwierdzona prawomocnym orzeczeniem w sprawie o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych.
2. Obwiniony nie ma obowiązku dowodzenia swojej niewinności
i może bez podania powodów odmówić składania wyjaśnień lub odpowiedzi na
poszczególne pytania.
3. Nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść
obwinionego.
4. Podstawą rozstrzygania mogą być jedynie dowody ujawnione w
postępowaniu przed organem orzekającym.
Art. 77. Prawa określone w art. 74-76 przysługują także osobie, wobec
której rzecznik dyscypliny wszczął postępowanie wyjaśniające.
Art. 78. 1. Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, z zastrze
żeniem ust. 3, gdy:
1) zarzucanego czynu nie popełniono;
2) w zarzucanym czynie brak jest znamion naruszenia dyscypliny finansów
publicznych;
3) nastąpiło przedawnienie karalności;
4) obwiniony zmarł;
5) obwiniony na mocy przepisów szczególnych nie podlega orzecznictwu w
sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych;
6) w sprawie o ten sam czyn, popełniony przez tego samego obwinionego zostało
wydane prawomocne postanowienie lub orzeczenie komisji orzekającej, albo w tej
samej sprawie przeciwko temu samemu obwinionemu toczy się przed komisją
orzekającą wcześniej wszczęte postępowanie;
7) zachodzi okoliczność, o której mowa w art. 27 ust. 1 lub art. 28 ust.1;
8) zachodzi inna okoliczność wykluczająca z mocy ustawy orzekanie w sprawie o
naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
2. Okoliczności wymienione w ust. 1 uwzględnia się z urzędu w
każdej fazie postępowania i wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania.
3. Jeżeli okoliczność, o której mowa w ust. 1 pkt 1 i 2,
stwierdzono po przeprowadzeniu postępowania dowodowego przed organem
orzekającym, wydaje się orzeczenie o uniewinnieniu.
Art. 79. Sprawy o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, pozostają
ce ze sobą w ścisłym związku lub dotyczące naruszenia dyscypliny finansów
publicznych popełnionego przez więcej niż jedną osobę, rozpoznaje się łącznie,
chyba że zachodzą okoliczności uniemożliwiające łączne rozpoznanie sprawy.
Art. 80. 1. Organy prowadzące postępowanie są obowiązane badać oraz uwz
ględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść
obwinionego.
2. Organy prowadzące postępowanie są obowiązane, w niezbędnym
zakresie, pouczać jego uczestników o ciążących na nich obowiązkach
i przysługujących im prawach oraz udzielać im wyjaśnień i informacji o tych
prawach i obowiązkach, tak aby w toku postępowania jego uczestnicy nie
ponieśli szkody z powodu nieznajomości przepisów, dotyczących postępowania w
sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Art. 81. 1. Z wnioskiem o ukaranie występuje się do komisji orzekającej,
zgodnie z właściwością określoną w art. 47-51.
2. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej, na wniosek prze
wodniczącego komisji orzekającej złożony przed skierowaniem wniosku o ukaranie
do rozpoznania, wyznacza, w drodze postanowienia, do rozpoznania wniosku o
ukaranie inną komisję orzekającą niż wynika to z jej właściwości, jeżeli
wniosek o ukaranie dotyczy członka komisji orzekającej albo rzecznika
dyscypliny lub jego zastępcy, właściwego w sprawach tej komisji.
3. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej wyznacza, w drodze
postanowienia, do rozpoznania wniosku o ukaranie inną komisję orzekającą niż
wynika to z jej właściwości, jeżeli z powodu wyłączenia członków komisji
właściwej do rozpoznania sprawy, jej rozpoznanie przed daną komisją nie jest
możliwe.
4. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej rozstrzyga, w drodze
postanowienia, spory o właściwość między komisjami orzekającymi.
Art. 82. Główna Komisja Orzekająca, uchylając orzeczenie komisji orzeka
jącej, stwierdzając nieważność prawomocnego rozstrzygnięcia lub wydając
postanowienie o wznowieniu postępowania, może postanowić o przekazaniu sprawy
do ponownego rozpoznania przez inną komisję orzekającą.
Art. 83. 1. Członek komisji orzekającej lub Głównej Komisji Orzekającej
podlega wyłączeniu od udziału w rozpoznawaniu sprawy, jeżeli:
1) sprawa dotyczy go bezpośrednio, jego małżonka, krewnego lub powinowatego w
linii prostej albo osoby pozostającej z nim w stosunku przysposobienia;
2) brał udział w wydaniu postanowienia lub orzeczenia uchylonego albo uznanego
za nieważne z mocy prawa;
3) brał udział w rozpoznawaniu sprawy w niższej instancji;
4) występował w sprawie w charakterze świadka lub oskarżyciela.
2. Wyłączenie członka komisji orzekającej lub Głównej Komisji
Orzekającej od udziału w rozpoznawaniu sprawy z przyczyn, o których mowa w
ust. 1, następuje z urzędu.
3. Wyłączenie członka komisji orzekającej lub Głównej Komisji
Orzekającej od udziału w rozpoznawaniu sprawy następuje również na wniosek
tego członka, oskarżyciela, obwinionego lub jego obrońcy, jeżeli między nim
a oskarżycielem, obwinionym lub jego obrońcą, zachodzi stosunek tego rodzaju,
że może budzić wątpliwości co do jego bezstronności.
4. Przepisy ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio do
wyłączenia od udziału w rozpoznawaniu sprawy oskarżyciela i protokolanta.
Art. 84. 1. W sprawie wyłączenia członka komisji orzekającej
lub Głównej Komisji Orzekającej na wniosek rozstrzygają, odpowiednio przed
rozprawą lub posiedzeniem, przewodniczący tych komisji. O wyłączeniu członka
składu orzekającego, oskarżyciela lub protokolanta rozstrzyga, przed
odczytaniem wniosku o ukaranie, przewodniczący składu orzekającego. Jeżeli
wniosek o wyłączenie dotyczy przewodniczącego składu orzekającego - w sprawie
jego wyłączenia rozstrzyga odpowiednio przewodniczący komisji orzekającej lub
Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej.
2. W sprawie wyłączenia rzecznika dyscypliny od udziału
w rozpoznawaniu zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
rozstrzyga Główny Rzecznik.
Art. 85. 1. Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany do wyczerpują
cego zebrania i wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego.
2. We wniosku dowodowym należy podać oznaczenie dowodu oraz
określić okoliczności, które mają być udowodnione, a także można określić
sposób przeprowadzenia dowodu.
3. Wniosek dowodowy może zostać oddalony, jeżeli:
1) okoliczność, która ma zostać udowodniona nie ma znaczenia dla sprawy;
2) okoliczność, której dotyczy wniosek, została już udowodniona zgodnie z
twierdzeniem wnioskodawcy;
3) dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności;
4) wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania;
5) dowodu nie da się przeprowadzić.
4. Podstawą oddalenia wniosku dowodowego nie może być fakt, że
dotychczas przeprowadzone dowody wskazują fakty odmienne od tych, które
wnioskodawca zamierza udowodnić.
5. Oddalenie wniosku dowodowego nie stoi na przeszkodzie
późniejszemu dopuszczeniu dowodu, nawet jeżeli nie ujawniły się nowe okolicz
ności.
Art. 86. 1. Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek, na
żądanie organu prowadzącego postępowanie złożyć wyjaśnienia na piśmie,
a jeżeli okaże się to niezbędne, stawić się na wezwanie, w szczególności na
rozprawie i złożyć zeznania ustnie.
2. Świadek, który nie może stawić się na rozprawę z powodu
choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody może być
przesłuchany w miejscu swojego pobytu przez:
1) wyznaczonego członka składu orzekającego lub
2) członka innej komisji orzekającej, jeżeli byłoby to uzasadnione ze względu
na odległość, która dzieli siedzibę komisji od miejsca pobytu świadka, a
zwróci się o to przewodniczący komisji rozpoznającej sprawę.
3. Przed rozpoczęciem przesłuchania, świadka należy pouczyć
o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy.
4. Świadek może odmówić udzielenia odpowiedzi na poszczególne
pytania, jeżeli odpowiedź mogłaby narazić jego samego, jego małżonka, krewnego
lub powinowatego w linii prostej albo osobę pozostającą z nim w stosunku
przysposobienia na odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych lub odpowiedzialność określoną odrębnymi przepisami.
5. Świadek może odmówić udzielenia odpowiedzi na pytania co do
okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową, chyba że zostanie
zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy, w trybie i na zasadach określonych
w odrębnych przepisach. Zwolnienia nie obejmują wyjaśnień lub udzielenia
odpowiedzi, których złożenie może wyrządzić poważną szkodę państwu.
6. Świadek może odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania ze
względu na obowiązek zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub
funkcji, co do okoliczności na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd
zwolni go od obowiązku zachowania tajemnicy. Zwolnienie to może dotyczyć
wyłącznie okoliczności, która nie może być ustalona w postępowaniu przed
komisją orzekającą lub w postępowaniu odwoławczym na podstawie innych dowodów.
Art. 87. 1. Jeżeli ustawa nie wymaga wydania orzeczenia albo postano
wienia wydaje się zarządzenia.
2. Postanowienie powinno zawierać co najmniej:
1) oznaczenie organu oraz osoby lub osób, wydającej postanowienie;
2) datę wydania postanowienia;
3) wskazanie sprawy oraz kwestii, której postanowienie dotyczy;
4) rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej;
5) uzasadnienie, chyba że ustawa zwalnia od tego wymagania;
6) pouczenie o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia albo
informację o jego nieprzysługiwaniu;
7) wskazanie osoby lub osób, którym jest przekazywane.
3. Uzasadnienie postanowienia powinno zawierać przedstawienie
faktów i dowodów, które stanowiły podstawę wydania postanowienia oraz
wyjaśnienie podstawy prawnej postanowienia.
4. Zażalenie na postanowienie przysługuje, jeżeli ustawa tak
stanowi.
5. Przepisy ust. 2 pkt 1-4 , 6 i 7 oraz ust. 4 stosuje się odpo
wiednio do zarządzeń.
Art. 88. 1. Instytucje państwowe i samorządowe są obowiązane, w zakre
sie swojego działania, udzielać pomocy organom właściwym w sprawach o naru
szenie dyscypliny finansów publicznych, w szczególności wydawać opinie, jeżeli
stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy wymaga
wiadomości specjalnych lub specjalistycznych.
2. Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wydaje opinie, w terminie
określonym przez organ prowadzący postępowanie, w sprawach dotyczących
przepisów ustawy o zamówieniach publicznych, w tym w szczególności co do oceny
zmian umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Rozdział 2
Zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
Art. 89. 1. Zawiadomienie o ujawnionych okolicznościach, wskazujących na
naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zwane dalej "zawiadomieniem",
składa niezwłocznie do właściwego rzecznika dyscypliny:
1) kierownik jednostki sektora finansów publicznych;
2) kierownik jednostki otrzymującej środki publiczne;
3) organ sprawujący nadzór nad jednostką sektora finansów publicznych;
4) organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego;
5) organ kontroli lub kierownik jednostki prowadzącej kontrolę jednostki
sektora finansów publicznych;
6) dysponent przekazujący środki publiczne jednostce nie zaliczanej do sektora
finansów publicznych
- zwany dalej "zawiadamiającym".
2. Zawiadamiającemu przysługuje prawo do żądania informacji
niezbędnych do sporządzenia zawiadomienia.
Art. 90. 1. Zawiadomienie zawiera co najmniej:
1) datę, imię i nazwisko, stanowisko służbowe, adres i podpis
zawiadamiającego;
2) określenie ujawnionego naruszenia dyscypliny finansów publicznych wraz z
podaniem sposobu, czasu jego popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa;
3) wskazanie okoliczności, w jakich doszło do naruszenia dyscypliny finansów
publicznych, a także jeżeli nastąpiło uszczuplenie środków publicznych,
przekroczenie upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych, do
zaciągnięcia zobowiązań lub niewykonanie zobowiązań albo zapłata odsetek, kar
lub opłat - określenie ich wysokości;
4) informację, czy przedstawione naruszenie dyscypliny finansów publicznych
jest przedmiotem postępowania karnego, postępowania w sprawie o wykroczenie,
postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe.
2. Zawiadomienie zawiera również, w miarę możliwości, wskazanie
imienia i nazwiska, adresu zamieszkania osoby, która naruszyła dyscyplinę
finansów publicznych, adresu pracodawcy i stanowiska zajmowanego przez tę
osobę w czasie popełnienia naruszenia, a także nazwy i adresu jej aktualnego
pracodawcy.
3. Jeżeli zawiadomienie nie zawiera imienia, nazwiska, stanowiska
służbowego lub adresu zawiadamiającego pozostawia się je bez rozpoznania.
4. Jeżeli zawiadomienie nie zawiera któregokolwiek z elementów
wymienionych w ust. 1 pkt 2 lub podpisu zawiadamiającego, rzecznik dyscypliny
zwraca zawiadomienie, wskazując braki złożonego zawiadomienia.
5. Jeżeli zawiadomienie nie zawiera któregokolwiek z elementów
wymienionych w ust. 1 pkt 3 i 4, rzecznik dyscypliny uzupełnia braki we
własnym zakresie albo wskazuje je zawiadamiającemu, wzywając go jednocześnie
do ponownego złożenia uzupełnionego zawiadomienia w terminie nie dłuższym niż
14 dni od daty doręczenia wezwania.
Art. 91. Jeżeli rzecznik dyscypliny otrzymał informację o naruszeniu
dyscypliny finansów publicznych od osób lub podmiotów innych niż wymienione
w art. 89 ust. 1, przekazuje tę informację kierownikowi jednostki, której ona
dotyczy oraz organowi sprawującemu nadzór nad tą jednostką.
Rozdział 3
Czynności sprawdzające i postępowanie wyjaśniające
Art. 92. 1. Na podstawie zawiadomienia rzecznik dyscypliny podejmuje
czynności sprawdzające w celu stwierdzenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia
postępowania wyjaśniającego.
2. Rzecznik dyscypliny może wzywać zawiadamiającego, kierownika
jednostki, której zawiadomienie dotyczy oraz organ sprawujący nad nią nadzór
lub dysponenta, który przekazał środki publiczne do złożenia wyjaśnień,
przekazania opinii oraz do wydania albo okazania dokumentu mającego znaczenie
w sprawie, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania.
3. Dokumenty, opinie lub inne informacje, objęte obowiązkiem
zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej, przekazuje się rzecznikowi
dyscypliny tylko w przypadku zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy,
w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Art. 93. 1. Rzecznik dyscypliny, w terminie nie dłuższym niż 60 dni od
dnia otrzymania zawiadomienia, powinien zakończyć czynności sprawdzające i wy
dać postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego albo o odmowie jego
wszczęcia.
2. Jeżeli postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego
nie obejmuje wszystkich naruszeń dyscypliny finansów publicznych wskazanych w
zawiadomieniu, rzecznik dyscypliny wydaje - w zakresie tych naruszeń -
postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
3. Jeżeli zakończenie czynności sprawdzających nie jest możliwe w
terminie, o którym mowa w ust. 1, Główny Rzecznik może, na uzasadniony wniosek
rzecznika dyscypliny, przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłużej
jednak niż o 90 dni.
4. W uzasadnionych przypadkach, a w szczególności gdy ustalenie,
czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego jest
uzależnione od wydania ostatecznej decyzji ustalającej należność Skarbu
Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora
finansów publicznych, Główny Rzecznik może przedłużyć termin zakończenia
czynności sprawdzających na czas nieoznaczony.
Art. 94. 1. Postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego powin
no zawierać dodatkowo:
1) imię i nazwisko osoby, wobec której postępowanie zostało wszczęte, adres
pracodawcy i stanowisko zajmowane przez tę osobę w czasie popełnienia
naruszenia dyscypliny finansów publicznych;
2) określenie naruszenia dyscypliny finansów publicznych będącego przedmiotem
postępowania wraz z podaniem naruszonego przepisu prawa.
2. Postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego nie
wymaga uzasadnienia.
Art. 95. Rzecznik dyscypliny może wszcząć postępowanie wyjaśniające:
1) wobec osoby, która nie była wymieniona w zawiadomieniu;
2) w zakresie czynu, którego nie wymieniono w zawiadomieniu.
Art. 96. 1. Rzecznik dyscypliny odmawia wszczęcia postępowania wyjaśnia
jącego, jeżeli stwierdzi wystąpienie okoliczności, wymienionej w art. 78 ust. 1.
2. Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego
powinno zawierać dodatkowo określenie naruszenia dyscypliny finansów
publicznych, będącego przedmiotem czynności sprawdzających, wraz z podaniem
czasu jego popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa.
Art. 97. 1. Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśnia
jącego doręcza się zawiadamiającemu, któremu służy zażalenie na to posta
nowienie.
2. W wyniku rozpoznania zażalenia Główny Rzecznik, w drodze
postanowienia, utrzymuje w mocy zażalone postanowienie lub je uchyla, w
całości lub w części. Uchylając postanowienie Główny Rzecznik poleca
rzecznikowi dyscypliny:
1) wszczęcie postępowania wyjaśniającego lub
2) uzupełnienie czynności sprawdzających i wyznacza termin na wydanie nowego
postanowienia.
Art. 98. 1. Rzecznik dyscypliny doręcza postanowienie o wszczęciu postę
powania wyjaśniającego osobie, wobec której postępowanie zostało wszczęte.
2. Osoba, o której mowa w ust. 1, ma prawo, w terminie określonym
przez rzecznika dyscypliny, do złożenia wyjaśnień lub wniosków na piśmie lub
do protokołu. Niezłożenie wyjaśnień lub wniosków w tym terminie uznaje się za
odmowę ich złożenia.
