Projekt
USTAWA
z dnia ........................... 2007r.
o zmianie ustawy o rencie socjalnej
Art. 1
W ustawie z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr 135, poz. 1268, z późn. zm.[1]) wprowadza się następujące zmiany:
1) dodaje się art. 12a w brzmieniu:
„Art. 12a.
1. W razie śmierci osoby pobierającej rentę socjalną przysługuje zasiłek pogrzebowy, o ile nie przysługuje on, w związku z tą śmiercią, z innego tytułu.
2. Decyzję w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego podejmuje oraz zasiłek wypłaca jednostka organizacyjna Zakładu albo organ emerytalno – rentowy który wypłacał rentę socjalną.”
2) w art. 14 ust. 1-2 otrzymują brzmienie:
„1. Renta socjalna, zasiłek pogrzebowy oraz koszty ich obsługi są finansowane ze środków budżetu państwa.
2. Zakład dokonuje zwrotu środków finansowych związanych z wypłatą rent socjalnych oraz zasiłków pogrzebowych organom emerytalno-rentowym.”
3) W art. 15 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje ust. 2 w brzmieniu:
„2. Zasiłek pogrzebowy przysługuje na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.”
Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od daty ogłoszenia.
Uzasadnienie
Aktualny stan prawny i potrzeba uchwalenia ustawy
W obecnym stanie prawnym zdecydowana większość obywateli RP ma zapewnione pokrycie kosztów swojego pogrzebu ze środków publicznych – bądź w ramach systemu ubezpieczenia społecznego bądź też ze środków budżetowych, które są przeznaczone na wypłatę renty lub emerytury (dla służb mundurowych) lub uposażenie w stanie spoczynku (sędziowie, prokuratorzy). Zasiłek pogrzebowy jest bowiem stałym elementem systemu zabezpieczenia emerytalno-rentowego. Także w sytuacji, gdy osoba zmarła nie jest objęta systemem emerytalno-rentowym (np. osoba niepracująca bez prawa do renty czy emerytury) koszty jej pogrzebu są zwracane osobie która je faktycznie pokryła – o ile tylko był to członek najbliższej rodziny (przede wszystkim dzieci, wnuki, rodzeństwo, współmałżonek, rodzice). Taka sytuacja dotyczy więc także osób pobierających rentę socjalną. Zasiłek pogrzebowy na pokrycie kosztów ich pogrzebu przysługuje członkom najbliższej rodziny, o ile podlegają ubezpieczeniu społecznemu. W praktyce ta zasada dotyczy zdecydowanej większości przypadków śmierci osób pobierających rentę socjalną. Ale nie wszystkich. Niewielkiej grupie tych osób polski system prawny nie zapewnia godnego pogrzebu, nie zapewnia bowiem żadnych środków na pokrycie kosztów ich pochówku. W efekcie, w zależności od sytuacji, koszty te są pokrywane z oszczędności dalszej rodziny, sąsiadów czy samorządu lokalnego.
Na negatywne aspekty tego problemu zwracał uwagę m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich.
Istota projektowanych rozwiązań
Celem proponowanych przepisów jest zapewnienie osobom pobierającym rentę socjalną swoistego zabezpieczenia pogrzebowego na zasadach identycznych jak dla osób objętych systemem ubezpieczenia społecznego. Tak więc w praktyce, o ile osoba pokrywająca koszty pogrzebu osoby otrzymującej rentę socjalną nie będzie miała samodzielnie prawa do zasiłku pogrzebowego (np. dlatego że jest członkiem najbliższej rodziny osoby zmarłej) otrzyma taki zasiłek na podstawie proponowanych przepisów. Oczywiście utrzymuje się zasadę, że kwota zasiłku pogrzebowego wypłacana na podstawie różnych przepisów i w ramach różnych systemów jest równa dla wszystkich obywateli RP i że w związku ze śmiercią jednej osoby wypłaca się tylko jeden zasiłek pogrzebowy.
Przewidywane skutki projektowanych rozwiązań oraz sposoby finansowania
Rentę socjalną pobiera w Polsce ok. 220 tys. osób. W praktyce oznacza to, że co roku umiera z tego grona ok. 4-5 tys osób. Można szacować, że w przypadku nie więcej niż 100 śmierci w skali roku nie jest realizowana wypłata zasiłku pogrzebowego. Biorąc pod uwagę kwotę zasiłku pogrzebowego (obecnie prawie 5 tys. zł.) można szacować, ze koszt projektowanego rozwiązania nie przekroczy rocznie 0,5 mln. zł według stawek z 2006r..
Rozwiązanie to jednak będzie równocześnie miało bardzo poważny, pozytywny wydźwięk społeczny. Oto bowiem znacząca grupa osób szczególnie dotkniętych przez los, niepełnosprawnych od urodzenia lub od wczesnej młodości, będzie systemowo miała zapewniony godny pochówek.
Akty wykonawcze związane z projektowaną ustawą
Uchwalenie projektowanej nowelizacji ustawy o rencie socjalnej nie spowoduje konieczności wydawania nowych, jak również zmiany istniejących, aktów prawnych.
Zgodność projektowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
[1] Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 120, poz. 1252, z 2005r. Nr 94, poz. 788, z 2006r. Nr 144, poz. 1043).