Projekt
USTAWA
z dnia .............................
o zmianie ustawy- Przepisy wprowadzające
Kodeks postępowania karnego
Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 556, z późn. zm.[1]) w art. 1 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Przepisy art. 647 i art. 650 § 3 wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Uzasadnienie
Według obecnego stanu prawnego, określonego w art. 12 pkt 1 lit. A i b ustawy- Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 556, z późn. zm.), do dnia 31 grudnia 2007r., orzecznictwu sądów wojskowych podlegają sprawy żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o wszystkie przestępstwa (pospolite i wojskowe) popełnione w czasie pełnienia tej służby oraz pracowników wojska o przestępstwa określone w art. 356- 363 Kodeksu karnego w związku z art. 317 § 2 tego kodeksu.
Z dniem 1 stycznia 2008 r. na podstawie art. 647 § 1 Kodeksu postępowania karnego właściwość ta, w odniesieniu do przestępstw popełnionych przez żołnierzy, ma zostać jednak znacznie ograniczona i objąć jedynie przestępstwa wojskowe oraz inne przestępstwa związane ze służbą wojskową, a także niektóre przestępstwa pospolite, określone według kryterium przedmiotowego. Natomiast w stosunku do spraw pracowników wojska o wymienione wyżej przestępstwa właściwość ta ma pozostać bez zmian.
Przedłużenie dotychczasowej właściwości sądów wojskowych we wszystkich sprawach żołnierzy w czynnej służbie wojskowej o przestępstwa popełnione w czasie pełnienia tej służby, zapewni utrzymanie niezbędnej sprawności prowadzonego postępowania z uwagi na specyfikę Sił zbrojnych RP. Nie załatwienie w krótkich terminach spraw karnych o przestępstwa popełnione przez żołnierzy, zwłaszcza pełniących zasadniczą służbę wojskową, spośród których rekrutuje się przeważająca liczba sprawców, rzutować będzie negatywnie na karność wojska, jako struktury hierarchicznej, realizującej istotne zadania w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego Państwa i podlegającej szczególnym rygorom dyscypliny . Zagadnienie to nabrało w ostatnim czasie wielkiej wagi w związku ze skróceniem czasu trwania zasadniczej służby wojskowej do dziewięciu miesięcy. Wskazana sytuacja wymaga od organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości wysokiej sprawności postępowania, pozwalającej na rozpoznanie sprawy o przestępstwo popełnione przez żołnierza, przy spełnieniu wszystkich wymogów gwarancyjnych, jeszcze w trakcie pełnienia przez niego służby wojskowej. Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia oddziaływania orzeczenia na sprawcę przestępstwa oraz wpływa na kształtowanie właściwych postaw żołnierskich, przez rozstrzygnięcie sądowe.
Należy zaznaczyć, że sądy wojskowe zapewniają wysoką operatywność w rozpoznawaniu spraw karnych, o wykroczenia i przewinienia dyscyplinarne (ponad 75% spraw karnych rozpatrywanych jest w terminie do 30 dni), co aktualnie nie jest możliwe do osiągnięcia przez sądownictwo powszechne, z uwagi na wciąż utrzymujące się bardzo duże obciążenie sprawami karnymi.
Po ewentualne przejecie kognicji sądów wojskowych przez sądy powszechne o niektóre przestępstwa popełniane przez żołnierzy wpłynęłoby negatywnie na sposób kształtowania organizacji służby i wykonywania zadań w poszczególnych jednostkach wojskowych, a to poprzez ograniczenie możliwości oddziaływania przez dowódców jednostek wojskowych na służbę podległych żołnierzy, którzy występują w charakterze oskarżonych lub podejrzanych, głównie z powodu łatwej do przewidzeni9a długotrwałości postępowania karnego.
Za utrzymaniem dotychczasowej właściwości sądów wojskowych przemawia także potrzeba wyeliminowania ewentualnych sporów kompetencyjnych między sadami wojskowymi powszechnymi, konieczność określenia zasad prowadzenia działań procesowych przez Policję na terenie jednostek wojskowych i ograniczenia pionu dochodzeniowo- śledczego Żandarmerii Wojskowej.
Również wzgląd na zapewnienie jednolitego orzecznictwa w sprawach karnych żołnierzy w czynnej służbie wojskowej (w przypadku ograniczenia właściwości po 1 stycznia 2008 r. sądy wojskowe w dalszym ciągu będą właściwe we wszystkich sprawach żołnierzy o przestępstwa skarbowe, wykroczenia skarbowe i wykroczenia), przemawia za wprowadzeniem niepodzielnej właściwości podmiotowej sądów wojskowych co będzie możliwe w przypadku proponowanej kolejnej nowelizacji art. 1 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego.
Ocena skutków regulacji
Niniejsza ustawa w razie wejścia w życie oddziaływać będzie na sądy wojskowe, a także na wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury.
Projektowana ustawa nie spowoduje skutków na rynku pracy, w sferze konkurencyjności wewnętrznej i zewnętrznej gospodarki, a także pozostanie bez wpływu na rozwój regionalny.
Wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa ponieważ nie zmieni się struktura sadownictwa wojskowego, zaś jego budżet utrzymywany jest co roku na stałym poziomie (powiększany tylko o stopień inflacji).
[1] Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1089, z 2000 r. Nr 62, poz. 717, z 2001 r. Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 213, poz. 1801, z 2003 r. Nr 17, poz. 155 oraz z 2007 r. Nr 112, poz. 766