Art. 99. 1. Rzecznik dyscypliny może wzywać świadków do złożenia
wyjaśnień, na piśmie lub ustnie do protokołu, oraz do przesłania dokumentu
mającego znaczenie w sprawie.
2. W postępowaniu wyjaśniającym rzecznik dyscypliny sporządza
protokół z czynności mających istotne znaczenie dla sprawy. Protokół podpisują
osoby uczestniczące w czynności, a w przypadku odmowy jego podpisania,
rzecznik dyscypliny zamieszcza stosowną adnotację.
Art. 100. 1. Rzecznik dyscypliny, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od
dnia wszczęcia postępowania wyjaśniającego, występuje z wnioskiem o ukaranie
za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zwanym dalej "wnioskiem
o ukaranie", albo wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego
lub jego zawieszeniu.
2. Jeżeli wystąpienie z wnioskiem o ukaranie lub umorzenie postę
powania wyjaśniającego nie jest możliwe w terminie, o którym mowa w ust. 1,
Główny Rzecznik może, na uzasadniony wniosek rzecznika dyscypliny, przedłużyć
ten termin na czas oznaczony, nie dłużej jednak niż o 30 dni.
Art. 101. Rzecznik dyscypliny informuje obwinionego i zawiadamiającego o
wystąpieniu z wnioskiem o ukaranie.
Art. 102. 1. Rzecznik dyscypliny zawiesza postępowanie wyjaśniające w
związku z wystąpieniem okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 2.
2. Rzecznik dyscypliny umarza postępowanie wyjaśniające, jeżeli
stwierdzi wystąpienie okoliczności wymienionej w art. 78 ust. 1.
3. Postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego powinno
zawierać dodatkowo:
1) imię, nazwisko, adres zamieszkania osoby, wobec której
wszczęto postępowanie wyjaśniające, oraz zajmowane przez nią stanowisko w
czasie popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych;
2) określenie naruszenia dyscypliny finansów publicznych,
będącego przedmiotem postępowania wyjaśniającego wraz z podaniem czasu jego
popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa.
Art. 103. Jeżeli we wniosku o ukaranie rzecznik dyscypliny nie postawił
zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych wszystkim osobom, wobec
których wszczął postępowanie wyjaśniające, wydaje - w stosunku do tych osób -
postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego.
Art. 104. 1. Postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego, z wy
łączeniem wydanego na podstawie art. 78 ust. 1 pkt 4, doręcza się osobie,
wobec której było ono wszczęte. Osobie tej służy zażalenie na postanowienie
o umorzeniu postępowania.
2. W wyniku rozpoznania zażalenia Główny Rzecznik, w drodze
postanowienia, utrzymuje w mocy zażalone postanowienie lub je uchyla, w
całości lub w części. Uchylając postanowienie Główny Rzecznik:
1) poleca rzecznikowi dyscypliny wystąpić z wnioskiem o ukaranie albo
2) zmienia zażalone postanowienie, albo
3) poleca rzecznikowi dyscypliny uzupełnić postępowanie wyjaśniające i
wyznacza termin wystąpienia z wnioskiem o ukaranie albo wydania nowego
postanowienia.
3. Główny Rzecznik doręcza postanowienie osobie, która wniosła
zażalenie. Na postanowienie kończące postępowanie osobie tej służy zażalenie
do Głównej Komisji Orzekającej.
Rozdział 4
Wniosek o ukaranie
Art. 105. 1. Z wnioskiem o ukaranie występuje rzecznik dyscypliny.
2. Z wnioskiem o ukaranie, może także - za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych, ujawnione w wyniku kontroli przeprowadzonej w danej
jednostce - wystąpić Najwyższa Izba Kontroli, Prezes Urzędu Zamówień
Publicznych i prezes regionalnej izby obrachunkowej.
Art. 106. 1. Wniosek o ukaranie zawiera:
1) oznaczenie organu oraz osoby występującej z wnioskiem o ukaranie;
2) imię, nazwisko, adres zamieszkania obwinionego;
3) wskazanie miejsca zatrudnienia, adresu pracodawcy i stanowiska zajmowanego
przez obwinionego w czasie popełnienia zarzucanego naruszenia dyscypliny
finansów publicznych;
4) określenie zarzucanego naruszenia dyscypliny finansów publicznych wraz ze
wskazaniem sposobu i czasu jego popełnienia, naruszonego przepisu prawa oraz
przepisu ustawy, pod który zarzucany czyn podpada;
5) wskazanie okoliczności w jakich doszło do naruszenia dyscypliny finansów
publicznych, a także jeżeli nastąpiło uszczuplenie środków publicznych,
przekroczenie upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych, do
zaciągnięcia zobowiązań lub niewykonanie zobowiązań albo zapłata odsetek, kar
lub opłat - określenie ich wysokości;
6) wskazanie dowodów;
7) informację, czy obwiniony przed popełnieniem zarzucanego naruszenia
dyscypliny finansów publicznych był karany za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych;
8) określenie, jakiej kary domaga się oskarżyciel;
9) uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego.
2. Do wniosku o ukaranie dołącza się zebrany materiał dowodowy
oraz dowody i wyjaśnienia przedstawione przez obwinionego na swoją obronę lub
informację o odmowie ich złożenia.
3. Do wniosku o ukaranie dołącza się, w miarę możliwości, także:
1) zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia, obliczonego jak za urlop
wypoczynkowy, otrzymywanego przez obwinionego w czasie popełnienia zarzucanego
naruszenia dyscypliny finansów publicznych oraz nazwę i adres aktualnego
pracodawcy tej osoby;
2) opinię przełożonych o sposobie wywiązywania się obwinionego z obowiązków
służbowych.
4. Organowi, o którym mowa w art. 105 ust. 2, przysługuje
uprawnienie do żądania informacji niezbędnych do wniesienia wniosku o ukaranie
zgodnie z ust. 1-3. Przepisy art. 92 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 5
Postępowanie przed komisją orzekającą
Art. 107. 1. Przewodniczący komisji orzekającej dokonuje wstępnej kontro
li wniosku o ukaranie.
2. Jeżeli wniosek o ukaranie nie odpowiada warunkom, wymienionym
w art. 106 ust. 1 i 2, przewodniczący komisji orzekającej, w terminie 14 dni
od dnia jego otrzymania, zarządza zwrot wniosku do uzupełnienia organowi,
który z nim wystąpił.
3. W zarządzeniu o zwrocie wniosku o ukaranie do uzupełnienia
należy wskazać braki wniosku oraz określić termin ich usunięcia, nie dłuższy
niż 30 dni. Na zarządzenie o zwrocie wniosku o ukaranie przysługuje, w
terminie 7 dni od dnia jego doręczenia, zażalenie do Przewodniczącego Głównej
Komisji Orzekającej za pośrednictwem przewodniczącego komisji, który wydał to
zarządzenie.
4. W wyniku rozpoznania zażalenia Przewodniczący Głównej Komisji
Orzekającej, w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia, w drodze zarządzenia,
uchyla lub utrzymuje w mocy zarządzenie przewodniczącego komisji orzekającej.
Art. 108. 1. Jeżeli wniosek o ukaranie odpowiada warunkom, wymienionym w
art. 106 ust. 1 i 2, przewodniczący komisji orzekającej, w terminie 14 dni od
dnia jego otrzymania zarządza doręczenie odpisu wniosku obwinionemu, kieruje
wniosek do rozpoznania na posiedzenie albo rozprawę, wyznacza ich terminy oraz
skład orzekający.
2. W zarządzeniu o doręczeniu odpisu wniosku o ukaranie należy
wskazać miejsce i czas, w którym akta sprawy są udostępnione do wglądu
obwinionemu lub jego obrońcy, a także pouczyć o prawie składania wniosków
dowodowych.
Art. 109. 1. Zarządzenie o doręczeniu odpisu wniosku o ukaranie, w termi
nie 7 dni od dnia jego wydania, przewodniczący komisji orzekającej przekazuje
stronom, a w przypadku gdy z wnioskiem o ukaranie występuje organ wymieniony w
art. 105 ust. 2, odpis wniosku o ukaranie przekazuje także rzecznikowi
dyscypliny.
2. Na uzasadnione żądanie rzecznika dyscypliny funkcją
oskarżyciela przed komisja orzekającą z wniosku o ukaranie wniesionego przez
organ wymieniony w art. 105 ust. 2, pełni występujący z wnioskiem o ukaranie
lub jego przedstawiciel. Oskarżycielowi takiemu przysługują wszystkie prawa
i ciążą na nim obowiązki strony w postępowaniu w pierwszej instancji. Koszty
działania przedstawiciela, poza ryczałtowym wynagrodzeniem za udział w roz
prawie należnym oskarżycielowi, ponosi organ, który go wyznaczył.
3. Rzecznik dyscypliny kieruje żądanie, o którym mowa w ust. 2,
wraz z jego uzasadnieniem, do przewodniczącego komisji orzekającej, w terminie
7 dni od dnia doręczenia mu zarządzenia. Przewodniczący komisji orzekającej
niezwłocznie zawiadamia występującego z wnioskiem o ukaranie o złożeniu
takiego żądania i wzywa go do pełnienia w sprawie obowiązków oskarżyciela
przed komisja orzekającą.
Rozdział 6
Posiedzenie
Art. 110. Posiedzeniem kieruje przewodniczący składu orzekającego i dba
o jego prawidłowy przebieg.
Art. 111. 1. Jeżeli okoliczności, o których mowa w art. 78 ust. 1 pkt 3-
8, zostaną ujawnione w toku postępowania poza rozprawą, przewodniczący komisji
orzekającej kieruje sprawę do rozpoznania na posiedzeniu.
2. Posiedzenie, o którym mowa w ust. 1, jest niejawne i odbywa
się bez udziału stron. Komisja orzekająca podejmuje rozstrzygnięcie na
podstawie materiału dowodowego dołączonego do wniosku o ukaranie lub zebranego
w toku prowadzonego postępowania. Wyznaczony przez przewodniczącego komisji
orzekającej członek składu orzekającego przedstawia omówienie wniosku o
ukaranie i okoliczności faktycznych sprawy oraz dotychczasowego przebiegu
postępowania.
3. W wyniku rozpoznania sprawy na posiedzeniu komisja orzekająca
wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania albo, jeżeli uzna, że nie
zachodzą przesłanki umorzenia postępowania, przekazuje sprawę do rozpoznania
na rozprawie.
4. Postanowienie o umorzeniu postępowania powinno zawierać
dodatkowo:
1) imię, nazwisko, adres zamieszkania obwinionego oraz
zajmowane przez niego stanowisko w czasie popełnienia naruszenia dyscypliny
finansów publicznych;
2) określenie zarzucanego naruszenia dyscypliny finansów
publicznych wraz z podaniem sposobu i czasu jego popełnienia oraz naruszonego
przepisu prawa.
5. Postanowienie o umorzeniu postępowania doręcza się stronom w
terminie 21 dni od dnia jego wydania. Stronom służy zażalenie na to
postanowienie.
6. W wyniku rozpoznania zażalenia Główna Komisja Orzekająca, w
drodze postanowienia, utrzymuje w mocy postanowienie o umorzeniu postępowania
lub uchyla je w całości lub części i przekazuje sprawę przewodniczącemu
komisji orzekającej w celu skierowania do rozpoznania na rozprawie.
Rozdział 7
Rozprawa
Art. 112. Rozprawą kieruje przewodniczący składu orzekającego i dba
o jej prawidłowy przebieg.
Art. 113. Zarządzenie o wyznaczeniu terminu rozprawy i składu orzekają
cego należy wydać w terminie 30 dni odpowiednio od dnia wydania zarządzenia
o doręczeniu odpisu wniosku o ukaranie albo od dnia wydania postanowienia
o skierowaniu sprawy na rozprawę, o którym mowa w art. 111 ust. 3.
Art. 114. 1. Rozprawa przed komisją orzekającą jest jawna, z zastrze
żeniem ust. 2.
2. Wyłączenie jawności rozprawy lub jej części może nastąpić wy
łącznie:
1) ze względu na bezpieczeństwo państwa lub ochronę tajemnicy państwowej;
2) z uwagi na zagrożenie spokoju i porządku publicznego.
3. Ogłoszenie orzeczenia w sprawie o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych jest jawne.
4. Zawiadomienie o terminie i przedmiocie rozprawy wywiesza się w
siedzibie komisji orzekającej w miejscu ogólnie dostępnym, co najmniej na 7
dni przed rozprawą.
Art. 115. 1. Wyłączenie jawności rozprawy lub jej części zarządza prze
wodniczący komisji orzekającej, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku wystąpienia w toku rozprawy okoliczności,
o których mowa w art. 114 ust. 2, wyłączenie jawności rozprawy lub jej części
zarządza przewodniczący składu orzekającego.
3. W przypadku wyłączenia jawności rozprawy z przyczyn, o których
mowa w art. 114 ust. 2 pkt 1, do składu orzekającego wyznacza się osoby
posiadające poświadczenia, wymagane odrębnymi przepisami, upoważniające do
dostępu do informacji niejawnych.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do rzecznika dyscypliny
i protokolanta.
Art. 116. 1. Przewodniczący komisji orzekającej zawiadamia o terminie
i miejscu rozprawy strony oraz obrońcę obwinionego, jeżeli został on
ustanowiony.
2. Obecność na rozprawie obwinionego lub jego obrońcy nie jest
obowiązkowa.
3. Zawiadomienie powinno zostać doręczone obwinionemu i jego
obrońcy, co najmniej na 7 dni przed terminem rozprawy. Zawiadomienie to
zawiera określenie zarzucanego naruszenia dyscypliny finansów publicznych,
a także pouczenie, że rozprawa może być przeprowadzona bez ich udziału,
a orzeczenie może zostać wydane zaocznie oraz że obwiniony może przedstawić na
swoją obronę dowody lub wnosić o przesłuchanie świadków.
Art. 117. W toku rozprawy przewodniczący składu orzekającego realizuje
obowiązki, o których mowa w art. 80 ust. 2, a w szczególności poucza:
1) obwinionego o prawie odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania;
2) świadka o obowiązku mówienia prawdy i odpowiedzialności za
składanie fałszywych zeznań oraz o prawie do odmowy udzielenia odpowiedzi na
poszczególne pytania;
3) strony o przysługującym im prawie do zadawania pytań świadkom,
wypowiadania się co do każdego ujawnionego dowodu oraz składania wniosków
dowodowych.
Art. 118. 1. Z przebiegu rozprawy protokolant pod kierunkiem przewodni
czącego składu orzekającego sporządza protokół, który zawiera:
1) datę i miejsce rozprawy oraz wzmiankę o osobach w niej uczestniczących;
2) przebieg rozprawy, a w szczególności oświadczenia i wnioski jej
uczestników;
3) wzmiankę o dowodach ujawnionych i zaliczonych w poczet materiału
dowodowego;
4) treść wydanych w toku rozprawy postanowień i zarządzeń, a jeżeli
postanowienia lub zarządzenia zostały wydane poza rozprawą - wzmiankę o ich
wydaniu;
5) w miarę potrzeby, stwierdzenia innych okoliczności dotyczących przebiegu
rozprawy.
2. Protokół podpisują przewodniczący składu orzekającego i pro
tokolant.
3. Przewodniczący składu orzekającego może zarządzić utrwalenie
przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk niezależnie od
sporządzania protokołu, o czym uprzedza uczestników rozprawy. Zapis dźwięku
przełożony na pismo może być dołączony do protokołu. Zarejestrowany dźwięk nie
stanowi dowodu w postępowaniu.
Art. 119. Strony mogą składać wyjaśnienia, oświadczenia i wnioski ustnie
do protokołu lub na piśmie. O dopuszczeniu dowodu, poza rozprawą, decyduje
przewodniczący komisji orzekającej, a po wyznaczeniu składu orzekającego jego
przewodniczący. Oddalenie wniosku dowodowego następuje w formie postanowienia.
Art. 120. Rozprawę odracza się, jeżeli w aktach sprawy:
1) brak jest dowodu doręczenia obwinionemu lub jego obrońcy
zawiadomienia o rozprawie, a osoba której nie doręczono zawiadomienia nie jest
obecna na rozprawie;
2) jest dowód doręczenia obwinionemu i jego obrońcy zawiadomienia
o rozprawie, a obwiniony lub jego obrońca należycie usprawiedliwi swoją
nieobecność na rozprawie i wystąpi z wnioskiem o odroczenie rozprawy.
Art. 121. W przypadkach, o których mowa w art. 120, komisja orzekająca
może jednak przeprowadzić dowód, a w szczególności przesłuchać świadków, pod
warunkiem, że przewodniczący składu orzekającego poinformuje obwinionego lub
jego obrońcę o przebiegu rozprawy oraz umożliwi im złożenie wyjaśnień co do
przeprowadzonego dowodu, a także zadawanie pytań świadkom, jeżeli o to
wystąpią.
Art. 122. 1. Rozprawa rozpoczyna się od sprawdzenia obecności zawiado
mionych i wezwanych osób. Przewodniczący składu orzekającego zarządza
opuszczenie sali rozpraw przez świadków, a następnie zarządza odczytanie przez
rzecznika dyscypliny wniosku o ukaranie.
2. Przewodniczący składu orzekającego zwraca się do obwinionego z
zapytaniem, czy zrozumiał postawiony mu zarzut lub zarzuty, a następnie
zarządza wysłuchanie obwinionego.
3. Po wysłuchaniu obwinionego przewodniczący składu orzekającego
zarządza przeprowadzenie postępowania dowodowego. Jeżeli obwiniony zgodził się
z postawionym mu zarzutem, a jego wyjaśnienia nie budzą wątpliwości, można w
tym zakresie nie przeprowadzać dalszego postępowania dowodowego.
Art. 123. 1. Świadka przesłuchuje się w czasie nieobecności tych świad
ków, którzy jeszcze nie złożyli zeznań.
