Dz.U. z 2002 r. Nr 62, poz. 558
U S T A W A
z dnia 18 kwietnia 2002 r.
o stanie klęski żywiołowej
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa tryb wprowadzenia i zniesienia stanu klęski żywiołowej, a także
zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres ograniczeń wolności i
praw człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej.
Art. 2.
Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof
naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w
celu ich usunięcia.
Art. 3.
1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) klęsce żywiołowej - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię
techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób,
mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu
nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji
oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem,
2) katastrofie naturalnej - rozumie się przez to zdarzenie związane z
działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy
sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze,
powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach
wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo
chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu,
3) awarii technicznej - rozumie się przez to gwałtowne, nieprzewidziane
uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego
lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub
utratę ich właściwości.
2. Katastrofą naturalną lub awarią techniczną może być również zdarzenie
wywołane działaniem terrorystycznym.
Art. 4.
1. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła
klęska żywiołowa, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić
skutki tej klęski.
2. Stan klęski żywiołowej wprowadza się na czas oznaczony, niezbędny dla
zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30
dni.
Art. 5.
1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić stan klęski
żywiołowej z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny, datę
wprowadzenia oraz obszar i czas trwania stanu klęski żywiołowej, a także, w
zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą, rodzaje niezbędnych ograniczeń
wolności i praw człowieka i obywatela.
3. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej, a ponadto podaje do publicznej wiadomości, w
drodze obwieszczenia właściwego wojewody przez rozplakatowanie w miejscach
publicznych, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze.
4. Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i
telewizyjnych są obowiązani do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do
publicznej wiadomości rozporządzenia Rady Ministrów o wprowadzeniu stanu
klęski żywiołowej, przekazanego im przez wojewodę właściwego ze względu na
siedzibę redakcji lub nadawcy.
Art. 6.
1. Stan klęski żywiołowej może zostać przedłużony na czas oznaczony, w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów, po wyrażeniu przez Sejm zgody na to
przedłużenie.
2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, znosi stan klęski żywiołowej na
całym obszarze jego obowiązywania lub na części tego obszaru przed upływem
czasu, na który został wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny jego
wprowadzenia.
3. Przepisy art. 5 stosuje się odpowiednio do rozporządzeń, o których mowa w
ust. 1
i 2.
Rozdział 2
Zasady działania organów władzy publicznej
Art. 7.
W czasie stanu klęski żywiołowej organy władzy publicznej działają w
dotychczasowych strukturach organizacyjnych państwa i w ramach przysługujących
im kompe-
tencji, z zastrzeżeniem przepisów niniejszej ustawy.
Art. 8.
W czasie stanu klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia
skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia kierują:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta) - jeżeli stan klęski żywiołowej
wprowadzono tylko na obszarze gminy,
2) starosta - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej
niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu,
3) wojewoda - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej
niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa,
4) minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister do zakresu
działania którego należy zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub
ich usuwanie, a w przypadku wątpliwości co do właściwości ministra lub w
przypadku, gdy właściwych jest kilku ministrów - minister wyznaczony przez
Prezesa Rady Ministrów - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na
obszarze więcej niż jednego województwa.
Art. 9.
1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy miejscowo wójt (burmistrz,
prezydent miasta) kieruje działaniami prowadzonymi na obszarze gminy w celu
zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent
miasta) może wydawać polecenia wiążące organom jednostek pomocniczych,
kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez gminę, kierownikom
jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obszarze gminy oraz
kierownikom jednostek organizacyjnych czasowo przekazanych przez właściwe
organy do jego dyspozycji i skierowanych do wykonywania zadań na obszarze
gminy.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent
miasta) może występować do kierowników innych jednostek organizacyjnych niż
określone w ust. 2, działających na obszarze gminy z wnioskami o wykonanie
czynności niezbędnych w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich
usunięcia. W razie odmowy wykonania tych czynności lub ich niewłaściwego
wykonywania wójt (burmistrz, prezydent miasta) niezwłocznie zawiadamia organ,
któremu podlega kierownik lub który sprawuje nadzór nad nim.
4. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadkach określonych w
art. 8 pkt 2-4, wójt (burmistrz, prezydent miasta niebędącego miastem na
prawach powiatu) podlega staroście.
5. W razie niezdolności do kierowania lub niewłaściwego kierowania działaniami
prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
wojewoda z inicjatywy własnej lub na wniosek starosty może zawiesić
uprawnienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta), określone w ust. 2 i 3,
oraz wyznaczyć pełnomocnika do kierowania tymi działaniami. Do pełnomocnika
stosuje się odpowiednio przepis ust. 4.
6. W przypadku, o którym mowa w art. 8 pkt 2, wójt (burmistrz, prezydent
miasta) albo pełnomocnik, o którym mowa w ust. 5, wykonują czynności
kierownicze na właściwym dla siebie obszarze wobec podmiotów, o których mowa
w ust. 2.
Art. 10.
1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy miejscowo starosta kieruje
działaniami prowadzonymi na obszarze powiatu w celu zapobieżenia skutkom
klęski żywiołowej lub ich usunięcia.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, starosta może wydawać polecenia
wiążące wójtom (burmistrzom, prezydentom miast niebędących miastami na
prawach powiatu), kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez
powiat, kierownikom powiatowych służb, inspekcji i straży, kierownikom
jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obszarze powiatu oraz
kierownikom jednostek organizacyjnych czasowo przekazanych przez właściwe
organy do jego dyspozycji i skierowanych do wykonywania zadań na obszarze
powiatu.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, starosta może występować do
kierowników innych jednostek organizacyjnych niż określone w ust. 2,
działających na obszarze powiatu z wnioskami o wykonanie czynności
niezbędnych w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia.
W razie odmowy wykonania tych czynności lub ich niewłaściwego wykonywania
starosta niezwłocznie zawiadamia organ, któremu podlega kierownik lub który
sprawuje nadzór nad nim.
4. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadkach określonych w
art. 8 pkt 3 i 4, starosta podlega wojewodzie.
5. W razie niezdolności do kierowania lub niewłaściwego kierowania działaniami
prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia,
wojewoda może zawiesić uprawnienia starosty określone w ust. 2 i 3, oraz
wyznaczyć pełnomocnika do kierowania tymi działaniami. Do pełnomocnika
stosuje się odpowiednio przepis ust. 4.
6. W przypadku, o którym mowa w art. 8 pkt 3, wójt (burmistrz, prezydent
miasta) albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 9 ust. 5, oraz starosta albo
pełnomocnik, o którym mowa w ust. 5, wykonują czynności kierownicze na
właściwym dla siebie obszarze wobec podmiotów, o których mowa odpowiednio w
art. 9 ust. 2 oraz w ust. 2.
Art. 11.
1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy wojewoda kieruje działaniami
prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
na obszarze województwa.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wojewodzie są podporządkowane
organy i jednostki organizacyjne administracji rządowej i samorządu
województwa działające na obszarze województwa oraz inne siły i środki
wydzielone do jego dyspozycji i skierowane do wykonywania tych działań na
obszarze województwa, w tym pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadku określonym w art. 8
pkt 4 wojewoda podlega właściwemu ministrowi.
4. W razie niezdolności do kierowania lub niewłaściwego kierowania działaniami
prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4, może zawiesić uprawnienia wojewody, o
których mowa w ust. 1 i 2, oraz wyznaczyć pełnomocnika do kierowania tymi
działaniami. Do pełnomocnika stosuje się odpowiednio przepis ust. 3.
5. W przypadku, o którym mowa w art. 8 pkt 4, wójt (burmistrz, prezydent
miasta) albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 9 ust. 5, starosta albo
pełnomocnik, o którym mowa w art. 10 ust. 5, oraz wojewoda albo pełnomocnik,
o którym mowa w ust. 4, wykonują czynności kierownicze na właściwym dla
siebie obszarze wobec podmiotów, o których mowa odpowiednio w art. 9 ust. 2,
art. 10 ust. 2 oraz w ust. 2.
Art. 12.
