P r o j e k t
USTAWA
z dnia 2002 r.
o transporcie kolejowym
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Przepisy ustawy regulują:
1) zasady i warunki korzystania z infrastruktury kolejowej, zarządzania
infrastrukturą kolejową i jej utrzymania,
2) zasady prowadzenia ruchu i przewozów kolejowych oraz warunki techniczne
eksploatacji pojazdów kolejowych,
3) sprawy z zakresu regulacji transportu kolejowego.
Art. 2.
Przepisy ustawy, z wyjątkiem rozdziałów 2, 5, 6-10 i 12 oraz art. 13 ust. 1
stosuje się do metra, a także z wyjątkiem rozdziałów 6-8 i 10 do bocznic
kolejowych.
Art. 3.
Przepisów ustawy nie stosuje się do transportu:
1) tramwajowego,
2) wewnątrzzakładowego,
3) linowego i linowo-terenowego.
Art. 4.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) infrastruktura kolejowa - linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i
urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze
kolejowym, przeznaczone do prowadzenia ruchu kolejowego, obsługi przewozu
osób i rzeczy oraz utrzymania niezbędnego w tym celu majątku trwałego,
2) linia kolejowa - droga szynowa wraz z gruntem pod tą drogą i przyległym
pasem gruntu, a także budynki, budowle i urządzenia przeznaczone do
prowadzenia ruchu kolejowego i przemieszczania pojazdów kolejowych, wraz z
zajętymi pod nie gruntami,
3) przyległym pasie gruntu - pasy gruntu wzdłuż drogi szynowej określone
działkami ewidencyjnymi usytuowane po obu jej stronach oraz przestrzeń nad
i pod powierzchnią gruntu, niezbędne do bezpiecznego prowadzenia ruchu
kolejowego,
4) sieć kolejowa - układ połączonych ze sobą linii kolejowych,
5) odcinek linii kolejowej - część linii kolejowej zawarta pomiędzy stacjami
węzłowymi, albo między punktem początkowym i końcowym linii i najbliższą
stacją węzłową,
6) pojazd kolejowy - pojazd dostosowany do poruszania się na własnych kołach
po liniach kolejowych,
7) obszar kolejowy - określony działkami ewidencyjnymi obszar, na którym
usytuowane są linie kolejowe oraz inne budynki, budowle i urządzenia
przeznaczone do zarządzania, eksploatacji i utrzymania linii kolejowych, a
także służące do przewozu osób i rzeczy,
8) zarządca infrastruktury - przedsiębiorca prowadzący działalność
gospodarczą polegającą na zarządzaniu infrastrukturą kolejową,
9) przewoźnik kolejowy - przedsiębiorca dysponujący pojazdami kolejowymi,
uprawniony do wykonywania przewozów kolejowych na podstawie licencji,
10) bocznica kolejowa - wykorzystywana przez użytkownika infrastruktura
kolejowa przeznaczona do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów oraz
ich przemieszczania i włączania do ruchu po sieci kolejowej,
11) trasa pociągu - sporządzony dla odcinka linii kolejowej wykres ruchu
pociągu, określający miejsce jego położenia na tym odcinku w zależności od
czasu,
12) zdolność przepustowa odcinka linii kolejowej - największa liczba tras
pociągów w ciągu doby, jaką można pomieścić na odcinku linii kolejowej,
13) typ pojazdów kolejowych - pojazdy kolejowe o takich samych lub
nieznacznie różniących się rozwiązaniach konstrukcyjnych nie mających
wpływu na bezpieczeństwo ruchu kolejowego,
14) typ budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego -
budowle i urządzenia lub systemy o takich samych lub nieznacznie
różniących się parametrach technicznych i eksploatacyjnych, przy czym
różnice te nie mogą wpływać na bezpieczeństwo ruchu kolejowego,
15) świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego -
dokument uprawniający do użytkowania danego typu pojazdu w przewozach
kolejowych,
16) świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu budowli albo typu urządzeń
przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego - dokument uprawniający do
użytkowania danego typu budowli albo urządzeń do prowadzenia ruchu
kolejowego,
17) świadectwo sprawności technicznej pojazdu kolejowego - dokument wydany
przez przewoźnika, zarządcę infrastruktury kolejowej, właściciela bocznicy
lub upoważniony przez nich podmiot, potwierdzający, że pojazd kolejowy
jest sprawny technicznie,
18) świadectwo bezpieczeństwa - dokument potwierdzający zdolność bezpiecznego
prowadzenia ruchu i wykonywania przewozów kolejowych,
19) obowiązek służby publicznej - zobowiązanie przewoźnika do wykonywania
przewozów kolejowych z wyznaczoną częstotliwością według określonej taryfy
i po określonej trasie, których to przewozów ze względu na własny interes
handlowy nie wykonywałby w takim zakresie lub na takich warunkach,
20) regionalne przewozy pasażerskie - przewozy pasażerskie w granicach
jednego województwa lub realizujące połączenia z sąsiednim województwem,
21) pasażerskie przewozy kwalifikowane - przewozy wykonywane w połączeniach
międzywojewódzkich pociągami krajowymi, w których obowiązuje rezerwacja
miejsc oraz pociągami międzynarodowymi,
22) przewóz technologiczny - przejazd wykonywany na potrzeby zarządcy
infrastruktury kolejowej w celu jej budowy, naprawy, utrzymania bądź
usuwania awarii,
23) rozkład jazdy - opis ruchu pociągów wraz ze wszystkimi warunkami i
informacjami istotnymi dla jego organizacji i prowadzenia,
24) umowa ramowa - umowa zawarta pomiędzy przewoźnikiem kolejowym i zarządcą
infrastruktury w sprawie rezerwacji zdolności przepustowej linii
kolejowych obejmująca okres dłuższy niż jeden rok, bez określenia
szczegółowych tras pociągów,
25) przepełniona linia kolejowa - linia kolejowa, na której liczba
potrzebnych tras przekracza zdolność przepustową,
26) plan powiększenia zdolności przepustowej - zamierzenia łagodzące
ograniczenie zdolności przepustowej przepełnionej linii kolejowej,
27) transport wewnątrzzakładowy - transport wykonywany w ramach procesu
produkcji przedsiębiorstwa bez udziału przewoźnika kolejowego oraz bez
należących do niego pojazdów kolejowych, w tym na obszarze górniczym -
kopalń odkrywkowych oraz zwałowisk odpadów,
28) przedsiębiorca kolejowy - przedsiębiorca utrzymujący infrastrukturę
kolejową na podstawie umowy zawartej z zarządcą infrastruktury.
Rozdział 2
Infrastruktura kolejowa
Art. 5.
1. Zarządzanie infrastrukturą kolejową polega na:
1) budowie i utrzymaniu infrastruktury kolejowej,
2) prowadzeniu ruchu pociągów na zarządzanych liniach kolejowych,
3) utrzymywaniu infrastruktury kolejowej w stanie zapewniającym bezpieczne
prowadzenie ruchu kolejowego,
4) udostępnianiu tras dla przejazdu pociągów na liniach kolejowych i
świadczeniu usług z tym związanych,
5) zarządzaniu nieruchomościami wchodzącymi w skład infrastruktury
kolejowej.
2. Zarządca infrastruktury kolejowej, zwany dalej "zarządcą", zarządza
infrastrukturą kolejową oraz zapewnia jej rozwój i modernizację.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia zasady współdziałania
Ministra Obrony Narodowej z zarządcami i przewoźnikami kolejowymi w zakresie
dostosowania infrastruktury kolejowej do wymogów obronności państwa,
uwzględniając wymagania związane z obronnością państwa.
4. Zarządca nie jest uprawniony do wykonywania przewozów kolejowych, z
wyjątkiem wykonywania przewozów technologicznych dla własnych potrzeb, z
zastrzeżeniem ust. 5.
5. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, po uzyskaniu opinii Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów, może w drodze decyzji administracyjnej
zezwolić zarządcy na:
1) wykonywanie przewozu osób pod warunkiem prowadzenia odrębnej
rachunkowości w zakresie zarządzania infrastrukturą kolejową oraz
wykonywania przewozów kolejowych,
2) wykonywanie przewozu osób na wyodrębnionej organizacyjnie linii kolejowej
bez wymagania prowadzenia odrębnej rachunkowości, o której mowa w pkt 1
pod warunkiem nie udostępniania tej linii przewoźnikom kolejowym.
6. W razie zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub bezpieczeństwa przewozu osób i
rzeczy zarządca obowiązany jest podjąć działania likwidujące to zagrożenie,
włącznie ze wstrzymaniem lub ograniczeniem ruchu na całości lub części linii
kolejowej.
Art. 6.
1. Linie kolejowe dzielą się na:
1) linie o znaczeniu państwowym,
2) linie pozostałe.
2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wykaz linii kolejowych,
które ze względów gospodarczych, społecznych, obronnych lub ekologicznych
mają znaczenie państwowe, z tym że wykaz linii kolejowych o znaczeniu
wyłącznie obronnym ustali minister właściwy do spraw transportu, w
porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej w drodze zarządzenia. Zarządzenie
to nie podlega ogłoszeniu.
Art. 7.
1. Połączenie linii kolejowych zarządzanych przez różnych zarządców następuje
na podstawie zawartej między nimi umowy.
2. Połączenie linii kolejowych nie może naruszać zasad bezpieczeństwa ruchu
oraz bezpiecznego przewozu osób i rzeczy.
