Projekt
USTAWA
z dnia ............... 2006 r.
o Funduszu Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych
Art. 1
Ustawa określa sposób gromadzenia środków pieniężnych przeznaczonych na pomoc dla osób poszkodowanych w wyniku klęski żywiołowej lub członków ich rodzin oraz formy udzielania tej pomocy.
Art. 2
1. Klęską żywiołową w rozumieniu ustawy jest katastrofa naturalna lub awaria techniczna, o której mowa w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 i Nr 74, poz. 676 oraz z 2006 r. Nr 50, poz. 360), której skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach.
2. Przepisy ustawy stosuje się także w przypadku, gdy katastrofa naturalna lub awaria techniczna nastąpiła poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a osobami poszkodowanymi są obywatele polscy.
Art. 3
1. Tworzy się Fundusz Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych, zwany dalej „Funduszem”.
2. Fundusz jest państwowym funduszem celowym w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 i Nr 169, poz. 1420 oraz z 2006 r. Nr 45, poz. 319) stanowiącym wyodrębniony rachunek bankowy w Banku Gospodarstwa Krajowego, zwanym dalej „BGK”, którym dysponuje Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zwany dalej „Szefem Kancelarii”.
3. Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw finansów publicznych.
4. Dochodami Funduszu są:
1) dotacje z budżetu państwa;
2) darowizny, spadki i zapisy;
3) wpływy z organizowanych na rzecz Funduszu zbiórek publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 marca 1933 roku o zbiórkach publicznych (Dz. U. Nr 22, poz. 162 z późn. zm.[1]);
4) odsetki od środków finansowych Funduszu.
5. Wolne środki Funduszu mogą być lokowane przez BGK wyłącznie w bonach skarbowych i obligacjach emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe formy gospodarki finansowej Funduszu, z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie przepisów ustawy o finansach publicznych.
Art. 4
1. W przypadku wystąpienia katastrofy naturalnej lub awarii technicznej ze środków Funduszu może zostać udzielona pomoc osobom poszkodowanym lub członkom ich rodzin.
2. Za członków rodziny, o którym mowa w ust. 1 uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osoby pozostające w stosunku przysposobienia oraz inne osoby pozostające z osobą poszkodowaną we wspólnym gospodarstwie domowym.
Art. 5
1. O udzieleniu pomocy osobom poszkodowanym w wyniku klęski żywiołowej lub członkom ich rodzin decyduje Szef Kancelarii po zasięgnięciu opinii Komitetu, o którym mowa w art. 7 ust. 1.
2. Organy władzy publicznej obowiązane są współdziałać z Szefem Kancelarii w przekazywaniu pomocy osobom poszkodowanym w wyniku klęski żywiołowej lub członkom ich rodzin.
3. Szef Kancelarii może zawierać porozumienia z kierownikami jednostek organizacyjnych biorących udział w działaniach ratowniczych oraz jednostkami samorządu terytorialnego określające sposób przekazywania pomocy osobom poszkodowanym w wyniku klęski żywiołowej lub członkom ich rodzin.
Art. 6
1. Środki Funduszu, w zakresie określonym przez dysponenta Funduszu, przeznacza się na udzielanie pomocy osobom poszkodowanym w wyniku klęski żywiołowej lub członkom ich rodzin w formie:
1) bezzwrotnych świadczeń pieniężnych, zwanych dalej „świadczeniami pieniężnymi”:
a) o charakterze jednorazowym,
b) o charakterze okresowym;
2) świadczeń zdrowotnych oraz rehabilitacyjnych;
3) pokrywania kosztów zakwaterowania;
4) pomocy rzeczowej, w szczególności: żywności, odzieży i leków.
2. Bezzwrotne świadczenie pieniężne, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b obejmuje świadczenie:
a) dla osoby poszkodowanej lub członków jej rodziny na okres do 12 miesięcy,
b) pomoc finansową dla uczniów i studentów szkół wyższych do czasu ukończenia kształcenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw administracji publicznej, wewnętrznych zabezpieczenia społecznego i zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tryb przekazywania świadczeń pieniężnych oraz tryb przekazywania środków na udzielanie pomocy, o której mowa w ust. 1 pkt 2-4, uwzględniając konieczność ułatwienia dostępu osób poszkodowanych lub członków ich rodzin do przyznanej pomocy oraz sposób udokumentowania okoliczności uzasadniających przyznanie pomocy.
Art. 7
1. Tworzy się Komitet Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych, zwany dalej „Komitetem”.
2. W skład Komitetu wchodzi:
1) dwóch przedstawicieli Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
2) przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów;
3) przedstawiciel ministra właściwego do spraw administracji publicznej;
4) przedstawiciel ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
5) przedstawiciel ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
6) przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego;
7) przedstawiciel ministra właściwego do spraw zdrowia.
3. Przewodniczącego Komitetu powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spośród członków Komitetu.
4. Członkowie Komitetu pełnią swoje funkcje społecznie.
Art. 8
Szef Kancelarii nadaje Komitetowi regulamin, w którym określa organizację i szczegółowy zakres działania Komitetu.
Art. 9
Obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną działalności Komitetu zapewnia Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 10
Szef Kancelarii corocznie, nie później niż do dnia 30 kwietnia, udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej informacje dotyczące wysokości dochodów Funduszu z wyszczególnieniem ich źródeł oraz sposobu wykorzystania środków.
