Dz.U. z 2002 r. Nr 62, poz. 556
U S T A W A
z dnia 5 kwietnia 2002 r.
o europejskich radach zakładowych
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa określa zasady tworzenia i funkcjonowania europejskich rad
zakładowych oraz sposoby informowania pracowników i konsultacji z
pracownikami w przedsiębiorstwach i grupach przedsiębiorstw, których
działalność ma zasięg wspólnotowy, w celu realizacji prawa pracowników do
informacji i konsultacji. Ustawa nie narusza uprawnień do informacji i
konsultacji określonych w przepisach odrębnych.
2. Ustawa ma zastosowanie do:
1) przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, których
zarząd centralny ma siedzibę w Polsce,
2) przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, których
zarząd centralny nie ma siedziby w państwie członkowskim, jeżeli zarząd
ten wyznaczył swojego przedstawiciela z siedzibą w Polsce,
3) przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, których
zarząd centralny nie ma siedziby w państwie członkowskim i nie wyznaczył
przedstawiciela w państwie członkowskim, jeżeli w Polsce znajduje się
zakład pracy wchodzący w skład takiego przedsiębiorstwa lub
przedsiębiorstwo wchodzące w skład takiej grupy, w których zatrudnia się
największą liczbę pracowników zatrudnionych w państwach członkowskich w
danym przedsiębiorstwie lub grupie przedsiębiorstw.
3. Obowiązki i odpowiedzialność nałożone przez ustawę na zarząd centralny
spoczywają odpowiednio na wyznaczonym przedstawicielu albo na zarządzie
zakładu pracy lub przedsiębiorstwa, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3.
Art. 2.
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) przedsiębiorcy - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną
oraz niemającą osobowości prawnej spółkę prawa handlowego, która zawodowo,
we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, jak
również działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz
chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa
\ródlądowego,
2) grupie przedsiębiorstw - należy przez to rozumieć dwa lub więcej
przedsiębiorstwa należące do przedsiębiorców powiązanych organizacyjnie
lub kapitałowo, z których jeden jest przedsiębiorcą sprawującym kontrolę
nad innymi,
3) przedsiębiorstwie o zasięgu wspólnotowym - należy przez to rozumieć
przedsiębiorstwo należące do przedsiębiorcy zatrudniającego w zakładach
pracy co najmniej 1000 pracowników w państwach członkowskich, w tym co
najmniej po 150 pracowników w co najmniej dwóch państwach członkowskich,
4) grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym - należy przez to rozumieć
grupę przedsiębiorstw, w której zatrudnia się co najmniej 1000 pracowników
w państwach członkowskich, w tym co najmniej po 150 pracowników w co
najmniej dwóch państwach członkowskich,
5) zarządzie centralnym – należy przez to rozumieć osobę lub organ
zarządzający przedsiębiorstwem o zasięgu wspólnotowym lub
przedsiębiorstwem należącym do przedsiębiorcy sprawującego kontrolę w
grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,
6) konsultacji - należy przez to rozumieć wymianę poglądów lub podjęcie
dialogu między przedstawicielami pracowników a centralnym zarządem lub
innym zarządem odpowiedniego szczebla,
7) państwach członkowskich - należy przez to rozumieć państwa członkowskie
Unii Europejskiej oraz pozostałe państwa, które podpisały Traktat o
Europejskiej Przestrzeni Gospodarczej,
8) europejskiej radzie zakładowej - należy przez to rozumieć radę
ustanowioną zgodnie z rozdziałem 3 bądź utworzoną zgodnie z rozdziałem 4 w
celu realizacji prawa pracowników do informacji i konsultacji,
9) specjalnym zespole negocjacyjnym - należy przez to rozumieć zespół
utworzony zgodnie z rozdziałem 2 w celu zawarcia z zarządem centralnym
porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej lub ustaleniu
sposobu informowania pracowników i konsultacji z pracownikami.
Art. 3.
1. Liczby pracowników, o których mowa w art. 2 pkt 3 i 4, ustala się na
podstawie przeciętnej liczby zatrudnionych w okresie ostatnich 2 lat przed
złożeniem wniosku lub wystąpieniem z inicjatywą negocjacji w sprawie
ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub sposobu informowania
pracowników i konsultacji z pracownikami.
2. Przy ustalaniu przeciętnej liczby pracowników uwzględnia się osoby
zatrudnione na podstawie stosunku pracy, po przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy. W celu obliczenia przeciętnej liczby zatrudnionych w okresie
ostatnich 2 lat dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych
miesiącach i otrzymaną sumę dzieli przez 24.
