Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw[1]

P r o j e k t

U S T A W A
z dnia...................................

o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w
razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw[1]

Art. 1. W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60, poz.
636, z późn. zm.)[2] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6 w ust. 2 w pkt 2 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt
3 w brzmieniu:
"3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim
przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i
narządów.";
2) art. 8 otrzymuje brzmienie:
"Art. 8. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania
niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności
wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 -
nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność
do pracy spowodowana została gruźlicą - nie dłużej niż
przez 270 dni.";
3) uchyla się art. 10;
4) w art. 11:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru
zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność
wykonywania pracy, o której mowa w art. 6 ust. 2:
1) przypada w okresie ciąży,
2) powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim
przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek
i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.",
b) uchyla się ust. 3;
5) w art. 18 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie
uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego
lub do świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla
poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych
przepisów.";
6) art. 19 otrzymuje brzmienie:
"Art. 19. 1. Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 75% podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego, a jeżeli niezdolność do
pracy przypada w okresie ciąży - 100% tej podstawy.
2. Dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego
podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta
do obliczenia tego świadczenia podlega waloryzacji według
następujących zasad:
1) jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano
świadczenie rehabilitacyjne, przypada w I kwartale
kalendarzowym danego roku, podstawa wymiaru zasiłku
chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia ulega
podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych
w III kwartale w stosunku do I kwartału
ubiegłego roku kalendarzowego,
2) jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie
rehabilitacyjne, przypada w II kwartale kalendarzowym danego
roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta
do obliczenia tego świadczenia ulega
podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych
w IV kwartale w stosunku do II kwartału
ubiegłego roku kalendarzowego,
3) jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie
rehabilitacyjne, przypada w III kwartale kalendarzowym
danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta
do obliczenia tego świadczenia ulega podwyższeniu o procent
wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
ogłaszanego dla celów emerytalnych w I kwartale tego roku
kalendarzowego w stosunku do III kwartału ubiegłego
roku kalendarzowego,
4) jeżeli pierwszy dzień okresu, na który przyznano świadczenie
rehabilitacyjne, przypada w IV kwartale kalendarzowym
danego roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta
do obliczenia tego świadczenia ulega
podwyższeniu o procent wzrostu przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia ogłaszanego dla celów emerytalnych
w II kwartale tego roku kalendarzowego
w stosunku do IV kwartału ubiegłego roku kalendarzowego.
3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski", w terminie do ostatniego dnia
każdego kwartału kalendarzowego, wskaźnik
waloryzacji, obliczony według zasad określonych w
ust. 2, obowiązujący w następnym kwartale.";

7) art. 36 otrzymuje brzmienie:
"Art. 36. 1. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem
stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone
za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających
miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
2. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu,
o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne
miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
3. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień
niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część
wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
4. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się
z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek
w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego,
w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.";

8) w art. 38 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę
wymiaru zasiłku chorobowego ustala się przez podzielenie
wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego będącego
pracownikiem za okres, o którym mowa w art. 36 ust. 1 i 2,
przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało
osiągnięte.";

9) uchyla się art. 44;

10) w art. 48 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
przysługującego ubezpieczonemu nie będącemu pracownikiem
stosuje się odpowiednio przepisy art. 36 ust. 2-4, art. 38
ust. 1, art. 42, art. 43 i art. 46, z zastrzeżeniem art. 49
i art. 50.";

11) w art. 49 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie
chorobowe - dla ubezpieczonych, dla których określono
najniższą podstawę wymiaru składek,";

12) uchyla się art. 51;

13) art. 52 otrzymuje brzmienie:
"Art. 52. Przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczenia
rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego i zasiłku
opiekuńczego stosuje się odpowiednio przepisy art. 36
ust. 2-4, art. 38 ust. 1, art. 42, art. 43, art. 48
ust. 1 oraz art. 49 i art. 50, a do świadczenia
rehabilitacyjnego także przepisy art. 19 ust. 2
i art. 46.";

14) po art. 52 dodaje się art. 52a w brzmieniu:
"Art. 52a. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla poborowych
odbywających służbę zastępczą stanowi kwota
świadczenia pieniężnego, określona w przepisach o
służbie zastępczej, w miesiącu, w którym powstała
niezdolność do pracy, po odliczeniach, o których mowa
w art. 3 pkt 4.";

15) w art. 53 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Przyczynę niemożności wykonywania pracy wskutek poddania
się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla
kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz
niezdolności do pracy wskutek poddania się zabiegowi
pobrania komórek, tkanek i narządów określa zaświadczenie
wystawione przez lekarza na zwykłym druku.";

16) w art. 56 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Numer identyfikacyjny jest tożsamy z numerem wykonywania
zawodu lekarza, lekarza stomatologa, felczera i starszego
felczera.".

