P r o j e k t
USTAWA
z dnia 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa:
1) rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz
warunki nabywania prawa do tych świadczeń,
2) zasady i tryb przyznawania świadczeń, ustalania ich wysokości oraz
zasady ich wypłaty,
3) zasady różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w zależności od zagrożeń
zawodowych i ich skutków,
4) zasady finansowania prewencji wypadkowej.
Art. 2.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) fundusz wypadkowy - fundusz wyodrębniony w ramach Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 13 października 1998
r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162,
poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz.
802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95,
poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 8, poz. 64,
Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz. 1080, Nr
110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154, poz. 1792
oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365), zwanych dalej
"przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych",
2) lekarz orzecznik - lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
3) okres ubezpieczenia wypadkowego - okres podlegania ubezpieczeniu
wypadkowemu, a także okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub
zaopatrzeniu emerytalnemu przed dniem 1 stycznia 1999 r.,
4) płatnik składek - płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe w
rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
5) przeciętne wynagrodzenie - przeciętne miesięczne wynagrodzenie w
gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych, w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, stosowane poczynając od drugiego
kwartału każdego roku na okres jednego roku,
6) ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego - ustawę z
dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 i Nr
110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 53, poz. 633 oraz z 2001 r. Nr 99, poz. 1075
i Nr 154, poz. 1791),
7) ustawa o emeryturach i rentach z FUS - ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162,
poz. 1118, z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 70, poz. 774, Nr 72, poz. 801 i
802 i Nr 106, poz. 1215, z 2000 r. Nr 2, poz. 26, Nr 9, poz. 118, Nr 19,
poz. 238, Nr 56, poz. 678 i Nr 84, poz. 948 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64,
Nr 27, poz. 298, Nr 85, poz. 924, Nr 89, poz. 968, Nr 111, poz. 1194 i Nr
154, poz. 1792),
8) rok składkowy - okres obowiązywania stopy procentowej składek na
ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od dnia 1 kwietnia danego roku
do dnia 31 marca następnego roku,
9) rejestr REGON - krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej,
10) rodzaj działalności według PKD - rodzaj przeważającej działalności
zakodowanej według Polskiej Klasyfikacji Działalności w rejestrze REGON,
11) ubezpieczony - osobę fizyczną podlegającą ubezpieczeniu wypadkowemu,
a także osobę, która przed dniem 1 stycznia 1999 r. podlegała
ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem
osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników,
12) ubezpieczenie wypadkowe - ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych,
13) uraz - uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania
czynnika zewnętrznego,
14) Zakład - Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 3.
1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności
albo poleceń przełożonych,
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz
pracodawcy, nawet bez polecenia,
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między
siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze
stosunku pracy.
2. Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń
określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust.
1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie
pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy
organizacje związkowe.
3. Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie
ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:
1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą
stypendium sportowe,
2) wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
3) pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie,
4) odbywania szkolenia lub stażu pracy przez absolwenta pobierającego
stypendium, w okresie skierowania przez powiatowy urząd pracy na szkolenie
lub odbycie stażu,
5) wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni
kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem
spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
pracy na rzecz tych spółdzielni,
6) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy
o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się
przepisy dotyczące zlecenia,
7) współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy
zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem
cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
8) wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności
pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,
9) wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu
działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych,
10) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności
związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi,
11) odbywania zastępczych form służby wojskowej,
12) pobierania nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez
słuchaczy pobierających stypendium,
13) wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje
się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka
została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy
lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z
którym pozostaje w stosunku pracy.
4. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego
nastąpiła śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
5. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło
ciężkie uszkodzenie ciała, jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności
rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające
podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca
życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do
pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
6. Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego
samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
Art. 4.
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, o
którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli została spowodowana
działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy
lub sposobem wykonywania pracy.
Art. 5.
1. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, o których mowa w art.
3 ust. 3, dokonuje w karcie wypadku:
1) podmiot wypłacający stypendium sportowe - w stosunku do pobierających te
stypendia,
2) podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w
stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy,
3) Kancelaria Sejmu i Kancelaria Senatu - w stosunku do posłów i senatorów,
4) pracodawca lub jednostka, w której absolwent odbywa staż lub jednostka,
w której absolwent odbywa szkolenie - w stosunku do absolwenta
pobierającego stypendium, w okresie odbywania takiego stażu lub szkolenia
na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy,
5) spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych - w stosunku do
członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z
członkiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni,
6) podmiot, na rzecz którego wykonywana jest praca na podstawie umowy
agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do których
zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w
stosunku do wykonujących te umowy,
7) osoba wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub
umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje
się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do współpracujących z tą
osobą,
8) Zakład - w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz
współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności, w rozumieniu
przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem pkt 9,
9) Komisja ds. Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców - w stosunku do osób
wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,
10) właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna - w stosunku do
duchownych,
11) pracodawca, u którego poborowy odbywa służbę zastępczą - w stosunku do
odbywających tę służbę,
12) Krajowa Szkoła Administracji Publicznej - w stosunku do słuchaczy tej
szkoły pobierających stypendium,
13) pracodawca - w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy
agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo
umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarto z pracodawcą, z którym
pozostają w stosunku pracy,
14) podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub
umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje
się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło - w stosunku do osób
wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywania na
rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy.
2. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jakiemu uległ
ubezpieczony będący pracownikiem, a także stwierdzenie choroby zawodowej
u pracownika następuje w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy.
3. W sprawach zgłaszania i stwierdzania chorób zawodowych w stosunku do
ubezpieczonych wymienionych w art. 3 ust. 3 stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu pracy.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, tryb uznawania zdarzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 3, za
wypadek przy pracy, kwalifikację prawną zdarzenia, wzór karty wypadku i
termin jej sporządzania, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia
jednolitości obowiązujących rozwiązań dotyczących ustalania okoliczności i
przyczyn tych wypadków.
Rozdział 2
Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
warunki nabywania prawa do świadczeń, zasady i tryb ich przyznawania,
ustalania ich wysokości oraz zasady wypłaty
Art. 6.
1. Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące
świadczenia:
1) zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy
spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
2) świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu
zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy,
3) zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego
wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu,
4) jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
5) jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego
lub rencisty,
6) renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się
niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
7) renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono
celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy
w dotychczasowym zawodzie, spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą
zawodową,
8) renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub
rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej,
9) dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,
10) pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych
oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym
ustawą.
2. Osobom:
1) prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
2) duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia
oraz członkom ich rodzin świadczenia, o których mowa w ust. 1, nie
przysługują w razie występowania w dniu wypadku zadłużenia z tytułu składek
na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 2,00 zł, do czasu spłaty
całości zadłużenia, z zastrzeżeniem art. 38 ust. 4.
3. Prawo do świadczeń , o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4, 5, 10, przedawnia
się, jeżeli zadłużenie, o którym mowa w ust. 2, nie zostanie uregulowane w
ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku.
4. Osobom, o których mowa w ust. 2, Zakład wypłaca świadczenia w ciągu 30 dni
od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do tych
świadczeń, nie później jednak niż w ciągu 60 dni od spłaty całości
zadłużenia.
Art. 7.
Przy ustalaniu prawa do świadczeń wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3,
podstawy wymiaru i ich wysokości, a także przy ich wypłacie, stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
chorobowego, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
Art. 8.
1. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie
od okresu podlegania ubezpieczeniu.
2. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje od pierwszego dnia
niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy
niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
za który ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do
wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia przysługującego
za czas niezdolności do pracy.
Art. 9.
1. Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego
przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru.
2. Podstawę wymiaru zasiłku i świadczenia, o których mowa w ust. 1, stanowi
kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe.
3. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego:
1) pracownikom, stosuje się zasady określone w rozdziale 8 ustawy
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego,
2) członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek
rolniczych oraz osobom, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych, stosuje się zasady określone w rozdziale 9 ustawy
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego,
3) pozostałym osobom, stosuje się zasady określone w art. 46, 48, 51 i 52
ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego, z tym, że
przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się przychód stanowiący
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe po odliczeniu kwoty
odpowiadającej 16,26% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe.
4. Jeżeli niezdolność do pracy ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 3 pkt 3,
powstała w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia wypadkowego,
podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 3, stanowi:
1) kwota otrzymanego za ten miesiąc stypendium sportowego - dla
ubezpieczonych będących stypendystami sportowymi,
2) kwota otrzymanego za ten miesiąc stypendium - dla ubezpieczonych będących
słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
3) kwota otrzymanego za ten miesiąc stypendium - dla ubezpieczonych będących
absolwentami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia lub
stażu, na które zostali skierowani przez powiatowy urząd pracy,
4) kwota najniższego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 774 Kodeksu pracy,
zwana dalej "kwotą najniższego wynagrodzenia" - dla ubezpieczonych
odbywających zastępcze formy służby wojskowej
- po odliczeniu kwoty, o której mowa w ust. 3 pkt 3.
5. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego
z ubezpieczenia wypadkowego przysługującego ubezpieczonym odbywającym
zastępcze formy służby wojskowej nie może być niższa od kwoty najniższego
wynagrodzenia, obowiązującej w miesiącu, w którym powstała niezdolność do
pracy, po odliczeniu kwoty, o której mowa w ust. 3 pkt 3.
Art. 10.
Prawo do zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego
ustalają i świadczenie oraz zasiłki te wypłacają:
1) płatnicy składek, jeżeli są zobowiązani do ustalania prawa i wypłaty
zasiłków w razie choroby i macierzyństwa,
2) Zakład - w pozostałych przypadkach.
Art. 11.
1. Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje
jednorazowe odszkodowanie.
2. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące
poprawy.
3. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres
przekraczający sześć miesięcy, mogące ulec poprawie.
4. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy
lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu
oraz tryb postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku i wypłacaniu
jednorazowego odszkodowania, kierując się koniecznością zapewnienia ochrony
interesów ubezpieczonego oraz koniecznością przejrzystości i sprawności
postępowania o jednorazowe odszkodowanie.
Art. 12.
1. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego
wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na
zdrowiu, z zastrzeżeniem art. 44 ust. 1.
2. Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia, stały lub długotrwały
uszczerbek na zdrowiu, będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie
zwiększeniu co najmniej o 10%, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20%
przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu
przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie,
z zastrzeżeniem art. 44 ust. 2.
3. Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę 3,5-krotnego
przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została
orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej
egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio, jeżeli wskutek pogorszenia się stanu
zdrowia w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w stosunku do
rencisty została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do
samodzielnej egzystencji.
5. Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania, o którym mowa w ust. 1-
4, przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania
decyzji, o której mowa w art. 15.
6. Kwoty jednorazowych odszkodowań zaokrągla się do pełnych złotych.
Art. 13.
1. Członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Odszkodowanie to
przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia
wypadkowego.
2. Członkami rodziny uprawnionymi do odszkodowania są:
1) małżonek, z zastrzeżeniem ust. 3,
2) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności
wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny
zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki
wymagane do uzyskania renty rodzinnej,
3) rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu
śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo
domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią
przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem
lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.
3. Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje małżonkowi w przypadku orzeczonej
separacji.
Art. 14.
1. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest tylko jeden członek
rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, jednorazowe odszkodowanie
przysługuje w wysokości:
1) 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest małżonek lub
dziecko,
2) 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest inny
członek rodziny.
2. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie:
1) małżonek i jedno lub więcej dzieci, odszkodowanie to przysługuje w
wysokości ustalonej w ust. 1 pkt 1, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne
wynagrodzenie, na każde dziecko,
2) dwoje lub więcej dzieci - odszkodowanie to przysługuje w wysokości
określonej w ust. 1 pkt 1, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne
wynagrodzenie na drugie i każde następne dziecko.
3. Jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są
równocześnie inni członkowie rodziny, każdemu z nich odszkodowanie
przysługuje w wysokości 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia niezależnie
od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom zgodnie z ust. 1
pkt 1 lub ust. 2.
4. Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny
inni niż małżonek lub dzieci, odszkodowanie to przysługuje w wysokości
ustalonej według zasad określonych w ust. 1 pkt 2, zwiększonej o 3,5-krotne
przeciętne wynagrodzenie, na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
5. Kwotę jednorazowego odszkodowania ustaloną zgodnie z ust. 2 lub 4 dzieli się
w równych częściach między uprawnionych.
6. Do ustalania wysokości jednorazowego odszkodowania przepisy art. 12 ust. 5
stosuje się odpowiednio.
7. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego lub rencisty,
który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pomniejsza się
o kwotę jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu wypłaconego temu ubezpieczonemu lub renciście.
8. Kwotę jednorazowego odszkodowania zaokrągla się do pełnych złotych.
Art. 15.
1. Przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie
jego wysokości następuje w formie decyzji Zakładu.
2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 4, Zakład
wydaje w ciągu 14 dni od dnia:
1) otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika,
2) wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
3. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do jednorazowego
odszkodowania oraz jego wysokość, Zakład dokonuje z urzędu wypłaty
odszkodowania w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.
4. Od decyzji przysługuje odwołanie w trybie i na zasadach określonych w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.
Art. 16.
Stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową ustala lekarz orzecznik. W przypadku ustalania prawa
do świadczeń, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 i 5-8, lekarz orzecznik
ustala również niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem przy pracy lub
chorobą zawodową, a także związek śmierci ubezpieczonego lub rencisty z takim
wypadkiem lub chorobą.
Art. 17.
1. Przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej, renty rodzinnej, dodatku do renty rodzinnej dla sieroty
zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych
świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o
emeryturach i rentach z FUS, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
2. Świadczenia, o których mowa w ust. 1, przysługują niezależnie od długości
okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania
niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
3. Przy ustalaniu podstawy wymiaru renty nie stosuje się ograniczenia wskaźnika
wysokości podstawy, o którym mowa w art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
4. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do
pracy, podlega przywróceniu w razie ponownego powstania tej niezdolności, bez
względu na okres, jaki upłynął od ustania prawa do renty.
5. Renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje uprawnionym członkom
rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej.
6. Renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje również w razie
śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty
uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy.
7. Członkom rodziny rencisty uprawnionego do renty z ubezpieczenia wypadkowego,
który zmarł z innych przyczyn niż wypadek przy pracy lub choroba zawodowa,
przysługują świadczenia określone w ustawie o emeryturach i rentach z FUS,
bez względu na długość okresu uprawniającego do przyznania renty z tytułu
niezdolności do pracy na podstawie tych przepisów.
Art. 18.
1. Renta z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego nie może
być niższa niż:
1) 80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
2) 60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.
2. Renta szkoleniowa z ubezpieczenia wypadkowego wynosi 100% podstawy jej
wymiaru.
Art. 19.
Jeżeli do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego jest uprawniona sierota
zupełna, przysługuje jej z tego ubezpieczenia dodatek dla sieroty zupełnej na
zasadach i w wysokości określonej w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
Art. 20.
1. Renty z ubezpieczenia wypadkowego oraz dodatki dla sieroty zupełnej
podlegają waloryzacji w terminach i na zasadach określonych w przepisach
ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
2. Renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa oraz renta rodzinna
z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż 120% kwoty najniższej
odpowiedniej renty ustalonej i podwyższonej zgodnie z przepisami ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.
Art. 21.
1. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy
wyłączną przyczyną wypadków, o których mowa w art. 3, było udowodnione
naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia
i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują również
ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków
odurzających lub substancji psychotropowych przyczynił się w znacznym stopniu
do spowodowania wypadku.
3. Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w
stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji
psychotropowych, płatnik składek kieruje ubezpieczonego na badanie niezbędne
do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub substancji
psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany poddać się temu
badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie uniemożliwiające
jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że
ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które uniemożliwiły
poddanie się temu badaniu.
4. Koszty badań, o których mowa w ust. 3, zwracane są kierującemu na te
badania przez Zakład, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. W przypadkach określonych w ust. 2 koszty badań ponosi ubezpieczony.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób dokonywania rozliczeń kosztów, o których mowa w ust.
4, tryb postępowania, rodzaje dokumentacji niezbędnej do tych rozliczeń oraz
termin ich dokonania, biorąc pod uwagę konieczność niezwłocznego uzyskania
zwrotu poniesionych kosztów kierującemu na takie badania.
Art. 22.
1. Zakład odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
1) nie przedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku,
2) nie uznania w protokóle powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za
wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy,
3) gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia
bezpodstawne.
2. Odmowa przyznania świadczeń z powodów, o których mowa w ust. 1, następuje w
formie decyzji Zakładu.
3. W przypadku, gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawiera braki
formalne, Zakład niezwłocznie zwraca protokół lub kartę wypadku w celu ich
uzupełnienia.
Art. 23.
1. Ze środków funduszu wypadkowego są pokrywane koszty skutków wypadków przy
pracy lub chorób zawodowych, związane ze świadczeniami zdrowotnymi z zakresu
stomatologii i szczepień ochronnych, na które ubezpieczony został skierowany
przez lekarza orzecznika na wniosek lekarza prowadzącego, a nie refundowane
przez Kasę Chorych na podstawie odrębnych przepisów.
2. Ze środków Funduszu wypadkowego są pokrywane koszty przedmiotów
ortopedycznych w wysokości udziału własnego ubezpieczonego określonego w
przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.
Rozdział 3
Zbieg prawa do świadczeń
Art. 24.
W razie zbiegu uprawnień do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego z
uprawnieniami do świadczeń, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3,
z ubezpieczenia wypadkowego, ubezpieczonemu przysługuje świadczenie
z ubezpieczenia wypadkowego.
Art. 25.
1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku rent przewidzianych w ustawie
wypłaca się rentę wyższą lub wybraną przez tę osobę.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie zbiegu u jednej osoby prawa
do renty określonej w ustawie z prawem do renty określonym w przepisach
wymienionych w art. 53.
3. Osobie uprawnionej do renty na podstawie ustawy albo na podstawie przepisów
wymienionych w art. 53, która jest równocześnie uprawniona do świadczeń
o charakterze rentowym na podstawie odrębnych przepisów albo do uposażenia w
stanie spoczynku przyznanego z powodu choroby lub utraty sił albo uposażenia
rodzinnego, wypłaca się jedno świadczenie - wyższe lub przez nią wybrane.
4. Osobie uprawnionej do renty rodzinnej na podstawie ustawy albo na podstawie
przepisów wymienionych w art. 53, która jest równocześnie uprawniona do
uposażenia w stanie spoczynku przyznanego ze względu na wiek, wypłaca się
jedno świadczenie - wyższe lub przez nią wybrane.
Art. 26.
1. Osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia
wypadkowego oraz do emerytury na podstawie odrębnych przepisów wypłaca się
zależnie od jej wyboru:
1) przysługującą rentę powiększoną o połowę emerytury, albo
2) emeryturę powiększoną o połowę renty.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby, która nabyła prawo do renty
w zamian za gospodarstwo rolne przekazane na własność Państwa oraz do osoby
pobierającej uposażenie w stanie spoczynku przyznane ze względu na wiek.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli osoba uprawniona osiąga przychód
powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości
określony w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezależnie od
wysokości tego przychodu.
Rozdział 4
Zasady różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w zależności od zagrożeń
zawodowych i ich skutków
Art. 27.
Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy.
Art. 28.
1. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek
zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych
wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla
grup działalności, zgodnie z zasadami określonymi w art. 30.
2. Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek
zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych
ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie
wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik
składek i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek, z
zastrzeżeniem art. 33.
3. Liczbę ubezpieczonych, o których mowa w ust. 1 i 2, ustala się jako iloraz
sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu
poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy,
przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w
Zakładzie co najmniej 1 dzień.
4. Jeżeli płatnik składek zgłaszany jest w Zakładzie w okresie od dnia 1
stycznia danego roku do dnia 31 marca następnego roku, liczbę ubezpieczonych,
o których mowa w ust. 3, ustala się w oparciu o liczbę ubezpieczonych
podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu
kalendarzowym, od którego płatnik składek został zgłoszony w Zakładzie.
Art. 29.
1. Płatnik składek, o którym mowa w art. 28 ust. 2, należy do grupy
działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w
rejestrze REGON w dniu 31 grudnia poprzedniego roku.
2. Płatnik składek zgłoszony w Zakładzie w okresie od dnia 1 stycznia danego
roku do dnia 31 marca następnego roku należy do grupy działalności ustalonej
dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu,
od którego płatnik składek zgłoszony jest w Zakładzie.