3. Po osiągnięciu wielkości zatrudnienia, o której mowa w art. 2 pkt 3 i 4,
zarząd centralny niezwłocznie zawiadamia o tym przedstawicieli pracowników
reprezentujących ich interesy, zgodnie z ustawodawstwem państwa
członkowskiego, oraz podaje tę informację do wiadomości pracowników w sposób
przyjęty w danym zakładzie pracy.
Art. 4.
1. Za przedsiębiorcę sprawującego kontrolę nad innym przedsiębiorcą uważa się
przedsiębiorcę, który może bezpośrednio lub pośrednio wywierać dominujący
wpływ na funkcjonowanie innego przedsiębiorcy, w szczególności z tytułu
własności, posiadanych udziałów lub akcji albo na mocy przepisów prawa lub
umów ustanawiających powiązania organizacyjne między przedsiębiorcami.
2. Przedsiębiorca ma dominujący wpływ na funkcjonowanie innego przedsiębiorcy
(przedsiębiorcy zależnego), jeżeli posiada:
1) co najmniej 50% udziałów (akcji) przedsiębiorcy zależnego, albo
2) większość głosów w zgromadzeniu wspólników (walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy) przedsiębiorcy zależnego, albo
3) prawo do powołania lub odwołania ponad połowy członków organu
zarządzającego lub nadzorczego przedsiębiorcy zależnego.
3. Za przedsiębiorcę zależnego od przedsiębiorcy sprawującego kontrolę uważa
się również przedsiębiorcę zależnego od innego przedsiębiorcy zależnego od
tego przedsiębiorcy sprawującego kontrolę (zależność pośrednia).
4. W przypadku gdy dominujący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorcy ma więcej
niż jeden przedsiębiorca, za przedsiębiorcę sprawującego kontrolę uważa się
tego, który może mianować ponad połowę członków organu zarządzającego lub
nadzorczego przedsiębiorcy zależnego.
Art. 5.
1. Zarząd centralny zapewni warunki i środki niezbędne do utworzenia lub
ustanowienia europejskiej rady zakładowej albo ustalenia innego sposobu
informowania pracowników i konsultacji z pracownikami.
2. Zarząd centralny przekazuje ministrowi właściwemu do spraw pracy
porozumienie o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej lub ustaleniu
sposobu informowania pracowników i konsultacji z pracownikami, bądź
informację o utworzeniu europejskiej rady zakładowej.
Rozdział 2
Specjalny zespół negocjacyjny
Art. 6.
1. Zadaniem specjalnego zespołu negocjacyjnego jest zawarcie z zarządem
centralnym porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej lub
ustaleniu sposobu informowania pracowników i konsultacji z pracownikami.
2. Rozpoczęcie negocjacji w sprawie zawarcia porozumienia, o którym mowa w ust.
1, następuje z inicjatywy zarządu centralnego albo na pisemny wniosek co
najmniej 100 pracowników lub przedstawicieli reprezentujących taką liczbę
pracowników, zatrudnionych w co najmniej dwóch przedsiębiorstwach lub
zakładach pracy w co najmniej dwóch państwach członkowskich.
Art. 7.
1. Specjalny zespół negocjacyjny składa się co najmniej z trzech i nie więcej
członków niż liczba państw członkowskich.
2. Z każdego państwa członkowskiego, na terenie którego działa przedsiębiorstwo
lub grupa przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, wyznacza się lub wybiera co
najmniej po jednym członku specjalnego zespołu negocjacyjnego.
3. Z państw członkowskich, w których w przedsiębiorstwie lub w grupie
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym jest zatrudnionych co najmniej:
1) 25% ogółu pracowników zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w
przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym –
wyznacza się lub wybiera dodatkowo jednego członka,
2) 50% ogółu pracowników zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w
przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym –
wyznacza się lub wybiera dodatkowo dwóch członków,
3) 75% ogółu pracowników zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w
przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym –
wyznacza się lub wybiera dodatkowo trzech członków.
Art. 8.
1. W przypadku gdy pracownicy są zatrudnieni w Polsce w jednym zakładzie pracy
wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym, członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego reprezentujący
pracowników polskich są wyznaczani przez reprezentatywną zakładową
organizację związkową, a w przypadku jej braku, wybierani przez pracowników
w liczbie określonej niniejszą ustawą lub ustawą innego państwa
członkowskiego.
2. Zakładowa organizacja związkowa jest reprezentatywna, jeżeli spełnia warunki
określone w art. 24125a § 1 Kodeksu pracy. Przepisy art. 24125a § 3-5 Kodeksu
pracy stosuje się odpowiednio.
3. W przypadku gdy w zakładzie pracy działa kilka reprezentatywnych organizacji
związkowych, wyznaczają one wspólnie członków specjalnego zespołu
negocjacyjnego. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia przez reprezentatywne
organizacje związkowe członków specjalnego zespołu negocjacyjnego wybierają
pracownicy spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje.
4. Wybory członków specjalnego zespołu negocjacyjnego przez pracowników
organizuje zarząd centralny, powiadamiając pracowników o terminie i sposobie
ich przeprowadzenia w sposób przyjęty w danym zakładzie pracy. Powiadomienie
pracowników powinno nastąpić nie później niż na 14 dni przed dniem wyborów.
5. W terminie, o którym mowa w ust. 4, zarząd centralny zawiadamia o wyborach
organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001
r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego (Dz.U. Nr 100, poz. 1080 i Nr 154, poz. 1793 i
1800 oraz z 2002 r. Nr 10, poz. 89).
6. Organizacje, o których mowa w ust. 5, mają prawo delegować swoich
przedstawicieli do uczestniczenia w czynnościach związanych z
przeprowadzeniem wyborów.
7. Wybory są bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
8. Wybory są ważne, jeżeli uczestniczyło w nich co najmniej 50% pracowników.
9. W przypadku gdy w wyborach nie uczestniczyło co najmniej 50% pracowników, po
upływie 3 miesięcy przeprowadza się ponowne wybory, które są ważne bez
względu na liczbę uczestniczących w nich pracowników.
10.W skład specjalnego zespołu negocjacyjnego wchodzą kandydaci, którzy
otrzymają kolejno największą liczbę głosów.
Art. 9.
1. W przypadku gdy pracownicy są zatrudnieni w Polsce w więcej niż jednym
zakładzie pracy wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw
o zasięgu wspólnotowym, w każdym z nich, w trybie określonym w art. 8,
wyznacza się lub wybiera trzech przedstawicieli w celu wyłonienia członków
specjalnego zespołu negocjacyjnego.
2. W zakładzie pracy, w którym jest zatrudnionych co najmniej:
1) 25% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera
dodatkowo jednego przedstawiciela,
2) 50% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera
dodatkowo dwóch przedstawicieli,
3) 75% ogółu pracowników przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym zatrudnionych w Polsce – wyznacza się lub wybiera
dodatkowo trzech przedstawicieli.
3. Do wyborów przedstawicieli stosuje się odpowiednio przepisy art. 8 ust. 3-
10, z tym że wybory są organizowane przez zarządy poszczególnych zakładów
pracy. Zarządy te niezwłocznie zawiadamiają zarząd centralny o wyborze
przedstawicieli.
4. Zarząd centralny, w terminie 14 dni od zawiadomienia o wyznaczeniu lub
wyborze przedstawicieli, organizuje ich zebranie.
5. Przedstawiciele z poszczególnych zakładów pracy wybierają spośród siebie
członków specjalnego zespołu negocjacyjnego w liczbie określonej w art. 7
ust. 2 i 3.
Art. 10.
Przepisy art. 8 i 9 stosuje się także do wyłaniania przedstawicieli pracowników
zatrudnionych w Polsce do specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej
rady zakładowej w liczbie określonej przez ustawodawstwo innego państwa
członkowskiego, w którym mieści się zarząd centralny przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym.
Art. 11.
1. Jednocześnie z wyznaczeniem lub wyborem członków specjalnego zespołu
negocjacyjnego wyznacza się lub wybiera trzech członków rezerwowych.
2. W razie wygaśnięcia mandatu członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, do
składu specjalnego zespołu negocjacyjnego wchodzi członek rezerwowy, który
uzyskał największą liczbę głosów.
Art. 12.
Mandat członka specjalnego zespołu negocjacyjnego wygasa w razie rozwiązania lub
wygaśnięcia stosunku pracy, nieobecności w pracy trwającej ponad 3 miesiące lub
zrzeczenia się funkcji.
Art. 13.
Reprezentatywne organizacje związkowe niezwłocznie zawiadamiają zarząd centralny
o wyznaczonych członkach specjalnego zespołu negocjacyjnego. Zarząd centralny
przekazuje te informacje właściwym zarządom przedsiębiorstw i zakładów pracy
oraz zatrudnionym w nich pracownikom.
Art. 14.
1. W terminie 30 dni od ustalenia składu specjalnego zespołu negocjacyjnego
zarząd centralny zwołuje zebranie z jego udziałem w celu zawarcia
porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej lub ustaleniu
sposobu informowania pracowników i konsultacji z pracownikami. Zarząd
centralny informuje właściwe zarządy przedsiębiorstw i zakładów pracy o
zwołaniu zebrania.