2. Jeżeli istnieje potrzeba uzupełnienia materiału dowodowego
o dowody mogące mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, rozprawę odracza
się na czas niezbędny do uzupełnienia materiału dowodowego. Postanowienie o
odroczeniu rozprawy powinno wskazywać w jaki sposób materiał dowodowy ma
zostać uzupełniony.
3. Komisja orzekająca może uzupełnić dowody z urzędu.
Art. 124. 1. Na rozprawie można odczytywać i ujawniać wszystkie dokumen
ty znajdujące się w aktach sprawy.
2. Jeżeli obwiniony korzysta z prawa odmowy złożenia wyjaśnień
lub wyjaśnia na rozprawie odmiennie niż poprzednio, wolno na rozprawie
odczytać jego wyjaśnienia znajdujące się w aktach sprawy, tylko w odpowiednim
zakresie. Po odczytaniu wyjaśnień przewodniczący składu orzekającego zwraca
się do obwinionego o wyjaśnienie zachodzących sprzeczności.
Art. 125. 1. Jeżeli w toku rozprawy wyniknie, że jest zasadne
postawienie zarzutu naruszenia dyscypliny finansów publicznych osobie nie
wymienionej we wniosku o ukaranie komisja orzekająca, na wniosek oskarżyciela
może - w celu wspólnego rozpoznania - odroczyć rozprawę na czas niezbędny do
wystąpienia z wnioskiem o ukaranie.
2. Jeżeli w toku rozprawy oskarżyciel wnosi o ukaranie obwinio
nego za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, które nie było objęte
wnioskiem o ukaranie, komisja orzekająca odracza rozprawę na czas niezbędny do
wystąpienia z dodatkowym wnioskiem o ukaranie.
Art. 126. 1. Jeżeli w toku rozprawy wyniknie, że - nie przekraczając
granic wniosku o ukaranie - można naruszenie dyscypliny finansów publicznych
zarzucone obwinionemu zakwalifikować według innego przepisu ustawy, przewodni
czący składu orzekającego informuje o tym obecne na rozprawie strony.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, na wniosek obwinionego
lub jego obrońcy komisja orzekająca odracza rozprawę na czas oznaczony.
3. W przypadku nieobecności obwinionego lub jego obrońcy, komisja
orzekająca odracza rozprawę na czas oznaczony i przekazuje informację, o
której mowa w ust. 1, obwinionemu i jego obrońcy.
Art. 127. Rozprawę odroczoną prowadzi się w nowym terminie w dalszym
ciągu. Jeżeli skład orzekający został zmieniony ujawnia się dowody przepro
wadzone poprzednio.
Art. 128. 1. Po przeprowadzeniu dowodów dopuszczonych w sprawie, prze
wodniczący składu orzekającego pyta strony, czy wnoszą o uzupełnienie
postępowania dowodowego, a w przypadku odpowiedzi odmownej, zamyka
postępowanie dowodowe.
2. Po zamknięciu postępowania dowodowego, przewodniczący składu
orzekającego udziela głosu kolejno oskarżycielowi, obrońcy i obwinionemu.
Jeżeli jedna ze stron zabiera głos ponownie, przewodniczący udziela głosu
również stronie przeciwnej.
3. Po wysłuchaniu stron przewodniczący składu orzekającego zamyka
rozprawę i zarządza poufną naradę składu orzekającego w celu wydania
orzeczenia. Na naradzie oprócz składu orzekającego obecny jest tylko
protokolant.
Art. 129. 1. Komisja orzekająca orzeka na podstawie materiału dowodowego
ujawnionego na rozprawie i rozstrzyga większością głosów. Głosowanie
przeprowadza się oddzielnie dla każdej rozstrzyganej kwestii.
2. Orzeczenie podpisują przewodniczący i członkowie składu
orzekającego, nie wyłączając przegłosowanego, który podpisując rozstrzygnięcie
ma prawo zaznaczyć na nim swoje zdanie odrębne. Uzasadnienie zdania odrębnego
dołącza się do akt sprawy.
Art. 130. 1. Komisja orzekająca wydaje orzeczenie o odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych albo orzeczenie o uniewinnieniu
albo orzeczenie o umorzeniu postępowania.
2. Orzeczenie zawiera:
1) oznaczenie komisji orzekającej, która je wydała, imiona i nazwiska
przewodniczącego oraz członków składu orzekającego i protokolanta;
2) datę i miejsce wydania orzeczenia;
3) oznaczenie oskarżyciela, jego imię i nazwisko;
4) imię, nazwisko, adres zamieszkania obwinionego oraz zajmowane przez niego w
czasie popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych stanowisko;
5) określenie zarzucanego naruszenia dyscypliny finansów publicznych wraz z
podaniem sposobu i czasu jego popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa;
6) rozstrzygnięcie komisji orzekającej;
7) rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, z podaniem podstawy prawnej i ich
wysokości;
8) pouczenie o terminie i trybie zaskarżenia.
3. W przypadku przypisania odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych orzeczenie powinno zawierać dodatkowo:
1) określenie naruszenia dyscypliny finansów publicznych przypisanego
obwinionemu, z podaniem sposobu i czasu jego popełnienia, wskazaniem
naruszonego przepisu prawa oraz przepisu ustawy, pod który naruszenie to
podpada;
2) rozstrzygnięcie co do kary albo o odstąpieniu od jej wymierzenia, z
podaniem podstawy prawnej.
Art. 131. Przewodniczący składu orzekającego ogłasza orzeczenie nie
zwłocznie po zakończeniu narady składu orzekającego oraz podaje ustnie motywy
wydania rozstrzygnięcia. W sprawie zawiłej można odroczyć wydanie orzeczenia
na czas nie dłuższy niż 7 dni od dnia zamknięcia rozprawy.
Art. 132. 1. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręcza się stronom na piś
mie, w terminie 21 dni od dnia jego ogłoszenia.
2. Uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać:
1) wskazanie faktów i okoliczności, które skład orzekający uwzględnił wydając
rozstrzygnięcie o przypisaniu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych albo uniewinnieniu, albo umorzeniu postępowania, a także
2) wskazanie faktów, które skład orzekający uznał za udowodnione lub nie
udowodnione, wskazanie, na jakich w tym względzie oparł się dowodach, oraz
wyjaśnienie, dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, o ile takie były
przedstawione;
3) wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia;
4) przytoczenie okoliczności, które skład orzekający miał na względzie przy
wymierzaniu kary albo odstąpieniu od jej wymierzenia, w tym w szczególności
wskazanie okoliczności, które komisja uwzględniła przy wymiarze kary albo
odstąpieniu od jej wymierzenia.
3. Uzasadnienie podpisuje przewodniczący składu orzekającego, a
jeżeli uzasadnienia nie może podpisać przewodniczący składu, orzeczenie
podpisuje inny członek składu orzekającego, zaznaczając na uzasadnieniu
przyczynę braku podpisu przewodniczącego.
4. Jeżeli nie jest możliwe sporządzenie uzasadnienia orzeczenia w
terminie, o którym mowa w ust. 1, przewodniczący komisji orzekającej może, na
uzasadniony wniosek członka składu orzekającego, przedłużyć ten termin na czas
określony, nie dłużej jednak niż o 14 dni.
5. Stronom służy odwołanie od orzeczenia.
Rozdział 8
Zażalenia i odwołania
Art. 133. 1. Zażalenie na postanowienie rzecznika dyscypliny wnosi się
do Głównego Rzecznika. Zażalenie na zarządzenie przewodniczącego komisji
orzekającej wnosi się do Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej.
Zażalenie na postanowienie Głównego Rzecznika, postanowienie komisji
orzekającej oraz odwołanie od orzeczenia komisji orzekającej wnosi się do
Głównej Komisji Orzekającej.
2. Zażalenie i odwołanie, zwane dalej "środkiem zaskarżenia",
przysługujące w zakresie określonym w ustawie, wnosi się na piśmie, za
pośrednictwem organu, który wydał zaskarżane zarządzenie, postanowienie albo
orzeczenie, w terminie 14 dni od jego doręczenia.
3. W treści środka zaskarżenia należy określić, jakiego roz
strzygnięcia domaga się skarżący. Środek zaskarżenia wnoszony przez rzecznika
dyscypliny lub obrońcę powinien zawierać także zarzuty stawiane zaskarżanemu
rozstrzygnięciu. Z treści środka zaskarżenia powinno wynikać, czy jest on
wnoszony na korzyść, czy na niekorzyść obwinionego. Rzecznik dyscypliny może
wnosić środki zaskarżenia również na korzyść obwinionego.
Art. 134. Rzecznik dyscypliny lub Główny Rzecznik, który wydał zaskar
żone postanowienie, a w pozostałych przypadkach - przewodniczący komisji
orzekającej, po otrzymaniu środka zaskarżenia:
1) wydaje postanowienie o odmowie jego przyjęcia, jeżeli został on wniesiony
po terminie lub przez osobę nieuprawnioną, albo
2) przekazuje je niezwłocznie, wraz z aktami sprawy, do rozpoznania w drugiej
instancji.
Art. 135. 1. Środek zaskarżenia może zostać cofnięty przez wnoszącego
ten środek do czasu zamknięcia rozprawy w drugiej instancji, z tym że środka
zaskarżenia wniesionego na korzyść obwinionego, nie można cofnąć bez jego
zgody.
2. Cofnięty środek zaskarżenia pozostawia się bez rozpoznania,
chyba że zachodzi jedna z okoliczności powodujących nieważność postanowienia
lub orzeczenia z mocy prawa.
3. W razie cofnięcia środka zaskarżenia po jego przekazaniu do
rozpoznania w drugiej instancji, niezwłocznie powiadamia się o tym odpowiednio
Głównego Rzecznika lub Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 136. 1. Postanowienie i orzeczenie komisji orzekającej, od którego
nie został wniesiony środek zaskarżenia staje się prawomocne z dniem, w którym
upływa termin wniesienia środka zaskarżenia.
2. Postanowienie i orzeczenie komisji orzekającej, co do którego
środek zaskarżenia cofnięto, staje się prawomocne z dniem jego cofnięcia.
Art. 137. Postanowienia i orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej
kończące postępowanie są prawomocne w dniu ich wydania.
Rozdział 9
Postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą
Art. 138. Do rozpoznania odwołania Przewodniczący Głównej Komisji
Orzekającej wyznacza skład orzekający oraz powierza wskazanemu członkowi tego
składu przygotowanie sprawozdania z dotychczasowego przebiegu postępowania, a
także omówienie orzeczenia i wniesionego odwołania oraz okoliczności
faktycznych sprawy.
Art. 139. 1. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej może skierować
odwołanie do rozpoznania na posiedzeniu, jeżeli zachodzi potrzeba wydania
postanowienia o umorzeniu postępowania w przypadku stwierdzenia okoliczności,
o której mowa w art. 78 ust. 1 pkt 3-8.
2. Posiedzenie, o którym mowa w ust. 1, jest niejawne i odbywa
się bez udziału stron. Główna Komisja Orzekająca podejmuje rozstrzygnięcie na
podstawie materiału dowodowego zebranego przez komisję orzekającą oraz
dokumentów dołączonych do odwołania.
3. W wyniku rozpoznania odwołania w trybie, o którym mowa w ust. 1,
Główna Komisja Orzekająca wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania
albo jeżeli uzna, że nie zachodzą przesłanki umorzenia postępowania przekazuje
sprawę do rozpoznania na rozprawie.
4. Przepisy ust. 1-3 i przepis art. 138 stosuje się odpowiednio
do rozpoznawania zażalenia na postanowienie Głównego Rzecznika i postanowienie
komisji orzekającej.
Art. 140. 1. Na rozprawie Główna Komisja Orzekająca rozpoznaje odwołanie
na podstawie materiału dowodowego zebranego przez komisję orzekającą oraz
dokumentów dołączonych do odwołania.
2. Główna Komisja Orzekająca może przeprowadzić postępowanie
dowodowe, jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia lub uproszczenia
postępowania.
Art. 141. 1. Główna Komisja Orzekająca może ukarać obwinionego albo
zaostrzyć wymierzoną mu karę tylko wtedy, gdy wniesiono odwołanie na jego
niekorzyść. Wniesienie odwołania na niekorzyść obwinionego nie wyklucza zmiany
rozstrzygnięcia na jego korzyść.
2. W przypadku wniesienia odwołania na niekorzyść obwinionego,
który został uniewinniony przez komisję orzekającą lub co do którego
postępowanie umorzono, Główna Komisja Orzekająca nie może wymierzyć mu kary.
Jeżeli jednak uzna, że wymierzenie kary jest uzasadnione przekazuje sprawę do
ponownego rozpoznania.
Art. 142. 1. Główna Komisja Orzekająca w wyniku rozpoznania odwołania na
rozprawie wydaje orzeczenie, w którym:
1) utrzymuje orzeczenie w mocy albo
2) uchyla orzeczenie w całości lub w części i rozstrzyga sprawę co do istoty,
albo
3) uchyla orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania przez komisję orzekającą.
2. Główna Komisja Orzekająca uchylając zaskarżone orzeczenie i
rozstrzygając na korzyść obwinionego, w przypadku gdy to orzeczenie dotyczy
naruszenia dyscypliny finansów publicznych przypisanego więcej niż jednej
osobie, uchyla je i rozstrzyga także na korzyść pozostałych obwinionych,
choćby nie wnieśli oni odwołania, jeżeli te same względy przemawiają za
uchyleniem orzeczenia i rozstrzygnięciem na ich rzecz.
Art. 143. Postanowienia i orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej wraz
z uzasadnieniem doręcza się, w terminie 21 dni od dnia ich ogłoszenia,
Głównemu Rzecznikowi oraz - za pośrednictwem przewodniczącego komisji
orzekającej - obwinionemu, jego obrońcy i rzecznikowi dyscypliny.
Art. 144. W zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do postę
powania przed Główna Komisją Orzekająca stosuje się odpowiednio przepisy
o postępowaniu przed komisją orzekającą.
Rozdział 10
Ponowne rozpoznanie sprawy
Art. 145. 1. Komisja orzekająca, której została przekazana sprawa do
ponownego rozpoznania, orzeka w granicach, w jakich nastąpiło przekazanie.
2. Wskazania Głównej Komisji Orzekającej co do dalszego
postępowania są wiążące dla komisji orzekającej, której sprawę przekazano.
Art. 146. Ponownie rozpatrując sprawę komisja orzekająca może wydać
rozstrzygnięcie surowsze niż uchylone, tylko wtedy, gdy wniesiono odwołanie na
niekorzyść obwinionego.
Art. 147. Do postępowania w sprawie ponownego rozpoznania sprawy stosuje
się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed komisją orzekającą.
Rozdział 11
Wykonywanie prawomocnych orzeczeń w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Art. 148. 1. Przewodniczący komisji orzekającej niezwłocznie przekazuje
prawomocne orzeczenie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych:
1) obwinionemu;
2) kierownikowi jednostki, w której zatrudniony jest obwiniony;
3) kierownikowi jednostki, w której nastąpiło naruszenie
dyscypliny finansów publicznych;
4) Przewodniczącemu Głównej Komisji Orzekającej.
2. Jeżeli obwiniony jest kierownikiem jednostki sektora finansów
publicznych orzeczenie przekazuje się także organowi sprawującemu nadzór nad
tą jednostką.
Art. 149. 1. Odpis prawomocnego orzeczenia, o którym mowa w art. 148
ust. 1, niezwłocznie dołącza się do akt osobowych obwinionego.
2. Dniem rozpoczęcia wykonywania kary zakazu pełnienia funkcji
związanych z dysponowaniem środkami publicznymi jest dzień odwołania obwinio
nego z funkcji objętej zakazem, a w przypadku gdy obwiniony nie pełni takiej
funkcji - odpowiednio dzień, w którym odpis orzeczenia został włączony do akt
osobowych obwinionego lub dzień doręczenia orzeczenia obwinionemu, jeżeli nie
jest on pracownikiem jednostki sektora finansów publicznych.
Art. 150. 1. Do orzeczenia, o którym mowa w art. 148 ust. 1, przeka
zanego obwinionemu, przewodniczący komisji orzekającej dołącza wezwanie do
uiszczenia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, kosztów postępowania
oraz kary pieniężnej, o ile zostały orzeczone.
2. Przewodniczący komisji orzekającej może, w drodze postano
wienia, na wniosek obwinionego uzasadniony jego ważnym interesem, odroczyć
termin płatności lub rozłożyć zapłatę kosztów postępowania lub kary pieniężnej
na raty, na czas nie dłuższy niż 2 lata. Odmowa odroczenia terminu płatności
lub rozłożenia na raty następuje w drodze postanowienia.
Art. 151. 1. Do orzeczenia o ukaraniu karą zakazu pełnienia funkcji
związanych z dysponowaniem środkami publicznymi przewodniczący komisji
orzekającej dołącza wezwanie do odwołania obwinionego z funkcji objętej
zakazem.
2. Jeżeli ukaranym karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dys
ponowaniem środkami publicznymi jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta
przewodniczący komisji orzekającej przekazuje orzeczenie właściwemu wojewodzie
i dołącza wezwanie do wystąpienia z wnioskiem o odwołanie w trybie określonym
w art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z
2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.)[3].
3. O odwołaniu z funkcji objętej zakazem zawiadamia się, w ter
minie nie dłuższym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, przewodniczącego
komisji orzekającej oraz Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej. W
zawiadomieniu podaje się datę, z jaką obwiniony został odwołany.
