Projekt

 

 

USTAWA

z dnia ..................................

 

o ratyfikacji Konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montrealu dnia 1 marca 1991 r.

 

Art. 1. Wyraża się zgodę na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montrealu dnia 1 marca 1991 r.

 

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

 

UZASADNIENIE

W roku 1991 odbyła się w Montrealu Konferencja Dyplomatyczna Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), w której wzięło udział 79 państw członkowskich oraz przedstawiciele licznych organizacji międzyna­rodowych. Przedmiotem prac Konferencji było przygotowanie ostatecznego tekstu Konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania  oraz Aktu Końcowego Konferencji.

Konferencja zakończyła się podpisaniem w dniu 1 marca 1991 r.  przez 41 państw ww. Konwencji  oraz Aktu Końcowego przez 79 państw. Delegacja polska nie podpisała Konwencji,  podpisała tylko Akt Końcowy Konferencji.

Zgodnie z art. XIII ust. 1 Konwencji, każde państwo, które nie podpisało Konwencji, może przystąpić do niej w dowolnym czasie.

Zasadniczym celem Konwencji jest poprawa bezpieczeństwa międzyna­ro­dowego i zapobieganie aktom terroryzmu, w wyniku których  może nastąpić zniszczenie statków powietrznych, innych środków transportu i obiektów na ziemi  –  przez wprowadzenie obowiązku znakowania plastycznych materia­łów wybuchowych w celu ich wykrywania.

Tak więc, Konwencja wymaga, aby każde państwo będące jej stroną podjęło niezbędne i skuteczne działania w następujących celach:

1)      zakazu wytwarzania i zapobieganiu wytwarzania  na jego terytorium  nieoznakowanych materiałów wybuchowych;

2)      wwozu i wywozu nieoznakowanych materiałów wybuchowych (z wy­łączeniem wwozu i wywozu dokonywanego przez organy wojskowe i po­licyjne danego państwa w celach, które nie są sprzeczne z Konwencją);

3)      ścisłego i skutecznego kontrolowania posiadania i przekazywania wytwo­rzonych na jego terytorium lub wwiezionych na jego terytorium, przed dniem wejściem w życie Konwencji, plastycznych materiałów wybuchowych oraz ich zniszczenia lub wykorzystania dla celów, które nie są sprzeczne z  Kon­wencją, oznakowania lub trwałego pozbawienia właściwości, w okresie:

a)      3 lat od dnia wejścia w życie Konwencji w stosunku do tego państwa
– tych zapasów materiałów wybuchowych, które nie znajdują się  w posiadaniu organów wojskowych lub policyjnych, oraz

b)      15 lat od dnia wejścia w życie Konwencji w stosunku do tego państwa
– tych zapasów materiałów wybuchowych, które znajdują się  w posiadaniu organów wojskowych lub policyjnych;

4) z datą wejścia w życie Konwencji w stosunku do tego państwa – zniszczenia, tak szybko jak to możliwe, wykrytych na jego terytorium innych niż wskazane wyżej, nieoznakowanych materiałów wybuchowych, niebędących zapasami organów wojskowych i policyjnych;

5)      ścisłej i skutecznej kontroli posiadania i przekazywania materiałów wy­bu­chowych wymienionych w ust. 2 części 1 (np. materiały dla celów naukowo-
-badawczych, szkoleniowych, sądowniczych) produkowanych w ograni­czonych ilościach, dla zapobieżenia ich przekazania lub użycia w celach sprzecznych z Konwencją;

6)      tak szybko jak to możliwe, zniszczenia nieoznakowanych materiałów wybuchowych, wytworzonych po wejściu w życie Konwencji, nie speł­nia­jących warunków ust. 2 części 1 załącznika technicznego do Konwencji).

Na mocy Konwencji powołuje się Międzynarodową Komisję Techniczną ds. Materiałów Wybuchowych, której zadaniem jest dokonywanie oceny postępu technicznego w zakresie wytwarzania, znakowania i wykrywania materiałów wybuchowych oraz dokonywanie zmian w załączniku technicznym do Konwencji.

 

Skutki polityczne:

Ratyfikacja Konwencji pozwala na realizację zobowiązań nałożonych na kraje członkowskie przez Zgromadzenie Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w rezolucji A-27 przyjętej jednogłośnie na 27. sesji tego Zgromadzenia.

Zobowiązanie intensyfikacji prac ww. organizacji w celu stworzenia między­narodowego systemu znakowania plastycznych materiałów wybuchowych  w celu ich wykrywania było także przedmiotem rezolucji 635 Rady Bezpie­czeństwa ONZ z dnia 14 czerwca 1989 r. oraz rezolucji 44/29 Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych z  dnia 4 grudnia 1989 r.

Według stanu na dzień dzisiejszy stronami  Konwencji jest 115 państw członkowskich Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego, w tym 21 państw członkowskich UE (z wyłączeniem Wielkiego Księstwa Luksemburga, Królestwa Szwecji i Królestwa Belgii).

Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską Konwencji będzie zgodna z Dekla­racją dot. zwalczania terroryzmu wraz z Planem działania, przyjętymi w 2004 r. przez Radę UE w zakresie walki z terroryzmem.  

 

Skutki społeczne ratyfikacji Konwencji:

Znakowanie plastycznych materiałów wybuchowych umożliwi łatwiejsze ich wykrywanie np. w czasie kontroli bagażu pasażerów. Przyczyni się to niewąt­pliwie do zminimalizowania możliwości dokonywania aktów terroryzmu np. na pokładach statków powietrznych, a przez to do zwiększenia bezpieczeństwa pasażerów i członków załóg, oraz w skupiskach ludności na ziemi.

Aktualnie w Rzeczypospolitej Polskiej tylko ZPS Pionki Spółka z o.o. jest wytwórcą materiałów wybuchowych.