2. Specjalny zespół negocjacyjny wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz
uchwala swój wewnętrzny regulamin.
3. Przed rozpoczęciem każdych negocjacji z zarządem centralnym specjalny zespół
negocjacyjny ma prawo zwołania i odbycia narady.
4. Przy wykonywaniu zadań specjalny zespół negocjacyjny może korzystać z pomocy
powołanych przez siebie ekspertów.
Art. 15.
1. Koszty związane z utworzeniem i działalnością specjalnego zespołu
negocjacyjnego ponosi zarząd centralny.
2. Zarząd centralny ma obowiązek zapewnić pomieszczenia, środki rzeczowe,
tłumaczy i personel biurowy oraz pokryć konieczne koszty podróży,
zakwaterowania i wyżywienia członków specjalnego zespołu negocjacyjnego.
3. W przypadku korzystania przez specjalny zespół negocjacyjny z pomocy
ekspertów obowiązek pokrycia kosztów ogranicza się do jednego eksperta, chyba
że zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny postanowią inaczej.
Art. 16.
1. Specjalny zespół negocjacyjny podejmuje uchwały zwykłą większością głosów, z
zastrzeżeniem ust. 2. W przypadku równej liczby głosów decyduje głos członków
z państwa członkowskiego o największej liczbie zatrudnionych pracowników.
2. Specjalny zespół negocjacyjny może, w drodze uchwały podjętej większością 23
głosów, zdecydować o niepodejmowaniu negocjacji lub o ich zakończeniu bez
zawarcia porozumienia. Specjalny zespół negocjacyjny powiadamia niezwłocznie
zarząd centralny o treści uchwały. W przypadku podjęcia takiej uchwały nie
stosuje się przepisów rozdziału 4.
3. Nowy wniosek o powołanie specjalnego zespołu negocjacyjnego można złożyć nie
wcześniej niż po upływie 2 lat od podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 2,
chyba że zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny ustalą krótszy
termin.
Rozdział 3
Porozumienie o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej lub ustaleniu sposobu
informowania i konsultacji
Art. 17.
1. Zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny prowadzą negocjacje w
sposób zmierzający do zawarcia porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady
zakładowej lub ustaleniu sposobu informowania pracowników i konsultacji z
pracownikami.
2. Zarząd centralny odpowiednio wcześnie udostępnia specjalnemu zespołowi
negocjacyjnemu dane i materiały niezbędne do wykonania przez niego zadań.
Art. 18.
1. Zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny mogą, w drodze pisemnego
porozumienia, ustalić jeden lub kilka sposobów, w jakich będzie następowało
informowanie pracowników i konsultacja z pracownikami, zamiast ustanowienia
europejskiej rady zakładowej. Porozumienie określa zasady odbywania spotkań
przedstawicieli reprezentujących pracowników w celu wymiany poglądów na temat
przekazanych im informacji.
2. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy wszystkich pracowników
zatrudnionych w przedsiębiorstwie lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym.
Art. 19.
1. W przypadku gdy zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny uzgodnią,
że zostanie ustanowiona europejska rada zakładowa, porozumienie określa
w szczególności:
1) przedsiębiorstwa i zakłady pracy należące do przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, których porozumienie dotyczy, w
tym także położone poza terytorium państw członkowskich, jeżeli zostały
objęte porozumieniem,
2) skład europejskiej rady zakładowej, liczbę członków, podział mandatów
oraz czas trwania mandatu,
3) uprawnienia europejskiej rady zakładowej oraz sposób jej informowania i
prowadzenia z nią konsultacji,
4) miejsce, częstotliwość oraz czas trwania zebrań europejskiej rady
zakładowej,
5) środki finansowe i materialne przyznane europejskiej radzie zakładowej,
6) okres obowiązywania porozumienia i procedurę jego renegocjacji.
2. Do treści porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady zakładowej oraz
porozumienia o ustaleniu sposobu informowania i konsultacji nie stosuje się
przepisów rozdziału 4, chyba że zarząd centralny i specjalny zespół
negocjacyjny postanowią inaczej.
Rozdział 4
Utworzenie europejskiej rady zakładowej
Art. 20.