Rozdział 12
Stwierdzenie nieważności prawomocnych postanowień i orzeczeń
Art. 152. 1. Nieważność prawomocnego postanowienia lub orzeczenia,
wydanego przez organ orzekający w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, stwierdza Główna Komisja Orzekająca, jeżeli:
1) w wydaniu postanowienia lub orzeczenia brała udział osoba
nieuprawniona do orzekania lub podlegająca wyłączeniu z przyczyn wskazanych w
art. 83 ust. 1;
2) orzekała komisja niewłaściwa w sprawie;
3) orzeczono karę nieznaną ustawie;
4) skład orzekający był niewłaściwie obsadzony albo
postanowienie lub orzeczenie nie zostało podpisane przez któregokolwiek
członka składu orzekającego biorącego udział w jego wydaniu;
5) zachodzi sprzeczność w treści postanowienia lub orzeczenia
uniemożliwiająca jego wykonanie;
6) zachodziła w czasie orzekania jedna z okoliczności
wyłączających orzekanie, o których mowa w art. 78 ust. 1 pkt 3-6 i 8.
2. Główna Komisja Orzekająca stwierdza nieważność prawomocnego
postanowienia lub orzeczenia z urzędu lub na wniosek strony.
Art. 153. 1. W przedmiocie nieważności Główna Komisja Orzekająca
rozstrzyga na posiedzeniu i wydaje postanowienie o:
1) stwierdzeniu nieważności albo
2) odmowie stwierdzenia nieważności.
2. Jeżeli stwierdzenie nieważności dotyczy tylko części prawomoc
nego postanowienia lub orzeczenia, w postanowieniu, o którym mowa w ust. 1,
określa się, w jakim zakresie to postanowienie lub orzeczenie pozostaje
prawomocne.
3. Stwierdzając nieważność prawomocnego postanowienia lub
orzeczenia Główna Komisja Orzekająca umarza postępowanie albo przekazuje
sprawę do ponownego rozpoznania.
4. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, doręcza się stronom.
Art. 154. W przedmiocie stwierdzenia nieważności stosuje się przepisy
o postępowaniu odwoławczym, z tym że, jeżeli stwierdzenie nieważności dotyczy
postanowienia lub orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej, orzeka ona w
składzie pięciu osób, któremu przewodniczy Przewodniczący tej Komisji.
Art. 155. 1. Stwierdzenie nieważności prawomocnego postanowienia lub
orzeczenia na niekorzyść obwinionego nie może nastąpić, jeżeli od dnia jego
uprawomocnienia upłynął rok.
2. Nie stwierdza się nieważności
prawomocnego postanowienia lub orzeczenia, jeżeli od dnia jego uprawomocnienia
upłynęły dwa lata.
3. Nie stwierdza się nieważności prawomocnego
orzeczenia lub postanowienia, jeżeli było ono przedmiotem rozpoznania na
podstawie art. 164.
4. Nie stwierdza się nieważności prawomocnego orzeczenia po
zatarciu ukarania.
Art. 156. W przypadku stwierdzenia nieważności prawomocnego orzeczenia
wpłacona kara pieniężna lub koszty postępowania podlegają zwrotowi.
Rozdział 13
Wznowienie postępowania
Art. 157. 1. Postępowanie, zakończone prawomocnym postanowieniem lub
orzeczeniem, może zostać wznowione, jeżeli:
1) postanowienie lub orzeczenie zostało wydane w wyniku przestępstwa;
2) postanowienie lub orzeczenie zostało wydane na podstawie dowodów, które
okazały się fałszywe;
3) po wydaniu orzeczenia lub postanowienia wyszły na jaw nowe, istotne dla
sprawy okoliczności faktyczne lub dowody, nieznane przy wydaniu postanowienia
lub orzeczenia.
Art. 158. 1. Z wnioskiem o wznowienie postępowania może wystąpić Główny
Rzecznik, rzecznik dyscypliny, osoba, której dotyczy postanowienie albo
orzeczenie lub jej obrońca.
2. Z wnioskiem o wznowienie postępowania należy wystąpić
w terminie 30 dni od dnia, w którym osoby wymienione w ust. 1 dowiedziały się
o przyczynie uzasadniającej wznowienie.
3. Z wnioskiem o wznowienie postępowania występuje się do
Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 159. 1. W przedmiocie wznowienia postępowania Główna Komisja Orze
kająca rozstrzyga na posiedzeniu i wydaje postanowienie o:
1) wznowieniu postępowania albo
2) odmowie wznowienia postępowania.
2. Wydając postanowienie o wznowieniu postępowania Główna
Komisja Orzekająca przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania.
3. Postanowienie o odmowie wznowienia postępowania albo
o wznowieniu postępowania doręcza się osobie, która złożyła wniosek o wzno
wienie postępowania oraz stronom.
Art. 160. W przedmiocie wznowienia postępowania stosuje się przepisy
o postępowaniu odwoławczym, z tym że, jeżeli postępowanie dotyczy posta
nowienia lub orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej, orzeka ona w składzie
pięciu osób, któremu przewodniczy Przewodniczący tej Komisji.
Art. 161. 1. Postępowania nie wznawia się po upływie dwóch lat od dnia
uprawomocnienia się postanowienia albo orzeczenia.
2. Postępowania nie wznawia się po zatarciu ukarania.
Rozdział 14
Koszty postępowania, egzekwowanie kosztów postępowania i kar pieniężnych
Art. 162. 1. Każdy uznany za odpowiedzialnego za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych zwraca - na rzecz Skarbu Państwa - koszty postępowania.
Koszty te określa się ryczałtowo w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia.
2. W przypadku uniewinnienia obwinionego albo umorzenia postępowania koszty
postępowania ponosi Skarb Państwa.
3. Nie można egzekwować kosztów postępowania, jeżeli od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia upłynęły dwa lata.
Art. 163. 1. Należności z tytułu kar pieniężnych i kosztów postępowania
egzekwuje się w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2. Nie egzekwuje się kary pieniężnej i kosztów postępowania
w przypadku zatarcia ukarania.
Rozdział 15
Skarga do sądu administracyjnego
Art. 164. Na prawomocne orzeczenia i postanowienia kończące postępowanie
skarga do sądu administracyjnego.
Dział V
Przepisy porządkowe
Rozdział 1
Sprostowania, udostępnianie akt, pisma, terminy
Art. 165. 1. Oczywiste omyłki pisarskie lub rachunkowe w orzeczeniu,
postanowieniu, zarządzeniu lub ich uzasadnieniu można sprostować, z urzędu lub
na wniosek stron, w każdym czasie. Sprostowanie orzeczenia, postanowienia lub
ich uzasadnień następuje w drodze postanowienia, a sprostowanie zarządzenia -
w drodze zarządzenia.
2. Sprostowania dokonuje organ, który popełnił omyłkę, albo
z urzędu organ odwoławczy, jeżeli postępowanie toczy się przed tym organem.
3. W celu sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej lub
rachunkowej w treści wydanego orzeczenia, postanowienia lub ich uzasadnienia,
odpowiednio Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej lub przewodniczący
komisji orzekającej kieruje sprawę na posiedzenie.
4. O dokonaniu sprostowania, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza
się stosowną adnotację w protokole z przebiegu posiedzenia.
5. W celu sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej lub rachun
kowej w treści wydanego postanowienia lub złożonego wniosku o ukaranie, Główny
Rzecznik lub rzecznik dyscypliny wydaje odpowiednio postanowienie.
6. Na postanowienie co do sprostowania wydane przez komisję
orzekającą albo rzecznika dyscypliny służy zażalenie.
Art. 166. 1. Sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej lub rachunkowej w
protokole rozprawy lub posiedzenia może nastąpić na wniosek lub z urzędu
w każdym czasie.
2. Strony mogą złożyć wniosek o sprostowanie protokołu z rozprawy
lub posiedzenia, wskazując nieścisłości lub braki.
3. Wniosek o sprostowanie protokołu rozpoznaje przewodniczący
składu orzekającego, po wysłuchaniu protokolanta. Przewodniczący może odmówić
sprostowania albo zarządzić sprostowanie protokołu.
4. O sprostowaniu lub o odmowie sprostowania zawiadamia się
osobę, która zgłosiła wniosek o sprostowanie i dokonuje odpowiednią wzmiankę
w protokole. Na odmowę sprostowania protokołu zażalenie nie przysługuje.
5. Wniosek o sprostowanie protokołu rozprawy lub posiedzenia,
złożony po wysłaniu akt sprawy do Głównej Komisji Orzekającej przekazuje się
do rozpoznania Głównej Komisji Orzekającej.
6. Skreśleń i poprawek w protokole rozprawy lub posiedzenia
dokonuje się w taki sposób, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne.
Skreślenia i poprawki omawia się w protokole przed jego podpisaniem.
7. Przepisy ust. 1, 2, 4 i 6 stosuje się odpowiednio do
sprostowania protokołów sporządzanych przez rzeczników dyscypliny.
Art. 167. Czynności komisji orzekającej, a także inne zdarzenia mające
znaczenie dla postępowania, z których nie sporządza się protokołu, utrwala się
w aktach w formie adnotacji podpisanej przez osobę, która dokonywała tych
czynności.
Art. 168. W każdym stadium postępowania umożliwia się na żądanie osoby,
której postępowanie dotyczy, jej obrońcy lub oskarżyciela przeglądanie akt
sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.
Art. 169. 1. Zawiadomienie, wniosek o ukaranie, jak również środek zas
karżenia składa się na piśmie. Wyjaśnienia oraz oświadczenia składa się na
piśmie albo wnosi ustnie do protokołu.
2. Pismo lub oświadczenie wniesione do protokołu poza rozprawą
powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół również przez osobę, która
go sporządziła.
Art. 170. 1. Jeżeli pismo wniesiono do niewłaściwego organu, organ ten
niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego w sprawie o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych i powiadamia o tym nadawcę pisma.
2. Pismo wniesione przed upływem przewidzianego terminu do
niewłaściwego organu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.
Art. 171. 1. Do biegu terminu nie wlicza się dnia, od którego liczy się
dany termin.
2. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od
pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.
3. Termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo
w polskiej placówce pocztowej lub złożono w polskim urzędzie konsularnym.
Art. 172. 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wnio
sek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego
winy.
2. Wniosek o przywrócenie terminu należy złożyć w terminie 7 dni
od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Równocześnie z wnioskiem należy
dopełnić czynności, która miała być w tym terminie dokonana.
Art. 173. 1. W sprawie przywrócenia terminu rozstrzyga odpowiednio rzecz
nik dyscypliny lub przewodniczący komisji orzekającej i przywraca uchybiony
termin albo wydaje postanowienie o odmowie jego przywrócenia.
2. Na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu przysługuje
zażalenie odpowiednio do Głównego Rzecznika albo Przewodniczącego Głównej
Komisji Orzekającej, który utrzymuje postanowienie w mocy albo je uchyla i
nadaje sprawie właściwy bieg.
Rozdział 2
Doręczenia
Art. 174. 1. Orzeczenia i postanowienia doręcza się w uwierzytelnionych
odpisach.
2. W wezwaniu należy oznaczyć organ wysyłający, wskazać jakiej
sprawy dotyczy oraz wskazać termin jego wykonania i pouczyć o skutkach jego
niewykonania.
3. W zawiadomieniu należy oznaczyć organ wysyłający, podać
w jakim charakterze, miejscu i czasie ma się stawić adresat oraz określić, czy
jego stawiennictwo jest obowiązkowe, a także uprzedzić o skutkach
niestawiennictwa.
Art. 175. 1. Wezwania, zawiadomienia, zarządzenia, postanowienia lub
orzeczenia, od których daty doręczenia biegną terminy, zwane dalej "pismami",
doręcza się przez pocztę jako listy polecone za potwierdzeniem odbioru. Pisma
doręczane przez osoby, o których mowa w ust. 2, wydaje się za pokwitowaniem.
2. Pisma mogą być doręczane przez osoby imiennie upoważnione
przez:
1) rzecznika dyscypliny;
2) Głównego Rzecznika;
3) przewodniczącego komisji orzekającej;
4) Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej.
Art. 176. 1. Jeżeli adresatem pisma jest osoba:
1) wobec której rzecznik dyscypliny wszczął postępowanie wyjaśniające;
2) mktórej przewodniczący przekazuje wniosek o ukaranie lub zawiadomienie o
rozprawie;
3) która jest obrońcą obwinionego, nie będąca adwokatem lub radcą prawnym;
4) której dotyczy orzeczenie lub postanowienie;
5) której dotyczy wezwanie do uiszczenia kosztów postępowania lub kary
pieniężnej
- doręczenia dokonuje się jej osobiście w mieszkaniu, z zas
trzeżeniem art. 179.
2. W razie niemożności doręczenia pisma w mieszkaniu adresata, o
którym mowa w ust. 1, pismo doręcza się w każdym miejscu, gdzie adresata się
zastanie.
Art. 177. Jeżeli adresatem pisma jest:
1) obrońca obwinionego, będący adwokatem lub radcą prawnym;
2) rzecznik dyscypliny;
3) Główny Rzecznik;
4) przewodniczący komisji orzekającej;
5) Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej;
6) wezwany do odwołania ukaranego karą określoną w art. 31 ust. 1
pkt 4, z funkcji objętej zakazem
- pismo doręcza się pod adres wskazany przez nadawcę do rąk
pracownika upoważnionego do odbioru korespondencji.
Art. 178. 1. W toku postępowania obwiniony i jego obrońca mają obowiązek
zawiadomić właściwy organ prowadzący to postępowanie o każdej zmianie adresu
zamieszkania lub pracy, a w przypadku przebywania za granicą wskazać adresata
do doręczeń w kraju. O obowiązku zawiadomienia o zmianie adresu poucza się
odpowiednio w toku postępowania.
2. W przypadku niewykonania obowiązku określonego w ust. 1
doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.
Art. 179. W razie nieobecności adresata, o którym mowa w art. 176 ust.
1, w jego mieszkaniu, pismo doręcza się pełnoletniemu domownikowi jeżeli
zgodzi się dostarczyć je adresatowi.
Art. 180. 1. Odbierający pismo potwierdza odbiór i jego datę swoim pod
pisem na potwierdzeniu odbioru, w przypadku gdy pismo jest doręczane przez
pocztę, a w pozostałych przypadkach - na pokwitowaniu. Doręczający potwierdza
swoim czytelnym podpisem sposób doręczenia i datę doręczenia.
2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia dorę
czenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam potwierdza datę doręczenia
oraz wskazuje osobę, która pismo odebrała i przyczynę braku jej podpisu.
3. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma doręczanego przez
pocztę lub w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego
przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 3, uznaje się, że
pismo zostało skutecznie doręczone odpowiednio w dniu stwierdzonym przez
doręczającego lub w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Art. 181. 1. W przypadku pisma doręczanego przez pocztę, którego nie
można doręczyć w sposób określony w art. 175 ust. 1 lub art. 179, na stronie
adresowej przesyłki zawierającej pismo listonosz dokonuje adnotacji "awizowano
dnia" i niezwłocznie przekazuje ją do właściwej pocztowej placówki oddawczej.
2. Zawiadomienie o złożeniu pisma w pocztowej placówce oddawczej
wraz z informacją o tym, gdzie i kiedy adresat może je odebrać, listonosz
umieszcza w pocztowej skrzynce oddawczej adresata lub gdy jest to niemożliwe -
na drzwiach jego mieszkania.
3. Pozostawienie pisma w pocztowej placówce oddawczej placówka ta
potwierdza przez umieszczenie na adresowej stronie przesyłki zawierającej
pismo odcisku datownika oraz podpisu przyjmującego pracownika.
4. Pismo przechowuje się w pocztowej placówce oddawczej wraz z
potwierdzeniem odbioru przez 7 dni od dnia następnego po jego złożeniu.
5. Jeżeli adresat nie zgłosi się po odbiór pisma w terminie,
o którym mowa w ust. 4, pocztowa placówka oddawcza wysyła powtórne
zawiadomienie o możliwości jego odbioru, zaś na stronie adresowej przesyłki
zawierającej pismo umieszcza się odcisk datownika i dokonuje adnotacji
"awizowano powtórnie dnia"; w zawiadomieniu tym określa siedmiodniowy termin
do odbioru pisma licząc go od dnia następnego po dniu sporządzenia
zawiadomienia.
6. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia
okresu, na który pismo pozostawiono w pocztowej placówce oddawczej, chyba że
zostało podjęte wcześniej. Pismo nie podjęte w terminie pocztowa placówka
oddawcza zwraca nadawcy.
Rozdział 3
Przekazywanie prawomocnych rozstrzygnięć i rejestr ukaranych oraz sprawozdania
z działalności organów właściwych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Art. 182. 1. Prawomocne postanowienie komisji orzekającej o umorzeniu
postępowania w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych ze względu
na przedawnienie karalności albo okoliczności, o których mowa w art. 27 ust. 1
lub art. 28 ust. 1, przekazuje się Przewodniczącemu Głównej Komisji
Orzekającej.
2. Postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego
ze względu na przedawnienie karalności albo okoliczności, o których mowa w
art. 27 ust. 1 lub art. 28 ust. 1, rzecznik dyscypliny przekazuje Głównemu
Rzecznikowi.
Art. 183. Prawomocne orzeczenie o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez
Główną Komisję Orzekającą.
Art. 184. 1. W rejestrze, o którym mowa w art. 183, podlegają wpisowi
informacje o osobach odpowiedzialnych za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych zawierające następujące dane osobowe:
1) imię i nazwisko osoby podlegającej wpisowi, imiona rodziców,
data i miejsce jego urodzenia;
2) adres zamieszkania;
3) numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwier
dzającego tożsamość;
4) numer ewidencyjny PESEL, w przypadku gdy numer taki został
nadany.
2. Wpisowi do rejestru podlegają także:
1) data wydania orzeczenia i nazwa komisji która wydała
orzeczenie;
2) określenie orzeczonej kary lub informacja o odstąpieniu od
wymierzenia kary;
3) data rozpoczęcia wykonywania kary;
4) data zatarcia ukarania.