Swoim zakresem Konwencja obejmie przede wszystkim następujące podmioty krajowe: wytwórców, użytkowników (np. wojsko, policja, górnictwo, budow­nictwo), przewoźników, organy kontroli.

 

Skutki ekonomiczne:

Akty terroru dokonywane na pokładach statków powietrznych lub przy ich użyciu pociągają za sobą olbrzymie szkody materialne związane z utratą statków powietrznych i obiektów na ziemi, a także konieczność wypłat wysokich odszkodowań przez przewoźników lotniczych i towarzystwa ubezpieczeniowe rodzinom poszkodowanych. W związku  z aktami terroru z dnia 11 września 2001 r., które miały miejsce  w Stanach Zjednoczonych Ameryki, towarzystwa ubezpieczeniowe znacząco podniosły wysokość stawek ubezpieczeniowych dla linii lotniczych, co spowodowało znaczne osłabienie kondycji ekonomicznej większości przewoźników, a nawet  bankructwa niektórych przedsiębiorstw.

Możliwość łatwiejszego wykrywania większości materiałów wybuchowych spowoduje ograniczenie aktów terroru i w konsekwencji  ograniczenie szkód  związanych z tymi aktami.

 

Skutki finansowe:

Skutki finansowe wejścia w życie Konwencji są związane z kosztami badań wdrożeniowych dotyczących technologii produkcji materiałów wybuchowych w związku z koniecznością ich znakowania.  W zakres tych kosztów wchodzi koszt zakupu surowców do syntezy środka znakującego, koszt dodatkowego wyposażenia technologicznego zakładów produkujących oraz koszt prac badawczych  nad własnościami zmodyfikowanego materiału wybuchowego.

Analiza i kalkulacja kosztów badań wdrożeniowych materiału znakującego plastyczne materiały wybuchowe wykonana przez Instytut Przemysłu Orga­nicznego na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Ministerstwa Gospodarki i  Pracy określa wysokość nakładów koniecznych na te badania na
ok. 300 tys. zł. Prace te powinny być prowadzone przez Instytut Przemysłu Organicznego, ZPS Pionki i  Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej.

Ww. nakłady zostaną poniesione z budżetów Ministerstwa Gospodarki i Pracy i Mini­sterstwa Obrony Narodowej.

Koszty związane z produkcją oznakowanych plastycznych materiałów wybuchowych będą ponosili wytwórcy tych  materiałów. Cena tony znako­wanego materiału plastycznego wzrośnie nie więcej niż o 3-5%.

Ponadto,  w ww. analizie oszacowano, że koszty:

–       przygotowania właściwych organów policji (jednostki antyterrorystyczne, Centrum Szkolenia Przewodników i Psów w Sułkowicach) wyniosą ok.
30 tys. zł,

–       przygotowania właściwych organów straży granicznej – ok. 25 tys. zł,

–       prac we właściwych organach administracyjnych (MON) i wojskowych (Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia) – ok. 25 tys. zł,

–       zlecenia przygotowania przez IPO próbek dla laboratoriów i właściwych jednostek ochrony – ok. 20 tys. zł.

Łącznie ok. 100 tys. zł.

Koszty te zostaną pokryte z budżetów Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.

Według opinii ekspertów wojskowych nie będą ponoszone koszty utylizacji nieoznakowanego materiału wybuchowego, gdyż okres 15 lat,  w jakim ta utyli­za­cja powinna nastąpić, jest naturalnym okresem przesuwania zapasów do bie­żą­cego szkolenia wojska.

Ogółem koszty związane z realizacją postanowień Konwencji można określić szacunkowo na kwotę ok. 400 tys. zł.

 

Skutki prawne:

Konwencja weszła w życie dnia 21 czerwca 1998 r.

Materia uregulowana w  Konwencji  częściowo podlega zakresowi obo­wiązu­jących następujących ustaw:

–       ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych prze­zna­czonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 117, poz. 1007, z późn. zm.),

– ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. w sprawie wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679, z późn. zm.),

–       ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087).

Ponieważ  postanowienia Konwencji nie zawierają norm samowykonalnych („…strona podejmie niezbędne i skuteczne działania dla zapewnienia…”, „…dla wykonania ścisłej i skutecznej kontroli…”), dla wdrożenia tych  postanowień Konwencji do systemu prawa polskiego będzie konieczne podjęcie działań legislacyjnych o charakterze dostosowawczym i realizacyjnym w zakresie materii objętej Konwencją. Dotyczy to przede wszystkim zmian przepisów o wytwarzaniu i obrocie materiałami wybuchowymi oraz  instrukcji technicznych i technologicznych dla producentów materiałów wybuchowych.

Z uwagi na fakt, że materia uregulowana w Konwencji jest materią pokrywającą się  zakresowo z materią uregulowaną ww. ustawami, a więc wypełnione zostały przesłanki art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z art. XIII ust. 2 niniejszej Konwencji – związanie Rzeczypospolitej Polskiej  Konwencją powinno nastąpić w drodze ratyfikacji, za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, zgodnie z  art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Związanie Rzeczypospolitej Polskiej Konwencją nastąpi przez przystąpienie, w związku z upływem terminu, w którym przedmiotowa Konwencja była otwarta do podpisu (dnia 21 czerwca 1998 r.).

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że ratyfikowanie Konwencji w sprawie znakowania plastycznych materiałów wybuchowych w celu ich wykrywania, pomimo konieczności poniesienia nakładów finansowych oraz podjęcia działań organizacyjnych i kontrolnych,  związanych z realizacją jej postanowień, jest niezbędne z uwagi na bezpieczeństwo obywateli polskich, a więc w pełni odpowiada celom i interesom Rzeczypospolitej Polskiej.