3. Minister właściwy do spraw transportu może nałożyć na zarządców, w drodze
decyzji administracyjnej, obowiązek połączenia linii kolejowych, jeśli
wymagają tego względy obronne lub inne ważne względy państwa, pod warunkiem
zapewnienia niezbędnych środków finansowych na budowę, eksploatację i
utrzymanie tego połączenia.
Art. 8.
Grunty zajęte pod infrastrukturę kolejową są zwolnione od opłat z tytułu
użytkowania wieczystego.
Art. 9.
1. Likwidacji linii lub odcinka linii kolejowej dokonuje zarządca na warunkach
określonych w ust. 2-6.
2. Zarządca, który po przyznaniu tras w trybie określonym w art. 29 stwierdzi,
że wpływy za udostępnianie infrastruktury kolejowej nie pokrywają kosztów
udostępniania infrastruktury kolejowej na tych trasach:
1) powiadamia zainteresowanych przewoźników o zamiarze likwidacji linii lub
odcinka linii kolejowej w następnym rozkładzie jazdy, jeśli rezultaty
analizy wniosków o przyznanie tras, które zostaną zgłoszone potwierdzą
deficytowość tej linii lub odcinka linii kolejowej,
2) informuje marszałków sejmików województw, na obszarze których
zlokalizowana jest linia lub odcinek linii kolejowej o zamiarze ich
likwidacji,
3) występuje z wnioskiem do ministra właściwego do spraw transportu o
wyrażenie zgody na likwidację linii lub odcinka linii kolejowej; w
przypadku linii o znaczeniu państwowym ze względów obronnych, zgoda
powinna być wyrażona w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej.
3. Postępowanie likwidacyjne może być wstrzymane wtedy, gdy właściwy miejscowo
marszałek sejmiku wojewódzkiego:
1) zapewni środki finansowe na pokrycie kosztów nie pokrytych przychodami z
udostępniania przewoźnikom kolejowym linii lub odcinka linii kolejowej,
2) zawrze umowę o nieodpłatne przejęciu linii lub odcinka linii kolejowej w
zarządzanie w celu jej dalszej eksploatacji,
3) przystąpi do spółki przewozów regionalnych, która przejmie w celu dalszej
eksploatacji przewidzianą do likwidacji linię lub odcinek linii kolejowej,
jako wkład niepieniężny.
4. W przypadku, gdy nie została wstrzymana likwidacja linii lub odcinka linii
kolejowej, w trybie o którym mowa w ust. 3, zgodę na likwidację linii lub
odcinka linii kolejowej wydaje w terminie trzech miesięcy od chwili
skierowania wniosku, o którym mowa w ust. 2 pkt 3:
1) dla linii lub odcinków linii o znaczeniu państwowym - Rada Ministrów w
drodze rozporządzenia, biorąc pod uwagę względy gospodarcze, społeczne,
obronne lub ekologiczne,
2) dla pozostałych linii lub odcinków linii - minister właściwy do spraw
transportu, w drodze decyzji.
5. Jeśli przychody ze sprzedaży gruntów i środków trwałych należących do
likwidowanych linii lub odcinków linii, o których mowa w ust. 5, będą
mniejsze od kosztów likwidacji, różnicę pokrywa budżet państwa.
6. Wysokość środków budżetowych na likwidację linii lub odcinków linii, o
których mowa w ust. 5, w danym roku określa ustawa budżetowa.
Rozdział 3
Regulacja i nadzór techniczny nad eksploatacją linii kolejowej
i bezpieczeństwem ruchu kolejowego
Art. 10.
1. Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach regulacji
transportu kolejowego, licencjonowania przewozów kolejowych, nadzoru
technicznego nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych, pojazdów
kolejowych oraz bezpieczeństwa ruchu kolejowego jest Prezes Urzędu Transportu
Kolejowego, zwany dalej "Prezesem UTK".
2. Właściwość Prezesa UTK w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego,
o której mowa w ust. 1 nie dotyczy metra.
Art. 11.
1. Prezes UTK jest powoływany na okres 5 lat przez Prezesa Rady Ministrów na
wniosek ministra właściwego do spraw transportu.
2. Prezes UTK może być odwołany przez Prezesa Rady Ministrów przed upływem
okresu, na który został powołany, w przypadku choroby trwale
uniemożliwiającej wykonywanie zadań, rażącego naruszania swoich obowiązków,
popełnienia przestępstwa stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądu lub
rezygnacji.
3. Nadzór nad Prezesem UTK sprawuje minister właściwy do spraw transportu.
4. Wiceprezes Urzędu Transportu Kolejowego jest powoływany i odwoływany przez
ministra właściwego do spraw transportu na wniosek Prezesa UTK.
Art. 12.
1. Prezes UTK wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Transportu Kolejowego,
zwanego dalej "urzędem".
2. W skład urzędu wchodzą oddziały terenowe, zwane okręgowymi urzędami
transportu kolejowego.
3. Minister właściwy do spraw transportu nadaje w drodze zarządzenia, statut
określający organizację urzędu, w tym siedziby oddziałów terenowych.
4. Szczegółową organizację oraz podział zadań w Urzędzie określa Prezes UTK w
regulaminie organizacyjnym.
Art. 13.
1. Do zadań Prezesa UTK w zakresie regulacji transportu kolejowego, należy w
szczególności:
1) zatwierdzanie i koordynowanie opłat za korzystanie z przyznanych tras
infrastruktury kolejowej pod względem zgodności z zasadami ustalania tych
opłat.
2) nadzór nad zapewnieniem równości dostępu przewoźników kolejowych do
infrastruktury kolejowej,
3) nadzór nad równoprawnym traktowaniem przez zarządców wszystkich
przewoźników kolejowych, w szczególności w zakresie rozpatrywania wniosków
o udostępnienie tras kolejowych i naliczania opłat,
4) nadzór nad poprawnością ustalania przez zarządcę opłat za korzystanie z
infrastruktury oraz za świadczenie usług dodatkowych i pomocniczych,
5) rozpatrywanie skarg przewoźników kolejowych dotyczących:
a) regulaminu, o którym mowa w art. 32,
b) przydzielania tras i opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej,
6) zbieranie i analizowanie informacji dotyczących rynku przewozów
kolejowych,
7) współdziałanie z właściwymi organami w zakresie:
a) przeciwdziałania w stosowaniu praktyk monopolistycznych przez zarządców
i przewoźników kolejowych,
b) koordynowania funkcjonowania rynku transportu kolejowego,
8) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie.
2. Do zadań Prezesa UTK w zakresie nadzoru technicznego nad eksploatacją linii
kolejowych i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, należy w szczególności:
1) wydawanie świadectw bezpieczeństwa, o których mowa w art. 18 oraz
prowadzenie rejestru tych świadectw,
2) wydawanie świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń
przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectw dopuszczenia
do eksploatacji typu pojazdu kolejowego oraz prowadzenie rejestru tych
świadectw,
3) kontrola spełniania przez zarządców infrastruktury kolejowej,
przewoźników kolejowych oraz właścicieli bocznic obowiązków w zakresie
bezpieczeństwa transportu kolejowego, a w szczególności:
a) zasad prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, o których mowa w
art. 17 ust. 2,
b) warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych, o których mowa
w art. 20, w tym ważności świadectw sprawności technicznej, o których
mowa w art. 24 i dokumentów, które powinny znajdować się w pojeździe
kolejowym będącym w ruchu, o których mowa w art. 25,
c) warunków, jakie powinny spełniać zatrudnieni na stanowiskach
bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu na
liniach kolejowych oraz prowadzący pojazdy kolejowe, o których mowa w
art. 22,
d) zasad uzyskiwania uprawnień i wykonywania obowiązków doradcy do spraw
bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych koleją, o których mowa w
art. 28,
4) nadzór nad zachowaniem zasad bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz
prawidłowym utrzymaniem i eksploatacją linii kolejowych oraz bocznic
kolejowych,
5) nadzór nad bezpieczeństwem przewozu koleją towarów niebezpiecznych,
6) powoływanie komisji i nadawanie uprawnień doradcom do spraw
bezpieczeństwa przewozu koleją towarów niebezpiecznych,
7) przewodnictwo w pracach komisji powypadkowych dotyczących katastrof
kolejowych oraz nadzór nad pozostałymi komisjami powypadkowymi,
8) podejmowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa w transporcie
kolejowym.
3. Obowiązek uzyskania świadectw, o których mowa w ust. 2 pkt 2, nie dotyczy
urządzeń technicznych podlegających przepisom o dozorze technicznym.
4. Prezes UTK jest uprawniony do kontroli przepisów, decyzji oraz postanowień z
zakresu kolejnictwa.
5. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, decyzji lub postanowień z
zakresu kolejnictwa, Prezes UTK wydaje decyzję określającą zakres naruszenia
oraz termin usunięcia nieprawidłowości.
6. Prezes UTK przedstawia corocznie w terminie do końca pierwszego kwartału,
ministrowi właściwemu do spraw transportu ocenę funkcjonowania rynku
transportu kolejowego i stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
7. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb wykonywania kontroli przez Prezesa UTK w ramach wykonywanego
nadzoru,
2) szczegółowe zasady powiadamiania o katastrofach i wypadkach kolejowych
oraz zasady i tryb pracy komisji powypadkowych, tak aby ograniczyć skutki
zaistniałych katastrof i wypadków kolejowych.
Art. 14.