3. Przewodniczący komisji orzekającej po uzyskaniu informacji,
będącej podstawą do dokonania zmiany lub usunięcia wpisu do rejestru,
niezwłocznie zawiadamia o tym Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej.
4. Dokonanie wpisu do rejestru, zmianę jego treści oraz jego
usunięcie zarządza Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej.
5. O zarządzeniu:
1) wpisu do rejestru i jego treści;
2) zmiany treści wpisu do rejestru;
3) usunięciu wpisu do rejestru
- Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej zawiadamia osobę,
której dane podlegają wpisowi oraz przewodniczącego komisji
orzekającej, która wydała orzeczenie.
Art. 185. Wpis do rejestru, o którym mowa w art. 183, podlega usunięciu
w przypadku:
1) zatarcia ukarania;
2) stwierdzenia nieważności lub uchylenia prawomocnego orzeczenia;
3) wznowienia postępowania;
4) śmierci osoby podlegającej wpisowi do rejestru.
Art. 186. 1. Informacje zawarte w rejestrze, o którym mowa w art. 183,
mogą być udostępniane:
1) rzecznikom dyscypliny oraz komisjom orzekającym w związku z
prowadzonym postępowaniem;
2) sądom w związku z prowadzonym postępowaniem;
3) prokuratorom i innym organom uprawnionym do prowadzenia
postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa i przestępstwa
skarbowe w związku z prowadzonym postępowaniem;
4) organom administracji publicznej oraz innym organom
wykonującym zadania publiczne, w przypadku gdy jest to uzasadnione potrzebą
wykonywania nałożonych na nie zadań, określonych w ustawie;
5) pracodawcom i innym osobom lub organom, w związku
z powierzeniem lub powołaniem do pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem
środkami publicznymi, o których mowa w art. 32 ust. 2.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób i tryb zasięgania informacji z rejestru, o którym mowa w art. 183;
2) wzór formularza zgłoszenia osoby podlegającej wpisowi do rejestru;
3) wzory pisemnych zapytań o informacje z rejestru oraz odpowiedzi na te
zapytania
- zapewniając w szczególności ochronę informacji zawartych w
rejestrze przed ich ujawnieniem osobom i podmiotom
nieuprawnionym.
Art. 187. 1. Przewodniczący komisji orzekających, w terminie do dnia 31
stycznia każdego roku, składają Przewodniczącemu Głównej Komisji Orzekającej
sprawozdanie o sposobie rozpoznania wniosków o ukaranie, wniesionych w roku
poprzednim.
2. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej, w terminie do dnia
15 marca każdego roku, składa Prezesowi Rady Ministrów sprawozdanie
z działalności Głównej Komisji Orzekającej oraz zbiorcze sprawozdanie z dzia
łalności komisji orzekających w roku poprzednim.
3. Rzecznicy dyscypliny, w terminie do dnia 31 stycznia każdego
roku, składają Głównemu Rzecznikowi sprawozdanie z działalności w roku
poprzednim.
4. Główny Rzecznik, w terminie do dnia 15 marca każdego roku,
składa ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych sprawozdanie ze
swojej działalności oraz zbiorcze sprawozdanie z działalności rzeczników
dyscypliny w roku poprzednim.
5. Sprawozdania składane przez komisje orzekające oraz rzeczników
dyscypliny powinny odpowiednio zawierać co najmniej informacje o liczbie:
1) zawiadomień otrzymanych przez rzeczników dyscypliny;
2) postanowień wydanych przez rzeczników;
3) złożonych wniosków o ukaranie oraz liczbę osób objętych tymi wnioskami;
4) rozstrzygnięć wydanych przez komisje orzekające i liczbę objętych nimi
osób;
5) wniesionych środków zaskarżenia;
6) rozpoznanych środków zaskarżenia i sposobie ich rozstrzygnięcia.
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzory
sprawozdań składanych przez komisje orzekające oraz rzeczników dyscypliny,
uwzględniając w szczególności spójność i jednolitość danych uwzględnionych
w sprawozdaniach.
Art. 188. Minister właściwy do spraw finansów publicznych zapewnia
obsługę biurową i organizacyjno-techniczną rejestru, o którym mowa w art. 183,
oraz ponosi wydatki z tym związane, finansowane z budżetu państwa.
Rozdział 4
Nadzór administracyjny nad działalnością komisji orzekających
Art. 189. 1. Nadzór administracyjny nad działalnością komisji
orzekających sprawuje Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, jest sprawowany przez:
1) analizę rocznych sprawozdań z działalności komisji orzekających i
formułowanie wynikających z niej wniosków;
2) analizę sposobu wywiązywania się z obowiązków przez przewodniczących
komisji i członków komisji orzekających dotyczącą zwłaszcza:
a) toku i sprawności postępowania, w szczególności w sprawach, w których
postępowanie toczy się przewlekle,
b) kolejności kierowania spraw do rozpoznania,
c) zasadności odraczania rozpraw,
d) terminowości wydawania postanowień i orzeczeń,
e) poprawności sporządzania sprawozdań.
3. W ramach wykonywania nadzoru, Przewodniczący Głównej Komisji
Orzekającej może żądać nadesłania akt sprawy, wyjaśnień oraz usunięcia
uchybień.
Art. 190. 1. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej w przypadku
stwierdzenia wzrostu liczby spraw nierozpoznanych zleca przewodniczącemu
komisji orzekającej sporządzenie w terminie 14 dni planu działań,
zmierzających do usunięcia zaległości. Przewodniczący komisji orzekającej
przekazuje sporządzony plan Przewodniczącemu Głównej Komisji Orzekającej.
2. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej może, w terminie 7
dni od dnia otrzymania planu, wnieść do niego uzupełnienia i uwagi.
3. Uzupełnienia i uwagi Przewodniczącego Głównej Komisji
Orzekającej są wiążące dla przewodniczącego komisji orzekającej.
Dział VI
Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Rozdział 1Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 191. W ustawie z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach
obrachunkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 i Nr 154, poz. 1800 oraz
z 2002 r. Nr 113, poz. 984) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 14 skreśla się pkt 2;
2) w art. 17:
a) w ust. 2 dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
"5) realizuje zadania określone w art. 70 ust. 1 ustawy
z dnia .............. o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. Nr ...,
poz. ....).",
b) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. W razie ujawnienia okoliczności wskazujących na
naruszenie dyscypliny finansów publicznych Prezes izby
może wnieść wniosek o ukaranie w trybie i na zasadach
określonych w odrębnych przepisach.";
3 skreśla się art. 22
Art. 192. W ustawie z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych
(Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664, Nr 113, poz. 984 i Nr 197, poz. 1661 oraz
z 2003 r. Nr 2, poz. 16 i Nr 130, poz. 1188) w art. 9 ust. 3 otrzymuje
brzmienie:
"3. W przypadku ujawnienia naruszenia dyscypliny finansów
publicznych Prezes Urzędu zawiadamia właściwego rzecznika
dyscypliny finansów publicznych o naruszeniu dyscypliny finansów
publicznych albo wnosi wniosek o ukaranie w trybie i na zasadach
określonych w odrębnych przepisach.".
Art. 193. W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie
Kontroli (Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r.
Nr 153, poz. 1271) w art. 63 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. W razie ujawnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych
Najwyższa Izba Kontroli może wnieść wniosek o ukaranie, w trybie
i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.".
Art. 194. W ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 , Nr 45, poz. 391, Nr 65 poz. 594 i Nr 96,
poz. 874) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 skreśla się pkt 11;
2) w art. 11 w ust. 2 dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
"5) podejmowanie w głosowaniu jawnym uchwał dotyczących
gospodarowania środkami publicznymi.";
3) skreśla się dział V.
Rozdział 2
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 195. Jeżeli czyn stanowiący naruszenie dyscypliny finansów publicz
nych w rozumieniu ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych,
popełniony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nie jest naruszeniem
dyscypliny finansów publicznych w rozumieniu niniejszej ustawy, postępowania
w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych nie wszczyna się,
a wszczęte umarza.
Art. 196. 1. Kadencja komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscy
pliny finansów publicznych, powołanych przed dniem wejścia w życie ustawy
wygasa w dniu powołania komisji orzekającej na podstawie przepisów niniejszej
ustawy, nie później niż w dniu 31 marca 2004 r.
2. Kadencja Głównej Komisji Orzekającej przy Ministrze Finansów
powołanej przed dniem wejścia w życie ustawy wygasa w dniu powołania
Głównej Komisji Orzekającej, nie później niż w dniu 31 marca 2004 r.
3. Rzecznicy dyscypliny finansów publicznych i ich zastępcy,
powołani przed dniem wejścia w życie ustawy pełnią swoje funkcje do czasu
powołania rzeczników dyscypliny i ich zastępców na podstawie niniejszej
ustawy, nie dłużej niż do dnia 31 marca 2004 r.
4. Główny rzecznik dyscypliny finansów publicznych i jego
zastępcy, powołani przed dniem wejścia w życie ustawy, pełnią swoje funkcje do
czasu powołania Głównego Rzecznika i jego zastępców na podstawie niniejszej
ustawy nie dłużej niż do dnia 31 marca 2004 r.
5. Po upływie kadencji komisji orzekających w sprawach o naru
szenie dyscypliny finansów publicznych oraz Głównej Komisji Orzekającej przy
Ministrze Finansów, powołanych przed dniem wejścia w życie ustawy,
przewodniczący tych komisji przekazują do właściwych komisji orzekających oraz
Głównej Komisji Orzekającej, powołanych na podstawie niniejszej ustawy
odpowiednio:
1) sprawy, w których toczy się postępowanie o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych;
2) sprawy, w których postępowanie nie zostało wszczęte;
3) sprawy, w których prawomocne orzeczenia nie zostały wykonane;
4) akta spraw, w których orzeczone kary nie uległy zatarciu.
6. Po zaprzestaniu pełnienia funkcji przez rzecznika dyscypliny
finansów publicznych oraz Głównego Rzecznika dyscypliny finansów publicznych,
prowadzone przez nich sprawy, a także ich prawa i obowiązki przejmują
odpowiednio: rzecznik dyscypliny oraz Główny Rzecznik, powołani na podstawie
niniejszej ustawy.
7. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio w przypadku wygaśnięcia
członkostwa w komisji orzekającej z przyczyn, o których mowa w art. 56 pkt 9.
Art. 197. Przepisy art. 5 ust. 1 pkt 4 i art. 13 stosuje się od dnia
uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
Art. 198. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
__________________________________________________________________________
[1] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U z
2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 197, poz. 1661 oraz z 2003 r. Nr 2, poz. 16 i
Nr 130, poz. 1188.
[2] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U z
1996 r. Nr 118, poz. 561, Nr 139, poz. 647 i Nr 147, poz. 686, z 1997 r. Nr
82, poz. 518 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 75, poz. 486 i Nr 113, poz.
717 oraz z 2002 r. Nr 135, poz. 1146.
[3] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U z
2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz.
1271 i Nr 214, poz. 1806 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717.
UZASADNIENIE
Poddanie osób odpowiedzialnych za gospodarowanie środkami publicznymi
odpowiedzialności dyscyplinarnej przewidują obecnie obowiązujące regulacje
ustawy o finansach publicznych, konstytuowała ją także uchylona w 1999 r.
ustawa - Prawo budżetowe.
Przepisy Działu V ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych,
formułują ogólne zasady, zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych, natomiast w zakresie zasad
postępowania odsyłają do innych uregulowań prawnych, w tym do odpowiedniego
stosowania wybranych artykułów Kodeksu wykroczeń i ustawy z dnia 20 maja 1971
r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, a także przepisów
wykonawczych, w tym w szczególności rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
27 kwietnia 1999 r. w sprawie właściwości i trybu powoływania rzeczników
dyscypliny finansów publicznych, organów orzekających oraz szczegółowych zasad
postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
została uchylona w 2001 r. Na mocy art. 3 § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001
r. - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
możliwe jest "odpowiednie" stosowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych przepisów (uchylonego) Kodeksu - nie dłużej jednak niż do
dnia 31 grudnia 2003 r. Po tym dniu, bez nowej regulacji ustawowej, nie będzie
możliwe orzekanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Przyjęte w przedstawionym projekcie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych rozwiązania nawiązują do uregulowań dotych
czasowych, stanowią jednak propozycję całościowego, ustawowego uregulowania
problematyki odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
z odesłaniami do przepisów wykonawczych jedynie w niezbędnym zakresie. W pro
jekcie nie ma więc dotychczasowych odniesień w zakresie zasad postępowania w
sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych do przepisów karnych
(Kodeksu wykroczeń lub Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Z
czteroletnich doświadczeń stosowania w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych przepisów "rozproszonych" w wielu aktach prawnych, w tym
stosowanych jedynie odpowiednio 4 artykułów Kodeksu wykroczeń i 61 artykułów
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, wynika, że większość
uczestników postępowania, a także organy właściwe do jego prowadzenia, miała
trudności z ich prawidłowym stosowaniem i interpretacją. Uregulowanie
całościowe problematyki odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych w jednej ustawie powinno ułatwić stosowanie prawa organom
prowadzącym postępowanie, a także uczytelnić je innym jego uczestnikom.
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie ma
charakteru odpowiedzialności karnej, co wynika z jej zakresu podmiotowego
i przedmiotowego, a także funkcji, jaką spełnia. W szczególności została ona
związana z wykonywaniem obowiązków w zakresie gospodarowania mieniem
i środkami publicznymi, powierzonych w ramach stosunku pracy i wywołującej
skutki w ramach tego stosunku, lub gospodarowania środkami publicznymi,
przekazanymi jednostkom spoza sektora finansów publicznych. Odpowiedzialność
dyscyplinarna łączy się z czynami, szkodliwymi dla finansów publicznych, które
nie podlegają odpowiedzialności karnej. Dotyczy także osób wykonujących
szczególne zadania, podlegające przede wszystkim społecznej ocenie i nie
bagatelne z punktu widzenia interesu publicznego.
Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, chociaż
zawiera przepisy o charakterze represyjnym, samo w sobie nie jest jednak
postępowaniem karnym. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, każde
postępowanie represyjne, tj. takie, którego celem jest poddanie obywatela
pewnej formie ukarania lub określonej sankcji, powinno zapewniać gwarancje,
ustanowione w rozdziale II Konstytucji.
Przyjęto, że zasady postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, powinny odpowiadać standardom demokratycznego państwa prawa,
gwarantującym prawa i wolności osób poddanych tej odpowiedzialności. Zasady
te, uwzględnione w przedstawianym projekcie to: zasada domniemania
niewinności, prawa do obrony, jawności i dwuinstancyjności postępowania,
niezawisłości i niezależności organu orzekającego, kontroli sądowej w toku
postępowania odwoławczego.
Określono w szczególności, że organami orzekającymi w pierwszej instancji są
komisje orzekające, których członków powołuje i odwołuje Prezes Rady
Ministrów. Postępowanie dyscyplinarne wszczyna rzecznik dyscypliny finansów
publicznych na podstawie zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów
publicznych. W trakcie całego postępowania obwiniony ma prawo do składania
wniosków dowodowych na swoją obronę, a także korzystania z pomocy obrońcy.
Orzeczenia o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
są wydawane po przeprowadzeniu jawnej rozprawy, w tym wysłuchaniu rzecznika
dyscypliny i obwinionego. Obwinionego nie można uznać za odpowiedzialnego za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych, dopóki jego odpowiedzialność nie
zostanie dowiedziona i potwierdzona prawomocnym orzeczeniem. Od orzeczenia
komisji orzekającej każdej ze stron przysługuje odwołanie do organu drugiej
instancji - Głównej Komisji Orzekającej. Postępowanie odwoławcze podlega
tym samym zasadom, jakie przewidziano dla postępowania przed komisją
orzekającą. Od rozstrzygnięć kończących postępowanie w toku instancji
przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
Proponowane regulacje uwzględniają także inne doświadczenia, szczególnie
odnoszące się do stosowanych unormowań proceduralnych, zebrane podczas
czteroletniego funkcjonowania organów orzekających w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych, powołanych w 1999 r. oraz starają się usunąć
te luki i niejasności, które stanowiły przeszkodę w efektywnym i skutecznym
egzekwowaniu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Założenia przyjęte przy opracowaniu projektu
1) ustawa w sposób kompleksowy ureguluje problematykę odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
2) zakres podmiotowy osób podlegających odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych obejmie osoby odpowiedzialne za gospodarkę
finansową jednostki sektora finansów publicznych oraz za gospodarowanie
środkami publicznymi, przekazanymi poza sektor finansów publicznych,
3) zakres przedmiotowy zachowań powodujących odpowiedzialność za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych obejmie te działania bądź zaniechania,
niezgodne z przepisami prawa regulującymi gospodarowanie mieniem i środkami
publicznymi, które są szkodliwe dla ładu finansów publicznych,
4) ustawowe wskazania co do wymierzania kar za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych uwzględnią skutki naruszenia oraz okoliczności, w jakich do
tego naruszenia doszło,
5) organizacja oraz zasady powoływania organów właściwych w sprawach
o naruszenie dyscypliny finansów publicznych zapewnią im maksymalną
niezależność,
6) zasady postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
zostaną określone w sposób zapewniający skuteczność działania organów
egzekwujących odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, ale także ochronę praw i wolności osób, wobec których
prowadzone jest postępowanie,
7) zapewniona zostanie dwuinstancyjność postępowania w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych oraz kontrola sądowa prawomocnych
rozstrzygnięć kończących postępowanie w toku instancji.