Art. 2. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)[3] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 53 w § 1 w pkt 1 lit. b otrzymuje brzmienie:
"b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu
wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia
rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik
był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub
jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy
pracy albo chorobą zawodową,";

2) w art. 92 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. Za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:
1) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej
łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego - pracownik
zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące
u danego pracodawcy przepisy prawa pracy
przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu,
2) choroby przypadającej w czasie ciąży - w okresie wskazanym w pkt 1 -
pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia,
3) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym
dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów
oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek,
tkanek i narządów - w okresie wskazanym w pkt 1 - pracownik
zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.".

Art. 3. W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U.
z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, z późn. zm.)[4] w art. 23 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje
brzmienie:
"2) w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej
chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, przy
czym do okresu niezdolności do pracy wlicza się również
przypadające w tym okresie przerwy obejmujące dni, w których w
szkole, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie odbywają się
zajęcia; w szczególnie uzasadnionych wypadkach okres
nieobecności w pracy może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy,
o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego,
o którym mowa w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub
zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia;".

Art. 4. W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn. zm.)[5] w art. 14
wprowadza się następujące zmiany:
1) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z urzędnikiem
państwowym mianowanym może nastąpić także w razie jego
nieobecności w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż
rok lub odosobnienia ze względu na chorobę zakaźną, a także w
razie usprawiedliwionej nieobecności w pracy z innych
przyczyn - po upływie okresów przewidzianych w art. 53
Kodeksu pracy.";

2) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. W razie niezdolności do pracy z powodu choroby, o której
mowa w ust. 3, urzędnik państwowy mianowany zachowuje prawo
do świadczeń pieniężnych przez okres przewidziany w
przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa.".

Art. 5. W ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 214,
poz. 1806) w art. 14 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. W razie niezdolności do pracy z powodu choroby, o której mowa
w ust. 2, pracownik samorządowy mianowany zachowuje prawo do
świadczeń pieniężnych przez okres przewidziany w przepisach o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa.".

Art. 6. W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli
(Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 153,
poz. 1271) w art. 92 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. W razie niezdolności do pracy z powodu choroby, o której mowa
w ust. 1 pkt 2, pracownik mianowany zachowuje prawo do świadczeń
pieniężnych przez okres przewidziany w przepisach o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa.".

Art. 7. W ustawie z dnia 25 kwietnia 1997 r. o Polskiej Akademii Nauk
(Dz. U. Nr 75, poz. 469, Nr 141, poz. 943 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 484)
w art. 82 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Pracownik naukowy, za czas niezdolności do pracy wskutek
choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, zachowuje
prawo do wynagrodzenia obliczanego na zasadach przewidzianych w
art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)[3].".

Art. 8. W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów
i prokuratury (Dz. U. Nr 162, poz. 1125, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 oraz z 2003
r. Nr 228, poz. 2256) po art. 12 dodaje się art. 12a w brzmieniu:
"Art. 12a. W razie niezdolności do pracy z powodu choroby, o której
mowa w art. 12, lub odosobnienia ze względu na chorobę
zakaźną urzędnik zachowuje prawo do świadczeń pieniężnych
przez okres przewidziany w przepisach o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa.".

Art. 9. W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z
1999 r. Nr 49, poz. 483, z późn. zm.)[6] wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 61 po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. W razie niezdolności do pracy z powodu choroby, o której
mowa w ust. 3, urzędnik służby cywilnej zachowuje prawo do
świadczeń pieniężnych przez okres przewidziany w przepisach o
świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa.";
2) uchyla się art. 89.