1. Prezes UTK nakazuje w drodze decyzji administracyjnej, usunięcie
nieprawidłowości w określonym przez niego terminie w razie stwierdzenia
naruszenia przepisów dotyczących obowiązków zarządców infrastruktury
kolejowej, przewoźników kolejowych oraz właścicieli bocznic w zakresie
bezpieczeństwa transportu kolejowego, w szczególności:
1) zasad prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, o których mowa w art.
17 ust. 2,
2) warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych, o których mowa w
art. 20, w tym ważności świadectw sprawności technicznej, o których mowa w
art. 24 i dokumentów, które powinny znajdować się w pojeździe kolejowym
będącym w ruchu, o których mowa w art. 25,
3) warunków, jakie powinny spełniać zatrudnieni na stanowiskach bezpośrednio
związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu na liniach kolejowych
oraz prowadzący pojazdy kolejowe, o których mowa w art. 21,
4) zasad uzyskiwania uprawnień i wykonywania obowiązków doradcy do spraw
bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych koleją, o których mowa w
art. 28.
2. Prezes UTK w drodze postanowienia lub decyzji administracyjnej:
1) wstrzymuje ruch lub wprowadza jego ograniczenie na linii kolejowej lub
jej odcinku w razie stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa ruchu
kolejowego lub bezpieczeństwa przewozu osób i rzeczy,
2) wyłącza z eksploatacji pojazd kolejowy lub ogranicza jego eksploatację,
gdy nie spełnia wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie
art. 20, art. 23 ust. 3 pkt 1 i art. 24 ust. 4.
3. Decyzje Prezesa UTK, o których mowa w ust. 2, podlegają natychmiastowej
wykonalności.
4. Do postępowania przed Prezesem UTK stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3,
przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
5. Od decyzji wydanych przez Prezesa UTK rozstrzygających co do istoty w
sprawach, o których mowa w art. 33 ust. 8 oraz art. 64 ust. 1 pkt 1 - 3,
przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu antymonopolowego,
w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
6. Do postanowień wydanych przez Prezesa UTK, od których służy zażalenie,
przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio, z tym że zażalenie wnosi się w
terminie 7 dni.
Art. 15.
Prezes UTK i osoby przez niego upoważnione:
1) mają prawo wstępu na obszar kolejowy i na bocznice kolejowe oraz do
pomieszczeń związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego
oraz do pojazdów kolejowych,
2) mogą żądać pisemnych i ustnych wyjaśnień, okazywania dokumentów i innych
informacji oraz udostępniania wszelkich danych związanych z przedmiotem
kontroli.
Art. 16.
1. Czynności wykonywane przez Prezesa UTK określone w art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2
są odpłatne. Odpłatne są również czynności związane z wykonywaniem zadań, o
których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 3, jeżeli polegają one na wykonywaniu
specjalistycznych badań i pomiarów.
2. Opłaty, o który mowa w ust. 1 stanowią dochód budżetu państwa.
3. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, czynności, o
których mowa w ust. 1, za które pobierane są opłaty, a także wysokość tych
opłat i tryb ich pobierania mając na uwadze pracochłonność tych czynności.
Rozdział 4
Bezpieczeństwo transportu kolejowego
Art. 17.
1. Zarządca i użytkownicy infrastruktury kolejowej są zobowiązani spełniać
warunki techniczne i organizacyjne zapewniające bezpieczne prowadzenie ruchu
kolejowego i utrzymanie linii kolejowych, bezpieczną eksploatację pojazdów
kolejowych oraz ochronę środowiska.
2. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
ogólne zasady prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji oraz obowiązki
zarządców infrastruktury kolejowej i przewoźników kolejowych oraz właścicieli
bocznic kolejowych z uwzględnieniem zasad opracowywania i stosowania
szczegółowych przepisów wewnętrznych w tym zakresie.
Art. 18.
1. Świadectwo bezpieczeństwa obowiązany jest uzyskać:
1) przewoźnik kolejowy,
2) zarządca infrastruktury,
3) użytkownik bocznicy.
2. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
warunki, tryb wydawania oraz cofania świadectw bezpieczeństwa oraz ich wzory,
uwzględniając wymagania, o których mowa w art. 19.
Art. 19.
1. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydaje świadectwo bezpieczeństwa dla
zarządcy infrastruktury, jeśli przedstawi on:
1) świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń
przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz świadectwa
dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdów kolejowych,
2) oświadczenie o posiadaniu świadectw sprawności technicznej
eksploatowanych pojazdów kolejowych,
3) wykaz przepisów wewnętrznych, określających zasady i wymagania
organizacyjne dotyczące bezpiecznego prowadzenia ruchu i utrzymania
infrastruktury kolejowej,
4) oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z
prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu zatrudnia pracowników spełniających
warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 22.
2. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydaje świadectwo bezpieczeństwa dla
przewoźnika kolejowego, jeśli przedstawi on:
1) świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu eksploatowanych pojazdów
kolejowych,
2) oświadczenie o posiadaniu świadectw sprawności technicznej
eksploatowanych pojazdów kolejowych,
3) oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z
prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu zatrudnia pracowników spełniających
warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 22,
4) wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki techniczne oraz
zasady i wymagania organizacyjne związane z utrzymaniem i eksploatacją
pojazdów kolejowych.
3. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydaje świadectwo bezpieczeństwa
użytkownikowi bocznicy, jeśli przedstawi on:
1) świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu budowli i urządzeń
przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego,
2) wykaz przepisów wewnętrznych, określających warunki techniczne oraz
zasady i wymagania organizacyjne dotyczące bezpiecznego prowadzenia ruchu
i utrzymania infrastruktury, oraz zasady i wymagania organizacyjne
związane z utrzymaniem i eksploatacją pojazdów kolejowych,
3) świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdów kolejowych,
4) oświadczenie o posiadaniu świadectw sprawności technicznej
eksploatowanych pojazdów kolejowych,
5) oświadczenie potwierdzające, że na stanowiskach bezpośrednio związanych z
prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu zatrudnia pracowników spełniających
warunki określone przepisach wydanych na podstawie art. 22,
6) regulamin pracy bocznicy uzgodniony przez zarządcę infrastruktury, z
którą bocznica jest połączona.
Art. 20.
Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, ogólne
warunki techniczne eksploatacji pojazdów kolejowych, tak aby:
1) spełnione były warunki bezpieczeństwa ruchu,
2) mogłyby być one przemieszczane w składach tych samych pociągów,
3) ich przemieszczanie po liniach kolejowych było możliwe przy zachowaniu
warunków technicznych tych linii podanych w rozkładzie jazdy pociągów.
Art. 21.
Minister właściwy do spraw transportu może, w drodze decyzji, na wniosek
przewoźnika kolejowego, zarządcy infrastruktury lub użytkownika bocznicy, w
uzasadnionych przypadkach udzielić zezwolenia na odstępstwo od warunków
technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych oraz prowadzenia ruchu i
sygnalizacji, po uzyskaniu opinii Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
Art. 22.
1. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach związanych z prowadzeniem i
bezpieczeństwem ruchu kolejowego powinni posiadać kwalifikacje, o których
mowa w ust. 2 pkt 1 i obowiązani są do posiadania i okazywania uprawnionemu
organowi dokumentu uprawniającego do wykonywania tych czynności.
2. Minister właściwy do spraw transportu określi w drodze rozporządzenia:
1) wykaz stanowisk bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem
ruchu na liniach kolejowych, warunki, jakie powinni spełniać zatrudnieni
na tych stanowiskach oraz prowadzący pojazdy kolejowe, a także zasady
oceny ich zdolności fizycznych i psychicznych, jednostki uprawnione do
oceny zdolności fizycznej i psychicznej oraz tryb orzekania o tej
zdolności,
2) sposób powoływania i tryb pracy komisji egzaminacyjnych stwierdzających
kwalifikacje pracowników, o których mowa w pkt 1, wysokość opłat
związanych ze stwierdzeniem tych kwalifikacji oraz sposób uiszczania tych
opłat, a także wzory dokumentów stwierdzających te kwalifikacje oraz
wysokość wynagradzania osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnych.
Art. 23.
1. Zarządca, przewoźnik kolejowy i użytkownik bocznicy oraz przedsiębiorca
wykonujący przewozy w obrębie bocznicy mogą eksploatować wyłącznie typy
budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego i typy
pojazdów kolejowych, na które Prezes UTK wydał świadectwo dopuszczenia typu
do eksploatacji, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Pojazdy kolejowe należące do zagranicznych przewoźników kolejowych dopuszcza
się do eksploatacji na obszarze Polski, jeśli zostały one dopuszczone do
eksploatacji w komunikacji międzynarodowej w kraju ich właścicieli.
3. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki, tryb wydawania i cofania świadectw dopuszczenia do eksploatacji
typu budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego
oraz świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego,
podając:
a) okres ważności oraz wzory świadectw,
b) jednostki organizacyjne upoważnione do przeprowadzania badań
koniecznych do uzyskania świadectw, o których mowa w pkt 1,
2) zakres badań koniecznych do uzyskania świadectw, o których mowa w pkt 1,
3) wykaz typów budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu
kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych, o których mowa w ust. 1.
Art. 24.
1. Warunkiem dopuszczenia pojazdu kolejowego do eksploatacji jest świadectwo
sprawności technicznej.
2. Świadectwo sprawności technicznej wydaje:
1) przewoźnik kolejowy, zarządca - dla pojazdów kolejowych wykonujących
przewozy technologiczne, użytkownik bocznicy - dla pojazdów kolejowych
wykonujących przewozy w obrębie bocznicy lub stacji oraz przedsiębiorca
kolejowy - dla wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do robót budowlanych,
2) inna wyspecjalizowana jednostka na zlecenie przedsiębiorców, o których
mowa w pkt 1.
3. Ważność świadectwa sprawności technicznej pojazdu kolejowego ustala się na
czas określony.
4. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, tryb
wydawania oraz okresy ważności świadectw sprawności technicznej, ustalając
wzór świadectwa i warunki jakie są niezbędne do jego uzyskania.
Art. 25.
Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
dokumenty, które powinny znajdować się w pojeździe kolejowym będącym w ruchu,
oraz ich wzory, mając na uwadze możliwość stwierdzenie stanu technicznego
pojazdu oraz jednostki odpowiedzialnej za stan techniczny pojazdu.
Rozdział 5
Przewozy towarów niebezpiecznych
Art. 26.
1. Przewoźnik kolejowy, zarządca infrastruktury oraz użytkownik bocznicy
kolejowej, zobowiązani są do stworzenia warunków technicznych i
organizacyjnych przewozu towarów niebezpiecznych w sposób nie zagrażający
bezpieczeństwu ludzi i środowiska.
2. Do przewozów, o których mowa w ust. 1, stosuje się Regulamin dla
międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych - RID (Dz.U. Nr 34
poz. 158 z 1985 r., z 1997 Nr 37, poz. 225) wraz ze zmianami obowiązującymi
od daty ich wejścia w życie w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej podanymi
do publicznej wiadomości we właściwy sposób oraz inne umowy międzynarodowe.
Art. 27.
1. Uprawnienia doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych
koleją, zwanego dalej "doradcą do spraw bezpieczeństwa", nadaje Prezes UTK na
pięć lat, w drodze decyzji administracyjnej.
2. Warunkiem uzyskania uprawnień, o których mowa w ust. 1, jest:
1) ukończenie kursu przygotowawczego, zdanie egzaminu przed komisją
egzaminacyjną powołaną przez Prezesa UTK potwierdzonego uzyskaniem
świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa,
2) przedstawienie świadectwa wystawionego przez właściwe władze innych
państw członkowskich Unii Europejskiej.
3. Egzamin, o którym mowa w ust. 2, obejmuje sprawdzenie znajomości zagadnień
związanych z przewozem towarów niebezpiecznych.
4. Za egzamin, o którym mowa w ust. 2 pobiera się opłatę.
Art. 28.
1. Przewoźnik kolejowy dokonujący przewozu towarów niebezpiecznych oraz
jednostka organizacyjna inna niż przewoźnik kolejowy biorąca udział w
przewozie towarów niebezpiecznych, powinny zatrudniać doradcę do spraw
bezpieczeństwa i powierzyć mu nadzór nad:
1) prawidłowością procedur związanych z załadunkiem, rozładunkiem i
przewozem towarów niebezpiecznych,
2) kwalifikacjami personelu zatrudnionego przy przewozie towarów
niebezpiecznych,
3) stanem technicznym taboru i urządzeń związanych z przewozem towarów
niebezpiecznych.
2. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1 nie dotyczy jednostek organizacyjnych
podlegających nadzorowi Ministra Obrony Narodowej.
3. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia,
zasady uzyskiwania uprawnień i wykonywania obowiązków doradcy do spraw
bezpieczeństwa, z uwzględnieniem:
1) szczegółowego programu kursów przygotowawczych, wymagań jakie powinny
spełniać podmioty prowadzące kursy przygotowawcze oraz podmioty
upoważnione do prowadzenia kursów przygotowawczych na doradców do spraw
bezpieczeństwa,
3) sposobu powoływania i trybu pracy komisji egzaminacyjnych oraz wysokość
wynagradzania osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnych,
5) terminów przyjmowania zgłoszeń, wysokości opłat egzaminacyjnych
umożliwiających pokrycie kosztów poniesionych przez Urząd oraz trybu ich
pobierania,
6) zakresu profilaktyki powypadkowej,
7) zakresu oraz szczegółowego trybu przeprowadzania egzaminu na kandydatów
na doradców do spraw bezpieczeństwa,
8) szczegółowego zakresu obowiązków doradców do spraw bezpieczeństwa u
przewoźnika kolejowego, w jednostce organizacyjnej innej niż przewoźnik
kolejowy, biorących udział w procesie przewozu towarów niebezpiecznych
oraz wzór świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa.
Rozdział 6
Udostępnianie i opłaty za udostępnianie infrastruktury kolejowej
Art. 29.
1. Udostępnianie infrastruktury polega na przydzielaniu przewoźnikowi
kolejowemu trasy przejazdu pociągu na liniach kolejowych oraz umożliwieniu
korzystania z niezbędnej infrastruktury, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Zarządca jest obowiązany do udostępniania infrastruktury kolejowej na
podstawie wniosków składanych zgodnie z regulaminem przydzielania i
korzystania z tras przez licencjonowanych przewoźników kolejowych, zwanym
dalej "regulaminem", z zachowaniem zasady równego ich traktowania.
3. Tryb składania i rozpatrywania wniosków, o których mowa w ust. 2, a także
zasady przydzielania oraz korzystania z przydzielonych tras, zarządca określa
w regulaminie.
4. Przewoźnik kolejowy nabywa prawo do korzystania z przydzielonych i
wyznaczonych w rozkładzie jazdy pociągów tras po zawarciu w tej sprawie umowy
z zarządcą.
5. Z tytułu udostępnienia infrastruktury kolejowej jej zarządca pobiera opłaty.
Art. 30.
1. Zarządca planuje trasy w rozkładzie jazdy pociągów na podstawie wniosków
przyjętych od przewoźników kolejowych. Wniosek o przyznanie tras powinien być
złożony co najmniej na 6 miesięcy przed dniem wejścia w życie rozkładu jazdy.
2. Zarządca przydziela trasy przewoźnikom kolejowym uwzględniając priorytety
wynikające z:
1) pierwszeństwa przewozu osób, w tym obowiązku służby publicznej,
2) obowiązku wykonania przewozu nałożonego, zgodnie z przepisami Prawa
przewozowego.
3) udostępnienia tras, które w poprzednim rozkładzie jazdy były
wykorzystywane przez tego samego przewoźnika kolejowego,
4) tras uwzględnionych w umowie ramowej,
5) przewozów w komunikacji międzynarodowej.
3. W przypadku stwierdzenia kolizji między różnymi wnioskami o równych
priorytetach zarządca powinien w drodze konsultacji z wnioskodawcami przyjąć
w rozkładzie jazdy rozwiązanie najkorzystniejsze pod względem wykorzystania
zdolności przepustowej odcinka linii kolejowej, którego dotyczyła kolizja.
4. Zarządca powiadamia wnioskodawców o przydzielonej trasie nie później niż na
3 miesiące przed dniem wejścia w życie rozkładu jazdy.
5. Rozkład jazdy jest ustalany raz w roku.
6. Trasa jest przydzielana wnioskodawcom na czas obowiązywania rozkładu jazdy,
z zastrzeżeniem ust. 7.
7. Przydział trasy na czas krótszy, niż czas obowiązywania rozkładu jazdy, może
nastąpić wyłącznie w związku z nieoczekiwaną zmianą popytu na usługi
przewozowe i w miarę wolnej zdolności przepustowej.
8. Zarządca dokonuje przydziału tras w rozkładzie jazdy pociągów w ramach
posiadanej zdolności przepustowej, ustalonej przy uwzględnieniu ograniczeń
wynikających z rezerwacji przez zarządcę zdolności dla własnych przewozów
technologicznych.
9. Sposób ustalania zdolności przepustowej potrzebnej dla własnych przewozów
technologicznych zarządca określa w regulaminie.
Art. 31.
1. Sposób i warunki korzystania z tras przydzielonych w rozkładzie jazdy
pociągów określa umowa, o której mowa w art. 29 ust. 5.
2. Umowa zawierana jest na okres obowiązywania rozkładu jazdy pociągów, z tym
że na uzasadniony wniosek przewoźnika kolejowego może być zawarta umowa
ramowa na czas dłuższy niż okres obowiązywania jednego rozkładu jazdy.
3. Zawarcie umowy ramowej na okres dłuższy niż 5 lat wymaga szczegółowego
uzasadnienia przez przewoźnika kolejowego istniejącymi kontraktami
handlowymi.
4. Umowy ramowe zawierane na okres dłuższy niż 10 lat są możliwe tylko w
wyjątkowych przypadkach, w szczególności przy realizacji inwestycji na dużą
skalę, zwłaszcza objętych zobowiązaniami kontraktowymi.
5. Postanowienia umów ramowych nie mogą uniemożliwiać korzystania z danej linii
kolejowej innym przewoźnikom.
6. Ogólne istotne postanowienia każdej umowy ramowej powinny być na życzenie
udostępniane wszystkim ubiegającym się o przydział tras, z zachowaniem
tajemnicy handlowej.
7. Zarządca jest obowiązany do nie ujawniania informacji handlowych uzyskanych
od wnioskodawców.
8. Korzystanie z linii kolejowej nie może naruszać zasad bezpieczeństwa ruchu,
bezpiecznego przewozu osób i rzeczy oraz ochrony środowiska, a także ochrony
zabytków.
Art. 32.
1. Zarządca opracowuje regulamin określający w szczególności:
1) tryb składania i rozpatrywania wniosków o przydział tras,
2) charakterystykę infrastruktury przeznaczonej do udostępniania
przewoźnikom kolejowym oraz informacje o warunkach dostępu do niej,
3) zasady ustalania opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej,
4) zasady i warunki korzystania z udostępnionej infrastruktury kolejowej,
5) zakres i warunki zapewnienia usług związanych z udostępnianiem
infrastruktury.
2. Regulamin jest rozpowszechniany w formie odrębnego wydawnictwa nie później
niż na 4 miesiące przed terminem składania wniosków o przydział tras.
3. Wprowadzenie do regulaminu postanowień dotyczących linii kolejowych o
znaczeniu obronnym wymaga uzgodnienia z Ministrem Obrony Narodowej.
4. Zarządca infrastruktury zapewnia powszechną dostępność regulaminu, za
odpłatnością, która nie powinna przekraczać kosztów druku, publikacji i
rozpowszechniania regulaminu.
Art. 33.
1. Zarządca określa wysokość opłat za korzystanie przez przewoźników kolejowych
z infrastruktury kolejowej.
2. Opłata za korzystanie z infrastruktury kolejowej ustalana jest przy
uwzględnieniu kosztów, jakie poniesie zarządca w rezultacie przydzielenia i
umożliwienia korzystania z przydzielonych tras oraz infrastruktury kolejowej.
3. Opłata za korzystanie z infrastruktury kolejowej stanowi sumę opłaty
podstawowej i opłaty dodatkowej.
4. Opłata podstawowa jest obliczona z uwzględnieniem planowanych przebiegów
pociągów i stawek jednostkowych ustalonych w zależności od kategorii linii i
rodzaju pociągu, oddzielnie dla przewozu osób i rzeczy.
5. Stawka jednostkowa opłaty podstawowej jest określona dla przejazdu jednego
pociągu na odległość jednego kilometra.
6. Zarządca jest obowiązany podać do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo
przyjęty, odrębnie dla przewozu osób i przewozu rzeczy, wysokości i rodzaje
stawek opłaty podstawowej oraz opłat dodatkowych.
7. Stawki jednostkowe opłaty podstawowej oraz opłaty dodatkowe wraz z
kalkulacją ich wysokości przekazuje się Prezesowi UTK do zatwierdzenia.
8. Prezes UTK w terminie 30 dni zatwierdza bądź odmawia ich zatwierdzenia w
przypadku stwierdzenia niezgodności z zasadami, o których mowa w ust. 2 - 6
oraz przepisami wydanymi na podstawie art. 34.
9. Stawki jednostkowe podaje się do publicznej wiadomości co najmniej na 6
miesięcy przed dniem ich wprowadzenia.
10. W ramach opłaty podstawowej zarządca jest zobowiązany zapewnić:
1) przejazd pociągu po przyznanej trasie,
2) korzystanie ze stacji kolejowych położonych na przyznanej trasie,
3) sterowanie ruchem, łączność, odprawę i kontrolę biegu pociągu oraz
informacje o ruchu pociągów,
4) przekazywanie informacji wymaganych do wdrożenia lub prowadzenia
przewozów, dla których została przyznana zdolność przepustowa.
11. Opłaty dodatkowe są pobierane za świadczone przez zarządcę inne niż
wymienione w ust. 10 usługi, które zarządca będzie świadczył:
1) zawsze, kiedy żąda tego przewoźnik kolejowy w zgłoszonym wniosku,
2) tylko wtedy, gdy zostały wymienione w regulaminie, a ich wykonania zażąda
przewoźnik kolejowy w zgłoszonym wniosku,
3) tylko wtedy, gdy zostały wymienione w umowie, o której mowa w art. 29
ust. 4.
12. Zarządca może stosować ulgi w opłatach za udostępnianie infrastruktury
wyłącznie na równych zasadach dla wszystkich przewoźników osób i wszystkich
przewoźników rzeczy.
13. Z opłat podstawowych za korzystanie z infrastruktury kolejowej na liniach
kolejowych o znaczeniu wyłącznie obronnym zwolnione są wojskowe jednostki
budżetowe.
Art. 34.
Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki dostępu i zasady korzystania przez przewoźników kolejowych z
infrastruktury kolejowej,
2) szczegółowe zasady składania, rozpatrywania wniosków, o których mowa w
art. 30 ust. 1,
3) rodzaj usług, o których mowa w art. 33 ust. 11,
4) szczegółowe zasady ustalania opłat za korzystanie z przyznanych tras
infrastruktury kolejowej oraz tryb ich ogłaszania,
5) zakres spraw, które w szczególności wymagają uregulowania umową, o której
mowa w art. 31,
6) zasady opracowania i zakres regulaminu, o którym mowa w art. 32,
7) zasady współdziałania zarządców infrastruktury w zakresie, o którym mowa
w pkt 1-3, jeśli zarządzana przez nich infrastruktura umożliwia wzajemne
przekazywanie pociągów, dzięki połączeniu, o którym mowa w art. 7,
przy zapewnieniu równości dostępu przewoźników kolejowych do infrastruktury
kolejowej.
Art. 35.
Przepisów art. 29-34 nie stosuje się do infrastruktury kolejowej:
1) przeznaczonej wyłącznie do przewozów osób wykonywanych przez przewoźnika
kolejowego, który równocześnie zarządza tą infrastrukturą bez
udostępniania jej innym przewoźnikom,
2) przeznaczonej do użytku właściciela w celu wykonywania przewozów rzeczy
wyłącznie dla jego własnych potrzeb,
3) w części obejmującej linie kolejowe o szerokości torów innej niż 1435 mm.
Rozdział 7
Finansowanie transportu kolejowego
Art. 36.
Zarządcy i przewoźnicy kolejowi prowadzą gospodarkę finansową na zasadach
określonych w odrębnych przepisach, z uwzględnieniem przepisów niniejszego
rozdziału.
Art. 37.
1. Z budżetu państwa są finansowane:
1) inwestycje wynikające z umów i porozumień międzynarodowych,
2) inwestycje, remonty, eksploatacja i utrzymanie linii kolejowych o
znaczeniu wyłącznie obronnym,
3) inwestycje obejmujące linie kolejowe o znaczeniu państwowym.
2. Inwestycje, o których mowa w ust. 1 mogą być również finansowane ze środków
zarządcy i jednostek samorządu terytorialnego oraz z innych źródeł.
3. Koszty utrzymania infrastruktury kolejowej pokrywane są przez zarządcę, z
tym że mogą być one pokrywane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz z
innych źródeł.
4. Wielkość środków przeznaczonych na finansowanie inwestycji, o których mowa w
ust. 1, w danym roku określa ustawa budżetowa.
5. Inwestycje obejmujące pozostałe linie kolejowe, o których mowa w art. 6 ust.
1 pkt 2, finansowane są przez zarządcę; mogą być one dofinansowywane z
budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz z innych źródeł.
Art. 38.
1. Przewoźnicy kolejowi wykonujący przewozy pasażerskie na obszarze kraju
otrzymują z budżetu państwa dotację przedmiotową na wyrównanie utraconych
przychodów z tytułu obowiązujących ustawowych ulg taryfowych w krajowych
przewozach pasażerskich.
2. Wysokość dotacji, o której mowa w ust. 1, określa ustawa budżetowa.
Art. 39.
1. Organizowanie i dotowanie regionalnych przewozów pasażerskich wykonywanych w
ramach obowiązku służby publicznej należy do zadań własnych samorządu
województwa, a środki finansowe na te zadania określa corocznie ustawa
budżetowa.
2. Przewozy pasażerskie, o których mowa w ust. 1 mogą być dofinansowywane z
budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
3. Organizowanie i dotowanie kolejowych przewozów pasażerskich o zasięgu
międzywojewódzkim z wyjątkiem przewozów kwalifikowanych, należy do zadań
ministra właściwego do spraw transportu, działającego w tym zakresie w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych. Środki
finansowe na te zadania określa corocznie ustawa budżetowa, do czasu
osiągnięcia rentowności tych przewozów.
4. Zadania, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, realizowane są na podstawie umowy
zawartej pomiędzy organem jednostki samorządu terytorialnego lub ministrem
właściwym do spraw transportu a przewoźnikiem kolejowym, w szczególności w
zakresie o którym mowa w art. 40.
5. Przewoźnik kolejowy prowadzący inną działalność, oprócz przewozów
wykonywanych w ramach obowiązku służby publicznej, obowiązany jest do:
1) prowadzenia oddzielnej rachunkowości dla przewozów służby publicznej,
2) nie przeznaczania środków publicznych na inną działalność niż przewozy
służby publicznej.
6. Rada Ministrów, po zasięgnięciu opinii reprezentacji jednostek samorządu
terytorialnego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
ustalania, tryb i organy dokonujące przekazywania dotacji budżetowej dla
samorządów województw oraz terminy, od których samorządy województw rozpoczną
organizowanie i dotowanie regionalnych przewozów pasażerskich, biorąc pod
uwagę liczbę mieszkańców województwa, długość linii kolejowych w województwie
oraz zagrożenie szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym.
7. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
organizowania zadań, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, oraz tryb wyboru
przewoźników, kierując się zasadami uczciwej konkurencji i ochroną interesów
konsumentów, w szczególności określi: kryteria ustalania zapotrzebowania na
przewozy, dopuszczalne formy organizacyjne wykonywania przewozów oraz
kryteria oferty przewoźników.
Art. 40.
1. Przewoźnik kolejowy wykonujący przewozy w ramach obowiązku służby
publicznej, o których mowa w art. 39 zawiadamia samorząd województwa o
zamiarze zaprzestania tych przewozów najpóźniej na 6 miesięcy przed wejściem
w życie nowego rozkładu jazdy.