Zakres przyjętych w projekcie regulacji
Jak zaznaczono na wstępie projekt stanowi całościowe uregulowanie problematyki
odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Proponowane
regulacje zostały usystematyzowane w sześciu działach, obejmujących
następujące zagadnienia:
Dział I - przepisy ogólne
Dział II - odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych:
1) określenie kręgu osób, które mogą ponosić odpowiedzialność za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
2) określenie zakresu przedmiotowego odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
3) określenie ogólnych zasad odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych,
4) określenie wymiaru kary, która może być nałożona na osobę odpowiedzialną za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
5) określenie zasad wymiaru kary,
6) określenie terminów przedawnienia orzekania, wykonania kary oraz zatarcia
ukarania.
Dział III - organy właściwe w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych:
1) określenie organów orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, pierwszej i drugiej instancji, ich właściwości, zasad powoływania
oraz wynagradzania,
2) określenie organów wypełniających funkcje oskarżyciela w pierwszej i
drugiej instancji, ich zadań oraz zasad powoływania oraz wynagradzania.
Dział IV - postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych:
1) określenie zasad ogólnych postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych,
2) określenie trybu i zasad prowadzenia przez rzecznika dyscypliny finansów
publicznych postępowania wyjaśniającego,
3) określenie trybu i zasad postępowania przed organami orzekającymi
w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych pierwszej i drugiej
instancji,
4) określenie zasad wykonywania prawomocnych orzeczeń w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
5) określenie trybu i zasad stwierdzania nieważności prawomocnych rozstrzyg
nięć w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
6) określenie trybu i zasad wznawiania postępowania,
7) zasada kontroli sądowej prawomocnych rozstrzygnięć w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
Dział V - przepisy porządkowe oraz doręczenia
Dział VI- przepisy przejściowe, zmieniające i końcowe.
Szczegółowa charakterystyka proponowanych regulacji
Dział I - przepisy ogólne
W przepisach ogólnych określono zakres regulacji ustawy. Wskazano, że
określenia stosowane w dziale II ustawy, takie jak "finanse publiczne",
"środki publiczne, "wydatki", "jednostki sektora finansów publicznych",
"budżet", czy "plan finansowy" mają znaczenie nadane im w ustawie o finansach
publicznych.
Dział II - odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Określając zakres odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych przyjęto, że szczególnym dobrem, podlegającym ochronie jest ład
finansów publicznych, określony regulacjami prawnymi dotyczącymi gospo
darowania mieniem i środkami publicznymi, pozostającymi w dyspozycji jednostek
sektora finansów publicznych. W szczególności ład finansów publicznych
określają regulacje formułujące zasady i tryb wykonywania budżetu państwa
i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, zasady gospodarki finansowej
oraz gospodarowania i dysponowania mieniem podmiotów sektora finansów
publicznych określone w ustawie o finansach publicznych, w innych ustawach,
w tym w ustawie tworzącej daną jednostkę sektora finansów publicznych,
przepisach wydanych na podstawie tych ustaw, decyzjach wydawanych przez
dysponentów środków publicznych lub umowach zawieranych z dysponentami środków
publicznych, obejmujące w szczególności: ustalanie, pobór i egzekucję
należności stanowiących środki publiczne, wydatkowanie środków publicznych,
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne, a także zasady nabywania
towarów, usług lub robót budowlanych.
Wyznaczając krąg osób, które z racji powierzonych im obowiązków w zakresie
gospodarowania mieniem i środkami publicznymi, mogą ponosić odpowiedzialność
dyscyplinarną, uwzględniono w szczególności regulacje ustawy o finansach
publicznych i określono, że odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych podlegają:
1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy
jednostki sektora finansów publicznych, jednostki spoza sektora finansów
publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych
jednostek,
2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych,
3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono
określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej jednostki,
4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom nie
zaliczanym do sektora finansów publicznych.
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ww. osób
przewidują także przepisy dotychczasowe. Odpowiedzialność kierownika jednostki
może dotyczyć całości gospodarki finansowej, natomiast pracownika - wynika
z zakresu powierzonych mu obowiązków i upoważnień.
Do kręgu osób mogących ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych są zaliczone również osoby odpowiedzialne za gospo
darowanie środkami publicznymi przekazanymi jednostkom spoza sektora finansów
publicznych. Mogą one ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny
polegające w szczególności na wydatkowaniu środków dotacji niezgodnie z
przeznaczeniem, zaniechaniu rozliczenia dotacji lub niedokonaniu jej zwrotu.
Osoby te mogą ponosić także odpowiedzialność z tytułu gospodarowania środkami
pochodzącymi z Unii Europejskiej, w ramach tzw. jednostki wdrażającej.
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie
gospodarowania środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej jest wyrazem
realizacji zasady zapewnienia takiej samej ochrony środków publicznych
pochodzących z budżetu państwa jak i z budżetu Unii Europejskiej.
Proponuje się dodatkowe, w stosunku do rozwiązań obecnie obowiązujących,
rozszerzenie zakresu podmiotowego odpowiedzialności na osoby wchodzące w skład
organu, wykonującego budżet lub plan finansowy danej jednostki lub
zarządzającego jej mieniem. Potrzeba takiego rozszerzenia była wielokrotnie
sygnalizowana, m.in. ze względu na szerokie uprawnienia decyzyjne organów
kolegialnych w niektórych funduszach celowych i jednostkach samorządu
terytorialnego. Obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują odpowiedzialności
członków organów kolegialnych, co w przypadku podejmowania uchwał, które
zawierały polecenie lub upoważnienie do działania naruszającego dyscyplinę
finansów publicznych, powodowało bezkarność tak bezpośrednich wykonawców
uchwały jak i jej autorów. W projekcie uwzględniono możliwość ponoszenia
odpowiedzialności przez członków organów kolegialnych, jako sprawców
polecających popełnienie czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych,
indywidualizując odpowiedzialność poszczególnych osób. Odpowiedzialność będzie
ponoszona tylko przez tych członków, którzy nie zgłosili sprzeciwu do uchwały
organu zawierającej polecenie lub upoważnienie do popełnienia czynu
naruszającego dyscyplinę finansów publicznych lub głosowali za jej przyjęciem.
Określając zachowania, stanowiące naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
przyjęto, że będą one obejmowały takie działania lub zaniechania, szkodliwe
dla finansów publicznych, uchybiające obowiązkom nałożonym przepisami prawa,
które nie wypełniają znamion przestępstw lub wykroczeń i nie podlegają
odpowiedzialności karnej lub karnej skarbowej. Przepisy ustawy nie będą miały
zastosowania do należności podatkowych i celnych.
Określając zachowania, szkodliwe dla finansów publicznych, odniesiono je do
takich kwestii, jak prawidłowe pobieranie, wydatkowanie środków publicznych,
zaciąganie zobowiązań, inwentaryzacja mienia i sprawozdawczość. Katalog czynów
stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych ma charakter
zamknięty. Tak więc czynem naruszenia dyscypliny finansów publicznych mogą być
jedynie działania lub zaniechania, określone w ustawie.
Określono, że:
w zakresie pobierania środków publicznych naruszeniem dyscypliny finansów
publicznych jest:
- zaniechanie ustalenia, nieprawidłowe ustalenie, zaniechanie pobrania lub
dochodzenia, nieprawidłowe umorzenie lub dopuszczenie do przedawnienia
należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej
jednostki sektora finansów publicznych,
- nieprzekazanie w należnej wysokości lub nieterminowe przekazanie na
właściwy rachunek budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu
terytorialnego,
- zaniechanie dochodzenia należności z tytułu nadmiernych lub nienależnych
kwot pobranych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, Funduszu Spójności oraz
funduszy strukturalnych,
- niedokonanie w należnej wysokości lub nieterminowe dokonanie wpłaty do
budżetu przez zakład budżetowy nadwyżki środków obrotowych lub części zysku
przez gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej,
- przeznaczenie dochodów jednostki budżetowej na wydatki ponoszone w tej
jednostce,
w zakresie wydatkowania środków publicznych naruszeniem dyscypliny finansów
publicznych jest:
- przekroczenie upoważnienia do dokonywania zmian w budżecie lub planie
finansowym jednostki sektora finansów publicznych,
- przekroczenie upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych,
- przeznaczenie środków rezerwy budżetowej na inny cel niż określony w
decyzji o jej przyznaniu,
- naruszenie procedur obowiązujących przy przyznawaniu lub przekazywaniu
środków publicznych pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu
Spójności lub niepodlegających zwrotowi środków zagranicznych, a także
wykorzystanie tych środków niezgodnie z przeznaczeniem lub bez zachowania
procedur obowiązujących przy ich wykorzystywaniu,
- udzielenie dotacji z budżetu z naruszeniem trybu lub zasad ich udzielania,
zaniechanie lub nieterminowe rozliczenie dotacji przekazanych z budżetu,
wydatkowanie środków dotacji niezgodnie z ich przeznaczeniem, a także
niedokonanie w należnej wysokości lub w terminie zwrotu do budżetu dotacji
wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej
wysokości,
- nieopłacenie przez jednostkę sektora finansów publicznych należności z
tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz
Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub wpłat na Państwowy
Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w terminie i wysokości
określonych odrębnymi przepisami,
- udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach
publicznych, w zakresie określonym w ustawie,
w zakresie prawidłowego zaciągania zobowiązań:
- przekroczenie upoważnienia do zaciągania zobowiązań,
- zwłoka w regulowaniu zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych lub
w należnej wysokości, której skutkiem jest powstanie odsetek, kar lub opłat,
w zakresie wykonania obowiązków przeprowadzenia inwentaryzacji:
- zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenie inwentaryzacji, albo przeprowa
dzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny ze stanem
rzeczywistym,
- sporządzenie sprawozdania budżetowego niezgodnie z danymi wynikającymi z
ewidencji księgowej.
W projekcie określono także naruszenia dyscypliny, za które odpowiedzialność
ponosi kierownik jednostki, w przypadku zaniedbania lub niewykonania
obowiązków w zakresie nadzoru.
Zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Określone w projekcie zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finan
sów publicznych zasadniczo nawiązują do uregulowań obecnie obowiązujących.
Na wstępie rozdziału określono, że odpowiedzialność jest ponoszona za
zawinione popełnienie czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych,
szkodliwego dla finansów publicznych, lub polecenie popełnienia takiego czynu.
Przy czym w odniesieniu do członków organu wykonującego budżet lub plan
finansowy jednostki sektora finansów publicznych, wydaniem polecenia
popełnienia naruszenia jest brak zgłoszenia sprzeciwu do uchwały zawierającej
polecenie lub upoważnienie do działania naruszającego dyscyplinę finansów
publicznych.
Naruszenie dyscypliny finansów publicznych uważa się za popełnione w czasie,
w którym osoba za nie odpowiedzialna działała lub zaniechała działania, do
którego była zobowiązana.
Przyjęto, że odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
jest ponoszona zarówno za umyślne jak i nieumyślne działania i zaniechania.
Umyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych zachodzi wtedy, gdy osoba
za nie odpowiedzialna miała zamiar je popełnić, to jest chciała je popełnić
albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godziła. Natomiast
nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych zachodzi wtedy, gdy
osoba za nie odpowiedzialna nie mając zamiaru jego popełnienia, popełniła je
jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych warunkach, mimo
że możliwość popełnienia naruszenia dyscypliny przewidywała lub mogła
przewidzieć.
Kolejną zasadą, mającą zastosowanie w postępowaniu dyscyplinarnym, jest
zasada, że nieświadomość tego, że działanie lub zaniechanie, stanowi
naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie wyłącza odpowiedzialności za
jego popełnienie.
Przyjęto także, że jeżeli w czasie popełnienia naruszenia dyscypliny finansów
publicznych obowiązywała inna ustawa niż w czasie orzekania w sprawie, stosuje
się ustawę nową, jednak należy stosować ustawę obowiązującą w czasie
popełnienia naruszenia, jeżeli była ona względniejsza dla jego sprawcy. Jeżeli
według nowej ustawy naruszenie dyscypliny finansów publicznych objęte
orzeczeniem nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych, ukaranie
ulega zatarciu z mocy prawa.
Założono, że odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
jest niezależna od innej odpowiedzialności określonej w przepisach prawa,
chyba że naruszenie stanowi równocześnie przestępstwo, przestępstwo skarbowe,
wykroczenie lub wykroczenie skarbowe. W takim przypadku postępowanie w sprawie
o naruszenie dyscypliny podlega zawieszeniu, do czasu zakończenia postępowania
karnego lub karnego skarbowego, lub umorzeniu w przypadku prawomocnego
skazania za przestępstwo lub wykroczenie.
Przepisów ustawy nie stosuje się do naruszeń dyscypliny finansów publicznych
polegających na przekroczeniu uprawnień do wydatkowania środków publicznych
lub zaciągnięcia zobowiązań o kwotę nie przekraczającą łącznie przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim
ogłoszonego przed dniem popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z
dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996
r. Nr 70, poz. 335, Nr 118, poz. 561, Nr 139, poz. 647 i Nr 147, poz. 686, z
1997 r. Nr 82, poz. 518 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 75, poz. 486 i Nr
113, poz. 717 oraz z 2002 r. Nr 135, poz. 1146).
Nową zasadą odpowiedzialności proponowaną w projekcie, zgodną z regułami
odpowiedzialności karnej, jest zasada niedochodzenia odpowiedzialności w przy
padku popełnienia naruszenia dyscypliny wyłącznie w celu ograniczenia skutków
zdarzenia losowego albo naruszenia mniejszej wagi, to jest takiego, którego
stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy. Jednakże wystą
pienie przesłanek niedochodzenia odpowiedzialności będzie podlegało ocenie
organów prowadzących postępowanie. Proponowane rozwiązanie wynika z celów
realizowanych w postępowaniu za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
tj. z jednej strony skutecznego egzekwowania odpowiedzialności osób, których
działania lub zaniechania spowodowały istotne szkody dla finansów publicznych,
a z drugiej strony aspektów wychowawczych i dyscyplinujących prowadzonego
postępowania, uświadamiające i ujawniające popełnione błędy, których skutki
dla finansów publicznych są jednak nieznaczne Z reguły już sam fakt
prowadzenia postępowania jest dla osób nim objętych dolegliwy i również
spełnia funkcje zapobiegającą naruszeniom dyscypliny w przyszłości.
Wskazano, że przy ocenie stopnia szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów
publicznych uwzględnia się wagę naruszonych obowiązków, sposób i okoliczności
ich naruszenia, a także skutki naruszenia biorąc pod uwagę w szczególności
kwotę:
6) uszczuplonych środków publicznych, wskutek ich niewłaściwego pobrania,
dochodzenia lub umorzenia,
7) środków publicznych niewpłaconych lub niezwróconych na właściwy rachunek
budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki
sektora finansów publicznych,
8) środków publicznych wydatkowanych bez upoważnienia,
9) zobowiązań zaciągniętych z przekroczeniem upoważnienia,
10)odsetek, kar i opłat zapłaconych wskutek zwłoki w regulowaniu
zobowiązań.
Zrezygnowano natomiast z regulacji ustawy o finansach publicznych, zgodnie z
którą odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie jest
ponoszona, mimo dołożenia najwyższej staranności wymaganej od osób
odpowiedzialnych za dobro finansów publicznych. Przepis ten powodował duże
trudności interpretacyjne.
Kolejną z przyjętych w projekcie zasad jest wyłączenie odpowiedzialności
pracownika lub kierownika jednostki sektora finansów publicznych, w przypadku
gdy przed wykonaniem polecenia przełożonego lub dysponenta środków
publicznych, naruszającego dyscyplinę finansów publicznych, zgłosił na piśmie
zastrzeżenie i mimo tego zastrzeżenia otrzymał pisemne potwierdzenie polecenia
albo polecenie nie zostało odwołane lub zmienione. W takim przypadku
odpowiedzialność ponosi odpowiednio ten kto wydał polecenie.
Kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wymiar kary i zasady
wymiaru kary
Projekt ustawy wymienia kary, jakie mogą zostać wymierzone w postępowaniu
o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, nie przypisując ich do
konkretnych naruszeń. Wybór kary został pozostawiony organowi orzekającemu.
Przyjęto, że karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest upom
nienie, nagana, kara pieniężna do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia
obliczonego jak za urlop wypoczynkowy osoby ukaranej lub jeżeli nie jest
możliwe ustalenie takiego wynagrodzenia (np. w przypadku kierownika
wykonującego tę funkcję na podstawie umowy kontraktowej) do wysokości
pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, ogłaszanego na
podstawie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz kara zakazu
pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres od
roku do pięciu lat.
Ukaranie pracownika jednostki sektora finansów publicznych karą nagany lub
karą pieniężną za naruszenie dyscypliny finansów publicznych rodzi,
przewidziane w odrębnych przepisach, skutki wynikające z ujemnej lub
negatywnej oceny kwalifikacyjnej.
Ukaranie karą zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami
publicznymi wyklucza na czas określony w orzeczeniu możliwość pełnienia
funkcji kierownika, zastępcy kierownika, członka zarządu, skarbnika i głównego
księgowego, a także wiąże się z zakazem reprezentowania interesów majątkowych
Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora
finansów publicznych.
Organy orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
wymierzają kary według swojego uznania, biorąc pod uwagę skutki i stopień
szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych oraz cele
zapobiegawcze i dyscyplinujące w stosunku do ukaranego. Wymierzając karę organ
orzekający powinien uwzględnić sposób działania lub przyczyny zaniechania
działania, okoliczności działania lub zaniechania stanowiącego naruszenie
dyscypliny finansów publicznych, jak również pobudki, właściwości, warunki
osobiste osoby odpowiedzialnej za naruszenie, jej staż pracy i doświadczenie
oraz zachowanie po naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
Kara zakazu zajmowania funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi
może być wymierzona tylko w przypadku rażącego naruszenia dyscypliny finansów
publicznych, natomiast w przypadku stwierdzenia, że czyn został popełniony
nieumyślnie lub stopień szkodliwości naruszenia nie jest znaczny - wymierza
się karę upomnienia.