Art. 10. 1. Zasiłki chorobowe, do których prawo powstało przed dniem
wejścia w życie ustawy, wypłaca się na warunkach i w wysokości określonych w
przepisach dotychczasowych, za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.
2. Okres wypłaty zasiłku chorobowego, o którym mowa w ust. 1, nie
może być krótszy niż 182 dni, a w przypadku gdy okres zasiłkowy zostanie
przedłużony nie może trwać dłużej niż 270 dni, a jeżeli niezdolność do pracy
została spowodowana gruźlicą - nie dłużej niż 360 dni.
3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do świadczenia
rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, macierzyńskiego i opiekuńczego.
4. Świadczenie rehabilitacyjne przyznane po zakończeniu pobierania
zasiłku chorobowego, do którego prawo powstało przed dniem wejścia w życie
ustawy, ustala się z uwzględnieniem podstawy wymiaru zasiłku chorobowego
ustalonej według dotychczasowych zasad.
5. W przypadku gdy po wejściu w życie ustawy ma miejsce przerwa w
pobieraniu zasiłku albo nastąpi zmiana rodzaju pobieranego zasiłku, przepis
art. 43 ustawy wymienionej w art. 1 niniejszej ustawy nie ma zastosowania.

Art. 11. Jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek wypadku w drodze
do pracy lub z pracy powstała przed dniem wejścia w życie ustawy, pracownik
zachowuje prawo do wynagrodzenia na zasadach i w wysokości określonych w
przepisach art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z
1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)[3] w brzmieniu obowiązującym przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 12. Wynagrodzenie osób, o których mowa w art. 7, za czas
niezdolności do pracy powstałej wskutek choroby lub odosobnienia w związku
z chorobą zakaźną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy wypłaca się w
wysokości określonej w przepisach dotychczasowych za cały okres nieprzerwanej
niezdolności do pracy.

Art. 13. Ustawa wchodzi w życie po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia.

____________________________________________________________________________________
[1] Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks
pracy, z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, z dnia 16 września 1982
r. o pracownikach urzędów państwowych, z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach
samorządowych, z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, z dnia 25
kwietnia 1997 r. o Polskiej Akademii Nauk, z dnia 18 grudnia 1998 r. o
pracownikach sądów i prokuratury oraz z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie
cywilnej.

[2] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 110, poz.
1256, z 2000 r. Nr 53, poz. 633, z 2001 r. Nr 99, poz. 1075 i Nr 154, poz. 1791
oraz z 2002 r. Nr 199, poz. 1673 i Nr 241, poz. 2074.

[3] Zmiany tekstu jednolitego ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr
106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19,
poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr
11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz.
1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr
74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 166, poz. 1068, Nr 196, poz. 1660, Nr 199,
poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679 oraz z 2003 r. Nr 166, poz.1608 i Nr 213, poz.
2081.

[4] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 137, poz.
1304, Nr 203, poz. 1966 i Nr 213, poz. 2081.

[5] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z
2001 r. Nr 98, poz. 1071, Nr 123, poz. 1353 i Nr 128, poz. 1403 oraz z 2002 r.
Nr 153, poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052.

[6] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 70,
poz.778 i Nr 110, poz. 1255, z 2001 r. Nr 102, poz. 1116, Nr 111, poz. 1194,
Nr 128, poz. 1403 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 150, poz. 1237, Nr 153,
poz. 1271, Nr 238, poz. 2025 i Nr 240, poz. 2052 oraz z 2003 r. Nr 228, poz.
2256 i 2257.

