Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie ustawy

Projekt

USTAWA

z dnia .............................

o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie ustawy – Prawo dewizowe

Art. 1.

W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.[1]) w art. 358 § 2 otrzymuje brzmienie:

„§2. Zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej mogą być także wyrażone w euro.”

Art. 2.

W ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 141, poz. 1178 z późn. zm.[2]) w art. 9 pkt 15 otrzymuje brzmienie:

„15) zawieranie umów oraz dokonywanie innych czynności prawnych, powodujących lub mogących powodować dokonywanie w kraju rozliczeń w walutach obcych innych niż euro, a także dokonywanie w kraju takich rozliczeń, z wyjątkiem rozliczeń między osobami fizycznymi, o ile nie mają one związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.”

Art. 3.

Zmienione przepisy ustawy stosuje się do czynności prawnych dokonanych po jej wejściu w życie.

Art. 4.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

Uzasadnienie

Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o zmianie ustawy – Prawo dewizowe ma na celu umożliwienie rezydentom będącym przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej dokonywania w kraju rozliczeń z innymi rezydentami w euro, bez obowiązku uzyskania zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Zgodnie z § 1 art. 358 Kodeksu cywilnego - z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie - wszelkie zobowiązania pieniężne na terenie Polski mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Przepis ten ma charakter iuris cogentis i jego naruszenie skutkuje nieważnością czynności prawnej (art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego). Należy zauważyć, iż regulacja zawarta w art. 358 § 1 Kodeksu cywilnego ogranicza jedynie dopuszczalność wyrażania zobowiązań w walutach obcych i nie obejmuje kwestii dokonywania zapłaty w walucie obcej. Z powyższym przepisem pozostają w ścisłym związku przepisy ustawy Prawo dewizowe, odnoszące się do czynności obrotu dewizowego dokonywanych wewnątrz kraju.

Zgodnie z obecnie obowiązującym brzmieniem art. 9 pkt 15 ustawy Prawo dewizowe, dokonywanie w kraju, między rezydentami, rozliczeń w walutach obcych, podlega ograniczeniom. Wyjątek stanowią jedynie rozliczenia między osobami fizycznymi, o ile nie mają one związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Natomiast zgodnie z §9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 września 2002 r. w sprawie ogólnych warunków dewizowych, ogólne zezwolenie dewizowe zostało udzielone na dokonywanie w kraju, między rezydentami, rozliczeń w walutach obcych otrzymanych przez rezydenta od nierezydenta, w celu pokrywania w jego imieniu lub na jego rachunek zobowiązań wobec rezydentów, a także uzyskanych przez rezydenta na rachunek drugiego rezydenta w obrocie dewizowym z zagranicą. Ogólne zezwolenie dewizowe – na podstawie §12 wyżej powołanego rozporządzenia – obejmuje również dokonywanie w kraju, między rezydentami, rozliczeń w euro i innych walutach wymienialnych, o ile jedną ze stron rozliczenia jest konsument w rozumieniu art. 22[1] ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Wyżej wymienione przypadki nie wyczerpują jednak wszystkich transakcji między rezydentami, w wyniku których rozliczenie może następować w euro. W szczególności zaś, nie obejmują transakcji zawieranych przez rezydentów w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Z przepisów ustawy Prawo dewizowe oraz przepisów wyżej powołanego rozporządzenia wynika, że pozostałe transakcje, w rezultacie których dochodzi do rozliczeń między rezydentami na terytorium RP w euro wymagają uzyskania indywidualnego zezwolenia dewizowego wydawanego przez Prezesa NBP w drodze decyzji administracyjnej.

Obowiązująca regulacja wprowadza zróżnicowanie praw rezydentów, którzy dokonują transakcji w euro z innymi rezydentami na terytorium Polski oraz tych samych rezydentów, którzy dokonują transakcji w euro z nierezydentami. W szczególności po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, w sytuacji, gdy wiele norm obowiązującego w Polsce prawa zawiera różne wielkości wyrażone w euro, utrzymanie aktualnej regulacji w obecnym brzmieniu dla przedsiębiorców, a w szczególności dla eksporterów, wydaje się całkowicie niezrozumiałe.

Dla wielu przedsiębiorców dokonujących transakcji w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, rozliczanie w euro jest znacznie korzystniejsze niż rozliczanie w złotych, ponieważ pomaga w ograniczeniu ryzyka kursowego występującego w eksporcie, który realizowany jest głównie w euro. Ograniczenie ryzyka kursowego wpłynie korzystnie na zwiększenie konkurencyjności eksporterów na rynkach Unii Europejskiej. Obecny obowiązek uzyskiwania indywidualnego zezwolenia dewizowego osobno w przypadku każdej transakcji stanowi istotne utrudnienie w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.

Projektowana ustawa nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie kwalifikuje się do procedury notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.

Projekt nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Projektowana ustawa nie wymaga przedłożenia właściwym instytucjom i organom Unii Europejskiej lub Europejskiemu Bankowi Centralnemu w celu uzyskania opinii, dokonania konsultacji albo uzgodnienia.

Projektowana ustawa nie powoduje skutków dla budżetu.

[1] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz. 1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783 oraz z 2005 r. Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438.

[2] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2260 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870 i Nr 173, poz. 1808.