Następnie określono, jakie okoliczności uwzględnia się przy nadzwyczajnym
złagodzeniu kary, tj. wymierzeniu kary łagodniejszego rodzaju lub odstąpieniu
od jej wymierzenia. Przyjęto jednak, że odstąpienie od wymierzenia kary nie
jest możliwe w przypadku osoby, która ponownie naruszyła dyscyplinę przed
zatarciem ukarania.
W postępowaniu o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, żadna z kar nie
jest przypisana do konkretnego naruszenia. W przypadku zbiegu czynów, wymierza
się jedną karę (łączną) za wszystkie naruszenia dyscypliny, objęte
postępowaniem i przypisane jednemu obwinionemu. Przyjmując takie rozwiązanie
nie określono zasad wymiaru kary łącznej. Organ orzekający nie będzie orzekał
kar za poszczególne czyny, a następnie wymierzał karę łączną - lecz jedną karę
(łączną) za wszystkie czyny objęte jednym postępowaniem.
Przedawnienie oraz zatarcie ukarania
Przyjęto, że karalność w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
ustaje 3 lata od jego popełnienia lub, jeżeli w tym okresie wszczęto
postępowania o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, karalność ustaje z
upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. W przypadku uznania za nieważne
prawomocnego orzeczenia albo postanowienia lub wznowienia postępowania -
karalność ustaje po upływie 2 lat od dnia uznania za nieważne tego
rozstrzygnięcia lub wydania postanowienia o wznowieniu postępowania.
Przyjęto, że kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie można
wykonać, jeżeli od dnia uprawomocnienia się orzeczenia upłynął rok.
Zatarcie kary z mocy prawa nastąpi po upływie 2 lat od dnia wykonania kary.
Zatarcie kary zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami
publicznymi po upływie czasu, na jaki ją orzeczono. W przypadku odstąpienia od
wymierzenia kary - zatarcie ukarania następuje po upływie roku od dnia
uprawomocnienia orzeczenia.
Proponuje się możliwość zatarcia ukarania przed terminem zatarcia z mocy
prawa, na wniosek ukaranego lub jego przełożonego, poparty przez Głównego
Rzecznika. Upoważnionym do zatarcia kary jest Minister Finansów.
Projekt przewiduje, że ukaranie osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych nie ograniczy praw Skarbu Państwa ani praw jednostki
samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych do
dochodzenia odszkodowania za poniesioną szkodę.
Dział III - organy właściwe w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Organy orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, ich
właściwość, zasady powoływania
Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
powierzone zostanie wyspecjalizowanym organom pozasądowym. Organami
orzekającymi pierwszej instancji są komisje orzekające w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych, a organem orzekającym drugiej instancji
Główna Komisja Orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. Kadencja komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej
będzie trwała 4 lata. W skład każdej komisji orzekającej i Głównej Komisji
Orzekającej wchodzi przewodniczący i jego zastępca lub dwóch zastępców oraz od
5 do 21 członków.
Członkowie komisji orzekających i Głównej Komisji Orzekającej są niezawiśli
w zakresie orzekania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Komisje orzekające i Główna Komisja orzekają na posiedzeniu lub rozprawie.
Proponuje się powołanie następujących komisji orzekających:
1) wspólnej komisji orzekającej, właściwej w zakresie realizacji budżetu
państwa w częściach, których projekty są włączane przez Ministra Finansów
do projektu ustawy budżetowej (z wyłączeniem sądownictwa powszechnego),
2) resortowych komisji orzekających przy ministrach kierujących działami
administracji rządowej, właściwych w zakresie realizacji budżetu państwa
w częściach, którymi dysponuje minister oraz jednostek podległych lub
nadzorowanych przez ministra, z tym że komisja przy ministrze kierującym
działem administracja publiczna orzeka także w zakresie dotyczącym osób
pełniących funkcje: wojewody, wicewojewody, marszałka województwa, członka
zarządu województwa, skarbnika województwa, dyrektora generalnego urzędu
wojewódzkiego i głównego księgowego części budżetowej, której dysponentem
jest wojewoda,
3) komisji orzekającej przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
właściwej w zakresie realizacji budżetu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, jednostek nadzorowanych przez Prezesa
Rady Ministrów oraz jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych,
osób pełniących funkcje sekretarza stanu, podsekretarza stanu, dyrektora
generalnego naczelnego lub centralnego urzędu administracji rządowej,
głównego księgowego części budżetowej,
4) regionalnych komisji orzekających, właściwych w zakresie realizacji
budżetów jednostek samorządu terytorialnego, budżetu państwa w częściach,
których dysponentem są wojewodowie, jednostek podległych lub nadzorowanych
przez wojewodów, jednostek nadzorowanych przez regionalne izby
obrachunkowe.
Przewodniczącego, jego zastępcę i członków wspólnej komisji orzekającej będzie
powoływał i odwoływał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakłada się, że przewodniczących pozostałych komisji orzekających oraz Głównej
Komisji Orzekającej i ich zastępców będzie powoływał i odwoływał Prezes Rady
Ministrów, z tym że ze względów organizacyjnych - przewodniczących komisji na
wniosek Ministra Finansów. Kandydatów na przewodniczących komisji orzekających
będą zgłaszały organy, przy których działają komisje. Członkowie komisji i
Głównej Komisji Orzekającej będą także powoływani i odwoływani przez Prezesa
Rady Ministrów, ale na wniosek przewodniczących komisji i Głównej Komisji.
Określono niezbędne wymogi, jakim powinni odpowiadać członkowie komisji oraz
warunki wygasania członkostwa i powody odwołania z pełnionej funkcji.
Członkowie komisji orzekających będą w zakresie wypełnianych funkcji
korzystali z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
Członkowie komisji będą otrzymywali ryczałtowe wynagrodzenie miesięczne
i ryczałtowe wynagrodzenie za udział w rozprawie. Siedzibę oraz obsługę prawną
i organizacyjno-techniczną zapewniają komisjom orzekającym pierwszej i drugiej
instancji, odpowiednio - prezesi regionalnych izb obrachunkowych, właściwi
ministrowie, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Szef Kancelarii
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Minister Finansów (GKO).
Organy właściwe do wypełniania funkcji oskarżyciela, ich zadania oraz zasady
powoływania
Organami właściwymi do wszczynania i prowadzenia postępowania wyjaśniającego,
na podstawie zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, a
także wypełniania funkcji oskarżyciela w tych sprawach w pierwszej instancji
będą rzecznicy dyscypliny finansów publicznych i ich zastępcy, powoływani
przez Głównego Rzecznika dyscypliny finansów publicznych spośród kandydatów
własnych lub kandydatów zgłoszonych, na wniosek Głównego Rzecznika, przez
wymienione w ustawie organy (ministrów, prezesów regionalnych izb
obrachunkowych). Określono także niezbędne wymogi, jakim powinni odpowiadać
rzecznicy dyscypliny i ich zastępcy.
Zakłada się, że Głównego Rzecznika i jego zastępców będzie powoływał Prezes
Rady Ministrów. Główny Rzecznik będzie przełożonym swoich zastępców
i rzeczników dyscypliny finansów publicznych pierwszej instancji, w zakresie
wypełnianych przez nich funkcji. Główny Rzecznik i jego zastępcy będą
wypełniali funkcję oskarżyciela w drugiej instancji.
W projekcie określono zadania należące do kompetencji Głównego Rzecznika, jego
zastępców oraz rzeczników dyscypliny i ich zastępców. Podobnie jak członkom
komisji orzekających, rzecznikom będzie przysługiwało miesięczne wynagrodzenie
ryczałtowe, z wyłączeniem osób powołanych spośród pracowników zatrudnionych w
komórkach organizacyjnych obsługujących komisje lub rzeczników dyscypliny.
Proponowane wyłączenie wynika z faktu, że osoby te nie wykonują innych zadań,
nie związanych z funkcjonowaniem komisji lub rzeczników, a zatem nie są
obciążone dodatkowymi obowiązkami.
W zakresie sprawowanej funkcji Główny Rzecznik, rzecznicy dyscypliny i ich
zastępcy reprezentują interesy Skarbu Państwa, jednostek samorządu
terytorialnego i innych jednostek sektora finansów publicznych.
Dział IV - postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Zasady ogólne postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Postępowanie w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest
dwuinstancyjne i obejmuje: postępowanie wyjaśniające, prowadzone przez
rzecznika dyscypliny, postępowanie przed komisją orzekającą oraz odwoławcze
przed Główną Komisją Orzekającą.
Stronami postępowania w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
są obwiniony i rzecznik dyscypliny jako oskarżyciel, w przypadku złożenia
wniosku o ukaranie przez NIK, Prezesa RIO lub Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych, osoba wskazana, na wniosek rzecznika, do wypełniania funkcji
oskarżyciela. Obwinionym jest osoba, wobec której oskarżyciel wniósł wniosek
o ukaranie w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Kolejne przepisy odnoszą się do zagwarantowania obwinionemu praw zabez
pieczających jego interesy w postępowaniu w sprawie naruszenia dyscypliny
finansów publicznych.
Obwinionemu przysługuje prawo do obrony i korzystania z pomocy obrońcy,
upoważnionego do podejmowania wszystkich czynności w imieniu obwinionego.
Ukonstytuowano także zasadę domniemania niewinności osoby, wobec której toczy
się postępowanie, stwierdzając, że nie może być uznana za winną dopóki jej
odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie zostanie
udowodniona i potwierdzona prawomocnym orzeczeniem.
Domniemanie niewinności uwalnia obwinionego od obowiązku udowodnienia swej
niewinności. Przyjmuje się ją bowiem z założenia, że to oskarżyciel ma
obowiązek udowodnienia obwinionemu winy. Zasada domniemania niewinności
stanowi również czytelne przesłanie dla organu orzekającego. Ma on obowiązek
traktowania obwinionego jak niewinnego, niezależnie od posiadanego już
przekonania. Domniemanie niewinności zostaje obalone dopiero przez prawomocne
orzeczenie przypisujące obwinionemu odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych.
Konsekwencją domniemania niewinności jest tłumaczenie nie dających się usunąć
wątpliwości na korzyść obwinionego. Nakaz ten odnosi się jedynie do
wątpliwości nie dających się usunąć. Oskarżyciel i organ orzekający powinni
bezwzględnie dążyć do wyeliminowania ewentualnych wątpliwości, np. przez
sięganie do różnych środków dowodowych.
Organ prowadzący postępowanie powinien także pouczać jego uczestników
o ciążących na nich obowiązkach i przysługujących im prawach oraz w miarę
potrzeby udzielać im wyjaśnień i informacji o tych prawach i obowiązkach.
Następnie określono okoliczności wyłączające orzekanie, w których nie wszczyna
się postępowania, a wszczęte umarza. W szczególności dotyczy to: przedawnienia
orzekania, śmierci obwinionego, niepodlegania z mocy przepisów szczególnych
orzecznictwu w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, a także
w sytuacji, gdy w sprawie o to samo naruszenie dyscypliny finansów publicznych
przez tego samego obwinionego wydano już prawomocne rozstrzygnięcie lub toczy
się wcześniej wszczęte postępowanie lub zachodzą inne okoliczności
wykluczające z mocy ustawy orzekanie w sprawie o naruszenie dyscypliny
finansów publicznych.
Proponowaną zasadą postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych jest łączne rozpoznawanie spraw pozostających w ścisłym związku
lub dotyczących naruszenia dyscypliny popełnionego przez więcej niż jedną
osobę.
Przyjęto zasadę, że wniosek o ukaranie wnosi się do komisji orzekającej,
zgodnie z jej właściwością. Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej może
jednak przed skierowaniem wniosku o ukaranie do rozpoznania, z ważnych
względów, na wniosek przewodniczącego komisji, wyznaczyć inną komisję
orzekającą, niż wynika to z jej właściwości. Przewodniczący Głównej Komisji
Orzekającej rozstrzyga, w drodze postanowienia, spory o właściwość między
komisjami.
Kolejną z zasad określonych w tym rozdziale jest wyłączenie członka składu
orzekającego od rozpoznawania sprawy z mocy prawa, w przypadku gdy sprawa
dotyczy go osobiście lub wskazanego członka rodziny lub gdy brał on udział
w wydawaniu uchylonego rozstrzygnięcia, albo na wniosek, w przypadku gdy jego
udział w rozpoznawaniu sprawy mógłby budzić wątpliwości co do jego bez
stronności. Przepisy o wyłączeniu stosuje się odpowiednio do rzecznika
dyscypliny i protokolanta.
Organ prowadzący postępowanie jest obowiązany do wyczerpującego zebrania
i rozpatrzenia materiału dowodowego, uwzględniania wniosków dowodowych,
których oddalenie jest możliwe tylko w zakresie określonym w ustawie.
Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek złożyć zeznania.
Świadek może odmówić złożenia zeznań lub udzielania odpowiedzi na poszczególne
pytania jedynie w sytuacji i zakresie określonym w ustawie.
Organy prowadzące postępowanie, o ile ustawa nie wymaga wydania orzeczenia,
wydają postanowienia i zarządzenia.
Instytucje państwowe i samorządowe są zobowiązane do udzielania pomocy organom
prowadzącym postępowanie, a w szczególności do wydania opinii, jeżeli
stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy wymaga
wiadomości specjalnych lub specjalistycznych.
Zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych
Jako zasadę przyjęto, że organ właściwy do prowadzenia postępowania
wyjaśniającego (rzecznik dyscypliny), rozpoczyna to postępowanie na podstawie
zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, składanego przez
kierownika jednostki sektora finansów publicznych, dysponenta środków
publicznych, organ sprawujący nadzór nad jednostką sektora finansów
publicznych, organ kontroli lub kierownika jednostki prowadzącej kontrolę na
podstawie odrębnych przepisów. W zawiadomieniu, w szczególności powinno zostać
wskazane ujawnione naruszenie dyscypliny finansów publicznych, sposób i czas
jego popełnienia oraz naruszony przepis prawa, a także, w miarę możliwości,
wskazanie osoby, która naruszenie dyscypliny popełniła oraz dane
identyfikujące tę osobę.
Składającemu zawiadomienie przysługuje prawo do informacji niezbędnych do
sporządzenia zawiadomienia.
W przypadku gdy zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych nie
zawiera wszystkich wymaganych elementów, rzecznik dyscypliny zwraca je
zawiadamiającemu lub może uzupełnić je we własnym zakresie.
Postępowanie wyjaśniające
Po otrzymaniu zawiadomienia rzecznik dyscypliny podejmuje czynności w celu
sprawdzenia faktów podanych w zawiadomieniu i stwierdzenia, czy istnieją
podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Rzecznik może wzywać do
złożenia wyjaśnień, przekazania opinii oraz do wydania albo okazania dokumentu
mającego znaczenie w sprawie. Wezwany ma obowiązek przekazania żądanych przez
rzecznika informacji i dokumentów.
W terminie nie dłuższym niż 60 dni, od dnia otrzymania zawiadomienia, rzecznik
dyscypliny wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego lub
odmowie jego wszczęcia. Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania doręcza
się zawiadamiającemu, któremu przysługuje w terminie 14 dni, zażalenie do
Głównego Rzecznika. W wyniku rozpoznania zażalenia, Główny Rzecznik utrzymuje
postanowienie w mocy lub poleca rzecznikowi wszczęcie postępowania
wyjaśniającego.
Wszczynając postępowanie wyjaśniające rzecznik dyscypliny zawiadamia o jego
wszczęciu osobę, której ono dotyczy i umożliwia jej złożenie, na piśmie lub do
protokołu, wszelkich wyjaśnień i dowodów na swoją obronę. Przewidziano
możliwość zawieszenia postępowania wyjaśniającego, w przypadku wszczęcia
postępowania karnego lub karnoskarbowego w związku z przestępstwem lub
wykroczeniem stanowiącym równocześnie naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, a także - za zgodą Głównego Rzecznika - w szczególności w tych
przypadkach gdy ustalenie przez rzecznika dyscypliny, czy istnieją podstawy do
wystąpienia z wnioskiem o ukaranie jest uwarunkowane wydaniem prawomocnej
decyzji ustalającej należności budżetu państwa, budżetu jednostki sektora
finansów publicznych lub innej jednostki sektora finansów publicznych.
Z prowadzonego postępowania rzecznik sporządza protokół, w którym opisuje
prowadzone czynności, z oznaczeniem ich czasu i miejsca oraz uczestniczących
osób.
Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w terminie 30 dni od dnia jego
wszczęcia, wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania lub wnosi wniosek
o ukaranie.
Postanowienie o umorzeniu postępowania rzecznik wydaje w przypadku
stwierdzenia wystąpienia okoliczności wyłączającej orzekanie.
Założono jednak, że zawiadomienie nie wiąże rzecznika i po przeprowadzeniu
czynności wyjaśniających może on złożyć wniosek o ukaranie osoby nie
wymienionej w zawiadomieniu lub postawić zarzut, którego zawiadomienie nie
obejmowało.
W postanowieniu o umorzeniu postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscypliny
m.in. określa osobę, której zarzucono naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, wskazuje ujawnione naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
czas i sposób jego popełnienia, naruszony przepis prawa w zakresie zasad
gospodarowania środkami publicznymi, a także podaje treść rozstrzygnięcia ze
wskazaniem podstawy prawnej. Postanowienie wymaga uzasadnienia.
Na postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego osobie, której
postanowienie dotyczy, przysługuje zażalenie do Głównego Rzecznika. W wyniku
rozpoznania zażalenia Główny Rzecznik może utrzymać postanowienie w mocy lub
je uchylić. Uchylając postanowienie Główny Rzecznik może polecić rzecznikowi
złożenie wniosku o ukaranie lub uzupełnienie postępowania wyjaśniającego, albo
wydać nowe postanowienie. Na postanowienie Głównego Rzecznika kończące
postępowanie w toku instancji, przysługuje zażalenie do Głównej Komisji
Orzekającej.
