Projekt
Ustawa
z dnia .......................... 2008 r.
o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych
Art. 1.
W ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.[1])) w art. 411 § 3 otrzymuje brzmienie:
,,§ 3. Statut może ograniczyć prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej jednej dziesiątej ogółu głosów w spółce. Do liczby głosów jakimi dysponuje akcjonariusz dolicza się głosy przysługujące mu jako zastawnikowi lub użytkownikowi lub na podstawie innego tytułu prawnego. Powyższe ograniczenie może również dotyczyć innych osób, dysponujących prawem głosu jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie innych tytułów prawnych. Ograniczenie to może dotyczyć wyłącznie wykonywania prawa głosu z akcji przekraczających limit głosów określony w statucie.”.
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
1. Wyjaśnienie celu ustawy.
Celem wprowadzanej zmiany jest uelastycznienie zasad funkcjonowania spółek akcyjnych oraz doprecyzowanie przesłanek ograniczania prawa głosu.
Przedstawiony projekt obniża próg liczby głosów, po przekroczeniu którego statut spółki może przewidywać ograniczenie prawo głosu. Proponowana zmiana usuwa również wątpliwości interpretacyjne dotyczące ograniczania głosów akcjonariuszy dysponujących głosami na podstawie innych tytułów prawnych, jak np. użytkowanie czy zastaw, jak również ograniczania prawa głosu osób, które w ogóle nie będąc akcjonariuszami dysponują prawem głosu na walnym zgromadzeniu spółki (w szczególności zastawnik czy użytkownik).
2. Przedstawienie stanu obecnego.
W aktualnym stanie prawnym statut spółki może przewidywać ograniczenie prawa głosu akcjonariuszy, którzy dysponują powyżej 1/5 ogółu głosów w spółce. W odniesieniu do prawa głosu w takich sytuacjach statut spółki może przewidywać ograniczenie wykonywania prawa głosu z akcji przekraczających limit głosów określony w statucie.
Aktualne brzmienie artykułu 411 §3 pozostawia wątpliwości interpretacyjne, czy ograniczenie prawa głosu dotyczy wyłącznie akcjonariuszy, czy też znajduje on zastosowanie również do osób dysponujących prawem głosu na podstawie innego tytułu prawnego (zastawnicy, użytkownicy) – oraz ewentualnie w jakich sytuacjach i w jakim zakresie. W doktrynie pojawiły się rozbieżne stanowiska w tej materii: por. np. R.Czerniawski, Kodeks Spółek Handlowych, Przepisy o Spółce Akcyjnej – Komentarz, wyd. ABC 2004 – komentarz do art. 411 oraz Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Kodeks Spółek Handlowych - Komentarz T. III C.H.Beck 2008r., komentarz do art. 411 teza 24).
Istnienie powyższych rozbieżności uzasadnia takie przeredagowanie omawianego przepisu, który pozwoliłby na przyjęcie jednoznacznej interpretacji, wykluczającej jednocześnie możliwości obejścia omawianej regulacji właśnie z wykorzystaniem takich instytucji jak użytkowanie czy zastaw.
3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.
Pierwszą różnicą w porównaniu do zastanego stanu prawnego jest obniżenie progu procentowego posiadanych głosów w spółce, od którego statut spółki może przewidywać ograniczenie prawa głosu.
Kolejną różnicą w porównaniu do stanu obecnego jest jednoznaczne rozstrzygnięcie dwóch istotnych kwestii dotyczących głosów z akcji będących przedmiotem zastawu, użytkowania oraz innych tytułów, na podstawie których inny podmiot aniżeli akcjonariusz wykonuje prawo głosu z akcji.
Po pierwsze w sposób jednoznaczny rozstrzyga się, że w przypadku akcjonariuszy, którym przysługuje prawo głosu również na podstawie innego tytułu, w szczególności zastaw lub użytkowanie, głosy, którymi dysponuje na podstawie poszczególnych tytułów są sumowane z głosami wynikającymi z posiadanych akcji i tak ustalona łączna liczba głosów, którą faktycznie dany akcjonariusz może dysponować, jest odnoszona do przyjętego w spółce progu procentowego jako przesłanki ograniczenia w wykonywaniu prawa głosów.
Po drugie prawo głosu może przysługiwać osobie, która w ogóle nie jest akcjonariuszem (w szczególności zastawnik oraz użytkownik). W takim przypadku statut spółki może przewidywać, że również w odniesieniu do takich osób przyjęte ograniczenie w wykonywaniu prawa głosów będzie miało zastosowanie.
4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne.
Przedstawiona powyżej propozycja nowelizacji pozwala w bardziej elastyczny sposób regulować zakres praw akcjonariuszy w spółkach, otwierając jednocześnie możliwość szerszej ochrony praw akcjonariuszy mniejszościowych. Praktyka gospodarcza wskazuje, że w spółkach o rozwodnionym akcjonariacie już posiadanie 10% akcji może dawać pojedynczemu akcjonariuszowi realny i istotny wpływ na decyzje podejmowane przeze walne zgromadzenie. Wprowadzenie proponowanej zmiany pozwoli taki wpływ ograniczyć na niższym poziomie, pomoże eliminować niepożądane zjawisko koncentracji kontroli w spółkach.
Projekt nie wywołuje żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa czy jednostek samorządu terytorialnego.
Natomiast w odniesieniu do skutków prawnych proponowanej nowelizacji należy zauważyć, że doprecyzowując dyskusyjną aktualnie kwestię głosów z akcji innych podmiotów przyczyni się do podwyższenia poziomu pewności obrotu gospodarczego i wzmocni stabilność korporacyjną oraz polepszy standardy ochrony akcjonariuszy mniejszościowych.
5. Ocena zgodności z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
[1]) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2001 r. Nr 102 poz. 1117, z 2003 r. Nr 49 poz. 408, z 2004 r. Nr 229 poz. 2276, z 2005 r. Nr 132 poz. 1108, Nr 183 poz. 1538 i Nr 184 poz. 1539, z 2006 r. Nr 133 poz. 935, z 2007 r. Nr 208 poz.1540 oraz z 2008 r. Nr 86 poz. 524 i Nr 118 poz. 747.