Przepisy rozdziału stosuje się w przypadku, gdy:
1) zarząd centralny i specjalny zespół negocjacyjny tak postanowią albo
2) zarząd centralny nie podejmie negocjacji w terminie 6 miesięcy od daty
złożenia przez pracowników wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 2, albo
3) nie dojdzie do zawarcia porozumienia o ustanowieniu europejskiej rady
zakładowej lub ustaleniu sposobu informowania pracowników i konsultacji z
pracownikami w terminie 3 lat od daty podjęcia inicjatywy przez zarząd
centralny lub złożenia przez pracowników wniosku zgodnie z art. 6 ust. 2.
Art. 21.
1. Europejska rada zakładowa składa się z przedstawicieli pracowników
zatrudnionych na terytorium państw członkowskich w przedsiębiorstwie lub w
grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym.
2. Europejska rada zakładowa składa się co najmniej z 3 i nie więcej niż z 30
członków.
Art. 22.
1. Z każdego państwa członkowskiego, na terenie którego działa przedsiębiorstwo
lub grupa przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, do europejskiej rady
zakładowej wyznacza się lub wybiera jednego członka.
2. Z państw członkowskich, w których w przedsiębiorstwie lub w grupie
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym jest zatrudnionych co najmniej:
1) 20% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo jednego
pracownika,
2) 30% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo dwóch
pracowników,
3) 40% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo trzech
pracowników,
4) 50% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo czterech
pracowników,
5) 60% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo pięciu
pracowników,
6) 70% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo sześciu
pracowników,
7) 80% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo siedmiu
pracowników,
8) 90% ogółu pracowników – wyznacza się lub wybiera dodatkowo ośmiu
pracowników.
3. Zarząd centralny sprawdza, raz na 2 lata, czy nastąpiła zmiana liczby
pracowników wymagająca dostosowania liczby członków pochodzących z danego
państwa do wymagań określonych w ust. 1 i 2. W przypadku stwierdzenia takiej
zmiany zarząd centralny organizuje wybory w ramach swojej właściwości
określonej w ustawie lub występuje do uprawnionych podmiotów o wyznaczenie
członków. Z dniem wyznaczenia lub wyboru nowych członków kończy się kadencja
członków europejskiej rady zakładowej pochodzących z państwa członkowskiego,
którego dotyczy zmiana.
4. Do zmiany składu europejskiej rady zakładowej, związanej z uwzględnieniem
przedstawicieli pracowników z nowego państwa członkowskiego lub państwa
objętego porozumieniem zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 1, objętych zakresem
działania przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,
przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 23.
1. Członkowie europejskiej rady zakładowej, reprezentujący pracowników
zatrudnionych w Polsce, w liczbie określonej niniejszą ustawą lub ustawą
innego państwa członkowskiego, są wyznaczani lub wybierani w trybie
określonym w art. 8 lub 9. Działania niezbędne do wyznaczenia lub wyboru
członków europejskiej rady zakładowej podejmuje się w okresie 3 miesięcy od
postanowienia, o którym mowa w art. 20 pkt 1, lub od dnia upływu okresów, o
których mowa w art. 20 pkt 2 i 3.
2. Kadencja członków europejskiej rady zakładowej trwa 4 lata.
3. Członkostwo w europejskiej radzie zakładowej ustaje w przypadkach
określonych w art. 12 i 22 ust. 3.
Art. 24.
Reprezentatywne organizacje związkowe niezwłocznie zawiadamiają zarząd centralny
o wyznaczonych członkach europejskiej rady zakładowej. Zarząd centralny
przekazuje te informacje właściwym zarządom przedsiębiorstw i zakładów pracy
oraz zatrudnionym w nich pracownikom.
Art. 25.
1. Niezwłocznie po ustaleniu składu europejskiej rady zakładowej zarząd
centralny zwołuje zebranie organizacyjne, na którym następuje ukonstytuowanie
się europejskiej rady zakładowej. Na zebraniu tym europejska rada zakładowa
wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz uchwala swój wewnętrzny
regulamin.
2. W przypadku gdy europejska rada zakładowa składa się z ponad dziesięciu
członków, powołuje ze swojego grona prezydium. Do zadań prezydium należy
prowadzenie bieżących spraw.
3. W skład prezydium wchodzi przewodniczący oraz dwóch wybranych członków.
Członkowie prezydium powinni być zatrudnieni w różnych państwach
członkowskich, a jeżeli przedsiębiorstwo o zasięgu wspólnotowym lub grupa
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym działa w dwóch państwach
członkowskich, przewodniczący prezydium powinien być zatrudniony w innym
państwie niż pozostali członkowie.
Art. 26.
W przypadku gdy europejska rada zakładowa składa się z nie więcej niż dziesięciu
członków, może powierzyć prowadzenie bieżących spraw przewodniczącemu lub innemu
członkowi europejskiej rady zakładowej.