Art. 30.
1. Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grupy działalności
ustala się w zależności od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy
działalności.
2. Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w zależności od ryzyka
określonego wskaźnikami częstości:
1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
3) stwierdzonych chorób zawodowych,
4) zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
3. Wpływ każdego z wskaźników częstości, o których mowa w ust. 2, na ustalenie
kategorii ryzyka dla grupy działalności jest równy.
4. Kategorię ryzyka dla grupy działalności ustala się w oparciu o dane
Głównego Urzędu Statystycznego za trzy ostatnie lata kalendarzowe, dostępne
w dniu 31 stycznia danego roku.
5. Kategorię ryzyka dla grup działalności ustala się na okres nie dłuższy niż 3
lata składkowe.
Art. 31.
1. Wysokość wskaźnika korygującego, o którym mowa w art. 28 ust. 2, wynosi:
1) w okresie od dnia 1 kwietnia 2006 r. do dnia 31 marca 2009 r. - od 0,8 do
1,2,
2) od dnia 1 kwietnia 2009 r. - od 0,5 do 1,5.
2. Wskaźnik korygujący ustala się na rok składkowy w zależności od kategorii
ryzyka ustalonej dla płatnika składek.
3. Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się w zależności od ryzyka
określonego wskaźnikami częstości:
1) poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem,
2) poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich,
3) zatrudnionych w warunkach zagrożenia.
4. Wpływ wskaźników częstości określonych w ust. 3 pkt 1 i 2 na ustalenie
kategorii ryzyka dla płatników składek jest równy, a wskaźnika częstości
określonego w ust. 3 pkt 3 dwukrotnie większy niż każdego z tych dwóch
wskaźników.
5. Kategorię ryzyka dla płatnika składek ustala się na podstawie danych, o
których mowa w ust. 3, przekazanych przez płatnika składek za trzy kolejne,
ostatnie lata kalendarzowe.
6. Dane, o których mowa w ust. 3, płatnik składek przekazuje do dnia 31
stycznia danego roku za poprzedni rok kalendarzowy w informacji zawierającej
w szczególności:
1) dane identyfikacyjne płatnika składek określone w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych,
2) rodzaj działalności według PKD,
3) liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego,
4) adres płatnika składek.
7. Informację, o której mowa w ust. 6, przekazuje płatnik składek zgłoszony
w Zakładzie nieprzerwanie od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia poprzedniego
roku i co najmniej 1 dzień w styczniu danego roku.
8. Informację, o której mowa w ust. 6, przekazuje się w takiej samej formie
jaka obowiązuje płatnika składek w odniesieniu do dokumentów określonych
przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.
Art. 32.
1. O wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
obowiązującej w danym roku składkowym Zakład zawiadamia płatnika składek,
o którym mowa w art. 28 ust. 2, nie później niż do dnia 20 kwietnia danego
roku, z wyłączeniem przypadków określonych w art. 33 ust. 1 i 2.
2. Jeżeli płatnik składek do dnia 31 kwietnia danego roku nie otrzyma
zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, powinien zwrócić się do jednostki
organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na swoją siedzibę o podanie
wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Art. 33.
1. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek,
o którym mowa w art. 28 ust. 2, któremu Zakład nie ustalił kategorii ryzyka
z uwagi na brak obowiązku przekazywania informacji, o której mowa w art. 31
ust. 6, przez trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe wynosi tyle co stopa
procentowa określona dla grupy działalności, do której należy.
2. Jeżeli przed upływem terminu opłacania składek, określonego w przepisach
o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek, o którym mowa w ust. 1,
nie otrzyma z urzędu statystycznego zaświadczenia o wpisie do rejestru REGON,
zawierającego informację o rodzaju działalności według PKD, stopę
procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się zaliczkowo w
wysokości określonej w art. 28 ust. 1. Po otrzymaniu zaświadczenia płatnik
składek obowiązany jest od początku roku składkowego skorygować stopę
procentową składki do wysokości stopy procentowej określonej dla grupy
działalności, do której jest zaklasyfikowany.
3. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek nie
podlegającego wpisowi do rejestru REGON wynosi 50% najwyższej stopy
procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności zgodnie
z zasadami określonymi w art. 30.
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia:
1) grupy działalności w oparciu o rodzaj działalności PKD ujęty w
rejestrze REGON,
2) szczegółowe zasady ustalania kategorii ryzyka w zależności od wskaźników
częstości, kategorie ryzyka oraz stopy procentowe składek na ubezpieczenie
wypadkowe dla grup działalności,
3) szczegółowe zasady ustalania kategorii ryzyka dla płatników składek,
w zależności od wskaźników częstości,
4) szczegółowe zasady ustalania wskaźnika korygującego,
5) wzór informacji, o której mowa w art. 31 ust.6.
Art. 34.
1. Jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane,
o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki
na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w formie decyzji, stopę
procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej
ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest
opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę.
2. Jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane,
o których mowa w art. 31, co spowoduje zawyżenie stopy procentowej składki na
ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala stopę procentową składki na cały
rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie
prawidłowych danych.