2. Samorząd województwa może nie wyrazić zgody na zaprzestanie przewozów służby
publicznej pod warunkiem pokrycia udokumentowanych przez przewoźnika strat.
Art. 41.
Z budżetu państwa mogą być finansowane lub współfinansowane przedsięwzięcia w
zakresie rozwoju i prowadzenia przewozów pasażerskich, jeśli wynika to z
narodowych programów aktywizacji gospodarczej miast, bądź regionów.
Rozdział 8
Licencjonowanie transportu kolejowego
Art. 42.
1. Działalność gospodarcza polegająca na wykonywaniu przewozów kolejowych osób
lub rzeczy podlega licencjonowaniu.
2. Licencja jest potwierdzeniem zdolności przedsiębiorcy do wykonywania funkcji
przewoźnika kolejowego.
3. Potwierdzeniem zdolności przedsiębiorcy do wykonywania funkcji przewoźnika
kolejowego są również licencje wydane przez właściwe władze innych państw
członkowskich Unii Europejskiej.
4. Licencje wydaje się na czas nieoznaczony.
5. Licencja nie uprawnia przedsiębiorcy do dostępu do infrastruktury kolejowej.
6. W sprawach nie uregulowanych niniejszą ustawą stosuje się odpowiednio
przepisy ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej
(Dz.U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 598, Nr 114, poz. 1193, z
2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679, Nr 102, poz. 1115, Nr 147, poz.
1643 i z 2002 r. Nr 2, poz. 12) w zakresie dotyczącym zezwoleń.
Art. 43.
Obowiązkowi uzyskania licencji nie podlegają przedsiębiorcy wykonujący przewozy
w obrębie bocznicy lub stacji.
Art. 44.
1. Organem właściwym do udzielania, odmowy udzielania, zmiany lub cofnięcia
licencji jest Prezes UTK.
2. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana lub cofnięcie licencji następuje w
drodze decyzji administracyjnej.
Art. 45.
Prezes UTK nie może odmówić udzielenia licencji, z zastrzeżeniem art. 50 jeżeli
przedsiębiorca ubiegający się o przyznanie licencji spełnia wymagania dotyczące:
1) dobrej reputacji,
2) wiarygodności finansowej,
3) kompetencji zawodowych,
4) dysponowania taborem kolejowym,
5) odpowiedzialności cywilnej.
Art. 46.
1. Przedsiębiorca ubiegający się o przyznanie licencji na wykonywanie przewozów
kolejowych powinien przedstawić Prezesowi UTK dokumenty potwierdzające
spełnienie wymagań określonych w ustawie.
2. Wymagania dotyczące dobrej reputacji uznaje się za spełnione, jeżeli
członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką
jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy - osoby prowadzące
działalność gospodarczą nie zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za
przestępstwa umyślne: przeciwko bezpieczeństwu w transporcie, mieniu,
obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub
warunkom pracy i płacy oraz przestępstwa skarbowe.
3. Wymagania dotyczące wiarygodności finansowej uznaje się za spełnione, gdy
przedsiębiorca jest w stanie wykazać, że jest zdolny do wypełnienia
rzeczywistych i potencjalnych zobowiązań finansowych przez okres 12 miesięcy
od udzielenia licencji. W tym celu ubiegający się o licencję przedsiębiorca
winien przedstawić w szczególności:
1) sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy, wraz z opinią i raportem
biegłego rewidenta z jego badania oraz aktualną sytuację finansową, w
przypadku, gdy prowadził działalność gospodarczą w ostatnim roku przed
złożeniem wniosku o udzielenie licencji,
2) zestawienie przepływów pieniężnych dla roku, w którym ubiega się o
licencję i dla roku kolejnego,
3) potwierdzenie stanu rachunku bankowego oraz pozostałe zabezpieczenia
majątkowe zobowiązań,
4) dane dotyczące planowanych wydatków związanych z podjęciem
licencjonowanej działalności.
4. Prezes UTK wydając licencję może odmówić udzielenia licencji przedsiębiorcy,
który doprowadził do znacznych zaległości w płaceniu składek na ubezpieczenia
społeczne.
5. Wymagania dotyczące kompetencji zawodowych uznaje się za spełnione, gdy
przedsiębiorca:
1) posiada lub zobowiąże się że będzie posiadać organizację zarządzania
umożliwiającą sprawowanie właściwego nadzoru nad licencjonowaną
działalnością oraz nad przestrzeganiem bezpieczeństwa w transporcie
kolejowym,
2) oświadczy, że zatrudni pracowników odpowiadających za bezpieczeństwo
ruchu kolejowego posiadających wymagane kwalifikacje.
6. Wymagania dotyczące dysponowania taborem kolejowym uznaje się za spełnione,
gdy przedsiębiorca:
1) dysponuje bądź zobowiąże się do dysponowania wagonami i lokomotywami
kolejowymi,
2) utworzy lub zobowiąże się do utworzenia z dniem rozpoczęcia działalności
systemu utrzymania i obsługi pojazdów kolejowych.
7. Wymagania dotyczące odpowiedzialności cywilnej uznaje się za spełnione, gdy
ubiegający się o udzielenie licencji przedsiębiorca posiada zabezpieczenie
roszczeń majątkowych związanych z prowadzoną działalnością lub zobowiąże się
do dokonania ubezpieczenia działalności objętej licencją.
Art. 47.
1. Licencji udziela się na pisemny wniosek przedsiębiorcy.
2. Wniosek o udzielenie licencji powinien zawierać:
1) nazwę przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres,
2) numer w rejestrze przedsiębiorców,
3) imiona i nazwiska osób uprawnionych do występowania w imieniu
przedsiębiorcy,
4) określenie przedmiotu i zakresu wykonywania działalności, na którą ma być
udzielona licencja.
3. Do wniosku należy dołączyć:
1) odpis z rejestru przedsiębiorców,
2) kopię zaświadczenia o statystycznym numerze identyfikacyjnym REGON,
3) kopię decyzji o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP,
4) dokumenty potwierdzające posiadanie zabezpieczenia, o którym mowa w art.
46 ust. 7,
5) zaświadczenie o niekaralności osób, o których mowa w art. 46 ust. 2,
6) informacje:
a) o dotychczasowej działalności przedsiębiorcy,
b) o toczących się postępowaniach: upadłościowym, układowym, ugodowym lub
likwidacyjnym wobec przedsiębiorcy,
7) szczegółowe dane dotyczące:
a) typów posiadanych pojazdów kolejowych, o których mowa w art. 46 ust. 6
pkt 1,
b) kwalifikacji pracowników odpowiedzialnych za bezpieczeństwo przewozów
kolejowych oraz szczegółowe dane dotyczące szkolenia tych pracowników.
4. Przed podjęciem decyzji w sprawie wydania licencji, organ ją wydający może
wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia, w wyznaczonym terminie brakującej
dokumentacji.
5. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia tryb
składania i rozpatrywania wniosków o udzielenie licencji, zapewniający
sprawność prowadzenia postępowania administracyjnego oraz wzór licencji.
Art. 48.
W licencji określa się w szczególności:
1) numer ewidencyjny licencji,
2) organ, który udzielił licencji,
3) datę udzielenia licencji,
4) podstawę prawną udzielenia licencji,
5) przedsiębiorcę, jego siedzibę i adres,
6) rodzaj przewozów.
Art. 49.
1. Za udzielenie licencji pobiera się opłatę w wysokości nie wyższej niż
równowartość 2 000 EURO.
2. Opłatę uiszcza się jednorazowo lub ratalnie.
3. Opłata jest pobierana przez Prezesa UTK i stanowi dochód budżetu państwa.
4. Do opłaty, o której mowa w ust. 1, stosuje się przepisy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze
pieniężnym.
5. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wysokość i
sposób uiszczania opłaty, o której mowa w ust. 1, z uwzględnieniem kosztów
nie wyższych niż uzasadnione koszty udzielenia licencji i kontroli jej
wykonania.
Art. 50.
Prezes UTK może odmówić udzielenia licencji, cofnąć licencję lub zmienić jej
zakres ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwo państwa, albo inny
ważny interes publiczny.
Art. 51.
1. Prezes UTK zarządza dokonywanie okresowych kontroli przewoźnika kolejowego
posiadającego licencję.
2. Prezes UTK cofa licencję, jeżeli przedsiębiorca:
1) nie spełnia wymagań określonych w ustawie,
2) wykonujący międzynarodowe przewozy kolejowe nie przestrzega postanowień
odpowiednich umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest
stroną.
3) nie podjął działalności objętej licencją mimo wezwania lub zaprzestał
wykonywania działalności gospodarczej objętej licencją,
4) został pozbawiony prawa wykonywania działalności gospodarczej objętej
licencją na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego,
5) został postawiony w stan upadłości lub likwidacji,
6) nie wywiązywał się ze zobowiązań złożonych w oświadczeniach, w
określonych w nich terminach.
3. Można cofnąć licencję w przypadku, gdy przedsiębiorca nie prowadził
licencjonowanej działalności przez okres 6 miesięcy.
4. Jeżeli przedsiębiorca zamierza rozszerzyć lub zmienić zakres licencjonowanej
działalności, składa wniosek o zmianę licencji.
Rozdział 9
Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych
w sąsiedztwie linii kolejowych
Art. 52.
Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w
sąsiedztwie linii kolejowych, bocznic i przejazdów kolejowych może mieć miejsce
w odległości nie zakłócającej eksploatacji linii kolejowej, działania urządzeń
związanych z prowadzeniem ruchu, a także nie powodującej zagrożenia
bezpieczeństwa ruchu kolejowego.