UZASADNIENIE

Nowelizacja ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z
tytułu choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60, poz. 636, z późn. zm.) wynika z
przyjętego "Programu uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych". Celem
programu jest ograniczenie wysokości deficytu budżetu państwa oraz długu
publicznego tak, aby nie osiągnął on konstytucyjnej granicy 60% Produktu
Krajowego Brutto. Większość zmian zawartych w nowelizacji ma na celu
zmniejszenie wydatków na świadczenia pieniężne z tytułu choroby.
Ponadto, w związku z przystąpieniem Polski do Konwencji Nr 102 Międzynarodowej
Organizacji Pracy dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego,
proponuje się wydłużenie okresu zasiłkowego z obecnych 180 dni do 182 dni.
Proponuje się również podniesienie do 100% podstawy wymiaru zasiłków
chorobowych oraz wynagrodzenia za czas choroby dla dawców komórek, tkanek i
narządów.
Wydatki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na świadczenia z ubezpieczenia
chorobowego w okresie 1999-2002 utrzymywały się przeciętnie na poziomie około
0,7% PKB. Znaczącą część tych wydatków stanowiły wydatki na zasiłki chorobowe.
Przy czym, od 2000 do 2002 r. liczba dni zasiłkowych finansowanych z FUS
utrzymywała się na stałym poziomie, a liczba dni finansowanych ze środków
pracodawców - malała. W 2003 r. odnotowano po raz pierwszy (po okresie
kilkuletniego spadku) wzrost liczby dni absencji ogółem. Liczba dni absencji
chorobowej ogółem w 2003 r. wyniosła 156,3 mln dni (czyli o 3,7% więcej niż w
2002 r.). Przy czym wyższe tempo wzrostu zanotowano w zakresie absencji
finansowanej z FUS. Dni absencji chorobowej finansowanej z FUS to było 98,5 mln
dni (o 7,8% więcej niż w 2002 r.). Ogółem wydatki na świadczenia chorobowe z
FUS wyniosły 3,78 mld zł wobec 3,43 mld zł w 2002 r. Udział wypłat z FUS na
zasiłki chorobowe w wypłatach ogółem na absencji zwiększył się o 2,6 punktów
procentowych i wyniósł 62% (w 2002 r. wynosił 59,4%).
Taki wzrost powoduje zwiększenie wydatków na świadczenia chorobowe, a tym samym
- pogłębienie deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Nowelizacja w szczególności zawiera następujące zmiany:
- likwidację możliwości przedłużania okresu zasiłkowego o dalsze 3 miesiące,
- ustalenie podstawy wymiaru zasiłków na podstawie wynagrodzenia z ostatnich
12 miesięcy kalendarzowych - dla wszystkich ubezpieczonych,
- ograniczenie wysokości zasiłków chorobowych przyznawanych w związku z
wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy ze 100% podstawy wymiaru do 80%
podstawy wymiaru, a świadczenia rehabilitacyjnego - do 75% podstawy wymiaru,
- ograniczenie wysokości zasiłku chorobowego przysługującego po 90 dniach
nieprzerwanej choroby ze 100% podstawy wymiaru do 80% podstawy wymiaru.

Po wyczerpaniu zasiłku chorobowego - w razie dalszej niezdolności do pracy i
rokowania odzyskania zdolności do pracy - przysługuje świadczenie
rehabilitacyjne przez okres do 12 miesięcy. Łączny okres nieprzerwanych wypłat
chorobowych będzie więc mógł wynosić 18 miesięcy (182 dni + 12 miesięcy).
W okresie ciąży zarówno zasiłek chorobowy jak i świadczenie rehabilitacyjne
wynosi 100% podstawy wymiaru.
Projektowana zmiana art. 53 § 1 lit. b Kodeksu pracy zmierza do utrzymania
ochrony stosunku pracy pracownika niezdolnego do pracy wskutek choroby przez
taki sam czas, jak dotychczas. Obecnie ochrona ta obejmuje łączny okres
pobierania wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego, który może być przedłużony o
trzy miesiące. W związku z projektowaną rezygnacją z instytucji przedłużania
zasiłku chorobowego, w okresie ochronnym, o którym mowa w art. 53 § 1 lit. b
Kodeksu pracy, proponuje się uwzględnić pierwsze trzy miesiące korzystania
przez pracownika ze świadczenia rehabilitacyjnego.
Jednocześnie poprzez nowelizację przepisów szczególnych proponuje się:
- obniżenie wynagrodzenia otrzymywanego w czasie choroby przez pracowników
naukowych Polskiej Akademii Nauk do wysokości wynagrodzenia za czas choroby
określonego w art. 92 Kodeksu pracy,
- wypłacanie zasiłków chorobowych dla: mianowanych pracowników urzędów
państwowych, nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, mianowanych
pracowników samorządowych, mianowanych pracowników NIK oraz urzędników służby
cywilnej - przez okres przewidziany w przepisach ustawy z dnia 25 czerwca 1999
r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa, a nie jak dotychczas przez okres ochronny zwolnienia z pracy,
czyli przez 12 miesięcy.
Oznacza to, że po wyczerpaniu okresu zasiłkowego (182 dni) - w razie dalszej
czasowej niezdolności do pracy i rokowania odzyskania zdolności do pracy -
zostanie przyznane świadczenie rehabilitacyjne - na okres do 12 miesięcy.
Odstąpiono od przewidywanego pierwotnie nowelizowania ustaw z dnia 12 września
1990 r. o szkolnictwie wyższym oraz z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych
szkołach zawodowych. Decyzję tę podjęto w związku z faktem, że został
przygotowany i skierowany przez Prezydenta RP do Sejmu projekt ustawy - Prawo o
szkolnictwie wyższym. W projekcie tym, w rozdziale V działu III przewiduje się
dokonanie całościowej reformy systemu wynagradzania nauczycieli akademickich.
Jedną z przewidywanych zmian jest odstąpienie od dotychczasowych zasad
ustalania wysokości wynagrodzeń przysługujących w okresie choroby i
nieobecności w związku z chorobą zakaźną i stosowanie zasad powszechnie
obowiązujących.
Łączne oszczędności w wydatkach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu
proponowanych zmian szacuje się w skali 2005 r. na kwotę 269,5 mln zł.
Szczegółowe szacunki poszczególnych propozycji zawarte są w ocenie skutków
regulacji.
Przedmiot projektowanej nowelizacji nie jest objęty zakresem prawa Unii
Europejskiej. Ze względu na cel projektowanej ustawy - zmniejszenie wydatków
publicznych i obniżenie wysokości deficytu budżetowego, proponuje się aby
weszła ona w życie niezwłocznie - po upływie trzech tygodni od dnia ogłoszenia.
Jednocześnie proponuje się, aby wypłaty chorobowe, do których prawo powstało
przed dniem wejścia w życie ustawy, były nadal realizowane przez okres i w
wysokości określonych w przepisach dotychczasowych.