3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do płatników składek, o których
mowa w art. 28 ust. 1 i 33 ust. 1 i 2, którzy nieprawidłowo ustalili liczbę
ubezpieczonych lub grupę działalności, przy czym jeżeli nieprawidłowość
stwierdzi płatnik składek obowiązany jest ponownie ustalić stopę procentową
składki na ubezpieczenie wypadkowe we własnym zakresie.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, płatnik składek zobowiązany jest
złożyć brakującą informację lub korektę nieprawidłowej informacji.
5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1-3, płatnik składek zobowiązany jest
złożyć korektę deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych,
w których wykazał nieprawidłową stopę procentową składki na ubezpieczenie
wypadkowe.
Art. 35.
1. W czasie kontroli przeprowadzanych u płatników składek inspektorzy pracy
Państwowej Inspekcji Pracy sprawdzają także prawidłowość danych określonych
w art. 31 ust. 3, podanych w informacji, o której mowa art. 31 ust. 6.
2. Jeżeli inspektor pracy stwierdzi podanie nieprawidłowych danych, o których
mowa w ust. 1, informuje o tym niezwłocznie jednostkę organizacyjną Zakładu
właściwą ze względu na siedzibę płatnika składek, podając równocześnie
prawidłowe dane.
Art. 36.
1. Inspektor pracy Państwowej Inspekcji Pracy może wystąpić do jednostki
organizacyjnej Zakładu właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek z
wnioskiem o podwyższenie płatnikowi składek, u którego w czasie dwóch
kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
ustalanej na najbliższy rok składkowy.
2. Podstawę podwyższenia przez Zakład składki na ubezpieczenie wypadkowe
stanowi ostateczna decyzja inspektora pracy o wystąpieniu do Zakładu z
wnioskiem o podwyższeniu składki na ubezpieczenie wypadkowe.
Rozdział 5
Zasady finansowania prewencji wypadkowej
Art. 37.
1. W ustawie budżetowej określa się corocznie kwotę wydatków na prewencję
wypadkową w wysokości do 1% należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe,
przewidzianych w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na dany
rok budżetowy.
2. Środki, o których mowa w ust. 1, przeznacza się na finansowanie działalności
związanej z zapobieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, a w
szczególności na:
1) analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy, a zwłaszcza wypadków
śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych oraz chorób zawodowych,
2) upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy
i choroby zawodowe oraz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom,
3) prowadzenie prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub
ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.
3. Działalność, o której mowa w ust. 2, prowadzi Zakład we własnym zakresie lub
zleca prowadzenie jej przez inne podmioty.
Rozdział 6
Przepisy przejściowe i końcowe. Zmiany w przepisach obowiązujących.
Art. 38.
1. Do wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub
z tytułu choroby zawodowej, zgłoszonych przed dniem wejścia w życie ustawy,
stosuje się przepisy obowiązujące w dniu wydania orzeczenia o uszczerbku na
zdrowiu lub o stwierdzeniu związku śmierci z wypadkiem przy pracy lub chorobą
zawodową, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5.
2. Przepisy ustawy stosuje się do wniosków o jednorazowe odszkodowanie z tytułu
wypadku podczas lub w związku z prowadzeniem działalności pozarolniczej lub
współpracy przy jej prowadzeniu, który nastąpił po dniu 31 grudnia 1998 r.,
a przed dniem wejścia w życie ustawy, o ile wniosek został złożony w okresie
6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Przepisy ustawy stosuje się do wniosków o jednorazowe odszkodowanie z
tytułu:
1) powstałego po dniu 31 grudnia 1998 r., a przed dniem wejścia w życie
ustawy, uszczerbku na zdrowiu z tytułu choroby zawodowej pozostającej w
związku z prowadzeniem działalności pozarolniczej lub współpracą przy jej
prowadzeniu,
2) śmierci ubezpieczonego lub rencisty po dniu 31 grudnia 1998 r., a przed
dniem wejścia w życie ustawy, pozostającej w związku z chorobą, o której
mowa w pkt 1
- o ile wniosek został złożony w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie
ustawy, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Osobom, o których mowa w ust. 2 i 3, i członkom ich rodzin, jednorazowe
odszkodowanie nie przysługuje w razie występowania w dniu złożenia wniosku
zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę
przekraczającą 2,00 zł i nie uregulowania tego zadłużenia do dnia 30 czerwca
2003 r.
5. Od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 marca 2003 r. wysokość należnego
jednorazowego odszkodowania ustala się w oparciu o przepisy dotychczasowe.
Art. 39.
Renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowe oraz renty rodzinne,
przyznane na podstawie przepisów wymienionych w art. 53, stają się rentami w
rozumieniu niniejszej ustawy.
Art. 40.
1. Osobom, którym przed dniem wejścia w życie ustawy wypłacono jednorazowe
odszkodowanie, a po tym dniu nastąpiło pogorszenie ich stanu zdrowia, będące
następstwem choroby zawodowej lub wypadku, z tytułu którego wypłacono już
odszkodowanie, zwiększa się to odszkodowanie według zasad określonych w art.
12 ust. 2 i 3.
2. Zakład wypłaca kwotę, o którą nastąpiło zwiększenie jednorazowego
odszkodowania.
Art. 41.
1. Członkom rodziny, o których mowa w art. 13, renta rodzinna i jednorazowe
odszkodowanie na zasadach określonych w art. 14 i 15 przysługuje po:
1) renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z
pracy, którego śmierć nastąpiła po wejściu w życie ustawy, wskutek takiego
wypadku,
2) renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w szczególnych
okolicznościach lub z tytułu choroby zawodowej pozostającej w związku ze
szczególnymi okolicznościami, którego śmierć nastąpiła po wejściu w życie
ustawy, wskutek takiego wypadku lub choroby zawodowej.
2. Przy orzekaniu związku śmierci rencisty z wypadkiem lub chorobą zawodową
przepis art. 16 stosuje się odpowiednio.
Art. 42.
1. Pierwszy rok składkowy obejmuje składki na ubezpieczenie wypadkowe należne
za okres od dnia 1 stycznia 2003 r. do dnia 31 marca 2004 r.
2. Stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek,
o którym mowa w art. 28 ust. 2, należnych za okres od dnia 1 stycznia 2003
r. do dnia 31 marca 2006 r., ustala się w wysokości stopy procentowej
określonej dla grupy działalności, do której płatnik składek należy.
3. Informację, o której mowa w art. 31 ust. 6, za:
1) 2003 r. - przekazuje się do dnia 31 stycznia 2004 r.,
2) 2004 r. - przekazuje się do dnia 31 stycznia 2005 r.
w takiej samej formie, jaka obowiązuje płatnika składek w odniesieniu do
dokumentów określonych przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.
4. W przypadku składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od dnia
1 stycznia 2003 r. do dnia 31 marca 2006 r., płatnik składek, który
nieprawidłowo ustali liczbę ubezpieczonych lub grupę działalności, co
spowoduje:
1) zaniżenie stopy procentowej składek - po stwierdzeniu nieprawidłowości
zobowiązany jest ponownie ustalić stopę procentową na cały rok składkowy w
oparciu o prawidłowe dane oraz opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za
zwłokę,
2) zawyżenie stopy procentowej składek - po stwierdzeniu nieprawidłowości
zobowiązany jest ponownie ustalić stopę procentową na cały rok składkowy w
oparciu o prawidłowe dane.
5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, płatnik składek zobowiązany jest złożyć
korektę deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych, w
których wykazał nieprawidłową stopę procentową składki na ubezpieczenie
wypadkowe.
Art. 43.
Jeżeli stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grupy
działalności, należna za okres do dnia 31 marca 2007 r., ustalona zgodnie
z zasadami określonymi w art. 30 ust. 1, jest niższa niż 25% najwyższej stopy
procentowej ustalonej dla grup działalności na dany rok składkowy, stopę
procentową dla tej grupy działalności ustala się w wysokości 25 % najwyższej
stopy procentowej dla grup działalności.
Art. 44.
1. Jednorazowe odszkodowanie za każdy procent stałego lub długotrwałego
uszczerbku na zdrowiu przysługuje w wysokości:
1) 16% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia 1 kwietnia 2003 r. do
dnia 31 marca 2004 r.,
2) 17% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia 1 kwietnia 2004 r. do
dnia 31 marca 2005 r.,
3) 18% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 r. do
dnia 31 marca 2006 r.
4) 19% przeciętnego wynagrodzenia - w okresie od dnia 1 kwietnia 2006 r. do
dnia 31 marca 2007 r.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do zwiększenia jednorazowego
odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 2.
Art. 45.
1. Ubezpieczeni będący pracownikami, których roszczenie o jednorazowe
odszkodowanie nie zostało zaspokojone przez syndyka, likwidatora lub
niewypłacalnego pracodawcę, mogą w terminie do dnia 15 grudnia 2002 r.
wystąpić z pisemnym wnioskiem do kierownika Biura Terenowego Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o wypłatę jednorazowego odszkodowania.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać określenie syndyka,
likwidatora lub niewypłacalnego pracodawcy. Do wniosku należy dołączyć
dokumenty potwierdzające prawo do jednorazowego odszkodowania i dokumenty
potwierdzające przeprowadzenie bezskutecznego postępowania zmierzającego do
wyegzekwowania należności albo dokumenty potwierdzające niezaspokojenie
roszczenia w postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym prowadzonym wobec
niewypłacalnego pracodawcy.
3. Osoby nie posiadające orzeczenia o uszczerbku na zdrowiu spowodowanego
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, składają do Zakładu wniosek o jego
ustalenie do dnia 31 marca 2003 r. Orzeczenie uzyskane w tym trybie jest
podstawą roszczeń, o których mowa w ust. 1.
4. Do roszczeń, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się art. 6 ust. 3 ustawy z
dnia
29 czerwca 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
pracodawcy ( Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 85 ) oraz art. 291 § 1 Kodeksu
pracy.
Art. 46.
W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz.
94, Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r.
Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268 oraz z
2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr
111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805)
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 92 w § 1 w pkt 2 skreśla się wyrazy "wypadku przy pracy" oraz wyrazy
"albo choroby zawodowej";
2) art. 237{1} otrzymuje brzmienie:
"Art. 237{1} § 1. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub
zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym
mowa w art. 237 § 1 pkt 2, przysługują świadczenia z
ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach.
§ 2. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od
pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z
wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów
niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub
uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.
§ 3. Wysokość odszkodowania, o którym mowa w § 2, ustala pracodawca
w porozumieniu z zakładową organizacją związkową. Jeżeli u
danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa -
pracodawca dokonuje takich ustaleń w porozumieniu z pracownikami
wybranymi w tym celu przez załogę, w trybie przyjętym w
zakładzie pracy.".
Art. 47.
W ustawie z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 205 ) w art. 197
wprowadza się następujące zmiany:
1) skreśla się ust. 1-6;
2) w ust. 7 skreśla się pkt 2.
Art. 48.
W ustawie z dnia 29 czerwca 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie
niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 85) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 6:
a) w ust. 2 skreśla się pkt 1,
b) skreśla się ust. 3;
2) w art. 6a skreśla się ust. 1.
Art. 49.
W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(Dz.U. z 2001 r. Nr 6, poz. 56, Nr 42, poz. 475, Nr 89, poz. 973, Nr 100, poz.
1080, Nr 122, poz. 1323 i 1325, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1793 oraz z
2002 r. Nr 25, poz. 253) w art. 37c skreśla się ust. 2 i 3.
Art. 50
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz.U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz.1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr
60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr
9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r.
Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz.
1080, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154,
poz.1792 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 41, poz. 365 ) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 22 w ust. 2 skreśla się pierwsze zdanie;
2) w art. 55 w pkt 4 na końcu dodaje się wyrazy " , a także koszty prewencji
wypadkowej określone w odrębnych przepisach.".
Art. 51.
W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 38, poz. 360,
Nr 70, poz. 774, Nr 72, poz. 801 i 802 i Nr 106, poz. 1215, z 2000 r. Nr 2,
poz. 26, Nr 9, poz. 118, Nr 19, poz. 238, Nr 56, poz. 678 i Nr 84, poz. 948 oraz
z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 85, poz. 924, Nr 89, poz. 968, Nr
111, poz. 1194 i Nr 154, poz. 1792) po art. 57 dodaje się art. 57a i 57b w
brzmieniu:
"Art. 57a. Warunek określony w art. 57 pkt 2 nie jest wymagany od
ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana
wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
Art. 57b. 1. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, uważa się nagłe
zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze
do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności
stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była
najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek
nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została
przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie
przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc
drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów
komunikacyjnych, najdogodniejsza.
2. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do
pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł
ubezpieczenia rentowego,
2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo
społecznych,
3) zwykłego spożywania posiłków,
4) odbywania nauki lub studiów.
3. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z
pracy dokonują w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy
pracodawcy w stosunku do ubezpieczonych, będących pracownikami, a w
stosunku do pozostałych ubezpieczonych podmioty określone w art. 5
ust.1 ustawy z dnia ........... o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr. ... poz. ...).
4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi,
w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady, tryb uznawania
zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposób jego
dokumentowania, wzór karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy
oraz termin jej sporządzania, biorąc pod uwagę konieczność
jednolitości sposobu informowania o zaistnieniu wypadku.".
Art. 52.
W ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 i Nr 110,
poz. 1256, z 2000 r. Nr 53, poz. 633 oraz z 2001 r. Nr 99, poz. 1075 i Nr 154,
poz. 1791) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 w pkt 4 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 5 w
brzmieniu:
" 5) wypadek w drodze do pracy lub z pracy - zdarzenie, które nastąpiło w
drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności
stanowiącej tytuł ubezpieczenia chorobowego uznane za wypadek na zasadach
określonych w przepisach o emeryturach i rentach z FUS.";
2) skreśla się art. 5;
3) w art. 29 w ust. 4a wyrazy "16" zastępuje się wyrazami "14".
Art. 53.
Tracą moc:
1) ustawa z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i
ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z
1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz.
17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r.
Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1118),
2) ustawa z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych ( Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, z 1989 r. Nr
35, poz. 192, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 94, poz. 422, z 1995
r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 100, poz. 461 oraz z 1998
r. Nr 106, poz. 668, Nr 162, poz. 1118),
3) ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U.
z 1995 r. Nr 65, poz. 333 i Nr 128, poz. 617, z 1996 r. Nr 100, poz. 461,
z 1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1118
oraz z 1999 r. Nr 60, poz. 636),
4) dekret z dnia 4 marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków
rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz
ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z
1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz.
461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999
r. Nr 60, poz. 636),
5) ustawa z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr
46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 110, poz. 474, z
1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z
1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887 i Nr
162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 60, poz. 636),
6) ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych
(Dz.U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz.
17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, z 1998 r. Nr
137, poz. 887 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 60, poz. 636).
Art. 54.
Ilekroć przepisy odsyłają do przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych należy przez to rozumieć przepisy niniejszej ustawy.
Art. 55.
W zakresie nie uregulowanym ustawą stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa oraz ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.
Art. 56.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają
w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy, o której mowa w art. 53
pkt 2, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.
Art. 57.
Przepisy:
1) art. 34 ust. 3 stosuje się poczynając od składek należnych za okres od
dnia 1 kwietnia 2006 r.,
2) art. 36 stosuje się do kontroli przeprowadzonych u płatników składek nie
wcześniej niż w dniu wejścia w życie ustawy.
Art. 58.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., z wyjątkiem art. 45 i art. 52
pkt 3, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.