Art. 27.
Europejska rada zakładowa podejmuje uchwały zwykłą większością głosów obecnych
członków, z wyjątkiem przypadku określonego w art. 16 ust. 2, gdy europejskiej
radzie zakładowej przysługują prawa i obowiązki specjalnego zespołu
negocjacyjnego zgodnie z art. 35 ust. 2.
Art. 28.
1. Europejska rada zakładowa jest uprawniona do uzyskiwania informacji i
prowadzenia konsultacji dotyczących całości przedsiębiorstwa lub grupy
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym albo co najmniej dwóch zakładów pracy
lub dwóch przedsiębiorstw położonych w różnych państwach członkowskich.
2. W przypadku przedsiębiorstwa i grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,
których zarząd centralny nie ma siedziby w państwie członkowskim, europejska
rada zakładowa uprawniona jest do uzyskiwania informacji i prowadzenia
konsultacji dotyczących wszystkich zakładów pracy lub przedsiębiorstw
położonych w państwach członkowskich albo co najmniej dwóch zakładów pracy
lub dwóch przedsiębiorstw położonych w różnych państwach członkowskich.
Art. 29.
1. Zarząd centralny organizuje co najmniej raz w roku spotkanie z europejską
radą zakładową w celu przedstawienia informacji o sytuacji gospodarczej i
perspektywach rozwoju przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym oraz przeprowadzenia konsultacji w sprawie przedstawionych
informacji.
2. Zarząd centralny przygotowuje na spotkanie sprawozdanie dotyczące sytuacji
gospodarczej i perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw
o zasięgu wspólnotowym.
3. Informacje i konsultacje obejmują w szczególności zagadnienia dotyczące:
1) struktury przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym,
2) sytuacji gospodarczej i finansowej oraz możliwego rozwoju działalności, w
tym produkcji, sprzedaży i inwestycji,
3) sytuacji w dziedzinie zatrudnienia i możliwego rozwoju w tym zakresie,
4) wprowadzenia istotnych zmian organizacyjnych,
5) wprowadzenia nowych metod pracy lub nowych procesów produkcyjnych,
6) zmiany lokalizacji przedsiębiorstwa lub zakładu pracy albo istotnej
części przedsiębiorstwa lub zakładu pracy oraz przeniesienia produkcji do
innego zakładu pracy lub przedsiębiorstwa,
7) łączenia i podziału przedsiębiorstw lub zakładów pracy,
8) ograniczenia rozmiarów bądź zaprzestania działalności przedsiębiorstwa
lub zakładu pracy albo istotnej części przedsiębiorstwa lub zakładu pracy,
9) zwolnień grupowych.
4. O terminie spotkania zarząd centralny zawiadamia co najmniej na 14 dni przed
terminem spotkania podległe zarządy przedsiębiorstw i zakładów pracy oraz
członków europejskiej rady zakładowej.
Art. 30.
1. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności mających istotny wpływ
na sytuację pracowników, w szczególności w przypadku zwolnień grupowych,
zmiany lokalizacji przedsiębiorstwa lub zakładu pracy albo istotnej części
przedsiębiorstwa lub zakładu pracy, a także w przypadku zaprzestania
działalności przedsiębiorstwa lub zakładu pracy albo istotnej części
przedsiębiorstwa lub zakładu pracy, zarząd centralny ma obowiązek zawiadomić
o tym prezydium, a w przypadku jego niepowołania europejską radę zakładową.
2. Na wniosek prezydium, a w przypadku jego niepowołania na wniosek
europejskiej rady zakładowej, zarząd centralny lub zarząd innego szczebla
wskazany przez wnioskodawcę uprawniony do podejmowania samodzielnych decyzji
ma obowiązek spotkać się z prezydium albo z europejską radą zakładową w celu
przedstawienia informacji lub odbycia konsultacji dotyczących spraw mających
istotne znaczenie dla interesów pracowniczych. Na spotkanie zarząd centralny
lub zarząd innego szczebla przygotowuje sprawozdanie.
3. W spotkaniu, o którym mowa w ust. 2, organizowanym z udziałem prezydium,
mogą uczestniczyć członkowie europejskiej rady zakładowej wyłonieni z
przedsiębiorstw lub zakładów pracy, których bezpośrednio dotyczą sprawy
będące przedmiotem informacji lub konsultacji.
4. Spotkanie odbywa się w możliwie najkrótszym terminie. Prezydium lub
europejska rada zakładowa może przedstawić swoją opinię na temat
sprawozdania, o którym mowa w ust. 2, na końcu spotkania lub w terminie 14
dni po jego zakończeniu. Opinia powinna być rozpatrzona przez zarząd
właściwego szczebla przed podjęciem decyzji, której opinia dotyczy.