Wniosek o ukaranie
Przyjęto, że postępowaniem w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, po wystąpieniu z wnioskiem o ukaranie kieruje przewodniczący
komisji orzekającej. Wniosek o ukaranie powinien m. in. zawierać: wskazanie
osoby, której zarzuca się naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
określenie zarzucanego naruszenia dyscypliny finansów publicznych, wskazanie
czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz naruszonego przepisu prawa
w zakresie dotyczącym zasad gospodarowania środkami publicznymi, informację o
skutkach naruszenia, wskazanie dowodów. Do wniosku o ukaranie należy dołączyć
uzasadnienie i materiał dowodowy.
Po otrzymaniu wniosku o ukaranie przewodniczący w terminie 14 dni wydaje
zarządzenie o doręczeniu jego odpisu obwinionemu albo o zwrocie wniosku do
uzupełnienia, wskazując jego braki.
Określono warunki, kiedy przewodniczący komisji orzekającej może zwrócić
wniosek, a także uprawnienia składającego zawiadomienie do złożenia zażalenia
do Przewodniczącego Głównej Komisji Orzekającej na to zarządzenie. Rozpoznając
zażalenie - Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej może utrzymać
zarządzenie w mocy lub je uchylić.
Określono także obowiązki przewodniczącego dotyczące przekazania zarządzenia o
doręczeniu odpisu wniosku o ukaranie obwinionemu i rzecznikowi, jeżeli wniosek
został złożony przez inne organy.
Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu komisji orzekającej
Zakłada się, że przewodniczący komisji orzekającej kieruje sprawę do
rozpoznania na posiedzeniu komisji, jeżeli okoliczności wyłączające orzekanie
wystąpią w toku postępowania, poza rozprawą. Posiedzenie komisji orzekającej
jest niejawne i odbywa się bez udziału stron. Skład orzekający nie prowadzi
postępowania dowodowego, lecz rozpoznaje sprawę na podstawie materiału
dowodowego dołączonego do wniosku o ukaranie lub zebranego w toku
postępowania. Na posiedzeniu wyznaczony przez przewodniczącego komisji członek
składu orzekającego przedstawia omówienie wniosku o ukaranie i okoliczności
faktycznych sprawy.
W wyniku rozpoznania sprawy skład orzekający wydaje postanowienie o umorzeniu
postępowania lub jeżeli uzna, że nie zachodzą przesłanki umorzenia
postępowania, przekazuje sprawę do rozpoznania na rozprawie.
Na postanowienie o umorzeniu postępowania, stronom służy odwołanie do Głównej
Komisji Orzekającej. Główna Komisja Orzekająca rozpoznaje odwołanie na
posiedzeniu i wydaje postanowienie o utrzymaniu postanowienia, od którego
wniesiono odwołanie, w mocy lub uchyla je i przekazuje sprawy przewodniczącemu
komisji orzekającej w celu skierowania do rozpoznania na rozprawie.
Zawiadomienie o rozprawie i rozprawa
Zawiadomienie o rozprawie przewodniczący komisji orzekającej przekazuje
stronom co najmniej 7 dni przed terminem rozprawy. Obecność na rozprawie
obwinionego nie jest obowiązkowa, o czym powinien zostać pouczony.
W przepisach poświęconych rozprawie określono sposób jej przeprowadzenia oraz
zasady postępowania, które powinny być przestrzegane w toku rozprawy.
Rozprawa jest jawna. Ograniczenie jej jawności jest możliwe tylko ze względu
na ochronę tajemnicy państwowej lub ze względu na zagrożenie spokoju i
porządku publicznego. Rozprawę odracza się, jeżeli w aktach sprawy brak jest
dowodu doręczenia obwinionemu lub jego obrońcy zawiadomienia o rozprawie lub
gdy usprawiedliwia on swoją nieobecność, a obwiniony uzna udział w rozprawie
za niezbędny. Rozprawą kieruje przewodniczący składu orzekającego. Przewodni
czący składu m.in. zarządza odczytanie wniosku o ukaranie, ustala czy
obwiniony zrozumiał postawiony zarzut, zarządza przeprowadzenie postępowania
dowodowego oraz wysłuchanie stron. Po zamknięciu postępowania dowodowego
udziela głosu stronom, a następnie zarządza poufną naradę składu orzekającego
Z przebiegu rozprawy sporządza się protokół.
Na poufnej naradzie skład orzekający rozstrzyga większością głosów w kwestii
przypisania obwinionemu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych, uniewinnieniu bądź umorzeniu postępowania, a także rozstrzyga
o karze bądź odstąpieniu od jej wymierzenia.
Następnie określono treść orzeczenia i wymogi, jakie ma ono spełniać oraz
zasady jego ogłaszania i przekazywania stronom na piśmie. Komisje będą wydawać
orzeczenia o przypisaniu obwinionemu odpowiedzialności za naruszenie
dyscypliny finansów publicznych i ukaraniu bądź odstąpieniu od wymierzenia
kary albo orzeczenia o uniewinnieniu lub o umorzeniu postępowania. Od orzeczeń
komisji orzekających stronom będzie przysługiwać prawo do wniesienia odwołania
do Głównej Komisji Orzekającej.
Orzeczenia i postanowienia komisji orzekających, od których nie wniesiono
odwołania lub odwołanie cofnięto, są prawomocne.
Wnoszenie zażaleń i odwołań
Przewiduje się, że odwołanie lub zażalenie na rozstrzygnięcie w pierwszej
instancji będzie wnoszone za pośrednictwem organu, który je wydał, w terminie
14 dni od dnia jego doręczenia. W przypadku uchybienia terminu na wniesienie
odwołania, zostanie wydane postanowienie o odmowie jego przyjęcia. Przewiduje
się możliwość wycofania odwołania przez tego kto je złożył.
Postępowanie odwoławcze przed Główną Komisją Orzekającą
Odwołanie, które nie zostanie wycofane, Przewodniczący Głównej Komisji
Orzekającej kieruje do rozpoznania na posiedzeniu lub rozprawie. W przypadku
gdy zachodzą okoliczności upoważniające do umorzenia postępowania, sprawę
kieruje się na posiedzenie.
Zakłada się, że Główna Komisja Orzekająca będzie rozpoznawała odwołanie na
podstawie materiału dowodowego zebranego przez komisję orzekającą, a także
może przeprowadzić postępowanie dowodowe, jeżeli przyczyni się to do
przyspieszenia lub uproszczenia postępowania.
Kierując sprawę do rozpoznania na rozprawie, Przewodniczący Komisji wskazuje
członka składu orzekającego zobowiązanego do przygotowania sprawozdania
omawiającego sprawę. Zakłada się, że zasady postępowania, określone dla
komisji orzekających pierwszej instancji będą odpowiednio stosowane przez
Główną Komisję Orzekającą. W wyniku rozpoznania odwołania na rozprawie, Główna
Komisja Orzekająca będzie mogła utrzymać w mocy orzeczenie komisji pierwszej
instancji albo uchylić to orzeczenie w całości lub w części. Uchylając
orzeczenie, Komisja albo wyda nowe orzeczenie, albo umorzy postępowanie, bądź
przekaże sprawę do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji, z tym że
będzie mogła ukarać obwinionego lub zaostrzyć karę tylko w przypadku gdy
odwołanie było wniesione na jego niekorzyść.
Orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej, kończące postępowanie stają się
prawomocne w dniu ich wydania.
Ponowne rozpoznanie sprawy
Ponownie rozpatrując sprawę, komisja orzekająca będzie związana wskazaniami
Głównej Komisji Orzekającej. Zakłada się także, że komisja nie będzie mogła
wydać orzeczenia surowszego niż orzeczenie uchylone, jeżeli odwołanie nie było
wniesione na niekorzyść obwinionego, oraz że do składu rozpatrującego sprawę
nie będą powołane osoby, które wydały uchylone orzeczenie.
Wykonywanie prawomocnych orzeczeń w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów
publicznych
Przewodniczący komisji orzekającej będzie kierował do wykonania prawomocne
orzeczenie komisji pierwszej i drugiej instancji. Przewodniczący komisji
przekaże takie orzeczenie osobie której ono dotyczy, kierownikowi jednostki, w
której ta osoba jest zatrudniona, lub, jeżeli jest ona kierownikiem jednostki
- także kierownikowi jednostki nadrzędnej lub organowi sprawującemu nadzór nad
jednostką na podstawie odrębnych przepisów. Odpis orzeczenia jest włączany do
akt osobowych obwinionego do czasu zatarcia kary.
Przekazując orzeczenie, przewodniczący komisji wezwie także obwinionego do
uiszczenia kosztów postępowania i kary pieniężnej, o ile taka kara została
orzeczona. Na uzasadniony wniosek obwinionego, przewodniczący komisji może
wydać decyzję o odroczeniu terminu płatności kary lub kosztów postępowania,
lub rozłożyć te płatności na raty. Niewpłacone należności z tytułu kary lub
kosztów postępowania egzekwuje się w trybie ustalonym ustawą o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
Przekazując orzeczenie o ukaraniu karą zakazu pełnienia funkcji kierowniczych
związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, przewodniczący komisji będzie
dołączał wezwanie do bezzwłocznego odwołania ukaranego z funkcji objętej
zakazem. Jeżeli ukaranym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta,
przewodniczący komisji przekazuje właściwemu wojewodzie orzeczenie o ukaraniu
wraz z wezwaniem do wystąpienia z wnioskiem o odwołanie ukaranego w trybie
określonym w art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym.
Stwierdzanie nieważności prawomocnych rozstrzygnięć
Proponuje się możliwość stwierdzania nieważności z mocy prawa prawomocnych
orzeczeń i postanowień komisji orzekających pierwszej i drugiej instancji,
w przypadkach określonych w ustawie. Nieważność prawomocnych rozstrzygnięć
stwierdza Główna Komisja Orzekająca, na wniosek złożony przez strony,
przewodniczącego komisji orzekającej lub Przewodniczącego Głównej Komisji
Orzekającej.
Postanowienie lub orzeczenie jest nieważne z mocy prawa, w szczególności gdy w
jego wydaniu brała udział osoba nieupoważniona do orzekania lub podlegająca
wyłączeniu, orzeczono w sprawie nie będącej naruszeniem dyscypliny finansów
publicznych lub w stosunku do osoby nie podlegającej tej odpowiedzialności,
orzeczono karę nieznaną ustawie, skład orzekający był nienależycie obsadzony
lub rozstrzygnięcie nie zostało podpisane przez któregoś z jego członków,
zachodzi sprzeczność w treści postanowienia lub orzeczenia uniemożliwiająca
jego wykonanie, zachodziła jedna z okoliczności wyłączających orzekanie.
Wniosek o stwierdzenie nieważności prawomocnego rozstrzygnięcia rozpoznaje
Główna Komisja Orzekająca na posiedzeniu. W wyniku rozpoznania wniosku, może
ona wydać postanowienie o stwierdzeniu nieważności prawomocnego postanowienia
lub orzeczenia, lub o oddaleniu wniosku. Stwierdzając nieważność postanowienia
lub orzeczenia Główna Komisja Orzekająca umarza postępowanie lub przekazuje
sprawę do ponownego rozpoznania.
Wznowienie postępowania
Przewiduje się możliwość wznowienia postępowania, zakończonego prawomocnym
orzeczeniem lub postanowieniem, w przypadku gdy zostały one wydane w wyniku
przestępstwa albo na podstawie fałszywych dowodów lub gdy po wydaniu
rozstrzygnięcia ujawniły się nowe fakty lub dowody, nieznane przy wydawaniu
rozstrzygnięcia. Wniosek o wznowienie postępowania, może złożyć do Głównej
Komisji Orzekającej - Główny Rzecznik, rzecznik dyscypliny lub osoba, której
postanowienie lub orzeczenie dotyczy. Wniosek jest rozpatrywany na posiedzeniu
niejawnym, bez udziału stron. W wyniku rozpoznania wniosku komisja wydaje
postanowienie o wznowieniu lub odmowie wznowienia postępowania. Wydając
postanowienie o wznowieniu postępowania komisja orzekająca przekazuje sprawę
do ponownego rozpoznania.
Na postanowienie o odmowie wznowienia postępowania będzie przysługiwało
składającemu wniosek odwołanie do Głównej Komisji Orzekającej.
Kontrola sądowa w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Zakłada się, że na prawomocne postanowienie lub orzeczenie kończące
postępowanie w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych w toku
instancji będzie przysługiwała skarga do sądu administracyjnego.
Dział V - przepisy porządkowe
W projekcie zamieszczono przepisy porządkowe, odnoszące się do takich kwestii
jak: sprostowanie oczywistej omyłki w treści wydanego rozstrzygnięcia,
sprostowanie protokołu posiedzenia lub rozprawy, stwierdzanie prawomocności
rozstrzygnięć, udostępnianie akt, przekazywanie pism wniesionych do
niewłaściwego organu, bieg terminów.
Doręczenia
Przyjęto, że pisma (wezwania, zawiadomienia, zarządzenia, postanowienia albo
orzeczenia), od których daty doręczenia biegną terminy, doręcza się za
pokwitowaniem przez pocztę albo przez inne upoważnione osoby, odpowiednio
przez: Głównego Rzecznika, rzecznika dyscypliny, Przewodniczącego Głównej
Komisji Orzekającej lub przewodniczącego komisji orzekającej. Doręczenia
dokonuje się w miejscu zamieszkania lub pracy albo na właściwy adres do rąk
pracownika upoważnionego do odbioru korespondencji. W dalszych przepisach
określono sytuacje, w których uznaje się pismo za doręczone, pomimo
faktycznego braku jego odbioru (w szczególności: odmowy odbioru lub
potwierdzenia odbioru, niewykonania obowiązku informowania o zmianie adresu,
nieobecności adresata w miejscu zamieszkania).
Przekazywanie prawomocnych rozstrzygnięć i rejestr ukaranych oraz nadzór nad
administracyjną działalnością komisji orzekających
Proponuje się, aby prawomocne orzeczenia o przypisaniu odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegały wpisowi do rejestru,
prowadzonego przez Główną Komisję Orzekającą. Informacje z rejestru będą
udostępniane m.in. rzecznikom dyscypliny, komisjom orzekającym i innym
uprawnionym organom. Szczegółowy sposób udzielania odpowiedzi z rejestru
zostanie określony w rozporządzeniu Rady Ministrów.
Proponuje się także obowiązek przekazywania odpowiednio Przewodniczącemu
Głównej Komisji Orzekającej lub Głównemu Rzecznikowi prawomocnych postanowień
komisji orzekających o umorzeniu postępowania w sprawie o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych ze względu na przedawnienie karania, a także
postanowień o odmowie wszczęcia postępowania wyjaśniającego oraz postanowień o
umorzeniu postępowania wyjaśniającego ze względu na przedawnienie karania,
wydawanych przez rzeczników dyscypliny. Analiza postanowień m.in. umożliwi
Głównemu Rzecznikowi wykonywanie nadzoru nad rzecznikami dyscypliny, a w tym w
szczególności ocenę prawidłowego i terminowego wykonywania obowiązków, a także
ujednolicenie praktyki w zakresie uznawania nieznacznej szkodliwości
naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Nadzór nad administracyjną działalnością komisji orzekających będzie sprawował
Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej, w szczególności przez analizę
rocznych sprawozdań z działalności komisji oraz analizę wywiązywania się
z obowiązków przez przewodniczących komisji i przewodniczących składów
orzekających. W razie stwierdzenia uchybienia w sprawności postępowania,
Przewodniczący Głównej Komisji Orzekającej może zwrócić uwagę przewodniczącemu
komisji i żądać usunięcia skutków uchybienia, a także w przypadku stwierdzenia
wzrostu liczby spraw nierozpoznanych - zlecić sporządzenie planu działań
zmierzających do usunięcia zaległości.
Dział VI - przepisy przejściowe, zmieniane i uchylane oraz końcowe
W przepisach przejściowych uregulowano kwestię postępowania w sprawach
o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, dotyczących naruszeń popeł
nionych przed wejściem w życie ustawy, wygaśnięcia kadencji komisji
orzekających pierwszej i drugiej instancji, powołanych na podstawie ustawy
o finansach publicznych.
Założono, że kadencja komisji orzekających pierwszej i drugiej instancji,
powołanych na podstawie przepisów ustawy o finansach publicznych, wygaśnie
z dniem powołania nowych komisji, nie później niż do 31 marca 2004 r.
Odpowiednio uregulowano termin pełnienia funkcji przez rzeczników dyscypliny
finansów publicznych i Głównego Rzecznika dyscypliny finansów publicznych,
powołanych na podstawie ustawy o finansach publicznych.
Przepisami zmienianymi dostosowano do nowej ustawy zasady powoływania
przewodniczących komisji orzekających, określone w ustawie o regionalnych
izbach obrachunkowych.
Zaproponowano odpowiednie regulacje w ustawach szczególnych w związku
z upoważnieniem NIK, Prezesa UZP i Prezesów RIO do wnoszenia wniosków
o ukaranie.
Proponuje się także uchylenie regulacji w ustawie o finansach publicznych,
odnoszących się do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. Rada Ministrów przyjęła projekt nowej ustawy o finansach
publicznych, która nie zawiera regulacji w sprawach odpowiedzialności za
naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Jeżeli więc w toku dalszych prac
legislacyjnych okaże się, że nowa ustawa o finansach publicznych zostanie
uchwalona wcześniej, proponowany zapis będzie zbędny.
Proponowanym terminem wejścia w życie ustawy jest 1 stycznia 2004 r.,
z wyłączeniem przepisów, których wejście w życie przewidziane jest z dniem
uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej.