P r o j e k t
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym, ustawy o wyższych szkołach zawodowych,
ustawy o pożyczkach i kredytach studenckich oraz o zmianie niektórych innych
ustaw[1]
Art. 1. W ustawie z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.)[2] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 24:
a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Dotacje, o których mowa w ust. 1 pkt 1,1a i 2, przyznaje
właściwy minister.",
b) dodaje się ust. 7 i 8 w brzmieniu:
"7. Rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu
studenckiego dokonuje podziału dotacji, o której mowa w ust.
1 pkt 1a.
8. W nowoutworzonej uczelni podziału dotacji dokonuje na
okres roku rektor.";
2) po art. 24 dodaje się art. 24a w brzmieniu:
"Art. 24a. Uczelnia państwowa w ramach dotacji, o której mowa w
art. 24 ust. 1 pkt 1a, może dofinansować remonty domów i
stołówek studenckich.";
3) w art. 25 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi,
w drodze rozporządzenia, warunki i tryb występowania uczelni
niepaństwowej o dotacje, o których mowa w art. 24,
uwzględniając w szczególności liczbę własnej kadry dy
daktycznej, liczbę kształconych studentów, zaangażowanie
własnych środków w rozwój bazy materialnej uczelni oraz
osiągnięcia uczelni w dotychczasowym kształceniu, a w przypadku
dotacji na pomoc materialną również liczbę studentów w trudnej
sytuacji materialnej.";
4) po art. 27 dodaje się art. 27a w brzmieniu:
"Art. 27a. 1. Uczelnia tworzy fundusz pomocy materialnej dla
studentów.
2. Fundusz, o którym mowa w ust. 1, tworzy się:
1) z dotacji, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1a,
z wyłączeniem środków na stypendia ministra za
osiągnięcia w nauce, o których mowa w art. 152 ust. 1
pkt 3,
2) z opłat za korzystanie z domu studenckiego,
3) z opłat za korzystanie ze stołówki studenckiej,
4) z innych przychodów, w tym z opłat za wynajem
pomieszczeń w domach i stołówkach studenckich.
3. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części, o
której mowa w ust. 2 pkt 1, przeznacza się na wypłaty
stypendiów i zapomóg oraz na remonty domów i stołówek
studenckich.
4. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części,
o której mowa w ust. 2 pkt 2-4, przeznacza się na
pokrycie kosztów utrzymania domów i stołówek
studenckich, a w przypadku uczelni państwowej także na
wynagrodzenia pracowników uczelni zatrudnionych w tych
domach i stołówkach oraz na odpis na zakładowy fundusz
świadczeń socjalnych, o którym mowa w art. 122, dla tych
pracowników.
5. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części, o
której mowa w ust. 2 pkt 2-4, może być również
przeznaczony na cele określone w ust. 3.
6. Niewykorzystane w danym roku budżetowym środki funduszu
pomocy materialnej dla studentów pochodzące ze źródła, o
którym mowa w ust. 2 pkt 1, przechodzą na rok następny
do wykorzystania na cele określone w ust. 3, a środki
pochodzące ze źródeł określonych w ust. 2 pkt 2-4, na
cele określone w ust. 4.";
5) art. 152 otrzymuje brzmienie:
"Art. 152. 1. Student może ubiegać się o pomoc materialną ze
środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w
formie:
1) stypendium socjalnego,
2) stypendium za wyniki w nauce,
3) stypendium ministra za osiągnięcia w nauce,
4) zapomogi.
2. Student może ubiegać się o akwaterowanie w domu
studenckim uczelni i wyżywienie w stołówce studenckiej
uczelni.
3. Student może ubiegać się o zakwaterowanie w domu
studenckim uczelni małżonka i dziecka.";
6) po art. 152 dodaje się art. 152a-152i w brzmieniu:
"Art. 152a. 1. Świadczenia, o których mowa w art. 152 ust. 1
pkt 1, 2 i 4, są przyznawane na wniosek studenta przez
dziekana, a w uczelni bezwydziałowej przez prorektora
upoważnionego przez rektora.
2. Od decyzji dziekana lub prorektora studentowi
przysługuje odwołanie do rektora.
3. Na wniosek uczelnianego organu samorządu studenckiego
dziekan lub prorektor oraz rektor uprawnienia, o
których mowa w ust. 1 i 2, przekazują odpowiednio
komisji stypendialnej i odwoławczej komisji
stypendialnej.
4. Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce przyznaje
właściwy minister na wniosek rady wydziału, a w
przypadku uczelni bezwydziałowej na wniosek senatu
uczelni, przedstawiony przez rektora tej uczelni.
Art. 152b. 1. Komisję stypendialną powołuje dziekan lub
prorektor, a odwoławczą komisję stypendialną rektor,
spośród studentów i pracowników uczelni.
2. Studenci stanowią większość składu komisji, o których
mowa w ust. 1.
3. Nadzór nad działalnością komisji stypendialnej i
odwoławczej komisji stypendialnej sprawują odpowiednio
dziekan lub prorektor albo rektor.
4. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 3, odpowiednio
dziekan lub prorektor albo rektor może uchylić decyzję
komisji stypendialnej lub odwoławczej komisji
stypendialnej niezgodną z przepisami ustawowymi lub
regulaminem, o którym mowa w art. 152h ust. 1.
Art. 152c. 1. Stypendium socjalne może otrzymać student znajdujący
się w trudnej sytuacji materialnej.
2. Wysokość dochodu uprawniającego studenta do ubiegania
się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z
uczelnianym organem samorządu studenckiego, z tym że
miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie
studenta, ustalana na zasadach określonych w ustawie z
dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
(Dz. U. Nr 228, poz. 2255), uprawniająca do przyznania
stypendium socjalnego nie może być wyższa niż 569 zł.
3. Kwota stypendium socjalnego może zostać zwiększona w
związku z ponoszeniem dodatkowych kosztów z tytułu
niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego
organu, a w przypadku studentów studiów dziennych
ponadto z tytułu:
1) zakwaterowania w domu studenckim lub w obiekcie
innym niż dom studencki, jeżeli codzienny dojazd z
miejsca stałego zamieszkania do uczelni
uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał
studiowanie,
2) zakwaterowania w domu studenckim lub w obiekcie innym
niż dom studencki, w przypadkach, o których mowa w
pkt 1, niepracującego małżonka lub dziecka studenta.
Art. 152d. 1. Pierwszeństwo w uzyskaniu zakwaterowania w domu
studenckim uczelni państwowej przysługuje studentowi tej
uczelni, któremu codzienny dojazd do uczelni
uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał
studiowanie i który znajduje się w trudnej sytuacji
materialnej.
2. Pierwszeństwo w korzystaniu z wyżywienia w stołówce
studenckiej przysługuje studentowi, o którym mowa w ust. 1.
Art. 152e. 1. Stypendium za wyniki w nauce może otrzymać
student, który uzyskał za rok studiów wysoką średnią
ocen.
2. Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce może być
przyznane studentowi szczególnie wyróżniającemu się w
nauce oraz posiadającemu osiągnięcia naukowe.
3. O przyznanie stypendiów, o których mowa w ust. 1 i 2,
student może ubiegać się nie wcześniej, niż po
zaliczeniu pierwszego roku studiów.
4. Student może otrzymywać stypendium ministra za
osiągnięcia w nauce albo stypendium za wyniki w nauce.
Art. 152f. 1. Zapomoga może być przyznana studentowi, który z
przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej
sytuacji materialnej.
2. Student może otrzymać zapomogę, o której mowa w ust.
1, raz w semestrze.
Art. 152g. 1. Student może otrzymywać stypendia, o których mowa w
art. 152 ust. 1 pkt 1-3, w danym roku akademickim przez
okres do 10 miesięcy.
2. Stypendium socjalne przyznawane jest na semestr lub
na rok akademicki, a stypendium za wyniki w nauce i
stypendium ministra za osiągnięcia w nauce na rok
akademicki, z wyjątkiem przypadku, gdy ostatni rok
studiów, zgodnie z planem studiów, trwa jeden semestr.
3. Stypendia, o których mowa w ust. 2, wypłacane są co
miesiąc.
4. Student studiujący równocześnie na kilku kierunkach
studiów może otrzymać stypendia, o których mowa w art.
152 ust. 1 pkt 1 i 3, na jednym z kierunków, według
własnego wyboru, a stypendium za wyniki w nauce na
każdym z kierunków.
5. Studentowi, który po ukończeniu jednego kierunku
studiów kontynuuje naukę na drugim kierunku studiów,
stypendium socjalne nie przysługuje, chyba że kontynuuje
on studia po ukończeniu wyższych studiów zawodowych w
celu uzyskania tytułu zawodowego magistra, jednakże nie
dłużej niż przez okres 2,5 roku.
6. Łączna miesięczna wysokość stypendiów socjalnego i za
wyniki w nauce nie może być wyższa niż 90% najniższego
wynagrodzenia zasadniczego asystenta w poprzednim
miesiącu, ustalonego w przepisach o wynagradzaniu na
uczycieli akademickich, z wyłączeniem zwiększenia kwoty
stypendium socjalnego w związku z ponoszeniem
dodatkowych kosztów z tytułu niepełnosprawności, o
którym mowa w art. 152c ust. 3.
Art. 152h. 1. Szczegółowy regulamin ustalania wysokości,
przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej
dla studentów, o których mowa w art. 152 ust. 1 pkt 1, 2
i 4, w tym szczegółowe kryteria i tryb udzielania
świadczeń pomocy materialnej dla studentów, wzór wniosku
o przyznanie stypendium socjalnego oraz sposób udo
kumentowania sytuacji materialnej ustala rektor w
porozumieniu z uczelnianym organem samorządu
studenckiego.
2. W nowoutworzonej uczelni regulamin, o którym mowa w
ust. 1, ustala na okres roku rektor.
Art. 152i. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki,
tryb przyznawania i wypłacania stypendium ministra za
osiągnięcia w nauce, maksymalną wysokość tego stypendium
oraz wzór wniosku o przyznanie stypendium ministra,
uwzględniając w szczególności:
1) minimalną średnią ocen uprawniającą do ubiegania się
o stypendium ministra, uwzględniając oceny
ze wszystkich lat studiów oraz zróżnicowanie skali
ocen w uczelni,
2) rodzaje osiągnięć naukowych i aktywności naukowej,
które brane są pod uwagę przy ubieganiu się o stypendium
ministra, takich jak praca w kole naukowym,
publikacje, opracowania, referaty, udział w konferencjach,
praca naukowa, udział w pracach naukowo-badawczych,
współpraca z innymi ośrodkami akademickimi lub naukowymi,
nagrody i wyróżnienia, studia na drugim kierunku studiów,
indywidualny program studiów, praktyki, staże, potwierdzona
znajomość języków obcych, olimpiady,
3) terminy przekazywania wniosków,
4) sposób wypłacania stypendium ministra, w tym w przypadku
wcześniejszego ukończenia studiów, a także podjęcia
studiów w innej uczelni.".
Art. 2. W ustawie z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach za
wodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z późn. zm.)[3], wprowadza się następujące
zmiany:
1) po art. 23 dodaje się art. 23a i 23b w brzmieniu:
"Art. 23a. Państwowa uczelnia zawodowa w ramach dotacji, o
której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2, może dofinansować
remonty domów i stołówek studenckich.
Art. 23b. 1. Rektor w porozumieniu z uczelnianym organem
samorządu studenckiego dokonuje podziału dotacji, o
której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2.
2. W nowoutworzonej uczelni zawodowej podziału dotacji
dokonuje na okres roku rektor.";
2) w art. 24 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w
drodze rozporządzenia, warunki i tryb występowania
niepaństwowej uczelni zawodowej o dotacje, o których mowa w
art. 23, uwzględniając w szczególności liczbę własnej kadry
dydaktycznej, liczbę kształconych studentów, zaangażowanie
własnych środków w rozwój bazy materialnej uczelni oraz
osiągnięcia uczelni w dotychczasowym kształceniu, a w przypadku
dotacji na pomoc materialną również liczbę studentów w trudnej
sytuacji materialnej.";
3) po art. 24 dodaje się art. 24a w brzmieniu:
"Art. 24a. 1. Uczelnia tworzy fundusz pomocy materialnej dla
studentów.
2. Fundusz, o którym mowa w ust. 1, tworzy się:
1) z dotacji, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1a, z
wyłączeniem środków na stypendia ministra za
osiągnięcia w nauce, o których mowa w art. 75 ust. 1
pkt 3,
2) z opłat za korzystanie z domu studenckiego,
3) z opłat za korzystanie ze stołówki studenckiej,
4) z innych przychodów, w tym z opłat za wynajem
pomieszczeń w domach i stołówkach studenckich.
3. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części, o
której mowa w ust. 2 pkt 1, przeznacza się na wypłaty
stypendiów i zapomóg oraz na remonty domów i stołówek
studenckich.
4. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części, o
której mowa w ust. 2 pkt 2-4, przeznacza się na pokrycie
kosztów utrzymania domów i stołówek studenckich, a w
przypadku uczelni państwowej także na wynagrodzenia
pracowników uczelni zatrudnionych w tych domach i
stołówkach oraz na odpis na zakładowy fundusz świadczeń
socjalnych, o którym mowa w art. 67 pkt 5, dla tych
pracowników.
5. Fundusz pomocy materialnej dla studentów w części, o
której mowa w ust. 2 pkt 2-4, może być również
przeznaczony na cele określone w ust. 3.
6. Niewykorzystane w danym roku budżetowym środki funduszu
pomocy materialnej dla studentów pochodzące ze źródła, o
którym mowa w ust. 2 pkt 1, przechodzą na rok następny
do wykorzystania na cele określone w ust. 3, a środki
pochodzące ze źródeł określonych w ust. 2 pkt 2- 4, na
cele określone w ust. 4.";
4) art. 75 otrzymuje brzmienie:
"Art. 75. 1. Student może ubiegać się o pomoc materialną ze
środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w
formie:
1) stypendium socjalnego,
2) stypendium za wyniki w nauce,
3) stypendium ministra za osiągnięcia w nauce,
4) zapomogi.
2. Student może ubiegać się o zakwaterowanie w domu
studenckim uczelni i wyżywienie w stołówce studenckiej
uczelni.
3. Student może ubiegać się o zakwaterowanie w domu
studenckim uczelni małżonka i dziecka.";
5) po art. 75 dodaje się art. 75a-75h w brzmieniu:
"Art. 75a. 1. Świadczenia, o których mowa w art. 75 ust. 1 pkt
1, 2 i 4, są przyznawane przez komisję stypendialną.
2. Świadczenia, o których mowa w art. 75 ust. 1 pkt 1 i 4,
są przyznawane na wniosek studenta, a stypendium za
wyniki w nauce na wniosek senatu lub innego organu
wskazanego w statucie uczelni.
3. Od decyzji komisji, o której mowa w ust. 1, studentowi
przysługuje odwołanie do odwoławczej komisji
stypendialnej.
4. Komisję stypendialną powołuje dziekan, w uczelni
bezwydziałowej upoważniony przez rektora prorektor, a
odwoławczą komisję stypendialną rektor, spośród
studentów i pracowników uczelni, przy czym studenci
stanowią większość składu komisji.
5. Nadzór nad działalnością komisji stypendialnej i
odwoławczej komisji stypendialnej sprawują odpowiednio
dziekan lub prorektor albo rektor.
6. W ramach nadzoru dziekan lub prorektor albo rektor może
uchylić decyzję komisji stypendialnej lub odwoławczej
komisji stypendialnej niezgodną z przepisami ustawowymi
lub regulaminem, o którym mowa w art. 75g.
Art. 75b. 1. Stypendium socjalne może otrzymać student znajdujący
się w trudnej sytuacji materialnej.
2. Wysokość dochodu uprawniającego studenta do ubiegania
się o stypendium socjalne ustala rektor w porozumieniu z
uczelnianym organem samorządu studenckiego, z tym że
miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie
studenta, ustalana na zasadach określonych w ustawie z
dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
(Dz. U. Nr 228, poz. 2255), uprawniająca do przyznania
stypendium socjalnego nie może być wyższa niż 569 zł.
3. Kwota stypendium socjalnego może zostać zwiększona w
związku z ponoszeniem dodatkowych kosztów z tytułu
niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego
organu, a w przypadku studentów studiów dziennych po
nadto z tytułu:
1) zakwaterowania w domu studenckim lub w obiekcie innym
niż dom studencki, jeżeli codzienny dojazd z miejsca
stałego zamieszkania do uczelni uniemożliwiałby lub w
znacznym stopniu utrudniał studiowanie,
2) zakwaterowania w domu studenckim lub w obiekcie innym
niż dom studencki, w przypadkach, o których mowa w
pkt 1, niepracującego małżonka lub dziecka studenta.
Art. 75c. 1. Pierwszeństwo w uzyskaniu zakwaterowania w domu
studenckim państwowej uczelni zawodowej przysługuje
studentowi tej uczelni, któremu codzienny dojazd do
uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał
studiowanie i który znajduje się w trudnej sytuacji
materialnej.
2. Pierwszeństwo w korzystaniu z wyżywienia w stołówce
studenckiej przysługuje studentowi, o którym mowa w ust.
1.
Art. 75d. 1. Stypendium za wyniki w nauce może otrzymać student,
który uzyskał za rok studiów wysoką średnią ocen.
2. O przyznanie stypendium, o którym mowa w ust. 1,
student może ubiegać się nie wcześniej, niż po
zaliczeniu pierwszego roku studiów.
Art. 75e. 1. Zapomoga może być przyznana studentowi, który z
przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej
sytuacji materialnej.
2. Student może otrzymać zapomogę, o której mowa w ust. 1,
raz w semestrze.
Art. 75f. 1. Student może otrzymywać stypendia w danym roku
akademickim przez okres do 10 miesięcy.
2. Stypendium socjalne przyznawane jest na semestr lub
rok akademicki, a stypendium za wyniki w nauce i
stypendium ministra za osiągnięcia w nauce na rok
akademicki, z wyjątkiem przypadku, gdy ostatni rok
studiów, zgodnie z planem studiów, trwa jeden semestr.
3. Świadczenia, o których mowa w ust. 2, wypłacane są co
miesiąc.
4. Student studiujący równocześnie na kilku kierunkach
studiów może otrzymać stypendia, o których mowa w art.
75 ust. 1 pkt 1 i 3, na jednym z kierunków, według
własnego wyboru, a stypendium za wyniki w nauce na
każdym z kierunków.
5. Studentowi, który po ukończeniu jednego kierunku
studiów kontynuuje naukę na drugim kierunku studiów,
stypendium socjalne nie przysługuje.
6. Łączna miesięczna wysokość stypendiów socjalnego i za
wyniki w nauce nie może być wyższa niż 90% najniższego
wynagrodzenia zasadniczego asystenta w poprzednim
miesiącu, ustalonego w przepisach o wynagradzaniu
nauczycieli akademickich, z wyłączeniem zwiększenia
kwoty stypendium socjalnego w związku z ponoszeniem
dodatkowych kosztów z tytułu niepełnosprawności
potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu, o którym
mowa w art. 75b ust. 3.
Art. 75g. 1. Szczegółowy regulamin ustalania wysokości,
przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy materialnej
dla studentów, o których mowa w art. 75 ust. 1 pkt 1, 2
i 4, w tym szczegółowe kryteria i tryb udzielania
świadczeń pomocy materialnej dla studentów, wzór wniosku
o przyznanie stypendium socjalnego oraz sposób
udokumentowania sytuacji materialnej ustala rektor w
porozumieniu z uczelnianym organem samorządu
studenckiego.
2. W nowoutworzonej uczelni zawodowej regulamin, o
którym mowa w ust. 1, ustala na okres roku rektor.
Art. 75h. 1. Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce przyznaje
minister na wniosek senatu lub innego organu wskazanego
w statucie uczelni przedstawiony przez rektora uczelni.
2. Do stypendiów ministra za osiągnięcia w nauce stosuje
się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 12 września 1990
r. o szkolnictwie wyższym oraz przepisy wykonawcze
wydane na podstawie art. 152i tej ustawy.".
Art. 3. W ustawie z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach
studenckich (Dz. U. Nr 108, poz. 685 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 550) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 1 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Prawo do otrzymania pożyczek i kredytów, zwanych dalej
"pożyczkami studenckimi" i "kredytami studenckimi", na
zasadach określonych w ustawie, mają:
1) studenci szkół wyższych, o których mowa w ustawie z dnia
12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65,
poz. 385, z późn. zm.)[4] oraz ustawie z dnia 26 czerwca 1997
r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z
późn. zm.)[5],
2) słuchacze i studenci Akademii Obrony Narodowej, Wojskowej
Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego, Akademii
Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, będący
osobami cywilnymi,
3) słuchacze Szkoły Głównej Służby Pożarniczej, będący osobami
cywilnymi,
4) uczestnicy studiów doktoranckich, o których mowa w ustawie
z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule
naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U.
Nr 65, poz. 595)
- zwani dalej "studentami".";
2) w art. 6 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Pierwszeństwo w otrzymaniu pożyczki studenckiej lub kredytu
studenckiego mają studenci o niskich dochodach na osobę w
rodzinie.";
3) w art. 7:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Pożyczki studenckie i kredyty studenckie udzielane są na
okres nie dłuższy niż okres studiów, przy czym okres ten nie
może przekroczyć łącznie 6 lat, z zastrzeżeniem ust. 2a.",
b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Okres, na jaki udzielane są pożyczki i kredyty studenckie,
o których mowa w ust. 2, może być w przypadku studentów
studiów doktoranckich przedłużony o okres studiów
doktoranckich, nie dłuższy niż 4 lata.";
4) w art. 8:
a) w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) całą kwotę odsetek należnych w okresie studiów, w tym
również studiów doktoranckich, oraz w okresie ustalonym
zgodnie z art. 9 ust. 1,",
b) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Odsetki od udzielonej pożyczki studenckiej płacone są
przez pożyczkobiorcę od momentu rozpoczęcia spłaty pożyczki,
z wyjątkiem okresu odbywania przez pożyczkobiorcę służby
wojskowej.";
5) w art. 9 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Spłata kredytu studenckiego lub pożyczki studenckiej przez
kredytobiorcę lub pożyczkobiorcę rozpoczyna się nie później niż
po upływie 2 lat od zakończenia studiów, w tym również studiów
doktoranckich i trwa nie krócej niż dwukrotność okresu na jaki
zostały udzielone, chyba że kredytobiorca lub pożyczkobiorca
wnioskuje o krótszy termin spłaty.";
6) w art. 11 w ust. 2 po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:
"3a) kierownik jednostki organizacyjnej prowadzącej studia
doktoranckie, o której mowa w ustawie z dnia 14 marca 2003 r.
o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i
tytule w zakresie sztuki, innej niż jednostka organizacyjna
szkoły wyższej, powołany spośród kandydatów zgłoszonych przez
kierowników jednostek organizacyjnych prowadzących studia
doktoranckie, innych niż jednostki organizacyjne szkoły
wyższej,";
7) w art. 15:
a) w ust. 1 uchyla się pkt 5,
b) w ust. 2:
- pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) okres, na jaki może być udzielony kredyt studencki lub
pożyczka studencka, nie dłuższy niż 6 lat, a w przypadku
studentów studiów doktoranckich nie dłuższy niż łącznie 10
lat,",
- pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) rozpoczęcie spłaty kredytu studenckiego lub pożyczki
studenckiej nie później niż 2 lata od daty ukończenia
studiów,",
- dodaje się pkt 7 i 8 w brzmieniu:
"7) warunki i tryb zawieszania spłaty pożyczki studenckiej i
kredytu studenckiego,
8) wzory zaświadczeń szkół wyższych, a w przypadku studiów
doktoranckich szkół wyższych lub innych jednostek
organizacyjnych prowadzących studia doktoranckie,
potwierdzające, że osoba ubiegająca się o pożyczkę lub
kredyt studencki jest studentem lub uczestnikiem studiów
doktoranckich.".
Art. 4. W ustawie z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii Obrony
Narodowej (Dz. U. Nr 56, poz. 496) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 2 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Tworzenie i prowadzenie kierunków studiów dotyczących innych
nauk niż wojskowe oraz przyznawanie pomocy materialnej dla osób
cywilnych kształcących się w Akademii odbywa się na zasadach i
w trybie określonych w ustawie z dnia 12 września 1990 r. o
szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.)[6].";
2) w art. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Dotacje na pomoc materialną dla osób cywilnych, o których
mowa w ust. 2, ustala i przyznaje minister właściwy do spraw
szkolnictwa wyższego.".
Art. 5. W ustawie z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii
Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte (Dz. U. Nr 60, poz. 533) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 2 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Tworzenie i prowadzenie kierunków studiów dotyczących innych
nauk niż wojskowe oraz przyznawanie pomocy materialnej dla osób
cywilnych kształcących się w Akademii odbywa się na zasadach i
w trybie określonych w ustawie z dnia 12 września 1990 r. o
szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.)[7].";
2) w art. 3 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Dotacje na pomoc materialną dla osób cywilnych, o których
mowa w ust. 3, ustala i przyznaje minister właściwy do spraw
szkolnictwa wyższego.".
Art. 6. W ustawie z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Wojskowej Aka
demii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego (Dz. U. Nr 60, poz. 534) wprowadza
się następujące zmiany:
1) w art. 2 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Tworzenie i prowadzenie kierunków studiów dotyczących innych
nauk niż wojskowe oraz przyznawanie pomocy materialnej dla osób
cywilnych kształcących się w Akademii odbywa się na zasadach i
w trybie określonych w ustawie z dnia 12 września 1990 r. o
szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.)[8].";
2) w art. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Dotacje na pomoc materialną dla osób cywilnych, o których mowa
w ust. 2, ustala i przyznaje minister właściwy do spraw
szkolnictwa wyższego.".
Art. 7. 1. Do dnia 30 września 2004 r. studenci lub słuchacze studiów
wieczorowych, zaocznych i eksternistycznych:
1) uczelni, o których mowa w ustawie wymienionej w art. 1, mogą
otrzymać świadczenia pomocy materialnej, o których mowa w
ustawie wymienionej w art. 1;
2) uczelni, o których mowa w ustawie wymienionej w art. 2, mogą
otrzymać świadczenia pomocy materialnej, o których mowa w
ustawie wymienionej w art. 2;
3) uczelni, o których mowa w art. 4-6, będący osobami cywilnymi,
mogą otrzymywać świadczenia pomocy materialnej, o których mowa
w ustawie wymienionej w art. 1
- z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Świadczenia pomocy materialnej przyznawane na podstawie ust. 1
nie obejmują dopłat do zakwaterowania, dopłat do posiłków oraz stypendium
ministra za osiągnięcia w nauce.
3. Do dnia 30 września 2004 r. osoby cywilne będące studentami lub
słuchaczami studiów dziennych w uczelniach, o których mowa w ustawach
wymienionych w art. 4-6, mogą otrzymać świadczenia pomocy materialnej, o których
mowa w art. 1. Świadczenia pomocy materialnej nie obejmują stypendium ministra
za osiągnięcia w nauce.
Art. 8. Do dnia 30 września 2004 r. do przyznawania, wypłacania i
określania wysokości świadczeń pomocy materialnej, studentom, o których mowa:
1) w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 oraz ust. 3, stosuje się przepisy
wydane na podstawie art. 152 ust. 3 ustawy wymienionej w art. 1;
2) w art. 7 ust. 1 pkt 2, stosuje się przepisy wydane na podstawie
art. 75 ust. 3 ustawy wymienionej w art. 2.
Art. 9. 1. Do dnia 30 września 2004 r. świadczenia pomocy materialnej dla
studentów, na wniosek osób uprawnionych, o których mowa w art. 7, mogą być
wypłacane za okres od dnia 1 stycznia 2004 r.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do wypłacania dopłat do zakwatero
wania, dopłat do posiłków, stypendiów za wyniki w nauce, stypendiów specjalnych
dla osób niepełnosprawnych studentom studiów dziennych uczelni niepaństwowych.
3. Do dnia 30 września 2004 r. świadczenia pomocy materialnej,
o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być przyznane na okres do 7 miesięcy.
Art. 10. 1. W roku 2004 nie przyznaje się pożyczek studenckich, o których
mowa w ustawie z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich
(Dz. U. Nr 108, poz. 685 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 550).
2. Osobie uprawnionej do otrzymania kredytu studenckiego na
podstawie art. 3 niniejszej ustawy, kredyt ten wypłaca się w roku akademickim
2003/2004 za okres od dnia 1 stycznia 2004 r.
3. Wysokość miesięcznej raty kredytu studenckiego, o której mowa w
art. 15 ust. 2 pkt 2 ustawy wymienionej w ust. 1, w roku akademickim 2003/2004,
od dnia 1 stycznia 2004 r. do dnia 30 września 2004 r. wynosi 600 zł.
Art. 11. 1. Do umów o kredyt studencki, zawartych przed dniem wejścia w
życie ustawy, stosuje się przepisy art. 3 niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem
ust. 2.
2. Do kredytobiorców, którzy do dnia wejścia w życie ustawy, nie
rozpoczęli spłaty kredytu, stosuje się art. 9 ust. 1 ustawy, o której mowa w
ust. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 12. 1. W 2004 r. uczelnia państwowa przeznacza w ramach dotacji, o
której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1a ustawy, o której mowa w art. 1 niniejszej
ustawy, środki na podwyższenie wysokości przeciętnych wynagrodzeń pracowników
uczelni zatrudnionych w domach i stołówkach studenckich uczelni, o których mowa
w art. 117a ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy, o której mowa w art. 1 niniejszej
ustawy.
2. W 2004 r. państwowa uczelnia zawodowa przeznacza w ramach
dotacji, o której mowa w art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy, o której mowa w art. 2
niniejszej ustawy, środki na podwyższenie wysokości przeciętnych wynagrodzeń
pracowników uczelni zatrudnionych w domach i stołówkach studenckich uczelni, o
których mowa w art. 66a ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy, o której mowa w art. 2
niniejszej ustawy.
3. Decyzję w sprawie, o której mowa w ust. 1 i 2, podejmuje rektor.
Art. 13. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie:
1) art. 25 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują moc
do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie art. 25 ust.
2 ustawy, o której mowa w art. 1 niniejszej ustawy, w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą;
2) art. 24 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 2 niniejszej
ustawy, zachowują moc do czasu wydania przepisów wykonawczych na
podstawie art. 24 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 2
niniejszej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą;
3) art. 15 ustawy, o której mowa w art. 3 niniejszej ustawy,
zachowują moc do czasu wydania przepisów wykonawczych na
podstawie art. 15 ustawy, o której mowa w art. 3 niniejszej
ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z wyjątkiem
przepisów określających wysokość raty kredytu studenckiego.
Art. 14. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z
wyjątkiem art. 1 pkt 1 lit b oraz pkt 2-6 i art. 2, które wchodzą w życie z
dniem 1 października 2004 r.
________________________________________________________________________________
[1] Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 27 lutego 2003 r. o
utworzeniu Akademii Obrony Narodowej, ustawę z dnia 27 lutego 2003 r. o
utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, ustawę z
dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Wojskowej Akademii Technicznej im.
Jarosława Dąbrowskiego.
[2] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr
43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i
Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661,
Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz.
1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i
Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz. 1239, Nr 153,
poz. 1271, Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz.
1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
[3] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz.
668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz.
924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33, Nr 150, poz. 1239 oraz z
2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
[4] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr
43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i
Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661,
Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz.
1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i
Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz. 1239, Nr 153,
poz. 1271, Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz.
1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
[5] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz.
668, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314, z 2001 r. Nr 85, poz.
924 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 4, poz. 33, Nr 150, poz. 1239 oraz z
2003 r. Nr 65, poz. 595 i Nr 137, poz. 1304.
[6] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr
43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i
Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661,
Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz.
1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i
Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz. 1239, Nr 153,
poz. 1271, Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz.
1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
[7] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr
43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i
Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661,
Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz.
1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i
Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz. 1239, Nr 153,
poz. 1271, Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz.
1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
[8] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr
43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i
Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661,
Nr 121, poz. 770 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 50, poz. 310, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1115 i 1118, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz.
1314, z 2001 r. Nr 85, poz. 924, Nr 103, poz. 1129, Nr 111, poz. 1193 i 1194 i
Nr 126, poz. 1383, z 2002 r. Nr 4, poz. 33 i 34, Nr 150, poz. 1239, Nr 153,
poz. 1271, Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 65, poz. 595, Nr 128, poz.
1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 213, poz. 2081.
U Z A S A D N I E N I E
I. Nowelizacja ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn. zm.) i ustawy z dnia 26 czerwca 1997 r. o
wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z późn. zm.).
Nowelizacja ta ma na celu kompleksowe uregulowanie problematyki bezzwrotnej
pomocy materialnej dla studentów uczelni państwowych i niepaństwowych
kształcących się w różnych systemach studiów.
W obowiązującym stanie prawnym tylko studenci studiów dziennych mogą ubiegać
się o pomoc materialną finansowaną z budżetu państwa, przy czym zakres tej
pomocy jest zróżnicowany w zależności od typu uczelni (państwowa,
niepaństwowa). Studenci uczelni państwowych mają prawo do pomocy materialnej
w postaci: stypendium socjalnego, stypendium specjalnego dla osób
niepełnosprawnych, stypendium za wyniki w nauce, stypendium ministra za
osiągnięcia w nauce, zapomogi, dopłat do zakwaterowania i do posiłków.
Natomiast studenci uczelni niepaństwowych - do stypendium socjalnego i
stypendium ministra za osiągnięcia w nauce.
Wspieranie kształcenia studentów płacących za naukę (studenci uczelni
niepaństwowych oraz studenci studiów wieczorowych i zaocznych uczelni
państwowych) odbywało się dotychczas w pewnym zakresie w ramach prawa
podatkowego, poprzez odpowiedni system ulg i zwolnień podatkowych, związanych
m.in. z odpłatnym kształceniem w szkołach wyższych. Z uwagi na likwidację od
2004 r. niektórych ulg podatkowych, konieczne jest podjęcie działań
osłonowych w edukacji, które skierują pomoc finansową dla studentów płacących
za naukę, gwarantowaną do tej pory przez przepisy ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, do systemu pomocy materialnej dla studentów realizowanej
przez resort edukacji.
Ponadto przedstawiony projekt porządkuje obowiązujące przepisy dostosowując
je do obecnych standardów w zakresie zasad techniki prawodawczej, z
uwzględnieniem w szczególności wynikającej z Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej konieczności regulacji warunków przyznawania pomocy na poziomie
ustawy.
Konieczność stworzenia systemu indywidualnej pomocy finansowej dla studentów
w celu zapewnienia powszechnego i równego dostępu do wykształcenia wynika z
art. 70 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa Zasadnicza
stanowi również, że warunki udzielania pomocy określa ustawa. Mając na uwadze
wskazaną normę konstytucyjną, na konieczność systemowego unormowania
problematyki pomocy materialnej dla studentów kształcących się w ramach
wszystkich systemów studiów, wskazał Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z
dnia 2 lipca 2002 r. (sygn. akt S 1/02), stwierdzając istnienie luki prawnej,
której usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego.
Uznaje się za konieczne i uzasadnione objęcie systemem pomocy, zgodnie z
konstytucyjną zasadą równości, wszystkich studentów. Zmiany w zakresie form
świadczeń pomocy materialnej, warunków ich przyznawania i wysokości mają na
celu wzmocnienie pozycji stypendium socjalnego w systemie pomocy materialnej
dla studentów. Natomiast możliwość otrzymania również stypendium za wyniki w
nauce wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska studenckiego i jest dla
studentów najuboższych czynnikiem motywującym do podnoszenia wyników w nauce.
W szczególności projekt ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz
ustawy o wyższych szkołach zawodowych przewiduje następujące zmiany w
stosunku do obowiązującego stanu prawnego:
1. Rozszerzenie kręgu beneficjentów pomocy materialnej na wszystkich
studentów bez względu na uczelnię i system studiów.
2. Zintegrowanie dotychczasowych świadczeń pomocy materialnej opartych o
kryterium dochodu w jedno stypendium socjalne, którego wysokość może zostać
zwiększona w związku z ponoszeniem dodatkowych kosztów z tytułu
niepełnosprawności potwierdzonej orzeczeniem właściwego organu, a w
przypadku studentów studiów dziennych ponadto z tytułu:
1) zakwaterowania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom
studencki, jeżeli codzienny dojazd z miejsca stałego zamieszkania do
uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał studiowanie,
2) zakwaterowania w domu studenckim lub w innym obiekcie niepracującego
małżonka i dzieci.
Poza wspomnianym stypendium socjalnym studenci będą mieli prawo ubiegania się
o stypendia za wyniki w nauce, stypendia ministra za osiągnięcia w nauce i
zapomogi.
Ponadto, uczelnia państwowa w ramach dotacji na pomoc materialną będzie mogła
dofinansować remonty domów i stołówek studenckich.
3. Wprowadzenie maksymalnej wysokości dochodu w kwocie 569 zł uprawniającego
do otrzymania stypendium socjalnego. Kwota ta wynika z sumy maksymalnej
miesięcznej wysokości dochodu na osobę uprawniającego do uzyskania zasiłku
rodzinnego, przewidzianego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003
r. o świadczeniach rodzinnych, tj. 504 zł oraz miesięcznej wysokości
zasiłku rodzinnego na uczące się dziecko powyżej 18 lat, tj. 65 zł. Na
zasadach określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych będzie również
obliczany dochód uprawniający do otrzymania stypendium socjalnego.
4. Przeniesienie z rozporządzenia do ustawy przepisów określających warunki i
tryb przyznawania pomocy materialnej, warunki przyznawania zakwaterowania w
domach studenckich oraz upoważnienia dla rektora uczelni do określania
szczegółowego regulaminu przyznawania i wypłacania świadczeń pomocy
materialnej.
5. Wprowadzenie limitu łącznej wysokości stypendium socjalnego i stypendium
za wyniki w nauce, z wyłączeniem zwiększenia kwoty stypendium socjalnego z
tytułu niepełnosprawności.
Ponadto w projekcie ustawy wprowadzono przepisy dotyczące funduszu pomocy
materialnej dla studentów. Fundusz ten w części pochodzącej z dotacji
budżetowej przeznaczony będzie na:
- wypłatę stypendiów i zapomóg,
- remonty domów i stołówek studenckich.
Natomiast w części pochodzącej z opłat za korzystanie z domów i stołówek
studenckich oraz z innych przychodów, w tym opłat za wynajem pomieszczeń w
powyższych obiektach, przeznaczony będzie na pokrycie kosztów utrzymania
domów i stołówek studenckich, a w przypadku uczelni państwowej także na
wynagrodzenia pracowników uczelni zatrudnionych w tych domach i stołówkach
oraz na odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla tych pracowników.
II. Nowelizacja ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach
studenckich (Dz. U. Nr 108, poz. 685 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 550).
Nowelizacja ta jest kolejnym etapem rozwoju systemu kredytów studenckich,
mającym na celu rozszerzenie dostępu do szkolnictwa wyższego. Zmiany te
stanowią element działań osłonowych dla edukacji, które rekompensują
likwidację w 2004 r. niektórych ulg i zwolnień podatkowych, związanych m.in.
z odpłatnym kształceniem w szkołach wyższych.
Nowelizacja ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach
studenckich wprowadza:
1) Objęcie systemem kredytów studenckich uczestników studiów doktoranckich i
"studentów lub słuchaczy cywilnych" Wojskowej Akademii Technicznej,
Akademii Obrony Narodowej i Akademii Marynarki Wojennej oraz Szkoły Głównej
Służby Pożarniczej.
Dotychczas z systemu kredytów studenckich mogli korzystać tylko studenci
szkół wyższych, o których mowa w ustawach: z dnia 12 września 1990 r. o
szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385, z późn zm.) oraz z dnia 26
czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz. 590, z
późn. zm.). Systemem kredytów studenckich mają być objęci uczestnicy
studiów doktoranckich oraz studenci Szkoły Głównej Służby Pożarniczej,
którzy do tej pory nie mieli możliwości korzystania z tej formy pomocy.
Objęcie systemem kredytów studenckich studentów "cywilnych" wyższych szkół
wojskowych jest konsekwencją przejęcia przez Ministra Edukacji Narodowej i
Sportu nadzoru w zakresie kształcenia osób cywilnych. Zgodnie z przepisami
ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii Obrony Narodowej (Dz.
U. Nr 56, poz. 496), ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii
Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte (Dz. U. Nr 60, poz. 533) oraz
ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Wojskowej Akademii Technicznej
im. Jarosława Dąbrowskiego (Dz. U. Nr 60, poz. 534) wymienione w tytułach
ustaw uczelnie są uczelniami państwowymi i mogą w nich studiować osoby
cywilne. W zakresie kształcenia osób cywilnych nadzór nad tymi uczelniami
sprawuje minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.
2) Zawieszenie w 2004 r. prawa do otrzymania przez studenta pożyczek
studenckich.
Wprowadzenie tej regulacji związane jest z proponowanym 100% poręczeniem
kredytu studenckiego ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych dla
pozostającej do określenia grupy studentów. Z punktu widzenia studenta
poręczony w 100% kredyt praktycznie nie różni się od pożyczki.
3) Usunięcie przepisów dotyczących pierwszeństwa w otrzymaniu pożyczki
studenckiej lub kredytu studenckiego dla studentów preferowanych kierunków
studiów.
Przepis został usunięty, gdyż wprowadzanie preferencji dla określonych
kierunków studiów - przy ograniczonej liczbie nowoudzielanych corocznie
kredytów oraz przy ograniczonych środkach Funduszu Pożyczek i Kredytów
Studenckich - spowodowałby zablokowanie dostępu do kredytów dla studentów
pozostałych kierunków studiów.
4) Przesunięcie terminu rozpoczęcia spłaty kredytu studenckiego z jednego
roku do 2 lat od dnia ukończenia studiów, w tym również studiów
doktoranckich.
Wprowadzenie dłuższego okresu "karencji" w spłacie kredytu pozwoli na
osiągnięcie przez absolwentów stabilizacji zawodowej, co w dużym stopniu
ułatwi rozpoczęcie spłaty kredytu.
5) Rozszerzenie składu Komisji do Spraw Pożyczek i Kredytów Studenckich o
kierownika jednostki organizacyjnej prowadzącej studia doktoranckie, innej
niż szkoła wyższa, powołanego spośród kandydatów zgłoszonych przez
kierowników jednostek organizacyjnych prowadzących studia doktoranckie,
innych niż szkoły wyższe.
Studia doktoranckie są prowadzone w szkołach wyższych, placówkach PAN i
jednostkach badawczo-rozwojowych. Rozszerzenie składu komisji wynika z
objęcia systemem kredytów studenckich uczestników studiów doktoranckich. W
składzie Komisji powinny znaleźć się osoby, które znają również sytuację
materialną i socjalno-bytową uczestników studiów doktoranckich.
III. Nowelizacja ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Akademii Obrony
Narodowej (Dz. U. Nr 56, poz. 496), ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o
utworzeniu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte (Dz. U. Nr
60, poz. 533) oraz ustawy z dnia 27 lutego 2003 r. o utworzeniu Wojskowej
Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego (Dz. U. Nr 60, poz. 534).
Nowelizacja powyższa ma na celu objęcie systemem pomocy materialnej
finansowanej z budżetu państwa osób cywilnych kształcących się w powyższych
uczelniach. Dotacje na pomoc materialną dla osób cywilnych będzie ustalał i
przyznawał minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.
IV. Przepisy przejściowe do ustawy o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym,
ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o pożyczkach i kredytach
studenckich oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
1. Art. 1, 2, 4-6 ustawy (pomoc materialna dla studentów)
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia z wyjątkiem
art. 1 pkt 1 lit. b i pkt 2-6 oraz art. 2 (nowy system pomocy materialnej
dla studentów), które wchodzą w życie z dniem 1 października 2004 r.
Nowy system pomocy materialnej dla studentów zacznie obowiązywać od 1
października 2004 r. Natomiast w okresie przejściowym (od 1 stycznia do 30
września 2004 r. ) stosuje się dotychczasowe przepisy w zakresie zasad
przyznawania pomocy materialnej do wszystkich beneficjentów tej pomocy,
dotychczas uprawnionych i nowoobejmowanych. Wszyscy studenci, tzn.
dotychczas uprawnieni i nowoobejmowani będą mogli ubiegać się o przyznanie
stypendium ministra za osiągnięcia w nauce na nowych zasadach od 1
października 2004 r.
W okresie przejściowym studenci studiów wieczorowych, zaocznych i
eksternistycznych w uczelniach państwowych i niepaństwowych mogą otrzymać
stypendium socjalne, stypendium za wyniki w nauce, stypendium specjalne dla
osób niepełnosprawnych i zapomogę.
"Studenci lub słuchacze cywilni" Wojskowej Akademii Technicznej, Akademii
Obrony Narodowej i Akademii Marynarki Wojennej będą mieli również prawo do
ww. świadczeń pomocy materialnej, a w przypadku studentów studiów dziennych
także do dopłaty do zakwaterowania i wyżywienia.
Studenci studiów dziennych uczelni niepaństwowych, którzy obecnie
korzystają już ze stypendiów socjalnych i stypendiów ministra za
osiągnięcia w nauce, będą mogli ubiegać się o stypendium za wyniki w nauce,
stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, dopłatę do zakwaterowania
i posiłków oraz zapomogę.
Decyzje w sprawach przyznawania świadczeń nowym beneficjentom będą mogły
być w roku akademickim 2003/2004 wydawane na okres do 7 miesięcy (a nie
tylko na semestr czy rok akademicki) i wypłacane z wyrównaniem od dnia 1
stycznia 2004 r.
Wprowadzenie nowego systemu pomocy materialnej w tym samym czasie dla
wszystkich studentów, a także rozszerzenie pomocy materialnej na
dotychczasowych warunkach do 30 września 2004 r. zapewniają zachowanie
równego prawa podmiotów i jednocześnie minimalizują trudności organizacyjne
szkół wyższych przy wdrażaniu nowego systemu.
Z punku widzenia równych praw studenta istotne są również przepisy
przejściowe gwarantujące, że świadczenia dla studentów nieobjętych
dotychczas pomocą materialną, przyznawane są od 1 stycznia do 30 września
2004 r. na tych samych zasadach (w szczególności w zakresie ustalania i
dokumentowania wysokości dochodu), jak dla studentów dotychczas
uprawnionych do pomocy materialnej.
Wprowadzenie powszechnego systemu pomocy materialnej dla studentów od 1
stycznia 2004 r. uzasadnia konieczność rekompensaty dla studentów
ponoszących wydatki związane z kształceniem, w związku z likwidacją
niektórych ulg podatkowych.
Okres przejściowy trwa od 1 stycznia do 30 września 2004 r. i jest
konieczny, aby od początku 2004 r. studenci kształcący się w różnych
systemach studiów objęci byli pomocą materialną, przy jednoczesnym
zachowaniu do końca roku akademickiego 2003/2004 ciągłości praw studentów
objętych obecnie pomocą materialną. Wariant ten pozwala również na płynne
wejście uczelni w nowy system, w tym także zmianę finansowania domów i
stołówek studenckich.