1. Działania w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta i wojewoda albo pełnomocnicy, o
których mowa w art. 9 ust. 5, art. 10 ust. 5 i art. 11 ust. 4 oraz
ministrowie, o których mowa w art. 8 pkt 4, wykonują przy pomocy odpowiednio
gminnego zespołu reagowania, powiatowego zespołu reagowania kryzysowego,
wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego oraz Rządowego Zespołu
Koordynacji Kryzysowej, zwanych dalej "zespołami".
2. Do zadań zespołów należy w szczególności:
1) monitorowanie występujących klęsk żywiołowych i prognozowanie rozwoju
sytuacji,
2) realizowanie procedur i programów reagowania w czasie stanu klęski
żywiołowej,
3) opracowywanie i aktualizowanie planów reagowania kryzysowego,
4) planowanie wsparcia organów kierujących działaniami na niższym szczeblu
administracji publicznej,
5) przygotowywanie warunków umożliwiających koordynację pomocy humanitarnej,
6) realizowanie polityki informacyjnej związanej ze stanem klęski
żywiołowej.
3. Skład zespołów określają odpowiednio organy, o których mowa w ust. 1.
4. Funkcjonowanie zespołów finansowane jest odpowiednio z budżetów jednostek
samorządu terytorialnego, wojewodów oraz ministra właściwego do spraw
wewnętrznych.
5. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi sposób tworzenia zespołów i
ich funkcjonowania, uwzględniając w szczególności:
1) usytuowanie i sposób finansowania zespołów,
2) warunki techniczne i standardy ich wyposażenia,
3) tryb pracy zespołów,
4) sposób dokumentowania działań i prac zespołów.
Art. 13.
1. W zakresie działań prowadzonych w celu zapobieżenia skutkom klęski
żywiołowej lub ich usunięcia minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4, może
wydawać polecenia wiążące organom administracji rządowej, z wyjątkiem Rady
Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i wiceprezesów Rady Ministrów, a także
wydawać polecenia wiążące organom samorządu terytorialnego.
2. W razie odmowy wykonania polecenia, o którym mowa w ust. 1, lub
niewłaściwego wykonywania polecenia przez:
1) organy administracji rządowej - minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4,
niezwłocznie zawiadamia Prezesa Rady Ministrów,
2) organy samorządu terytorialnego - minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4,
może zawiesić odpowiednie uprawnienia takiego organu oraz wyznaczyć
pełnomocnika do wykonywania tych uprawnień, zawiadamiając o tym właściwego
wojewodę i Prezesa Rady Ministrów.
Art. 14.
Kierowanie działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski
żywiołowej lub ich usunięcia na obszarach i w obiektach jednostek
organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra
Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości, ministra właściwego do spraw
zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw wewnętrznych lub Szefa Urzędu
Ochrony Państwa wymaga współdziałania:
1) organu, o którym mowa w art. 8 pkt 1-3, z właściwymi kierownikami
jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych
przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości, ministra
właściwego do spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw
wewnętrznych lub Szefa Urzędu Ochrony Państwa,
2) ministra, o którym mowa w art. 8 pkt 4, z właściwym ministrem lub Szefem
Urzędu Ochrony Państwa.
Art. 15.
1. Wojewodowie albo pełnomocnicy, o których mowa w art. 11 ust. 4, są
obowiązani do współdziałania i wzajemnego przekazywania informacji w zakresie
zapobiegania skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwania.
2. Obowiązek przewidziany w ust. 1 dotyczy odpowiednio wójtów (burmistrzów,
prezydentów miast), starostów albo pełnomocników, o których mowa w art. 9
ust. 5 i art. 10 ust. 5.
Art. 16.
Minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4, jest obowiązany do informowania na
bieżąco Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów o skutkach
klęski żywiołowej i działaniach podejmowanych w celu zapobieżenia tym skutkom
lub ich usunięcia.
Art. 17.
1. W zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu są obowiązane
uczestniczyć: Państwowa Straż Pożarna i inne jednostki ochrony
przeciwpożarowej, Policja, Państwowe Ratownictwo Medyczne i jednostki ochrony
zdrowia, Straż Graniczna, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa oraz inne
właściwe w tych sprawach państwowe urzędy, agencje, inspekcje, straże i
służby.
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, podlegają kierownictwu organów, o których
mowa w art. 8, albo pełnomocników, o których mowa w art. 9 ust. 5, art. 10
ust. 5 i art. 11 ust. 4.