Art. 53.
Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw środowiska oraz ministrem właściwym do spraw administracji publicznej
określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie zmian otoczenia linii
kolejowych, z uwzględnieniem: odległości i warunków dopuszczających usytuowanie
budowli i budynków, drzew lub krzewów, elementów ochrony akustycznej i
wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu
urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych.
Art. 54.
1. Zarządca infrastruktury ma prawo na sąsiadujących z linią kolejową gruntach,
za odszkodowaniem:
1) ustawiać zasłony odśnieżne,
2) zakładać żywopłoty,
3) urządzać i utrzymywać pasy przeciwpożarowe.
2. Ustalenie odszkodowania za ustawianie zasłon odśnieżnych, zakładanie
żywopłotów, urządzanie i utrzymywanie pasów przeciwpożarowych następuje w
drodze umowy stron.
3. Jeżeli posadzenie drzew lub krzewów, powodujące potrzebę urządzenia pasów
przeciwpożarowych, nastąpiło po wybudowaniu linii kolejowej, urządzenie i
utrzymanie tych pasów oraz związane z tym koszty obciążają właścicieli
gruntów.
Art. 55.
1. W razie potrzeby usunięcia drzew lub krzewów utrudniających widoczność
sygnałów i pociągów lub eksploatację urządzeń kolejowych albo powodujących
zaspy śnieżne, starosta, na wniosek zarządcy, wydaje decyzję administracyjną
o usunięciu drzew lub krzewów i o wysokości odszkodowania. Decyzję wykonuje
zarządca infrastruktury.
2. Ustalenie odszkodowania za drzewa i krzewy oraz za ich usunięcie następuje w
drodze umowy stron.
3. Odszkodowania, o których mowa w ust. 2 i art. 54 ust. 1, ustala, w przypadku
braku umowy stron, starosta, z zastosowaniem zasad przewidzianych przy
wywłaszczaniu nieruchomości.
4. Odszkodowanie nie przysługuje, jeżeli:
1) posadzenie drzew lub krzewów nastąpiło po wybudowaniu linii kolejowej z
naruszeniem przepisów ustawy,
2) drzewa lub krzewy przy skrzyżowaniach z drogami w poziomie szyn
utrudniają użytkownikom tych dróg dostrzeżenie nadjeżdżającego pociągu lub
sygnałów dla nich przeznaczonych.
Art. 56.
1. W przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od warunków
usytuowania budynków lub budowli oraz wykonywania robót ziemnych, określonych
na podstawie art. 52. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi
lub bezpieczeństwa mienia oraz bezpieczeństwa i prawidłowego ruchu
kolejowego, a także nie może zakłócać działania urządzeń służących do
prowadzenia ruchu kolejowego.
2. Właściwy organ nadzoru budowlanego, w rozumieniu przepisów prawa
budowlanego, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo po uzyskaniu opinii
właściwego zarządcy kolei.
Rozdział 10
Ochrona porządku na obszarze kolejowym
Art. 57.
1. Wstęp na obszar kolejowy jest dozwolony tylko w miejscach wyznaczonych przez
zarządcę infrastruktury.
2. Poza miejscami, o których mowa w ust. 1, wstęp na obszar kolejowy mają osoby
posiadające upoważnienie zarządcy lub przewoźnika kolejowego oraz osoby
uprawnione na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 58.
1. Zarządca lub kilku zarządców wspólnie, za zgodą ministra właściwego do spraw
transportu, wydaną w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
wewnętrznych, tworzy straż ochrony kolei, działającą na zasadach określonych
w niniejszym rozdziale oraz powołuje komendanta straży ochrony kolei.
2. Zgodę, o której mowa w ust. 1 wydaje się w drodze decyzji administracyjnej.
3. Koszty związane z funkcjonowaniem straży ochrony kolei pokrywane są przez
zarządcę.
4. Funkcjonariuszem straży ochrony kolei może być osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie,
2) korzysta w pełni z praw publicznych,
3) posiada co najmniej wykształcenie średnie,
4) ma uregulowany stosunek do służby wojskowej,
5) cieszy się nienaganną opinią,
6) posiada zdolność fizyczną i psychiczną do służby w formacjach
uzbrojonych,
7) nie była karana sądownie.
5. Dopuszczenie funkcjonariusza straży ochrony kolei do wykonywania zadań z
użyciem broni palnej następuje na wniosek komendanta straży ochrony kolei w
drodze decyzji administracyjnej wydanej przez właściwy organ Policji.
6. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy zakres działania oraz sposób organizacji straży ochrony
kolei,
2) przypadki i warunki, na których straż ochrony kolei może wykonywać
zadania policji,
3) szczegółowe warunki, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży
ochrony kolei, zasady oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby
oraz tryb i jednostki uprawnione do orzekania o tej zdolności,
biorąc pod uwagę zadania oraz zasady działania straży ochrony kolei.
7. Zadania straży ochrony kolei określone w trybie, o którym mowa w ust. 6 pkt
2, mogą być finansowane z budżetu państwa ze środków ministra właściwego do
spraw wewnętrznych.
8. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, przepisy porządkowe
obowiązujące na obszarze kolejowym, w pociągach i pojazdach kolejowych,
uwzględniając warunki i wymagania funkcjonowania transportu kolejowego.
Art. 59.
1. Do podstawowych zadań straży ochrony kolei należy:
1) kontrola przestrzegania przepisów porządkowych na obszarze kolejowym, w
pociągach i innych pojazdach kolejowych,
2) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia na obszarze kolejowym, w
pociągach i innych pojazdach kolejowych.
2. Wykonując swoje zadania, funkcjonariusz straży ochrony kolei ma prawo do:
1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub
wykroczenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu
ustalenia ich tożsamości,
2) ujęcia w celu niezwłocznego doprowadzania do najbliższej jednostki
Policji osób, w stosunku do których zachodzi uzasadniona potrzeba podjęcia
czynności, wykraczających poza uprawnienia straży ochrony kolei,
3) nakładania grzywien, w drodze mandatu karnego, na zasadach określonych w
kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
4) przeprowadzania czynności wyjaśniających, występowania do sądu z
wnioskiem o ukaranie, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków
odwoławczych w trybie określonym w kodeksie postępowania w sprawach o
wykroczenia,
5) stosowania środków przymusu bezpośredniego: siły fizycznej w postaci
chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony, miotacza
gazowego, pałki służbowej, kajdanek i psa służbowego.
3. Na sposób przeprowadzenia czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 5,
przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora w trybie przepisów
Kodeksu postępowania karnego.
4. Funkcjonariusz straży ochrony kolei może stosować środki przymusu
bezpośredniego wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego zadań
określonych w ust. 1.
5. Zastosowanie przez funkcjonariusza straży ochrony kolei środków przymusu
bezpośredniego powinno odpowiadać potrzebom wynikającym z istniejącej
sytuacji i zmierzać do podporządkowania się osoby wydanym poleceniom.
6. Jeżeli zastosowanie środków przymusu bezpośredniego, określonych w ust. 2
pkt 5, jest niewystarczające, funkcjonariusz ma prawo użycia broni palnej:
1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub
innej osoby,
2) przeciwko osobie, która wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub
niebezpiecznego narzędzia, nie zastosuje się do tego wezwania, a jej
zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko
funkcjonariuszowi lub innej osobie,
3) przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń funkcjonariuszowi,
4) w celu odparcia zamachu na mienie, znajdujące się na obszarze kolejowym,
stwarzającego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzi,
5) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na obiekty i
urządzenia znajdujące się na obszarze kolejowym, których uszkodzenie lub
unieruchomienie mogłoby spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla
życia podróżnych lub katastrofę kolejową,
6) w celu udaremnienia ucieczki sprawcy zamachu określonego w pkt 1-5.
7. Użycie broni palnej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie
najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni i nie może zmierzać
do pozbawienia jej życia, a także narażać innych osób na niebezpieczeństwo
utraty życia lub zdrowia.
8. Do wykonywania przez funkcjonariusza straży ochrony kolei czynności, o
których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 5 oraz w ust. 4-7, stosuje się odpowiednio
przepisy o Policji.
Art. 60.
1. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych, może cofnąć decyzję, o której mowa w art. 58 ust. 2, w
przypadku naruszenia przepisów art. 59.
2. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych może, w drodze decyzji o której mowa w art. 58 ust. 2,
ograniczyć zakres działania i uprawnień straży ochrony kolei.
Art. 61.
1. Straż ochrony kolei zobowiązana jest do współdziałania z Policją, Strażą
Graniczną, Żandarmerią Wojskową i Kontrolą Skarbową.
2. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
współdziałania straży ochrony kolei z Policją, Strażą Graniczną,
uwzględniając w szczególności: sprawy wymagające współdziałania, sposób
wymiany informacji dotyczących spraw wymagających współdziałania, zasady
koordynacji wspólnych przedsięwzięć.
3. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony
Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, zasady współdziałania straży
ochrony kolei z Żandarmerią Wojskową, uwzględniając w szczególności: sprawy
wymagające współdziałania, sposób wymiany informacji dotyczących spraw
wymagających współdziałania, zasady koordynacji wspólnych przedsięwzięć.
4. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, zasady
współdziałania straży ochrony kolei z Kontrolą Skarbową, uwzględniając w
szczególności: sprawy wymagające współdziałania, sposób wymiany informacji
dotyczących spraw wymagających współdziałania, zasady koordynacji wspólnych
przedsięwzięć.