W 2004 r. przewiduje się, że w dotacji podmiotowej z budżetu państwa na
pomoc materialną dla studentów w uczelniach państwowych oraz państwowych
uczelniach zawodowych będą uwzględnione środki na sfinansowanie budżetowe
wynagrodzeń (wraz z pochodnymi) pracowników zatrudnionych w domach i
stołówkach studenckich. Pracownicy ci są pracownikami państwowych uczelni,
które zaliczane są do państwowej sfery budżetowej, zgodnie z ustawą z dnia
23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze
budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Jako pracownicy państwowych
uczelni objęci są trójetapową poprawą poziomu przeciętnych wynagrodzeń
pracowników szkolnictwa wyższego, której III etap wchodzi w życie dnia 1
września 2004 r. i będzie finansowany poprzez budżetowe dotacje podmiotowe
dla uczelni państwowych ze środków rezerwy celowej ujętej w projekcie
ustawy budżetowej na rok 2004. Przejściowy charakter tego przepisu wynika
stąd, że w 2004 r. będzie to instrument wdrożenia III etapu podwyżek
wynagrodzeń, który nie musi być już stosowany w latach następnych (art.
12).
2. Art. 3 ustawy (pożyczki i kredyty studenckie)
W tym zakresie ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej
ogłoszenia i ma zastosowanie również do umów o kredyt studencki zawartych
przed dniem wejścia w życie ustawy, przy czym przepis dotyczący terminu
rozpoczęcia spłaty kredytu studenckiego (art. 9 ust. 1) stosuje się do
kredytobiorców, którzy do dnia wejścia w życie ustawy nie rozpoczęli spłaty
kredytu. Od 1 stycznia 2004 r. będzie obowiązywała podwyższona do 600 zł
miesięczna rata kredytu studenckiego. Rozporządzenie wydane na podstawie
dotychczas obowiązującej ustawy o pożyczkach i kredytach studenckich
zachowuje moc do czasu wydania rozporządzenia na podstawie znowelizowanej
ustawy.
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Nowelizacja ustaw o szkolnictwie wyższym, o wyższych szkołach zawodowych
oraz o pożyczkach i kredytach studenckich skierowana jest do studentów
niezależnie od uczelni (państwowa, niepaństwowa) i systemu studiów (dzienne,
wieczorowe, zaoczne i eksternistyczne), którzy będą studiowali w 2004 r. i w
latach następnych oraz korzystali z kredytu studenckiego.
2. Projekt ustawy został skonsultowany z Radą Główną Szkolnictwa Wyższego,
Państwową Komisją Akredytacyjną i Parlamentem Studentów Rzeczypospolitej
Polskiej. W nowelizowanych przepisach uwzględniono uwagi Rady Głównej
Szkolnictwa Wyższego z wyjątkiem:
- wydłużenia 2,5-rocznego okresu pobierania stypendium socjalnego na
studiach magisterskich uzupełniających, w oparciu o ewentualne przyszłe
zmiany długości kształcenia w standardach nauczania. Obecne przepisy nie
przewidują dłuższego okresu kształcenia na tym poziomie studiów;
- uszczegółowienia warunków ubiegania się o stypendium ministra za
osiągnięcia w nauce, w tym również osiągnięć naukowych. Ociągnięcia
naukowe i aktywność naukowa, poza średnią ocen, są podstawowymi warunkami
ubiegania się o stypendium. Katalog wymienionych rodzajów osiągnięć i
aktywności naukowej wydaje się szeroki, biorąc pod uwagę, że niniejsza
ustawa upoważnia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego do
określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków ubiegania się
o stypendium ministra.
Uwzględniono również uwagi Parlamentu Studentów RP z wyjątkiem wniosku o
wprowadzenie przepisu o dofinansowaniu w ramach dotacji wyposażenia domów i
stołówek studenckich. Uwaga środowiska studenckiego podyktowana jest troską o
zachowanie pewnego standardu obiektu. Wydaje się, że centralne dotowanie
zakupu wyposażenia nie jest rozwiązaniem przystającym do systemu, w którym
uczelnia decyduje o gospodarowaniu domami i stołówkami studenckimi. Natomiast
należy podkreślić, że niewprowadzenie sugerowanej poprawki nie odbiera
uczelni możliwości dokonywania wymiany jak i zakupu nowego wyposażenia domów
i stołówek studenckich.
3. Wpływ regulacji na dochody i wydatki budżetu oraz sektora publicznego
Zgodnie z kalkulacjami Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu wejście w
życie ustawy spowoduje skutki finansowe dla budżetu państwa w postaci wzrostu
wysokości dotacji budżetowej na pomoc materialną dla studentów o 700 mln zł w
2004 r. i w latach następnych. Środki te przeznaczone będą dla ministrów
nadzorujących działalność cywilnych uczelni.
Zapotrzebowanie na środki finansowe Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich
zostało oszacowane przy następujących założeniach:
- udzielenia 60 tysięcy kredytów każdego roku akademickiego,
- miesięczna rata kredytu 600 zł,
- objęcia kredytami także studentów lub słuchaczy cywilnych studiujących w
uczelniach wojskowych i Szkole Głównej Służby Pożarniczej - 600 osób
każdego roku akademickiego,
- objęcia kredytami uczestników studiów doktoranckich - 10 tysięcy każdego
roku akademickiego,
- wydłużenia okresu karencji z 1 roku do 2 lat.
Zapotrzebowanie na środki Funduszu Pożyczek
i Kredytów Studenckich
(w tys. zł)
Wyszczególnienie 2004 2005 2006
_____________________________________________________________________________
dopłaty do odsetek od kredytów 104 651 127 279 165 308
studenckich
dopłaty do umorzeń kredytów 9 148 5 819 5 817
studenckich
dopłaty do odsetek od kredytów 8 236 15 315 21 723
doktoranckich
dopłaty do odsetek od kredytów dla 161 470 952
cywilnych studentów WAT, AON i AMW
dopłaty do odsetek od kredytów dla 16 47 95
cywilnych studentów Szkoły Głównej
Służby Pożarniczej
dopłaty z tytułu wydłużenia okresu 23 263 31 282 35 787
karencji z 1 roku do 2 lat
____________________________________
RAZEM 145 475 180 212 229 682
Planowana w ustawie budżetowej na rok 2004 kwota dotacji na FPiKS wynosi 81,7
mln zł.
Powyższe zestawienie uwzględnia dodatkowe zapotrzebowanie na środki FPiKS w
poszczególnych latach w wysokości: w 2004 r. - 46 063 tys. zł, w 2005 r. -
83 937 tys. zł, w 2006 r. - 125 489 tys. zł.
Źródło: Wyliczenia zostały oparte na podstawie średniorocznej prognozy stopy
redyskonta weksli (nominalnie) w wysokości 4,2% w 2004 r. i 4,0% w latach 2005-
2006.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy - przedmiotowa ustawa nie powinna wywrzeć
znaczącego wpływu na rynek pracy. Ocenia się, że zwiększenie dostępu do
kształcenia w szkołach wyższych może nieznacznie zmniejszyć stopę bezrobocia.
Wprowadzenie wydłużenia okresu karencji z 1 roku do 2 lat może poprawić
sytuację materialną osób bezrobotnych i zwiększyć szansę ich zatrudnienia.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki -
przedmiotowa ustawa nie wywiera wpływu na konkurencyjność wewnętrzną i
zewnętrzną gospodarki.
6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionów - przedmiotowa ustawa nie
wywiera wpływu na sytuację i rozwój regionów.