Art. 18.
1. W czasie stanu klęski żywiołowej, jeżeli użycie innych sił i środków jest
niemożliwe lub niewystarczające, Minister Obrony Narodowej może przekazać do
dyspozycji wojewody, na którego obszarze działania występuje klęska
żywiołowa, pododdziały lub oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
wraz ze skierowaniem ich do wykonywania zadań związanych z zapobieżeniem
skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięciem.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod dowództwem przełożonych służbowych i
wykonują zadania określone przez wojewodę.
3. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określi szczegółowe zasady udziału
pododdziałów i oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w
zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu, uwzględniając:
1) rodzaje działań ratowniczych lub prewencyjnych, w których pododdziały i
oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej mogą brać udział,
2) sposób koordynowania i dowodzenia ich działaniami,
3) sposób zapewnienia im zabezpieczenia logistycznego.
Art. 19.
Kierujący działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej
lub ich usunięcia współpracują ze społecznymi organizacjami ratowniczymi,
charytatywnymi, stowarzyszeniami, fundacjami oraz innymi podmiotami działającymi
na obszarze ich właściwości, a na wniosek lub za zgodą tych podmiotów koordynują
ich działalność.
Rozdział 3
Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela
Art. 20.
Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej
stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na
obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, oraz odpowiednio
do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości
prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym
został wprowadzony stan klęski żywiołowej, z zastrzeżeniem art. 24 i art. 25.
Art. 21.
1. Ograniczenia, o których mowa w art. 20, mogą polegać na:
1) zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców,
2) nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego
rodzaju,
3) nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu
kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski
żywiołowej lub ich usunięcia,
4) całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego
rodzaju artykuły,
5) obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom
ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów,
niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicznych
i promieniotwórczych,
6) obowiązku poddania się kwarantannie,
7) obowiązku stosowania środków ochrony roślin lub innych środków
zapobiegawczych niezbędnych do zwalczania organizmów szkodliwych dla
ludzi, zwierząt lub roślin,
8) obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę
środowiska,
9) obowiązku stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania
chorób zakaźnych zwierząt,
10) obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych
pomieszczeń,
11) dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów
budowlanych albo ich części,
12) nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i
obiektów,
13) nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz
na określonych obszarach,
14) zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych,
15) nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się,
16) wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej,
nieruchomości i rzeczy ruchomych,
17) zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii
pracowników lub w określonych dziedzinach,
18) ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy, jednakże niepowodującym bezpośredniego narażenia życia lub
zdrowia pracownika,
19) wykonywaniu świadczeń osobistych i rzeczowych określonych w art. 22.
2. Ograniczenia, o których mowa w art. 20, w stosunku do osób zatrudnionych u
pracodawcy, wobec którego został wydany nakaz prowadzenia działalności
gospodarczej określonego rodzaju, mogą polegać na:
1) zmianie systemu, wymiaru i rozkładu czasu pracy, w tym wydłużeniu okresu
rozliczeniowego do dwunastu miesięcy, na zasadach określonych w Kodeksie
pracy,
2) obowiązku pracy w niedziele, święta i dni wolne od pracy wynikające z
rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy, w tym wydłużeniu
okresu rozliczeniowego do dwunastu miesięcy, na zasadach określonych w
Kodeksie pracy,
3) powierzeniu pracownikowi wykonywania pracy innego rodzaju niż wynikający
z nawiązanego stosunku pracy; w takim przypadku pracownik zachowuje prawo
do dotychczasowego wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących
przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.
3. Ograniczenia, o których mowa w ust. 2, nie mogą być stosowane wobec
pracowników młodocianych, osób niepełnosprawnych oraz kobiet w ciąży i
karmiących.
Art. 22.
