Odpowiedź na interpelację nr 7035
w sprawie uczniów realizujących obowiązek szkolny za pośrednictwem tzw. edukacji domowej
Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Katarzyna Lubnauer
Warszawa, 08-01-2025
Szanowne Panie Posłanki,
w odniesieniu do podniesionych w interpelacji nr 7035 kwestii uczniów realizujących obowiązek szkolny za pośrednictwem tzw. edukacji domowej, proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.
Przepisy ustawy – Prawo oświatowe przewidujące możliwość realizacji obowiązku edukacyjnego (obowiązek szkolnego/nauki) poza szkołą to szczególne rozstrzygnięcie ustawodawcy, w którym obowiązki w zakresie kształcenia ucznia przejmują, w trybie indywidualnych decyzji, rodzice.
Zgodnie z art. 37 ustawy – Prawo oświatowe[1] obowiązek szkolny/nauki poza szkołą (tzw. edukacja domowa) może być realizowany na podstawie decyzji dyrektora publicznej lub niepublicznej szkoły wydawanej na wniosek rodziców ucznia. Uczeń, któremu udzielono zgody na realizację obowiązku szkolnego/nauki poza szkołą nie kształci się poza systemem – jest on uczniem konkretnej szkoły (publicznej lub niepublicznej), figuruje w księdze uczniów danej szkoły oraz realizuje treści podstawy programowej przewidzianej na danym etapie edukacyjnym.
Uczeń spełniający obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą, a także rodzic takiego ucznia, może korzystać ze wsparcia szkoły, której dyrektor wydał stosowne zezwolenie, obejmującego prawo uczestniczenia w tej szkole w zajęciach, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 2, 3, 5-7 ustawy – Prawo oświatowe, tj. w dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych, w zajęciach prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w zajęciach rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności oraz w zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego. Ponadto, uczeń objęty realizacją obowiązku szkolnego bądź obowiązku nauki ma zapewniony dostęp do podręczników, materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych oraz pomocy dydaktycznych służących realizacji podstawy programowej znajdujących się w zasobach szkoły – w porozumieniu z dyrektorem tej szkoły. Ma również prawo do udziału w konsultacjach umożliwiających przygotowanie do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych[2].
Rodzice dziecka realizującego obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą są obowiązani zapewnić dziecku warunki nauki określone w zezwoleniu na realizację obowiązku szkolnego/obowiązku nauki w takiej formie[3]. Rodzic ponosi zatem odpowiedzialność za ciągłość i bezpieczeństwo procesu uczenia. Tak organizowana nauka nie może być przez rodzica subdelegowana na żadne platformy elektroniczne czy quasi szkoły. Nie jest to zatem ustanowienie odrębnej, równoległej czy konkurencyjnej ścieżki kształcenia. Realizacja obowiązku szkolnego poza szkołą nie oznacza również nauczania zdalnego.
W odpowiedzi na poniższe pytania wyjaśniam nadto:
Jaka liczba uczniów realizujących obowiązek szkolny za pośrednictwem tzw. edukacji domowej uczęszczała do oddziałów w placówkach mieszczących się poza rejonem ich zamieszkania w ostatnich 5 latach?
W poniższej tabeli przekazuję liczbę uczniów szkół dla dzieci i młodzieży z wykazaną daną dziedzinową „spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą – nauczanie domowe“ w podziale na rok szkolny oraz o informację o tym, czy gmina, w której spełniają obowiązek szkolny jest tą samą gminą, w której mają wykazane miejsce zamieszkania w dniach 30 września w latach szkolnych 2020-2021 – 2024/2025, według stanu bazy danych SIO na dzień 23 grudnia 2024 r.
| |
2020/2021 |
2021/2022 |
2022/2023 |
2023/2024 |
2024/2025 |
| W innej gminie |
W tej samej gminie |
W innej gminie |
W tej samej gminie |
W innej gminie |
W tej samej gminie |
W innej gminie |
W tej samej gminie |
W innej gminie |
W tej samej gminie |
| Liczba uczniów |
11 446 |
7 819 |
14 244 |
7 974 |
20 803 |
11 686 |
36 827 |
15 704 |
44 054 |
13 872 |
W poniższej tabeli przekazuję liczbę uczniów szkół dla dzieci i młodzieży z wykazaną daną dziedzinową „spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą – nauczanie domowe“ w podziale na rok szkolny oraz o informację o tym, czy powiat, w który spełniają obowiązek szkolny jest tym samym powiatem, w którym mają wykazane miejsce zamieszkania w dniach 30 września w latach szkolnych 2020-2021 – 2024/2025, według stanu bazy danych SIO na dzień 23 grudnia 2024 r.
| |
2020/2021 |
2021/2022 |
2022/2023 |
2023/2024 |
2024/2025 |
| W innym powiecie |
W tym samym powiecie |
W innym powiecie |
W tym samym powiecie |
W innym powiecie |
W tym samym powiecie |
W innym powiecie |
W tym samym powiecie |
W innym powiecie |
W tym samym powiecie |
| Liczba uczniów |
10 390 |
8 875 |
13 091 |
9 127 |
19 552 |
12 937 |
35 611 |
16 920 |
43 026 |
14 900 |
Jaka liczba uczniów realizuje obowiązek szkolny za pośrednictwem tzw. edukacji domowej?
W poniższej tabeli przedstawiona jest liczba uczniów z wykazaną daną dziedzinową „spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą – nauczanie domowe“ w szkołach dla dzieci i młodzieży w dniu 30 września 2024 r., według stanu bazy danych SIO na dzień 23 grudnia 2024 r.
| Typ podmiotu |
Liczba uczniów w edukacji domowej |
| Szkoła podstawowa |
25 311 |
| Liceum ogólnokształcące |
32 093 |
| Technikum |
418 |
| Szkoła specjalna przysposabiająca do pracy |
33 |
| Branżowa szkoła I stopnia |
71 |
| Razem |
57 926 |
Jednocześnie informuję, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie prowadzi obecnie prac legislacyjnych w zakresie zmian przepisów dotyczących realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki poza szkołą. Resort na bieżąco analizuje obowiązujące przepisy prawa, starając się unowocześnić i przystosować rozwiązania systemowe do dynamicznie zmieniającej się sytuacji społeczno-ekonomicznej, również w odniesieniu do rozwiązań obowiązujących w innych krajach.
Z poważaniem
Z upoważnienia Ministra Edukacji
Katarzyna Lubnauer
Sekretarz Stanu
[1] T. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.
[2] Art. 37 ust. 7 cyt. ustawy – Prawo oświatowe.
[3] Art. 40 ust. 3 cyt. ustawy – Prawo oświatowe.