Ocena skutków regulacji (OSR)

Proponowane rozwiązania będą dotyczyć osób objętych ubezpieczeniem chorobowym -
w zakresie zmniejszenia w niektórych przypadkach wypłat przysługujących w razie
choroby poprzez:

- likwidację podwyższania zasiłków chorobowych przysługujących po 90 dniach
nieprzerwanej choroby do 100%,
- likwidację możliwości przedłużenia okresu zasiłkowego o dalsze 3 miesiące;
w razie dalszej niezdolności do pracy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego będzie
przyznawane świadczenie rehabilitacyjne,
- ograniczenie wysokości zasiłków chorobowych przyznawanych wskutek wypadku w
drodze do pracy lub z pracy - do wysokości zasiłków przysługujących z innych
przyczyn,
- ustalanie podstawy wymiaru zasiłków na podstawie wynagrodzenia z ostatnich
12 miesięcy - dla wszystkich ubezpieczonych.
Ograniczenia w zakresie zasiłków chorobowych spowodują zmniejszenie wydatków
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, i tym samym zmniejszenie dotacji
budżetowej.
Ograniczenia wypłat chorobowych z tytułu wypadków w drodze do pracy i z pracy
oraz ustalanie podstawy wymiaru z okresu 12 miesięcy dla wszystkich pracowników
odnosić się będzie także do wynagrodzenia przysługującego za czas choroby od
pracodawcy. Rozwiązanie to spowoduje więc zmniejszenie obciążeń pracodawców
i tym samym - obniżenie kosztów pracy.
Rozwiązania te będą stosowane do zdarzeń przyszłych - w razie powstania
niezdolności do pracy po wejściu w życie ustawy.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed dniem wejścia w życie ustawy i trwa
nieprzerwanie nadal - wypłaty chorobowe będą kontynuowane na zasadach i w
wysokościach obowiązujących w przepisach dotychczasowych.

Szacunkowe skutki finansowe

Skutki finansowe proponowanych rozwiązań oszacowane zostały przy następujących
założeniach makroekonomicznych:

lata 2004 2005 2006 2007 2008
_______________________________________________________________________
średnioroczny wskaźnik
cen towarów i usług
konsumpcyjnych 102,0% 102,4% 102,7% 102,6% 102,5%

wskaźnik realnego
wzrostu przeciętnego
wynagrodzenia 102,0% 103,0% 103,5% 103,6% 103,7%
_______________________________________________________________________

1. Zmiany związane z podstawowym okresem pobierania zasiłku chorobowego
- rezygnacja z przedłużania (do 3 miesięcy) podstawowego okresu wypłaty
zasiłku chorobowego i pozostawienie maksymalnego okresu pobierania
świadczenia rehabilitacyjnego na poziomie 12 miesięcy,
- przedłużenie podstawowego okresu zasiłkowego ze 180 do 182 dni.