1. Jeżeli siły i środki, którymi dysponuje wójt (burmistrz, prezydent miasta),
starosta lub wojewoda albo pełnomocnik, są niewystarczające, można wprowadzić
obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych polegających na:
1) udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom,
2) czynnym udziale w działaniu ratowniczym lub wykonywaniu innych zadań
wyznaczonych przez kierującego akcją ratowniczą,
3) wykonywaniu określonych prac,
4) oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych,
5) udostępnieniu pomieszczeń osobom ewakuowanym,
6) użytkowaniu nieruchomości w określony sposób lub w określonym zakresie,
7) przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób poszkodowanych lub
ewakuowanych,
8) zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności dostarczaniu paszy
i schronienia,
9) zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion,
10) pełnieniu wart,
11) zabezpieczeniu własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed
ich zanieczyszczeniem, skażeniem lub zakażeniem, a także udostępnianiu ich
dla potrzeb osób ewakuowanych lub poszkodowanych, w sposób wskazany przez
organ nakładający świadczenie,
12) zabezpieczeniu zagrożonych dóbr kultury.
2. Od obowiązku świadczeń osobistych zwolnione są:
1) osoby do 16 roku życia i powyżej 60 roku życia - w zakresie świadczeń
wymienionych w ust. 1 pkt 2, 3, 6 i 10,
2) osoby chore, niepełnosprawne, kobiety w ciąży i kobiety karmiące - w
zakresie świadczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1-3, 6, 8 i 10,
3) osoby sprawujące opiekę nad dziećmi do lat 8, nad chorymi lub osobami
niepełnosprawnymi - w zakresie świadczeń wymienionych w ust. 1 pkt 1-3, 6
i 10.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wójt (burmistrz, prezydent miasta),
starosta, wojewoda albo pełnomocnik może odstąpić od nałożenia lub zwolnić od
obowiązków, o których mowa w ust. 1, również inne osoby i podmioty, ze
względu na interes publiczny albo wyjątkowo ważny interes danej osoby lub
podmiotu.
Art. 23.
1. Niezbędne ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela, o których mowa
w art. 21 i art. 22, w granicach dopuszczonych w rozporządzeniu Rady
Ministrów o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej wprowadza, odpowiednio w
zakresie kompetencji wynikających z art. 8:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo pełnomocnik, o którym mowa w art.
9 ust. 5 - w drodze zarządzenia albo decyzji,
2) starosta albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 10 ust. 5 - w drodze
zarządzenia albo decyzji,
3) wojewoda albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 11 ust. 4 - w drodze
rozporządzenia albo decyzji.
2. Rozporządzenia wojewody lub pełnomocnika i zarządzenia, o których mowa w
ust. 1 pkt 1 i 2, podlegają ogłoszeniu przez rozplakatowanie obwieszczeń w
miejscach publicznych lub w inny sposób miejscowo przyjęty, a także przez
ogłoszenie w lokalnej prasie.
3. W rozporządzeniu wojewody lub pełnomocnika, zarządzeniu lub decyzji należy
podać:
1) podstawę prawną,
2) określenie zakresu i rodzaju ograniczeń,
3) określenie obowiązanych podmiotów,
4) miejsce, dzień i godzinę osobistego stawiennictwa lub realizacji innych
ograniczeń,
5) czas trwania ograniczeń,
6) pouczenie o odpowiedzialności karnej lub innych skutkach prawnych
naruszenia rozporządzenia, zarządzenia lub decyzji.
4. Do decyzji, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego z zastrzeżeniem, że:
1) podlegają one natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub
ogłoszenia,
2) mogą one być w nagłych wypadkach wydawane ustnie, a następnie
niezwłocznie potwierdzane na piśmie,
3) odwołanie od nich wnosi się w terminie 3 dni od dnia doręczenia lub
potwierdzenia na piśmie decyzji wydanej ustnie,
4) wniesione odwołania podlegają przekazaniu organowi odwoławczemu w
terminie 3 dni, a rozpatrzeniu - w terminie 7 dni od dnia doręczenia mu
odwołania,
5) organem wyższego stopnia w sprawach decyzji wydanych przez starostę i
wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest wojewoda.
5. Wojewoda może uchylić w całości lub w części zarządzenie lub decyzję wójta
(burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo pełnomocników, o których mowa
w art. 9 ust. 5 i art. 10 ust. 5.
6. Minister właściwy do spraw administracji publicznej może uchylić w całości
lub w części rozporządzenie lub decyzję wojewody albo pełnomocnika, o którym
mowa w art. 11 ust. 4.
Art. 24.