5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których
funkcjonariusze straży ochrony kolei mogą wykonywać swoje zadania poza
obszarem kolejowym, uwzględniając w szczególności: sprawy wymagające
współdziałania, sposób wymiany informacji dotyczących spraw wymagających
współdziałania, zasady koordynacji wspólnych przedsięwzięć.
6. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zasady
ewidencjonowania, przechowywania w straży ochrony kolei broni, amunicji,
kajdanek, pałek służbowych i ręcznych miotaczy gazowych.
7. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia,
tryb i zasady uznawania pojazdów straży ochrony kolei za pojazdy
uprzywilejowane.
8. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, wzór
umundurowania, legitymacji, dystynkcji i znaków identyfikujących
funkcjonariuszy straży ochrony kolei, a także normy przydziału, warunki i
sposób ich noszenia.
Art. 62.
Przy wykonywaniu czynności służbowych funkcjonariusz straży ochrony kolei
korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
Art. 63.
Funkcjonariusz straży ochrony kolei nie może bez zezwolenia komendanta straży
ochrony kolei podejmować innego zajęcia zarobkowego.
Rozdział 11
Przepisy karne
Art. 64.
1. Kto prowadzi pojazd kolejowy lub wykonuje pracę na stanowisku bezpośrednio
związanym z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu na liniach kolejowych nie
posiadając wymaganych do tego kwalifikacji lub dopuszcza do wykonywania
czynności związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu na liniach
kolejowych osobę, która takich kwalifikacji nie posiada, podlega karze
grzywny.
2. Kto eksploatuje pojazdy kolejowe bez ważnego świadectwa sprawności
technicznej, o którym mowa w art. 24, podlega karze grzywny.
3. Kto wykracza przeciwko nakazom lub zakazom zawartym w przepisach
porządkowych obowiązujących na obszarze kolejowym oraz w pociągach i innych
pojazdach kolejowych wydanych na podstawie art. 58 ust. 8, podlega karze
grzywny.
4. Orzekanie w sprawach określonych w ust. 1-3 następuje w trybie przepisów
dotyczących postępowania w sprawach o wykroczenia.
Rozdział 12
Kary pieniężne
Art. 65.
1. Karze pieniężnej podlega zarządca infrastruktury lub przewoźnik kolejowy,
który:
1) stosuje opłaty za udostępnianie infrastruktury naliczone niezgodnie z
zasadami określonymi w art. 33,
2) zarządzając infrastrukturą, nie zapewnia przewoźnikom równego dostępu do
niej,
3) nie opracował regulaminu lub nie opublikował go w terminie przewidzianym
ustawą oraz nie określił w regulaminie wszystkich elementów, o których
mowa w art. 32,
4) nie zapewnia wykonywania wymaganego nadzoru przez doradcę do spraw
bezpieczeństwa w przewozach towarów niebezpiecznych koleją.
2. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1 nakłada Prezes UTK w drodze decyzji
administracyjnej, w wysokości do 10% rocznego przychodu ukaranego
przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym; ustalając
wysokość kary, Prezes UTK uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień
zawinienia oraz dotychczasową działalność przedsiębiorcy.
3. Niezależnie od kary pieniężnej określonej w ust. 1-2 Prezes UTK może nałożyć
karę pieniężną na kierownika zarządcy infrastruktury i przewoźnika
kolejowego, z tym że kara ta może być wymierzona w kwocie nie większej niż
300 % jego wynagrodzenia.
4. Prezes UTK uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz
dotychczasową działalność przedsiębiorcy.
5. Kary pieniężne podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze
pieniężnym i stanowią dochód budżetu państwa.
Rozdział 13
Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 66.
W ustawie z dnia 19 listopada 1999r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr
101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz.958. Nr 114, poz. 1193, z 2001r. Nr 49,
poz. 509. Nr 67, poz. 679, Nr 102, poz. 1115, Nr 147, poz. 1643 i z 2002 r. Nr
2, poz. 12) w art. 14 w ust.1 skreśla się pkt 7.
Art. 67.
W ustawie z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i
prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz.U. Nr
84, poz. 948, z 2001r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 154, poz. 1802)skreśla się art.
75 - 78.
Art. 68.
W ustawie z dnia 8 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym,
ustawy o wyższych szkołach zawodowych, ustawy o transporcie kolejowym i ustawy o
usługach turystycznych oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy -
Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy o działach administracji rządowej -
w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 122, poz. 1314)
skreśla się art. 8-14.
Art. 69.
1. Przedsiębiorcy prowadzący do dnia wejścia w życie ustawy działalność w
zakresie przewozów kolejowych osób i rzeczy obowiązani są w terminie do dnia
30 września 2003 r., spełnić wymagania określone w ustawie do uzyskania
licencji i wystąpić do Prezesa UTK z wnioskiem o udzielenie licencji na
wykonywanie przewozów kolejowych osób i rzeczy. Dotychczasowe uprawnienia do
prowadzenia tej działalności wygasają z dniem 31 grudnia 2003 r.
2. Prezes UTK jest obowiązany udzielić lub odmówić udzielenia licencji w
terminie do dnia 31 grudnia 2003 r.
Art. 70.
Przewoźnicy kolejowi oraz zarządcy infrastruktury obowiązani są uzyskać
świadectwa bezpieczeństwa, o których mowa w art. 19 do dnia 31 grudnia 2003 r.,
a użytkownicy bocznic do dnia 31 grudnia 2004 r.
Art. 71.
Postępowania sądowe dotyczące zawarcia i wykonywania umów, o których mowa w art.
7 ust. 1 i art. 9 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 78 ust. 1, wszczęte przed
dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzone są według dotychczasowych
przepisów.
Art. 72.
1. Uprawnienia wynikające z decyzji administracyjnych wydanych przed dniem
wejścia w życie ustawy na podstawie przepisów o transporcie kolejowym, z
zastrzeżeniem przepisów ustawy, o której mowa w art. 69, zachowują moc.
2. Do postępowań administracyjnych w sprawach objętych przepisami ustawy, o
której mowa w art. 78 ust. 1, wszczętych a nie zakończonych przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
Art. 73.
1. Straż ochrony kolei działająca na podstawie ustawy, o której mowa w art. 78
ust. 1, zachowuje uprawnienia do wykonywania zadań określonych w tej ustawie
na dotychczasowych zasadach do czasu utworzenia straży ochrony kolei na
podstawie niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od
dnia wejścia jej w życie.
2. W okresie do dnia 31 grudnia 2005 r. w straży ochrony kolei mogą być
zatrudnione osoby mające co najmniej trzyletni okres zatrudnienia w straży
ochrony kolei bez zachowania wymogów określonych w art. 58 ust. 4 pkt 3.
Art. 74.
Minister właściwy do spraw transportu przekazuje Prezesowi Urzędu Transportu
Kolejowego sprawy wraz z aktami, które przechodzą do zakresu jego działania i
nie są zakończone do dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 75.
1. Znosi się Główny Inspektorat Kolejnictwa.
2. Główny Inspektor Kolejnictwa przekazuje Prezesowi UTK prowadzenie spraw z
zakresu jego działania, wraz z aktami spraw, nie zakończonych do dnia
zniesienia Głównego Inspektoratu Kolejnictwa.
3. Pracownicy Głównego Inspektoratu Kolejnictwa stają się pracownikami Urzędu
Transportu Kolejowego.
4. Prezes UTK przejmuje składniki mienia Głównego Inspektoratu Kolejnictwa.
5. Główny Inspektor Kolejnictwa przekazuje Prezesowi Urzędu Transportu
Kolejowego składniki mienia Głównego Inspektoratu Kolejnictwa do dnia jego
zniesienia, w drodze protokołu zdawczo-odbiorczego.
Art. 76.
Główny Inspektor Kolejnictwa sporządza bilans na dzień zniesienia Głównego
Inspektoratu Kolejnictwa oraz spis spraw, o których mowa w art. 75 ust. 2 i
przekazuje je Prezesowi UTK w drodze protokołu zdawczo-odbiorczego.
Art. 77.
1. Finansowanie Urzędu Transportu Kolejowego do końca roku kalendarzowego, w
którym przypada jego utworzenie, odbywa się ze środków finansowych
przeznaczonych na funkcjonowanie Głównego Inspektoratu Kolejnictwa oraz z
części budżetowej ministra właściwego do spraw transportu przeznaczonej na
zadania realizowane dotychczas przez ministra właściwego do spraw transportu
w zakresie, w którym przeszły do zakresu działania Prezesa UTK.
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych dokona w budżecie państwa na
rok 2003 odpowiednich zmian zapewniających finansowanie Urzędu Transportu
Kolejowego w zakresie niezbędnym do wykonania zadań określonych w niniejszej
ustawie.
Art. 78.
1. Traci moc ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. Nr
96, poz. 591, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 84, poz. 934, oraz
z 2000r. Nr 84, poz. 948, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314 oraz z 2001r.
Nr 154, poz. 1800 ).
2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie dłużej
jednak niż do dnia uzyskania przez Rzeczypospolitą Polską członkostwa w Unii
Europejskiej, zachowują moc przepisy wydane na podstawie ustawy, o której
mowa w ust. 1, jeśli nie są sprzeczne z niniejszą ustawą.
Art. 79.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., z wyjątkiem art. 27 ust. 2
pkt 2 art. 42 ust. 3, które wchodzą w życie z dniem uzyskania przez
Rzeczypospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.