Art. 31.
Europejska rada zakładowa lub prezydium może poprzedzić każde spotkanie z
zarządem centralnym posiedzeniem bez jego udziału. W posiedzeniu prezydium mogą
uczestniczyć członkowie europejskiej rady zakładowej, o których mowa w art. 30
ust. 3.
Art. 32.
Członkowie europejskiej rady zakładowej informują przedstawicieli pracowników
zatrudnionych w przedsiębiorstwach lub grupach przedsiębiorstw o zasięgu
wspólnotowym, a w przypadku ich braku samych pracowników, o treści informacji i
wynikach konsultacji uzyskanych zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału.
Art. 33.
Europejska rada zakładowa lub prezydium mogą korzystać z pomocy wybranych przez
siebie ekspertów, jeżeli jest to konieczne do wypełniania ich zadań.
Art. 34.
1. Koszty związane z działalnością europejskiej rady zakładowej, w
szczególności koszty organizacji zebrań, zakwaterowania, wyżywienia i
przejazdów członków, tłumaczeń oraz niezbędnych szkoleń, ponosi zarząd
centralny, chyba że zarząd centralny i europejska rada zakładowa postanowią
inaczej.
2. Zarząd centralny ustala, w porozumieniu z europejską radą zakładową,
coroczny budżet rady. W przypadku gdy budżet nie zostanie uzgodniony w
terminie do końca roku kalendarzowego poprzedzającego dany rok budżetowy,
zarząd centralny ustala go samodzielnie, z tym że powinien przeznaczyć na
działanie rady co najmniej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby członków rady
przez wysokość trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z
ostatniego kwartału roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy, ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Art. 35.
1. Europejska rada zakładowa po upływie 4 lat od dnia ukonstytuowania się
rozważy, czy rozpocznie z zarządem centralnym negocjacje w celu zawarcia
porozumienia, o którym mowa w rozdziale 3. Europejska rada zakładowa wyraża
swoje stanowisko w formie uchwały.
2. W przypadku podjęcia uchwały o rozpoczęciu negocjacji europejskiej radzie
zakładowej przysługują prawa i obowiązki specjalnego zespołu negocjacyjnego.
Rozdział 5
Zakaz ujawniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa
Art. 36.
1. Członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, europejskiej rady zakładowej,
a także przedstawiciele reprezentujący pracowników zgodnie z porozumieniem
zawartym na podstawie art. 18 oraz eksperci i tłumacze są obowiązani do
nieujawniania uzyskanych w związku z pełnioną funkcją informacji stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstw, co do których zarząd centralny zastrzegł obowiązek
zachowania ich poufności. Obowiązek nieujawniania uzyskanych informacji trwa
również po zaprzestaniu pełnienia funkcji, chyba że zarząd centralny inaczej
określił okres związania tajemnicą.
2. Zarząd centralny w szczególnie uzasadnionych przypadkach może nie udostępnić
przedstawicielom pracowników informacji, których ujawnienie mogłoby, według
obiektywnych kryteriów, poważnie zakłócić działalność przedsiębiorstw,
których dotyczą, albo narazić je na znaczną szkodę.
3. W przypadku uznania, że zastrzeżenie poufności informacji lub ich
nieudostępnienie jest niezgodne z przepisami ust. 1 lub 2, specjalny zespół
negocjacyjny, europejska rada zakładowa oraz przedstawiciele reprezentujący
pracowników zgodnie z porozumieniem zawartym na podstawie art. 18, mogą
wystąpić do sądu rejonowego – sądu gospodarczego z wnioskiem o zwolnienie z
obowiązku zachowania poufności informacji lub o nakazanie udostępnienia
informacji.
4. W sprawach, o których mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu postępowania cywilnego o rozpoznawaniu spraw z zakresu przepisów o
przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa
państwowego, z wyłączeniem art. 6911 § 2 i art. 6917. Zdolność sądową w tych
sprawach mają: specjalny zespół negocjacyjny, europejska rada zakładowa,
przedstawiciele reprezentujący pracowników zgodnie z porozumieniem zawartym
na podstawie art. 18 oraz zarząd centralny.
5. Sąd, na wniosek zarządu centralnego lub z urzędu, może, w drodze
postanowienia, w niezbędnym zakresie ograniczyć prawo wglądu do materiału
dowodowego załączonego przez zarząd centralny do akt sprawy w toku
postępowania sądowego, jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby
ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa lub innych tajemnic podlegających
ochronie na podstawie przepisów odrębnych. Na postanowienie sądu
ograniczające prawo wglądu do materiału dowodowego zażalenie nie przysługuje.
6. Przepisy ust. 1-5 nie naruszają przepisów o ochronie tajemnicy określonych w
przepisach odrębnych.
Rozdział 6
Ochrona przedstawicieli pracowników
Art. 37.
1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem
będącym członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady
zakładowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu
bez zgody reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, a
jeżeli pracownik nie jest reprezentowany przez żadną zakładową organizację
związkową - bez zgody okręgowego inspektora pracy właściwego miejscowo dla
siedziby pracodawcy.
2. Pracodawca nie może zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na
niekorzyść pracownika będącego członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego
lub europejskiej rady zakładowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku
po jego wygaśnięciu bez zgody reprezentującej pracownika zakładowej
organizacji związkowej, a jeżeli pracownik nie jest reprezentowany przez
żadną zakładową organizację związkową - bez zgody okręgowego inspektora pracy
właściwego miejscowo dla siedziby pracodawcy.
3. Członek specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej
ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej w związku z udziałem w pracach tych
organów, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia obliczonego zgodnie z zasadami
dotyczącymi zwolnienia od pracy przysługującego członkowi zarządu zakładowej
organizacji związkowej.
4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do przedstawicieli
reprezentujących pracowników zgodnie z porozumieniem zawartym na podstawie
art. 18.
Rozdział 7
Inne obowiązujące porozumienia w sprawie informowania pracowników i
konsultacji z pracownikami
Art. 38.
1. Przepisów ustawy nie stosuje się do przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw o
zasięgu wspólnotowym, w których przed dniem wejścia w życie ustawy zostało
zawarte porozumienie zapewniające ponadnarodowy sposób informowania
pracowników i konsultacji z pracownikami przez okres obowiązywania
porozumienia, jeżeli porozumienie obejmuje wszystkich pracowników
przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym
zatrudnionych w państwach członkowskich. Przed upływem terminu obowiązywania
porozumienia zawartego na czas określony strony mogą przedłużyć jego
obowiązywanie na czas określony lub uznać porozumienie za zawarte na czas
nieokreślony.
2. Porozumieniem w rozumieniu ust. 1 jest także porozumienie zawarte poza
terytorium państw członkowskich, jeżeli spełnia pozostałe warunki określone w
tym przepisie.
3. Przepis ust. 1 stosuje się także w przypadku, gdy przedsiębiorstwo lub grupa
przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym obejmuje większą liczbę porozumień,
które łącznie spełniają warunki określone w tym przepisie.
4. Zarząd centralny przekazuje ministrowi właściwemu do spraw pracy
porozumienia, o których mowa w ust. 1 i 3.
Rozdział 8
Przepisy karne
Art. 39.
Kto, będąc członkiem zarządu centralnego lub zarządu innego szczebla w obrębie
przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym albo
przedstawicielem w państwie członkowskim, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2,
lub osobą działającą w jego imieniu:
1) uniemożliwia utworzenie lub utrudnia działanie specjalnego zespołu
negocjacyjnego, europejskiej rady zakładowej lub informowanie pracowników
i konsultacje z pracownikami prowadzone w trybie określonym porozumieniem
zawartym na podstawie art. 18,
2) dyskryminuje członka specjalnego zespołu negocjacyjnego, członka
europejskiej rady zakładowej lub przedstawiciela reprezentującego
pracowników zgodnie z porozumieniem zawartym na podstawie art. 18 w
związku z pełnioną przez niego funkcją,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
Art. 40.
Postępowanie w sprawach określonych w art. 39 toczy się na podstawie Kodeksu
postępowania w sprawach o wykroczenia. W tych sprawach oskarżycielem publicznym
jest inspektor pracy.
Rozdział 9
Zmiana w przepisach obowiązujących
Art. 41.
W ustawie z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19, Nr 10, poz. 59 i Nr 51, poz.
298, z 1991 r. Nr 83, poz. 372, Nr 106, poz. 457 i Nr 113, poz. 491, z 1992 r.
Nr 21, poz. 84, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1996 r. Nr 24, poz. 110 oraz z 2000 r.
Nr 12, poz. 136) w art. 6 w ust. 1 po wyrazach "zarządu zakładowej organizacji
związkowej" dodaje się wyrazy " , specjalnego zespołu negocjacyjnego lub
europejskiej rady zakładowej".
Rozdział 10
Przepis końcowy
Art. 42.
Ustawa wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa
w Unii Europejskiej.