1. W celu usprawnienia przemieszczania się środków transportowych niezbędnych
dla prowadzenia działań ratowniczych mogą być wprowadzone ograniczenia w
transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym oraz w ruchu jednostek
pływających na śródlądowych drogach wodnych, morskich wodach wewnętrznych i
morzu terytorialnym.
2. Minister właściwy do spraw transportu w zakresie transportu drogowego,
kolejowego, lotniczego i ruchu jednostek pływających na śródlądowych drogach
wodnych, a minister właściwy do spraw gospodarki morskiej w zakresie ruchu na
morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i Ministrem Obrony Narodowej, w
drodze rozporządzenia, może wprowadzić ograniczenia, o których mowa w ust. 1,
oraz określić zakres tych ograniczeń z uwzględnieniem konieczności
zapewnienia warunków pozwalających na sprawne zapobieganie lub zwalczanie
skutków klęski żywiołowej przy jednoczesnym zminimalizowaniu uciążliwości
wynikłych dla innych użytkowników z wprowadzonych ograniczeń.
Art. 25.
1. Dla zapewnienia łączności na potrzeby działań ratowniczych mogą być
wprowadzone ograniczenia w wykonywaniu pocztowych usług o charakterze
powszechnym lub usług kurierskich.
2. Ograniczenia w pracy urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych
oraz w wykonywaniu usług telekomunikacyjnych określają odrębne przepisy.
3. Minister właściwy do spraw łączności może, w drodze rozporządzenia,
wprowadzić ograniczenia, o których mowa w ust. 1, oraz określić zakres tych
ograniczeń z uwzględnieniem konieczności zapewnienia warunków pozwalających
na sprawne zapobieganie lub zwalczanie skutków klęski żywiołowej przy
jednoczesnym zminimalizowaniu uciążliwości wynikłych dla osób i podmiotów
korzystających z pocztowych usług o charakterze powszechnym lub usług
kurierskich.
Art. 26.
Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyjnych
są obowiązani, na żądanie ministra, o którym mowa w art. 8 pkt 4, wojewodów,
starostów, wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) albo pełnomocników do
nieodpłatnego, niezwłocznego publikowania lub zamieszczania komunikatów tych
organów związanych z działaniami w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej
lub ich usunięcia.
Rozdział 4
Przepisy karne
Art. 27.
1. Kto w czasie stanu klęski żywiołowej:
1) wbrew zakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 1 prowadzi działalność
gospodarczą,
2) wbrew zakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 2 prowadzi działalność
gospodarczą określonego rodzaju,
3) wbrew nakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 2 nie podejmuje
działalności gospodarczej określonego rodzaju,
4) wbrew nakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3 nie oddeleguje
pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami prowadzonymi w
celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia,
5) wbrew nakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 4 narusza zasady
reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły,
6) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 5 i 6 nie poddaje się
badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym oraz stosowaniu
innych środków profilaktycznych i zabiegów niezbędnych do zwalczania
chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicznych i promieniotwórczych, a
także nie poddaje się obowiązkowi kwarantanny,
7) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 7 nie stosuje środków
ochrony roślin lub innych środków zapobiegawczych niezbędnych do
zwalczania organizmów szkodliwych dla ludzi, zwierząt lub roślin,
8) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 8 nie stosuje
określonych środków zapewniających ochronę środowiska,
9) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 9 nie stosuje środków
lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych zwierząt,
10) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 10 nie opróżnia lub
nie zabezpiecza lokalu mieszkalnego lub innych pomieszczeń,
11) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 11 nie dokonuje
przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych
albo ich części,
12) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 12 nie stosuje się do
nakazu ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów lub
obiektów,
13) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 13 nie stosuje się do
nakazu albo zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na
określonych obszarach,
14) wbrew zakazowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 14 i 17 narusza
wprowadzone ograniczenia organizując lub przeprowadzając imprezę masową
albo strajk,
15) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 15 nie stosuje się do
nakazu albo zakazu określonego sposobu przemieszczania się,
16) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 19 nie wykonuje
świadczeń osobistych lub rzeczowych albo nie wykonuje ich w pełnym
zakresie,
17) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 21 ust. 2 nie stosuje się do
wprowadzonych ograniczeń w zakresie prawa pracy,
18) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 24 nie stosuje się do wprowadzonych
ograniczeń w transporcie drogowym, kolejowym lub lotniczym albo w ruchu
jednostek pływających na śródlądowych drogach wodnych, na morskich wodach
wewnętrznych lub morzu terytorialnym,
19) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 25 nie stosuje się do wprowadzonych
ograniczeń w pracy urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych,
w wykonywaniu usług telekomunikacyjnych, pocztowych usług o charakterze
powszechnym lub usług kurierskich,
20) wbrew obowiązkowi określonemu w art. 26 nie publikuje lub nie zamieszcza
komunikatów i decyzji związanych z działaniami podejmowanymi w celu
zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
- podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Rozpoznawanie spraw, określonych w ust. 1, następuje w trybie przepisów o
postępowaniu w sprawach o wykroczenia w postępowaniu przyśpieszonym.