Art. 11
Środki Funduszu mogą być wykorzystane w celu udzielenia pomocy osobom poszkodowanym lub członkom ich rodzin w wyniku klęski żywiołowej, która nastąpiła przed dniem wejścia w życie ustawy.
Art. 12
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.
Uzasadnienie
Projektowana ustawa o Funduszu Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych ma na celu stworzenie podstawy prawnej do udzielania pomocy finansowej ofiarom klęsk żywiołowych oraz członkom ich rodzin.
W obecnym stanie prawnym uregulowany jest tryb wprowadzania, przedłużania i zniesienia stanu klęski żywiołowej, w przypadku katastrof naturalnych lub awarii technicznych, w okolicznościach określonych ustawą z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.).
Poza regulacją prawną pozostaje określenie zasad pomocy finansowej i rzeczowej ofiarom klęski żywiołowej i członkom ich rodzin. Projekt ustawy o Funduszu Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych, przewidujący utworzenie specjalnego funduszu pomocy osobom poszkodowanym, stanowi uzupełnienie systemu ochrony obywateli przewidzianego w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej.
W projekcie ustawy nawiązano do pojęcia klęski żywiołowej odwołując się do definicji zawartych w ustawie o stanie klęski żywiołowej. Takie rozwiązanie pozwala na objęcie pomocą osób poszkodowanych w katastrofie naturalnej, awarii technicznej, w rozumieniu przyjętym w przedmiotowej ustawie, również wówczas gdy katastrofa lub awaria są następstwem działań o charakterze terrorystycznym. Przyjęte rozwiązania umożliwią udzielenie pomocy niezależnie od wprowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na jego części stanu klęski żywiołowej.
Fundusz Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych będzie funduszem celowym, którego dochody stanowić będą dotacje z budżetu państwa, a także darowizny, spadki, zapisy, wpływy z organizowanych na rzecz Funduszu zbiórek publicznych oraz odsetki od środków finansowych Funduszu. Formą prawną Funduszu będzie instytucja funduszu celowego przewidziana ustawą z dnia 30 czerwca z 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.). Rozwiązaniom przyjętym w ustawie o finansach publicznych odpowiada przewidziana w projekcie konstrukcja Funduszu.
Dysponentem Funduszu będzie Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie dla zapewnienia najefektywniejszego wykorzystania środków Funduszu projekt ustawy przewiduje powołanie Komitetu Pomocy Ofiarom Klęsk Żywiołowych, który będzie ciałem doradczym Szefa Kancelarii Prezydenta RP. Wypłata środków z Funduszu będzie następowała po zasięgnięciu opinii Komitetu. Podkreślenia wymaga, iż przewidziane w projekcie świadczenia stanowią dopełnienie istniejącego obecnie systemu pomocy dla osób poszkodowanych. W konsekwencji ustawa nie tworzy nowego prawa podmiotowego osób, które zostały poszkodowane w wyniku katastrofy. Tym samym nie będzie istniało roszczenie osoby poszkodowanej do świadczenia określonego w ustawie. Intencją projektodawcy jest stworzenie podstawy prawnej do udzielania pomocy osobom poszkodowanym, które, mimo, że znajdują się z powodu katastrofy w trudnej sytuacji materialnej, nie mogą otrzymać wystarczającej pomocy finansowej lub rzeczowej z innych źródeł.
Założeniem projektu jest takie określenie zasad funkcjonowania Funduszu, by ograniczone zostały do minimum wydatki z budżetu państwa związane z jego działaniem. Celowi temu służy przede wszystkim społeczny charakter funkcji członka Komitetu Funduszu (ciała doradczego Szefa Kancelarii), dopuszczenie możliwości lokowania wolnych środków Funduszu wyłącznie w bony skarbowe i obligacje emitowane przez Skarb Państwa lub NBP, a także powierzenie obsługi administracyjnej Komitetu Funduszu Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Mając na celu zapewnienie szybkiego i skutecznego dostępu do pomocy określonej w projekcie ustawy przewidziano delegację dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych (w porozumieniu z właściwymi ministrami) do określenia trybu przekazywania świadczeń pieniężnych i innych świadczeń.
Organizację i szczegółowy zakres działania Komitetu określi regulamin nadawany przez Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
W celu zapewnienia pełnej jawności gospodarki finansowej Funduszu projekt przewiduje publikowanie w Biuletynie Informacji Publicznej informacji obejmującej wyszczególnienie źródeł dochodów Funduszu oraz sposobów wykorzystania środków.
Wejście ustawy w życie nie będzie się łączyć z dodatkowymi wydatkami z budżetu państwa na rzecz obsługi Funduszu. Nie jest możliwe oszacowanie wydatków z budżetu państwa na pomoc ofiarom katastrof naturalnych i awarii technicznych. Granicę pomocy przyznawanej ze środków Funduszu określać będzie ustawa budżetowa.
Zakres przedmiotowy ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Zgodnie z przepisem końcowym ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Takie określenie daty wejścia w życie przedmiotowej ustawy wiąże się z określeniem zakresu środków będących w dyspozycji Funduszu w ustawie budżetowej.
[1] Zmiany wymienionej ustawy ogłoszone zostały w Dz. U. z 1948 r. Nr 36, poz. 250 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1989 r. Nr 29, poz. 154 i z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2003 r. Nr 96, poz. 874.