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie wydatków na
świadczenia z FUS 69,7 97,2 106,0 114,9
___________________________________________________________________

2. Likwidacja rocznego okresu zasiłkowego dla grup pracowniczych, które w
ustawach branżowych mają zagwarantowaną roczną ochronę stosunku pracy w
przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby.

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie wydatków na
świadczenia z FUS 21,2 23,1 25,2 27,3
___________________________________________________________________

3. Obniżenie wysokości zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego za
okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy lub
z pracy.

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie wydatków na
świadczenia z FUS 5,4 6,5 7,1 7,7
___________________________________________________________________

4. Propozycja ustalania podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom z okresu 12
miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie
wydatków FUS 58,1 64,8 71,1 77,5
___________________________________________________________________

5. Propozycja obniżenia wysokości zasiłku chorobowego przysługującego po 90
dniach nieprzerwanej niezdolności do pracy

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie
wydatków na
świadczenia z FUS 26,3 28,7 31,3 33,9
___________________________________________________________________

6. Obniżenie najwyższej dopuszczalnej podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz
świadczenia rehabilitacyjnego (wypłacanych z funduszu chorobowego) za okres
po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Projekt nowelizacji w tej materii jest
zawarty w druku sejmowym nr 2272.

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie
wydatków na
świadczenia z FUS 88,8 96,9 105,4 114,2
___________________________________________________________________

Łączne skutki proponowanych zmian:

lata 2005 2006 2007 2008
___________________________________________________________________
w mln zł
___________________________________________________________________
zmniejszenie wydatków FUS 269,5 317,2 346,1 375,5
___________________________________________________________________

Wpływ zmian na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
Proponowane rozwiązanie, jako element pakietu, którego celem jest konsolidacja
fiskalna, powinno mieć korzystny wpływ na konkurencyjność wewnętrzną i
zewnętrzną gospodarki. Związane to będzie z obniżeniem wysokości deficytu
budżetowego oraz długu publicznego, co może wpłynąć na obniżenie kosztów
obsługi długu publicznego, a także na poprawę oceny konkurencyjności polskiej
gospodarki na świecie.

Wpływ zmian na rynek pracy

Konsolidacja finansów publicznych, w tym zmiany, jakie wprowadza projekt
ustawy, powinna doprowadzić do pobudzenia wzrostu gospodarczego, co przyczyni
się do zwiększenia zatrudnienia, a tym samym - zmniejszenia bezrobocia. Efekt
taki był obserwowany w krajach, które wprowadziły reformy prowadzące do
konsolidacji fiskalnej.
Proponowane rozwiązania nie będą miały wpływu na budżety jednostek samorządu
terytorialnego oraz na sytuację i rozwój regionalny.
Projekt ustawy został rozesłany do uzgodnień międzyresortowych oraz do
konsultacji społecznych.

Wyniki konsultacji społecznych

Zaproponowane w projekcie ustawy ograniczenia wypłat świadczeń chorobowych,
wynikające z przyjętego programu racjonalizacji wydatków społecznych, spotkały
się z negatywnym przyjęciem związków zawodowych.
Organizacje pracodawców nie nadesłały opinii do projektowanych rozwiązań.
Wydaje się, że z uwagi na niekorzystne dla niektórych świadczeniobiorców
rozwiązania zaproponowane w projekcie - nie można oczekiwać pełnego poparcia
partnerów społecznych dla projektowanej ustawy.
W dniu 24 marca 2004 r. projekt ustawy był przedmiotem obrad zespołu
ubezpieczeń społecznych Komisji Trójstronnej.
Część partnerów społecznych - pracodawcy - poparła projektowane rozwiązania.
Zastrzeżenia zgłosiły natomiast związki zawodowe.
Związki zawodowe zgłosiły uwagi sprowadzające się do sugestii, aby zrezygnować
z projektowanych rozwiązań, co oznaczałoby wycofanie projektu ustawy. Uwagi te
nie zostały uwzględnione. Uwzględnienie takich uwag oznaczałoby zaniechanie
wprowadzenia tej części programu racjonalizacji wydatków społecznych, którą
realizuje projekt.