Art. 28.
1. Niewykonane w całości lub w części do dnia zniesienia stanu klęski
żywiołowej lub uchylenia odpowiednich ograniczeń wolności i praw człowieka i
obywatela kary za wykroczenia wymierzone na podstawie przepisów ustawy
podlegają wykonaniu.
2. Postępowania w sprawach o wykroczenia określone w niniejszej ustawie,
wszczęte i niezakończone orzeczeniem kończącym postępowanie do dnia
zniesienia stanu klęski żywiołowej lub uchylenia odpowiednich ograniczeń
wolności i praw człowieka i obywatela, prowadzi się na podstawie przepisów
ustawy, a wymierzone kary podlegają wykonaniu.
3. Po zniesieniu stanu klęski żywiołowej postępowanie w sprawach o wykroczenia
określone w niniejszej ustawie prowadzi się na zasadach ogólnych.
Rozdział 5
Zmiany w przepisach obowiązujących i przepis końcowy
Art. 29.
W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 w ust. 1 w pkt 14 po wyrazie "przeciwpowodziowej" dodaje się wyrazy
"w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,";
2) po art. 31 dodaje się art. 31a w brzmieniu:
"Art. 31a. Wójt lub burmistrz opracowuje plan operacyjny ochrony przed
powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm
przeciwpowodziowy.";
3) po art. 31a dodaje się art. 31b w brzmieniu:
"Art. 31b. 1. Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego
niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia, wójt lub
burmistrz może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio
zagrożonych.
2. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wójt lub burmistrz
działa na zasadach określonych w odrębnych przepisach.".
Art. 30.
W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Nr 81,
poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 106, poz.
496, z 1997 r. Nr 111, poz. 725 i Nr 121, poz. 770, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i
Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 113, poz. 1207
i Nr 154, poz. 1801) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
,,3) innym miejscowym zagrożeniu - rozumie się przez to zdarzenie
wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody nie
będące pożarem ani klęską żywiołową, stanowiące zagrożenie dla życia,
zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub którego
usunięcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków,";
2) w art. 14:
a) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Wojewoda i starosta wykonują swoje zadania przy pomocy odpowiednio
wojewódzkiego i powiatowego zespołu reagowania kryzysowego,
działających na podstawie przepisów o stanie klęski żywiołowej.",
b) skreśla się ust. 6-9.
Art. 31.
W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie
(Dz.U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872) w art. 15 dodaje się pkt 4a w brzmieniu:
"4a) dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa,
opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje
pogotowie i alarm przeciwpowodziowy,".
Art. 32.
W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2001 r. Nr
142, poz. 1590) w art. 14 w ust. 1 w pkt 9 po wyrazie "przeciwpowodziowej"
dodaje się wyrazy "a w szczególności wyposażenia i utrzymania wojewódzkich
magazynów przeciwpowodziowych,".
Art. 33.
W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr
142, poz. 1592) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 4 w ust. 1 w pkt 16 po wyrazie "przeciwpowodziowej" dodaje się wyrazy
"w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego,";
2) w art. 12 pkt 9d otrzymuje brzmienie:
"9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i
zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu,";
3) w art. 34 po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
"1a. Starosta opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz
ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.
1b. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej starosta działa na
zasadach określonych w odrębnych przepisach.".
Art. 34.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.