Projekt
USTAWA
z dnia ..................... 2009r.
o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Art. 1
W ustawie z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007r. Nr.70 poz.473, Nr 115 poz.793 i Nr 176, poz.1238) w art.14 ust.7 otrzymuje brzmienie:
„7. Minister właściwy do spraw transportu oraz minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, w drodze rozporządzenia, określą zasady i warunki sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych :
1) na morskich statkach handlowych w żegludze międzynarodowej i międzynarodowych portach morskich,
2) w samolotach komunikacji międzynarodowej i międzynarodowych portach lotniczych,
3) w wagonach barowych i restauracyjnych pociągów pasażerskich w przewozach międzynarodowych i krajowych międzywojewódzkich z rezerwacją miejsc oraz w restauracjach zlokalizowanych na dworcach kolejowych obsługujących pociągi pasażerskie w przewozach międzynarodowych i krajowe międzywojewódzkie z rezerwacją miejsc
- mając na względzie ograniczenie spożycia alkoholu oraz przeciwdziałanie alkoholizmowi wśród młodzieży .”
Art.2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Uzasadnienie
Ustawa wprowadza nową propozycję zapisu, upoważniającego ministra właściwego do spraw transportu i ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej, do rozszerzenia rozporządzenia regulującego zasady i warunki sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych na morskich statkach handlowych w żegludze międzynarodowej międzynarodowych portach morskich, w samolotach komunikacji międzynarodowej i międzynarodowych portach lotniczych o zapisy dotyczące pociągów pasażerskich i restauracji dworcowych.
Zniesienie zakazu dotyczyłoby jedynie wagonów barowych i restauracyjnych w pociągach pasażerskich w przewozach międzywojewódzkich z rezerwacją miejsc. Niedopuszczalny byłby zakup alkoholu w tych wagonach i jego konsumpcja w przedziałach.
Obecne regulacje nie dopuszczają w pociągach w komunikacji krajowej sprzedaży jakiegokolwiek rodzaju alkoholu. Zakaz ten jest unikalny w skali europejskiej. Jest także powszechnie obchodzony. W większości wagonów barowych i restauracyjnych można kupić piwo spod lady. Nie ma także żadnego problemu z wniesieniem do pociągu i konsumpcją w przedziale własnego alkoholu oraz z zakupem piwa od „roznosicieli” przemierzających wagony w czasie postoju pociągu na stacji. Prowadzi to do obniżenia wpływów budżetu państwa z podatków i opłat koncesyjnych, w sytuacji gdyby sprzedaż taka była zalegalizowana. Intencją ustawy jest więc cywilizowanie spożycia alkoholu w pociągach.
Zmiana ustawy zlikwiduje także absurd, polegający na stosowaniu anachronicznego podziału na pociągi pasażerskie w przewozach międzynarodowych, w których można nabywać i spożywać każdy alkohol bez ograniczeń oraz pociągi pozostałe z zakazem sprzedaży. Pociągi międzynarodowe kursujące na terenie Polski zatrzymują się jednak na stacjach pośrednich, służą więc także przemieszczaniu się pasażerów w relacjach krajowych. Absurd polega na tym, że udając się w podróż z Warszawy do Poznania, możemy wybrać pociąg relacji Warszawa – Berlin i spożyć alkohol w wagonie restauracyjnym lub pociąg relacji krajowej kończący bieg w Poznaniu, w którym obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu. Sytuacja taka ma miejsce także w przypadku podróży m.in. na trasie Warszawa – Katowice (do Pragi lub Wiednia) lub Warszawa – Kraków (do Budapesztu).
Nie ma żadnych dowodów na to, że nowa regulacja spowoduje wzrost przestępczości w pociągach. Ze statystyk PKP Intercity SA (jest to jedyny polski podmiot, który do swoich składów pociągów doczepia wagony restauracyjne i barowe) wynika jasno, że alkohol nie jest problemem. W 2007 r. wg klasyfikacji bazy „Przestępstwa kolejowe” największym problemem było obrzucanie pociągów kamieniami, chuligańskie wybryki oraz kradzieże. Jednak na 725 rozmaitego rodzaju zdarzeń jedynie w 71 przypadkach dochodziło do incydentów z udziałem nietrzeźwych. W 2008 r. takich incydentów było 60. Osobami pod wpływem alkoholu byli najczęściej kibice, rezerwiści lub żołnierze zasadniczej służby wojskowej, którzy już przed rozpoczęciem podróży byli pod wpływem alkoholu. Patrząc na kategorie pociągów można także dostrzec zasadę, iż większość incydentów miała miejsce w pociągach tańszych, w których nie było wagonów restauracyjnych i barowych. Tam, gdzie takie wagony były i można było zgodnie z prawem nabyć alkohol, liczba incydentów była znikoma: 31 incydentów w pociągach Tanich Linii Kolejowych, 20 w Expresach, 10 w Intercity, 6 w Eurocity (można nabyć alkohol) i po 2 w międzynarodowych pociągach nocnych i Euro Night (można nabyć alkohol).
Ocena skutków wprowadzenia planowanej regulacji
a) wpływ projektu ustawy na budżet państwa
Zakładając, że główny podmiot na tym rynku, czyli PKP Intercity przewiózł w 2008 r. 14,7 mln pasażerów[1] oraz przyjmując założenie, że w grupie tej 1-2 mln osób stanowiliby potencjalni nabywcy napojów alkoholowych skalę dodatkowych przychodów dla budżetu państwa należy szacować na poziomie ok. kilkudziesięciu milionów złotych.
b) wpływ projektu ustawy na budżety jednostek samorządu terytorialnego
W wyniku wprowadzenia w życie projektowanej ustawy, zwiększeniu mogą ulec dochody gmin związane z wydawanymi pozwoleniami na sprzedaż napojów alkoholowych. Jednocześnie zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi dochody te mogą być przeznaczone wyłącznie na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty regulacją prawa Unii Europejskiej.
[1] Część z nich stanowili pasażerowie podróżujący w ruchu międzynarodowym, którzy mieli dostęp do napojów alkoholowych